جەتى اتاڭدى بىلەسىڭ بە؟
(تانىمدىق سايىس 2 - 3 - 4 سىنىپتار)
سايىستىڭ تاقىرىبى: جەتى اتاڭدى بىلەسىڭ بە؟
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ 7 اتالارى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ، ۇلتتىق سالت - ءداستۇردى باعالاي بىلۋگە ۇيرەتۋ. ونەردە، ومىردە كەزدەسەتىن ۇلتتىق ناقىشتاردى ساقتاپ، ءتىلدى سۇيۋگە قۇشتارلىعىن ارتتىرۋ.
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايد.
سايىستىڭ وتكىزىلۋ بارىسى:
1. «تەگىن بىلمەگەن – تەكسىز» (تانىستىرۋ)
2. «باتامەنەن ەر كوگەرەر» (باتا بەرۋ سايىسى)
3. «شەجىرە سىر شەرتەدى» (ۇرپاق ساباقتاستىعى تۋرالى شىعارماشىلىق)
4. «كوڭىلى وياۋ، كوزى اشىق» (سۇراق - جاۋاپ)
5. «ونەرلىگە ءورىس كەڭ» (ۇيگە تاپسىرما)
1. جۇرگىزۋشىنىڭ ءسوزى: قازاقپىز قىز وسىرگەن ىڭكار قىلىپ،
قازاقپىز ۇل وسىرگەن شىرقاپ ءجۇرىپ،
قازاقپىز قۇس تا سالىپ، ات جاراتقان
سايىسقا تۇسكەن جانە تۇلپار ءمىنىپ.
جالعاستىرعان مۇرانى،
ەل جۇرتىنىڭ قورعانى
سەگىز قىرلى، ءبىر سىرلى
قازاقتىڭ سۇلتان ۇلدارى!
جۇزدەن جۇيرىك، مىڭنان تۇلپار دەگەندەي، بۇگىنگى «جەتى اتاڭدى بىلەسىڭ بە»؟ اتتى تانىمدىق سايىسىمىزعا قاتىسۋشى جىگىتتەرىمىزدى ورتاعا شاقىرامىز.
1. كەم ەمەسپىز يگى ءداستۇر ساناتتان،
دوس جۇرەككە جاز ديدارلى تاڭ اتقان.
سىر مەن سىمبات جاراسادى جىگىتكە
ورتاعا شىق تالعات ۇلى مەيىربەك.
2. بىلدىرگەنگە ازاماتقا ەل سەنىم،
ەڭسەسى ونىڭ كوتەرىلەر دەسەدى.
قول شاپالاق بولسىن قاۋىم سىزدەردەن،
شىققان كەزدە ەركىن ۇلى تارعىندى.
3. كىم توقتاتار مىنا زىمىران ۋاقىتتى،
پەرزەنتىمەن وسەتىن ەل باقىتتى.
اق سەنەكتە نەبىر ساڭلاق ونەرلى
تانىسىن ەل جاۋقازىن ۇل مەيرامبەكتى.
4. ەل مەن ەردىڭ ماڭگى جالعاس تاعدىرى،
تانىلادى بۇگىن جىگىتتەردىڭ العىرى،
سىنا ءوزىڭدى ءبىلىمىڭدى اياما
ورتاعا شىق بەسىنبايدىڭ كىتاپبايى.
5. كەشىمىز ءوتىپ جاتىر سالتاناتتى،
توگىلگەن كۇن نۇرىنىڭ شاپاعاتى.
حالايىق قاتتىراق قول سوعىڭدار،
قارسى الايىق اماندىق ۇلى ءانۋاردى.
6. قازاق ەلىم تاۋەلسىز بوپ تانىلعان،
باقىت قۇسى ۇشپاسا ەكەن باعىمنان.
كورەرمەنگە كورسەتەتىن ونەرىن،
سايىسكەردىڭ ءبىرى ورتادا بەرداۋلەت.
7. و، جىگىتتەر، نەتكەن سەندەر سىمباتتى ەڭ،
تابيعاتتا سەندەر دەپ ءبىر ەلىككەن
ماڭعىستاۋدى اتا جۇرتقا سانايتىن
ءسوز تىڭدايىق حالىقبەك ۇلى تارعىننان.
(جەرەبە سۋىرادى)
سايىستا ب ا ق سىنالار، باپ سىنالار.
باس جۇلدەنى ونەرلى تاپقان الار،
كىم ونەرلى، كىم تاپقىر شەشۋ قيىن،
قازىلار القاسى بولماسا ناق سىنالار.
كەز كەلگەن سايىس باعالانۋى ءتيىس. ولاي بولسا، ءادىلقازىلار القاسىمەن تانىستىرىپ وتەيىن.
