جۇيكە جۇيەسىنىڭ بولىمدەرى
تاقىرىبى: جۇيكە جۇيەسىنىڭ بولىمدەرى. (فليپچارت)
ماقساتى: جۇيكە جۇيەسىنىڭ بولىمدەرىن اجىراتا وتىرىپ، ولاردىڭ قىزمەتىمەن تانىستىرىپ، جۇيكە جۇيەسىنىڭ ادام دەنساۋلىعى ءۇشىن ماڭىزى زور ەكەندىگىن وقۋشىلار ساناسىنا قالىپتاستىرۋ.
مىندەتتەرى:
ا بىلىمدىلىك: وقۋ تاربيە ۇردىسىنە جاڭا تەحنولوگيا ەنگىزە وتىرىپ، وقىتۋ مەن تاربيەلەۋدىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم دەڭگەيىن كوتەرۋ.
ءا دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ، ەستە ساقتاۋ، ەستۋ، كورۋ سەزىمدەرىن جەتىلدىرۋ، سوزدىك قورلارىن بايىتۋ. ءتۇرلى ادىستەردى قولدانا وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ وي - ءورىسىن كەڭەيتۋ.
ب تاربيەلىك: جۇيكە جۇيەسىنىڭ بولىمدەرىنىڭ ماڭىزىن ءتۇسىندىرۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ دۇنيەتانىمىن كەڭەيتىپ، ەڭبەك داعدىسىن قالىپتاستىرىپ، سالاۋاتتى ءومىر سالتىنا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ءپان ارالىق بايلانىس: گەوگرافيا، ماتەماتيكا، قازاق ءتىلى.
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: بايانداۋ، ەلەكتروندىق وقىتۋ، ينتەراكتيۆتى ءادىس، سۇراق - جاۋاپ.
وقىتۋ فورماسى: توپتىق.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، ۇلەستىرمەلى كەستە، ءتۇرلى سۋرەتتەر.
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ 2 مين
ءىى. ءۇي تاپسىرماسى 17 مين
ءىىى. اكتۋالداۋ 2 مين
ءىۇ. جاڭا ساباق 19 مين
ءۇ. بەكىتۋ 3 مين
ءۇى. قورىتىندىلاۋ 2 مين
ءى. ۇيىمداستىرۋ: ا دايىندىعى.
ب نەمەن تانىسادى.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسى:
بارلىق وقۋشىعا بيلەتتەر تاراتىلادى.
1. جۇيكە جاسۋشالارى _______ جانە جۇيكە ۇشتارىنان تۇرادى.
2. دەندريتتەر دەگەنىمىز _______
3. اكسوندار دەگەنىمىز_______ سۇر زات قۇرالادى.
4. ________________ سۇر زات قۇرالادى.
5. نەيروننىڭ جۇيكە ۇشتارىنىڭ تارماقتالۋى ____________
6. نەيروندار سەزىمتال،____________ ارالىق بولادى.
7. ________________ جۇيكە سيناپسىن تۇزەدى.
8. ________________ ەزدى سيناپس تۇزىلەدى.
9. ەگەر سيناپستى زاقىمداسا ____________________
10. سيناپستاردىڭ ءبىرى قوزدىرعىش، ءبىرى___________
11. رەفلەكس لات. تىلىنەن اۋدارعاندا______________
12. رەفلەكس دەگەنىمىز
13. جۇيكە ءيمپۋلسى وتەتىن جولدى
14. ەڭ قاراپايىم رەفلەكس
15. جۇيكە ورتالىعى
16. ادامدا جۇيكە جۇيەسى
17. بۇلشىق ەت سيناپسى
18. نەيروندار
ءىىى. اكتۋالداۋ. وقۋشىلار ءبىز مىنە جۇيكە جۇيەسىنىڭ قۇرىلىسى مەن قىزمەتى تۋرالى ءبىلىپ جاتىرمىز، ەندى وسى جۇيكە جۇيەسىنىڭ بولىمدەرىنە توقتالامىز.
ءىىى. جاڭا ساباق.
