جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسىن بىلەسىڭ بە؟
ماڭعىستاۋ وبلىسى، بەينەۋ اۋدانى
ج. قالدىعارايەۆ اتىنداعى ورتا مەكتەپ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى مىڭجانوۆا دالۋحان
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسىن بىلەسىڭ بە؟
ساباقتىڭ ماقساتى: 1. وقۋشىلاردى جول ءجۇرۋ ەرەجەسىمەن تانىستىرۋ.
2. تۇستەر تۋرالى بىلىمدەرىن ءىس جۇزىندە ءبىلۋ داعدىلارى جەتىلدىرۋ.
3. جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسىن بىلۋگە، ەستە ساقتاۋعا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: باعدارشام، جول بەلگىلەرى، الاتاياق، كوشە بەينەلەنگەن سۋرەتتەر.
ءادىس - تاسىلدەرى؛ ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ.
I ۇيىمداستىرۋ:
جول ءتارتىبىن ساقتايمىز،
ادەپتەن ءبىز اسپايمىز،
وڭ جاعىمەن كوشەنىڭ،
ءجۇرۋدى ەستە ۇستايمىز.
جان جاققا ساق قاراپ،
باعدارشامعا توقتايمىز.
II كىرىسپە ءسوز: ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ بارلىق قالا، اۋىلدارىنا ورتاق كوشە قاتىناس ەرەجەسى ەنگىزىلگەن. بۇل ەرەجەنى وقۋشىلاردا، ۇلكەندەردە، كولىك جۇرگىزەتىن جۇرگىزۋشىلەردە بۇلجىتپاي ورىنداۋ كەرەك. جولدىڭ ءقاۋىپتى قوزعالىسى كوبىنەسە بالالاردىڭ جول بويىندا قالاي بولسا سولاي ءجۇرىپ بارا جاتقان ماشيناعا جابىسۋى، قالتارىستان شىعا كەلۋى سالدارىنان بۇزىلادى. جول ءتارتىبىن بۇزعاندار ءتۇرلى جاعدايعا تاپ بولدى. سوندىقتان جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسىن مۇقيات تىڭداپ وقۋشىلار ءار ساباقتان قورتىندى شىعارۋ قاجەت. ۇلگىلى، ءتارتىپتى وقۋشى كوشەدە جول ءجۇرۋ ەرەجەسىن بۇزبايدى.
- قانداي بالا ەرەجەنى بۇزبايدى؟
ۇلگىلى ءتارتىپتى بالا.
شۋاقتى ءومىرىمىز كۇندەي كۇلىپ،
جۇرەكتە بۇرشىك اتتى گۇلدەي ءۇمىت.
ارمانعا ساپار تارتۋ مۇمكىن ەمەس،
جول ءجۇرۋ ەرەجەسىن بىلمەي تۇرىپ.
بالزيا. قاي كوشكە، قاي قالاعا، بارساڭىز دا،
قاي اقىل ولشەمىنە سالساڭىز دا.
جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسى – زاڭدى ءتارتىپ
ول ورتاق ۇلكەن كىشى بارشامىزعا
- ەندى جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسى تۋرالى نە بىلەمىز ەسىمىزگە تۇسىرەيىك.
III. جول بەلگىلەرىمەن تانىستىرۋ:
1. ەسكەرتۋ بەلگىسى
قىپ – قىزىل بۇرىشتى
ەسكەرتۋ بەلگىسى مەن بولام.
قاۋىپتەن ساق بول دەپ،
ءسات - ساپار جولداعان،
امان - ساۋ جۇرەدى جاياۋدا، كولىكتە
مەن بەرگەن بەلگىنى ساقتاعان، قولداعان
2. تيىم سالۋ بەلگىسى
قىزىلمەن بويالعان شەڭبەرلەر اۋماقتا
تيىمشىل بەلگىمىن، قاتالمىن سالماقتى!
مەن تۇرعان جەرلەردە قاقىڭ جوق جۇرۋگە،
ءقاۋىپ بار، باعدارلا كوز سالىپ جان – جاققا.
3. مىندەتتەۋ بەلگىسى
بەلگىمىن كورسەتەر جىلدامدى، باعىتتى،
مىندەتتى بۇرىلىس، ايتپەسە ءقاۋىپتى،
بارلىعىن انىقتاپ تۇرامىن جولىمدا،
اباي بول، شارتىمدى مىندەتتى ورىندا!
4. نۇسقاۋ بەلگىسى «كورسەتكىش»
باراتىن جەرىڭنىڭ باعىتىن، تۇراعىن،
ءۇن - ءتۇنسىز ءجون ايتىپ، جول نۇسقاپ تۇرامىن.
كۇندىز دە، تۇندە دە، وت بولىپ جانادى،
كوك تۇسكە بويالعان، ءتورت بۇرىش، شىراعىم
5. تايعاناق جول
بۇل بەلگىدە تايعاناقتاپ بارا جاتقان ماشينانىڭ تاڭباسى سالىنادى.