گۇل كوڭىلدەر قۋانىشتان ءورىلدى،
جانارىڭنان جالىن نۇرى توگىلدى.
جىر ۇشقىنداپ تۇر عوي انە، ۇنىڭنەن،
كوپشىلىككە تانىستىرشى ءوزىڭدى.
سايىسىمىزدىڭ 1 – ءبولىمى «تەگىن بىلمەگەن تەكسىز» دەپ اتالادى. (جىگىتتەر وزدەرىن تانىستىرادى).
باتامەنەن ەل كوگەرەر،
جاۋىنمەنەن جەر كوگەرەر.
دەگەن اسىل حالقىمىز،
ساقتالسىن سانا سالتىمىز.
كەلەسى سايىسىمىزدىڭ 2 – ءبولىمى «باتامەنەن ەر كوگەرەر» دەپ اتالادى. (باتا بەرۋ سايىسى).
بىلە بىلگەن ءبىلىمدى زەرەك دەيمىز،
بىلىمىمەن ەل - جۇرتتان ەرەك دەيمىز.
شەجىرەسىن بىلگەنى ۇل بالاعا،
ومىرىنە ءمانى بار ساباق دەيمىز.
3 – ءبولىمى «شەجىرە سىر شەرتەدى» (ۇرپاق ساباقتاستىعى تۋرالى شىعارماشىلىق قورعاۋ).
نۇر جاۋسىن تاۋداي بولسا تالاپتارى،
بىلسەم دەپ تالاي كىتاپ پاراقتادىڭ.
سىنايتىن، قيىن سۇراق قويىلسا دا،
ءدال جانە ايقىن بولسىن جاۋاپتارىڭ.
كەلەسى ءبولىمىمىز «كوڭىلى وياۋ، كوزى اشىق» (سۇراق - جاۋاپ ءبولىمى)
1. 1. ۇلتتىق اسپاپتاردى اتا.
2. كيىز ءۇيدىڭ بولىكتەرىن اتا.
3. ەلتاڭبا تۋرالى نە بىلەسىڭ؟ اۆتورىن اتا.
2. 1. قازى - قارتا دەگەن نە؟
2. ناۋرىز قانداي مەيرام؟
3. ءانۇراننىڭ اۆتورلارىن اتا.
3. 1. تىيىم سوزدەردى ايت.
2. ات ابزەلدەرىن اتا.
3. ۇلتتىق ويىنداردى اتا.
4. 1. ۇلتتىق تاعامداردى اتا.
2. ەڭبەك تۋرالى ماقال ايت.
3. ق ر مەملەكەتتىك تۋى تۋرالى نە بىلەسىڭ؟
5. 1. سوعىم دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭ؟
2. ونەر ءبىلىم تۋرالى ماقال ايت.
3. توقىمقاعار دەگەن نە؟
6. 1. مۇسىلمانداردىڭ قاسيەتتى كىتابى قالاي اتالادى؟
2. جەتى قازىنانى اتا.
3. ءتورت تۇلىك پىرلەرىن اتا.
7. 1. ۇلتتىق ۆاليۋتامىز قالاي اتالادى؟
2. ەلىمىزدىڭ استاناسى قاي قالا؟
3. ۇلتتىق رامىزدەر دەگەنىمىز نە؟
قانداي جاقسى جاقسىلىقتا كورىسكەن،
جىگىتتەر تۇر، الدارىڭدا كەلىسكەن.
قانشا ونەر بىلسەڭ دە، كوپتىك ەتپەيدى،
دەيتىن ەلمىز ونەرلىگە ءورىس كەڭ،- دەي كەلىپ، كەلەسى ءبولىمىمىز «ونەرلىگە ءورىس كەڭ» دەپ اتالادى. (ۇيگە تاپسىرما).
قازىلار ادىلدىكتى ورنىقتىرار
كىمدەردىڭ جاۋاپتارى كامىل شىقتى.
ءبىلىم مەن تاپقىرلىقتىڭ سايىسىندا،
جەڭىسكە جەتكەن بولار ناعىز مىقتى،- دەپ، ەندىگى ءسوز كەزەگىن ءادىلقازىلار القاسىنا بەرەمىز.
ماراپاتتاۋ.
بويلارىڭدا وت بار ەكەن بايقادىق،
جۇرەكتەردە شوق بار ەكەن بايقادىق،
ءارقاشاندا وسى شوقتى وشىرمەي،
جالىنداتىپ شارىقتاڭدار ءاردايىم،- دەپ بۇگىنگى سايىسىمىزدى اياقتايمىز.
