جەتىگەن اسپابى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جەتىگەن اسپابى
ساباقتىڭ ماقساتى: جەتىگەن اسپابى، ونىڭ شىعۋى، دىبىسى تۋرالى. ۇلتتىق اسپاپتى قادىرلەۋگە، ادامگەرشىلىك قاسيەتتەرگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ مىندەتى: ءاندى كوڭىلدى سيپاتتا ورىنداۋعا ۇيرەتۋ. كوركەمدىك تالعام مەن شىعارماشىلىق ىزدەنىس داعدىلارىن دامىتۋ. حالىق مۋزىكاسى - مەن سۋسىنداتۋ.
وتكەن زامانداعى جانە بۇگىنگى تاڭداعى حالىق ءومىرىنىڭ بايلانىسىن ءتۇسىندىرۋ.
ساباقتىڭ بارىسى.
1. ۇيىمداستىرۋ. ا) سالەمدەسۋ ءا) تۇگەلدەۋ
ءى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
1. سلايد ارقىلى سۋرەتتەر كورسەتىپ، تانىس اسپاپتاردىڭ اتتارىن، قالاي وينالاتىنىن جانە قانداي تۇرىنە جاتاتىنىنا تۇسىنىك بەرۋ.
سۇراقتار:
ا) اسپاپ قالاي نەدەن جاسالىنعان؟
ب) اسپاپ قالاي وينالادى قانداي دىبىستار شىعادى؟
ۆ) بۇل اسپاپتى ەرتەدە ادامدار قايدا قولدانعان؟
ۇراسىڭ ونى، سوعاسىڭ.
جينالىپ مۇندا قالاسىڭ.
ەستىلەدى جاڭعىرا -
دابىل قاققان........(داڭعىرا)
داڭعىرا ۇرمالى (ۇرىپ وينايدى).
كەزدەسەدى بۇل اسپاپ نەكەن - ساياق،
سىڭعىرلاعان قوڭىراۋى وزىنە ساي - اق.
باقسىلاردىڭ قولىندا ءجۇردىڭ تالاي،
قازاعىمنىڭ اسپابى -........(اساتاياق).
اساتاياق سىلكىمەلى (سىلكىپ وينايدى).
ەكى ىشەككە ءبىر تيەكتى قوندىرا.
وينايمىز ءبىز قولىمىزدى تالدىرا.
بىلسەڭ ەگەر ايتا قويشى، بالاقاي؟!
بۇل قاي اسپاپ؟ بۇل - كادىمگى........(دومبىرا).
دومبىرا - ىشەكتى (شەرتىپ، قاعىپ وينايدى).
2. دومبىرا، اساتاياق اسپاپتارىنىڭ سۇيەمەلدەۋىمەن وقۋشىلار حالىق ءانى «ەركەم - ايدى» ورىندايدى: ءازيدوللا – مۇيىزدە، عالىمجان – اساتاياقتا، قۋانىش – دومبىرادا.
3. وي قوزعاۋ. «اسىق ءيىرۋ» ويىنى.
اسىق – قازاق بالالارىنىڭ ەرتەدەن كەلە جاتقان ويىنى. بۇگىنگى ساباعىمىز وسى اسىقتارعا بايلانىستى شىققان كونە ۇلتتىق مۋزىكالىق اسپاپ تۋرالى بولماق.
- اسىقتىڭ سانى نەشەۋ؟ اسىقتىڭ سۋرەتى كورسەتىلەدى
- جەتەۋ.
نوتا ساۋاتتىلىعىنىڭ قۇپياسى. 7سانىمەن بايلانىستى ءسوزدى تاڭداۋ. (جەتى اتا، جەتى كۇن، جەتى قازىنا ت. ب.)
- ولاي بولسا، ول قانداي دەپ ويلايسىڭ؟
- ارينە، جەتىگەن. (ينتەراكتيۆتى تاقتادان سۋرەتتى كورسەتۋ).
(داپتەرلەرىنە كۇننىڭ جادىن، تاقىرىپتى جازۋ «جەتىگەن اسپابى»)
ءىى. جاڭا ساباق.