بۇل بەلگى ورناتىلعان جەردە دە بالالاردىڭ جولدان بايقاپ وتكەنى دۇرىس، سەبەبى ماشيناسى اياعى تايعاناپ كەتۋى مۇمكىن.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
ج. قالدىعارايەۆ اتىنداعى ورتا مەكتەپ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى مىڭجانوۆا دالۋحان
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسىن بىلەسىڭ بە؟
ساباقتىڭ ماقساتى: 1. وقۋشىلاردى جول ءجۇرۋ ەرەجەسىمەن تانىستىرۋ.
2. تۇستەر تۋرالى بىلىمدەرىن ءىس جۇزىندە ءبىلۋ داعدىلارى جەتىلدىرۋ.
3. جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسىن بىلۋگە، ەستە ساقتاۋعا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: باعدارشام، جول بەلگىلەرى، الاتاياق، كوشە بەينەلەنگەن سۋرەتتەر.
ءادىس - تاسىلدەرى؛ ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ.
I ۇيىمداستىرۋ:
جول ءتارتىبىن ساقتايمىز،
ادەپتەن ءبىز اسپايمىز،
وڭ جاعىمەن كوشەنىڭ،
ءجۇرۋدى ەستە ۇستايمىز.
جان جاققا ساق قاراپ،
باعدارشامعا توقتايمىز.
II كىرىسپە ءسوز: ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ بارلىق قالا، اۋىلدارىنا ورتاق كوشە قاتىناس ەرەجەسى ەنگىزىلگەن. بۇل ەرەجەنى وقۋشىلاردا، ۇلكەندەردە، كولىك جۇرگىزەتىن جۇرگىزۋشىلەردە بۇلجىتپاي ورىنداۋ كەرەك. جولدىڭ ءقاۋىپتى قوزعالىسى كوبىنەسە بالالاردىڭ جول بويىندا قالاي بولسا سولاي ءجۇرىپ بارا جاتقان ماشيناعا جابىسۋى، قالتارىستان شىعا كەلۋى سالدارىنان بۇزىلادى. جول ءتارتىبىن بۇزعاندار ءتۇرلى جاعدايعا تاپ بولدى. سوندىقتان جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسىن مۇقيات تىڭداپ وقۋشىلار ءار ساباقتان قورتىندى شىعارۋ قاجەت. ۇلگىلى، ءتارتىپتى وقۋشى كوشەدە جول ءجۇرۋ ەرەجەسىن بۇزبايدى.
- قانداي بالا ەرەجەنى بۇزبايدى؟
ۇلگىلى ءتارتىپتى بالا.
شۋاقتى ءومىرىمىز كۇندەي كۇلىپ،
جۇرەكتە بۇرشىك اتتى گۇلدەي ءۇمىت.
ارمانعا ساپار تارتۋ مۇمكىن ەمەس،
جول ءجۇرۋ ەرەجەسىن بىلمەي تۇرىپ.
بالزيا. قاي كوشكە، قاي قالاعا، بارساڭىز دا،
قاي اقىل ولشەمىنە سالساڭىز دا.
جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسى – زاڭدى ءتارتىپ
ول ورتاق ۇلكەن كىشى بارشامىزعا
- ەندى جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسى تۋرالى نە بىلەمىز ەسىمىزگە تۇسىرەيىك.
III. جول بەلگىلەرىمەن تانىستىرۋ:
1. ەسكەرتۋ بەلگىسى
قىپ – قىزىل بۇرىشتى
ەسكەرتۋ بەلگىسى مەن بولام.
قاۋىپتەن ساق بول دەپ،
ءسات - ساپار جولداعان،
امان - ساۋ جۇرەدى جاياۋدا، كولىكتە
مەن بەرگەن بەلگىنى ساقتاعان، قولداعان
2. تيىم سالۋ بەلگىسى
قىزىلمەن بويالعان شەڭبەرلەر اۋماقتا
تيىمشىل بەلگىمىن، قاتالمىن سالماقتى!
مەن تۇرعان جەرلەردە قاقىڭ جوق جۇرۋگە،
ءقاۋىپ بار، باعدارلا كوز سالىپ جان – جاققا.
3. مىندەتتەۋ بەلگىسى
بەلگىمىن كورسەتەر جىلدامدى، باعىتتى،
مىندەتتى بۇرىلىس، ايتپەسە ءقاۋىپتى،
بارلىعىن انىقتاپ تۇرامىن جولىمدا،
اباي بول، شارتىمدى مىندەتتى ورىندا!
4. نۇسقاۋ بەلگىسى «كورسەتكىش»
باراتىن جەرىڭنىڭ باعىتىن، تۇراعىن،
ءۇن - ءتۇنسىز ءجون ايتىپ، جول نۇسقاپ تۇرامىن.
كۇندىز دە، تۇندە دە، وت بولىپ جانادى،
كوك تۇسكە بويالعان، ءتورت بۇرىش، شىراعىم
5. تايعاناق جول
بۇل بەلگىدە تايعاناقتاپ بارا جاتقان ماشينانىڭ تاڭباسى سالىنادى.
بۇل بەلگى ورناتىلعان جەردە دە بالالاردىڭ جولدان بايقاپ وتكەنى دۇرىس، سەبەبى ماشيناسى اياعى تايعاناپ كەتۋى مۇمكىن.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