سايىستىڭ تاقىرىبى: جەتى اتاڭدى بىلەسىڭ بە؟
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ 7 اتالارى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ، ۇلتتىق سالت - ءداستۇردى باعالاي بىلۋگە ۇيرەتۋ. ونەردە، ومىردە كەزدەسەتىن ۇلتتىق ناقىشتاردى ساقتاپ، ءتىلدى سۇيۋگە قۇشتارلىعىن ارتتىرۋ.
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايد.
سايىستىڭ وتكىزىلۋ بارىسى:
1. «تەگىن بىلمەگەن – تەكسىز» (تانىستىرۋ)
2. «باتامەنەن ەر كوگەرەر» (باتا بەرۋ سايىسى)
3. «شەجىرە سىر شەرتەدى» (ۇرپاق ساباقتاستىعى تۋرالى شىعارماشىلىق)
4. «كوڭىلى وياۋ، كوزى اشىق» (سۇراق - جاۋاپ)
5. «ونەرلىگە ءورىس كەڭ» (ۇيگە تاپسىرما)
1. جۇرگىزۋشىنىڭ ءسوزى: قازاقپىز قىز وسىرگەن ىڭكار قىلىپ،
قازاقپىز ۇل وسىرگەن شىرقاپ ءجۇرىپ،
قازاقپىز قۇس تا سالىپ، ات جاراتقان
سايىسقا تۇسكەن جانە تۇلپار ءمىنىپ.
جالعاستىرعان مۇرانى،
ەل جۇرتىنىڭ قورعانى
سەگىز قىرلى، ءبىر سىرلى
قازاقتىڭ سۇلتان ۇلدارى!
جۇزدەن جۇيرىك، مىڭنان تۇلپار دەگەندەي، بۇگىنگى «جەتى اتاڭدى بىلەسىڭ بە»؟ اتتى تانىمدىق سايىسىمىزعا قاتىسۋشى جىگىتتەرىمىزدى ورتاعا شاقىرامىز.
1. كەم ەمەسپىز يگى ءداستۇر ساناتتان،
دوس جۇرەككە جاز ديدارلى تاڭ اتقان.
سىر مەن سىمبات جاراسادى جىگىتكە
ورتاعا شىق تالعات ۇلى مەيىربەك.
2. بىلدىرگەنگە ازاماتقا ەل سەنىم،
ەڭسەسى ونىڭ كوتەرىلەر دەسەدى.
قول شاپالاق بولسىن قاۋىم سىزدەردەن،
شىققان كەزدە ەركىن ۇلى تارعىندى.
3. كىم توقتاتار مىنا زىمىران ۋاقىتتى،
پەرزەنتىمەن وسەتىن ەل باقىتتى.
اق سەنەكتە نەبىر ساڭلاق ونەرلى
تانىسىن ەل جاۋقازىن ۇل مەيرامبەكتى.
4. ەل مەن ەردىڭ ماڭگى جالعاس تاعدىرى،
تانىلادى بۇگىن جىگىتتەردىڭ العىرى،
سىنا ءوزىڭدى ءبىلىمىڭدى اياما
ورتاعا شىق بەسىنبايدىڭ كىتاپبايى.
5. كەشىمىز ءوتىپ جاتىر سالتاناتتى،
توگىلگەن كۇن نۇرىنىڭ شاپاعاتى.
حالايىق قاتتىراق قول سوعىڭدار،
قارسى الايىق اماندىق ۇلى ءانۋاردى.
6. قازاق ەلىم تاۋەلسىز بوپ تانىلعان،
باقىت قۇسى ۇشپاسا ەكەن باعىمنان.
كورەرمەنگە كورسەتەتىن ونەرىن،
سايىسكەردىڭ ءبىرى ورتادا بەرداۋلەت.
7. و، جىگىتتەر، نەتكەن سەندەر سىمباتتى ەڭ،
تابيعاتتا سەندەر دەپ ءبىر ەلىككەن
ماڭعىستاۋدى اتا جۇرتقا سانايتىن
ءسوز تىڭدايىق حالىقبەك ۇلى تارعىننان.
(جەرەبە سۋىرادى)
سايىستا ب ا ق سىنالار، باپ سىنالار.
باس جۇلدەنى ونەرلى تاپقان الار،
كىم ونەرلى، كىم تاپقىر شەشۋ قيىن،
قازىلار القاسى بولماسا ناق سىنالار.
كەز كەلگەن سايىس باعالانۋى ءتيىس. ولاي بولسا، ءادىلقازىلار القاسىمەن تانىستىرىپ وتەيىن.
گۇل كوڭىلدەر قۋانىشتان ءورىلدى،
جانارىڭنان جالىن نۇرى توگىلدى.