جۇلىن - ورتالىق جۇيكە جۇيەسىنە جاتادى. جۇلىن سيليندر ءپىشىندى ومىرتقا جوتاسىنىڭ وزەگىندە ورنالاسقان، ۇزىندىعى 42 - 45سم، سالماعى 34 - 38 گ. جوعارعى شەتى سوپاقشا ميمەن جالعاسادى، تومەنگى شەتى ەكىنشى ارقا ومىرتقاعا دەيىن سوزىلىن جاتادى. جۇلىننىڭ الدىڭعى جانە ارتقى جاعىندا ۇزىنىنان سوزىلعان تىك جۇلگەلەرى بولادى. ول جۇلىندى وڭ جانە سول جاق جارتىعا ءبولىپ تۇرادى. جۇلىننىڭ ءدال ورتاسىندا ءىشى جۇلىن سۇيىقتىعىنا تولى جۇلىن وزەگى بار. وزەكتىڭ اينالاسىندا ءپىشىنى كوبەلەككە ۇقساعان جۇلىننىڭ سۇر زاتى (نەيروننىڭ دەنەسى مەن قىسقا وسىندىلەرىنىڭ جيىنتىعى) بار. سۇر زاتتىڭ سىرتىن اق زاتى (نەيروننىڭ ۇزىن ءوسىندىسىنىڭ جيىنتىعى) قورشاپ جاتادى. سونىمەن جۇلىن قۇرىلىسىندا اق زاتى سىرتىندا، سۇر زاتى ىشكى جاعىندا ورنالاسادى.
جۇلىننىڭ سۇر زاتىنىڭ الدىڭعى، ارتقى بۇيىرىندە ەكىدەن تۇبىرلەرى (ءوسىندى) بولادى. الدىڭعى ءتۇبىر كوزعالتقىش جۇيكە تالشىقتارىنان، ارتقى ءتۇبىر سەزگىش جۇيكە تالشىقتارىنان تۇزىلەدى. ءار ومىرتقانىڭ ءبۇيىر تۇسىنان جۇلىننان ەكى جاققا 31 جۇپ جۇلىن جۇيكەلەرى تارالادى. ءاربىر جۇلىن جۇيكەلەرى الدىڭعى جانە ارتقى تۇبىرلەردىڭ قوسىلۋىنان پايدا بولادى. تۇبىرلەر ومىرتقاارالىق تەسىكتەردەن شىعىپ، بىرىمەن - ءبىرى قوسىلىپ ارالاس جۇلىن جۇيكەلەرىن تۇزەدى. ارالاس جۇيكە دەيتىن سەبەبى: جۇيكە تالشىقتارىنىڭ ءبىر توبى قوزۋدى ورتالىق جۇيكە جۇيەسىنە، ەكىنشىسى ودان قوزۋدى شەتكى مۇشەلەرگە وتكىزەدى. جۇلىننان تارايتىن جۇيكەلەردىڭ قۇرامىندا ءارى سەزگىش، ءارى قوزعالتقىش جۇيكە تالشىقتارى بولادى. جۇلىن جۇيكەلەرى قولدىڭ، تۇلعانىڭ جانە اياقتىڭ قاڭقا بۇلشىقەتتەرىنە تارالادى. ورتالىق جۇيكە جۇيەسىنە وتەتىن قوزۋ جۇلىننىڭ تەك ارتقى ءتۇبىرى ارقىلى وتەدى. ال ودان كەلەتىن قوزۋ جۇلىننىڭ تەك الدىڭعى ءتۇبىرى ارقىلى جۇرەدى. ەگەر ەكى تۇبىردەن شىققان جۇيكە تالشىقتارىنىڭ بىرىمەن - ءبىرى قوسىلعان جەرى جاراقاتتانسا (كەسىلسە)، جۇيكەلەردىڭ سەزگىشتىگى دە، قوزعالتقىشتىق ارەكەتى دە جويىلادى.
ءىۇ. بەكىتۋ. سۇراقتار.
مىلقاۋ سۋرەت.
كەستە.
ءۇ. قورىتىندىلاۋ.
ۇيگە: جۇيكە جۇيەسىنىڭ بولىمدەرى. تەست.
باعالاۋ.
ماقساتى: جۇيكە جۇيەسىنىڭ بولىمدەرىن اجىراتا وتىرىپ، ولاردىڭ قىزمەتىمەن تانىستىرىپ، جۇيكە جۇيەسىنىڭ ادام دەنساۋلىعى ءۇشىن ماڭىزى زور ەكەندىگىن وقۋشىلار ساناسىنا قالىپتاستىرۋ.
مىندەتتەرى:
ا بىلىمدىلىك: وقۋ تاربيە ۇردىسىنە جاڭا تەحنولوگيا ەنگىزە وتىرىپ، وقىتۋ مەن تاربيەلەۋدىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم دەڭگەيىن كوتەرۋ.