1. جەتىگەن اسپابىنىڭ شىعۋى تۋرالى اڭىز (ينتەراكتيۆتى تاقتادان سۋرەتىن كورسەتۋ).
وتە ەرتەدە، جاۋگەرشىلىك زاماندا كەمپىر مەن شال ءومىر ءسۇرىپتى. ولاردىڭ جەتى ۇلى بولىپتى. ۇلدارى كىشكەنتاي كەزىندە اسىق ويناعاندى جاقسى كورىپتى. كۇندەردىڭ كۇنىندە جەتى ۇلى ەل قورعايتىن ۇلكەن ازامات، باتىر بولىپ وسەدى. اكەسى ۇلدارىنىڭ ويناعان اسىقتارىن ساقتاپ قويىپتى. ءبىر كۇنى سول اۋىلدا جۇت بولادى. ادامدار اشىعىپ، مالدار ءولىپ، قيىنشىلىق زامان بولادى. سوندا شالدىڭ جەتى ۇلى مالدارىن امان الىپ قالۋ ءۇشىن سۋى، ءشوبى مول جەر ىزدەپ كەتەدى. سول كەتكەننەن ورالماي مول كەتەدى. شال مەن كەمپىر ۇلدارىن ساعىنىپ قايعىرادى. سودان شال اعاشتان ويىپ ءبىر اسپاپ جاسايدى. وعان جەتى ۇلىنا ارناپ جەتى ىشەك تاعادى. ودان دىبىس شىعۋ ءۇشىن ۇلدارىنىڭ ويناعان اسىقتارىن تاعادى. ءسويتىپ، ۇلدارىنا ارناپ كۇي تارتادى. ول كۇي ەل اراسىنا تەز تاراپ كەتەدى. حالىق ونى «جەتىگەننىڭ جەتەۋى» دەپ اتاپتى. ال اسپاپقا «جەتىگەن» دەپ ات قويىپتى. سودان بەرى بۇل اسپاپتا شالدىڭ جەتى ۇلىنىڭ اسىقتارى قالعان ەكەن دەسەدى».
اڭىز نە تۋرالى ايتىلعان؟ شال قانداي اسپاپ جاسايدى، قالاي جاسايدى؟
ساباقتىڭ ماقساتى: جەتىگەن اسپابى، ونىڭ شىعۋى، دىبىسى تۋرالى. ۇلتتىق اسپاپتى قادىرلەۋگە، ادامگەرشىلىك قاسيەتتەرگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ مىندەتى: ءاندى كوڭىلدى سيپاتتا ورىنداۋعا ۇيرەتۋ. كوركەمدىك تالعام مەن شىعارماشىلىق ىزدەنىس داعدىلارىن دامىتۋ. حالىق مۋزىكاسى - مەن سۋسىنداتۋ.
وتكەن زامانداعى جانە بۇگىنگى تاڭداعى حالىق ءومىرىنىڭ بايلانىسىن ءتۇسىندىرۋ.
ساباقتىڭ بارىسى.
1. ۇيىمداستىرۋ. ا) سالەمدەسۋ ءا) تۇگەلدەۋ
ءى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
1. سلايد ارقىلى سۋرەتتەر كورسەتىپ، تانىس اسپاپتاردىڭ اتتارىن، قالاي وينالاتىنىن جانە قانداي تۇرىنە جاتاتىنىنا تۇسىنىك بەرۋ.
سۇراقتار:
ا) اسپاپ قالاي نەدەن جاسالىنعان؟
ب) اسپاپ قالاي وينالادى قانداي دىبىستار شىعادى؟
ۆ) بۇل اسپاپتى ەرتەدە ادامدار قايدا قولدانعان؟
ۇراسىڭ ونى، سوعاسىڭ.
جينالىپ مۇندا قالاسىڭ.
ەستىلەدى جاڭعىرا -
دابىل قاققان........(داڭعىرا)
داڭعىرا ۇرمالى (ۇرىپ وينايدى).
كەزدەسەدى بۇل اسپاپ نەكەن - ساياق،
سىڭعىرلاعان قوڭىراۋى وزىنە ساي - اق.
باقسىلاردىڭ قولىندا ءجۇردىڭ تالاي،
قازاعىمنىڭ اسپابى -........(اساتاياق).