جىر ۇشقىنداپ تۇر عوي انە، ۇنىڭنەن،
كوپشىلىككە تانىستىرشى ءوزىڭدى.
سايىسىمىزدىڭ 1 – ءبولىمى «تەگىن بىلمەگەن تەكسىز» دەپ اتالادى. (جىگىتتەر وزدەرىن تانىستىرادى).
باتامەنەن ەل كوگەرەر،
جاۋىنمەنەن جەر كوگەرەر.
دەگەن اسىل حالقىمىز،
ساقتالسىن سانا سالتىمىز.
كەلەسى سايىسىمىزدىڭ 2 – ءبولىمى «باتامەنەن ەر كوگەرەر» دەپ اتالادى. (باتا بەرۋ سايىسى).
بىلە بىلگەن ءبىلىمدى زەرەك دەيمىز،
بىلىمىمەن ەل - جۇرتتان ەرەك دەيمىز.
شەجىرەسىن بىلگەنى ۇل بالاعا،
ومىرىنە ءمانى بار ساباق دەيمىز.
3 – ءبولىمى «شەجىرە سىر شەرتەدى» (ۇرپاق ساباقتاستىعى تۋرالى شىعارماشىلىق قورعاۋ).
نۇر جاۋسىن تاۋداي بولسا تالاپتارى،
بىلسەم دەپ تالاي كىتاپ پاراقتادىڭ.
سىنايتىن، قيىن سۇراق قويىلسا دا،
ءدال جانە ايقىن بولسىن جاۋاپتارىڭ.
كەلەسى ءبولىمىمىز «كوڭىلى وياۋ، كوزى اشىق» (سۇراق - جاۋاپ ءبولىمى)
1. 1. ۇلتتىق اسپاپتاردى اتا.
2. كيىز ءۇيدىڭ بولىكتەرىن اتا.
3. ەلتاڭبا تۋرالى نە بىلەسىڭ؟ اۆتورىن اتا.
2. 1. قازى - قارتا دەگەن نە؟
2. ناۋرىز قانداي مەيرام؟
3. ءانۇراننىڭ اۆتورلارىن اتا.
3. 1. تىيىم سوزدەردى ايت.
2. ات ابزەلدەرىن اتا.
3. ۇلتتىق ويىنداردى اتا.
4. 1. ۇلتتىق تاعامداردى اتا.
2. ەڭبەك تۋرالى ماقال ايت.
3. ق ر مەملەكەتتىك تۋى تۋرالى نە بىلەسىڭ؟
5. 1. سوعىم دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭ؟
2. ونەر ءبىلىم تۋرالى ماقال ايت.
3. توقىمقاعار دەگەن نە؟
6. 1. مۇسىلمانداردىڭ قاسيەتتى كىتابى قالاي اتالادى؟
2. جەتى قازىنانى اتا.
3. ءتورت تۇلىك پىرلەرىن اتا.
7. 1. ۇلتتىق ۆاليۋتامىز قالاي اتالادى؟
2. ەلىمىزدىڭ استاناسى قاي قالا؟
3. ۇلتتىق رامىزدەر دەگەنىمىز نە؟
قانداي جاقسى جاقسىلىقتا كورىسكەن،
جىگىتتەر تۇر، الدارىڭدا كەلىسكەن.
قانشا ونەر بىلسەڭ دە، كوپتىك ەتپەيدى،
دەيتىن ەلمىز ونەرلىگە ءورىس كەڭ،- دەي كەلىپ، كەلەسى ءبولىمىمىز «ونەرلىگە ءورىس كەڭ» دەپ اتالادى. (ۇيگە تاپسىرما).
قازىلار ادىلدىكتى ورنىقتىرار
كىمدەردىڭ جاۋاپتارى كامىل شىقتى.
ءبىلىم مەن تاپقىرلىقتىڭ سايىسىندا،
جەڭىسكە جەتكەن بولار ناعىز مىقتى،- دەپ، ەندىگى ءسوز كەزەگىن ءادىلقازىلار القاسىنا بەرەمىز.
ماراپاتتاۋ.
بويلارىڭدا وت بار ەكەن بايقادىق،
جۇرەكتەردە شوق بار ەكەن بايقادىق،
ءارقاشاندا وسى شوقتى وشىرمەي،
جالىنداتىپ شارىقتاڭدار ءاردايىم،- دەپ بۇگىنگى سايىسىمىزدى اياقتايمىز.
You Might Also Like
-
«تاۋەلسىز ەل تىرەگى، ءبىلىمدى ۇرپاق» (تانىمدىق سايىس)