اساتاياق سىلكىمەلى (سىلكىپ وينايدى).
ەكى ىشەككە ءبىر تيەكتى قوندىرا.
وينايمىز ءبىز قولىمىزدى تالدىرا.
بىلسەڭ ەگەر ايتا قويشى، بالاقاي؟!
بۇل قاي اسپاپ؟ بۇل - كادىمگى........(دومبىرا).
دومبىرا - ىشەكتى (شەرتىپ، قاعىپ وينايدى).
2. دومبىرا، اساتاياق اسپاپتارىنىڭ سۇيەمەلدەۋىمەن وقۋشىلار حالىق ءانى «ەركەم - ايدى» ورىندايدى: ءازيدوللا – مۇيىزدە، عالىمجان – اساتاياقتا، قۋانىش – دومبىرادا.
3. وي قوزعاۋ. «اسىق ءيىرۋ» ويىنى.
اسىق – قازاق بالالارىنىڭ ەرتەدەن كەلە جاتقان ويىنى. بۇگىنگى ساباعىمىز وسى اسىقتارعا بايلانىستى شىققان كونە ۇلتتىق مۋزىكالىق اسپاپ تۋرالى بولماق.
- اسىقتىڭ سانى نەشەۋ؟ اسىقتىڭ سۋرەتى كورسەتىلەدى
- جەتەۋ.
نوتا ساۋاتتىلىعىنىڭ قۇپياسى. 7سانىمەن بايلانىستى ءسوزدى تاڭداۋ. (جەتى اتا، جەتى كۇن، جەتى قازىنا ت. ب.)
- ولاي بولسا، ول قانداي دەپ ويلايسىڭ؟
- ارينە، جەتىگەن. (ينتەراكتيۆتى تاقتادان سۋرەتتى كورسەتۋ).
(داپتەرلەرىنە كۇننىڭ جادىن، تاقىرىپتى جازۋ «جەتىگەن اسپابى»)
ءىى. جاڭا ساباق.
1. جەتىگەن اسپابىنىڭ شىعۋى تۋرالى اڭىز (ينتەراكتيۆتى تاقتادان سۋرەتىن كورسەتۋ).
وتە ەرتەدە، جاۋگەرشىلىك زاماندا كەمپىر مەن شال ءومىر ءسۇرىپتى. ولاردىڭ جەتى ۇلى بولىپتى. ۇلدارى كىشكەنتاي كەزىندە اسىق ويناعاندى جاقسى كورىپتى. كۇندەردىڭ كۇنىندە جەتى ۇلى ەل قورعايتىن ۇلكەن ازامات، باتىر بولىپ وسەدى. اكەسى ۇلدارىنىڭ ويناعان اسىقتارىن ساقتاپ قويىپتى. ءبىر كۇنى سول اۋىلدا جۇت بولادى. ادامدار اشىعىپ، مالدار ءولىپ، قيىنشىلىق زامان بولادى. سوندا شالدىڭ جەتى ۇلى مالدارىن امان الىپ قالۋ ءۇشىن سۋى، ءشوبى مول جەر ىزدەپ كەتەدى. سول كەتكەننەن ورالماي مول كەتەدى. شال مەن كەمپىر ۇلدارىن ساعىنىپ قايعىرادى. سودان شال اعاشتان ويىپ ءبىر اسپاپ جاسايدى. وعان جەتى ۇلىنا ارناپ جەتى ىشەك تاعادى. ودان دىبىس شىعۋ ءۇشىن ۇلدارىنىڭ ويناعان اسىقتارىن تاعادى. ءسويتىپ، ۇلدارىنا ارناپ كۇي تارتادى. ول كۇي ەل اراسىنا تەز تاراپ كەتەدى. حالىق ونى «جەتىگەننىڭ جەتەۋى» دەپ اتاپتى. ال اسپاپقا «جەتىگەن» دەپ ات قويىپتى. سودان بەرى بۇل اسپاپتا شالدىڭ جەتى ۇلىنىڭ اسىقتارى قالعان ەكەن دەسەدى».
اڭىز نە تۋرالى ايتىلعان؟ شال قانداي اسپاپ جاسايدى، قالاي جاسايدى؟
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