ءا دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ، ەستە ساقتاۋ، ەستۋ، كورۋ سەزىمدەرىن جەتىلدىرۋ، سوزدىك قورلارىن بايىتۋ. ءتۇرلى ادىستەردى قولدانا وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ وي - ءورىسىن كەڭەيتۋ.
ب تاربيەلىك: جۇيكە جۇيەسىنىڭ بولىمدەرىنىڭ ماڭىزىن ءتۇسىندىرۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ دۇنيەتانىمىن كەڭەيتىپ، ەڭبەك داعدىسىن قالىپتاستىرىپ، سالاۋاتتى ءومىر سالتىنا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ءپان ارالىق بايلانىس: گەوگرافيا، ماتەماتيكا، قازاق ءتىلى.
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: بايانداۋ، ەلەكتروندىق وقىتۋ، ينتەراكتيۆتى ءادىس، سۇراق - جاۋاپ.
وقىتۋ فورماسى: توپتىق.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، ۇلەستىرمەلى كەستە، ءتۇرلى سۋرەتتەر.
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ 2 مين
ءىى. ءۇي تاپسىرماسى 17 مين
ءىىى. اكتۋالداۋ 2 مين
ءىۇ. جاڭا ساباق 19 مين
ءۇ. بەكىتۋ 3 مين
ءۇى. قورىتىندىلاۋ 2 مين
ءى. ۇيىمداستىرۋ: ا دايىندىعى.
ب نەمەن تانىسادى.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسى:
بارلىق وقۋشىعا بيلەتتەر تاراتىلادى.
1. جۇيكە جاسۋشالارى _______ جانە جۇيكە ۇشتارىنان تۇرادى.
2. دەندريتتەر دەگەنىمىز _______
3. اكسوندار دەگەنىمىز_______ سۇر زات قۇرالادى.
4. ________________ سۇر زات قۇرالادى.
5. نەيروننىڭ جۇيكە ۇشتارىنىڭ تارماقتالۋى ____________
6. نەيروندار سەزىمتال،____________ ارالىق بولادى.
7. ________________ جۇيكە سيناپسىن تۇزەدى.
8. ________________ ەزدى سيناپس تۇزىلەدى.
9. ەگەر سيناپستى زاقىمداسا ____________________
10. سيناپستاردىڭ ءبىرى قوزدىرعىش، ءبىرى___________
11. رەفلەكس لات. تىلىنەن اۋدارعاندا______________
12. رەفلەكس دەگەنىمىز
13. جۇيكە ءيمپۋلسى وتەتىن جولدى
14. ەڭ قاراپايىم رەفلەكس
15. جۇيكە ورتالىعى
16. ادامدا جۇيكە جۇيەسى
17. بۇلشىق ەت سيناپسى
18. نەيروندار
ءىىى. اكتۋالداۋ. وقۋشىلار ءبىز مىنە جۇيكە جۇيەسىنىڭ قۇرىلىسى مەن قىزمەتى تۋرالى ءبىلىپ جاتىرمىز، ەندى وسى جۇيكە جۇيەسىنىڭ بولىمدەرىنە توقتالامىز.
ءىىى. جاڭا ساباق.
جۇلىن - ورتالىق جۇيكە جۇيەسىنە جاتادى. جۇلىن سيليندر ءپىشىندى ومىرتقا جوتاسىنىڭ وزەگىندە ورنالاسقان، ۇزىندىعى 42 - 45سم، سالماعى 34 - 38 گ. جوعارعى شەتى سوپاقشا ميمەن جالعاسادى، تومەنگى شەتى ەكىنشى ارقا ومىرتقاعا دەيىن سوزىلىن جاتادى. جۇلىننىڭ الدىڭعى جانە ارتقى جاعىندا ۇزىنىنان سوزىلعان تىك جۇلگەلەرى بولادى. ول جۇلىندى وڭ جانە سول جاق جارتىعا ءبولىپ تۇرادى. جۇلىننىڭ ءدال ورتاسىندا ءىشى جۇلىن سۇيىقتىعىنا تولى جۇلىن وزەگى بار. وزەكتىڭ اينالاسىندا ءپىشىنى كوبەلەككە ۇقساعان جۇلىننىڭ سۇر زاتى (نەيروننىڭ دەنەسى مەن قىسقا وسىندىلەرىنىڭ جيىنتىعى) بار. سۇر زاتتىڭ سىرتىن اق زاتى (نەيروننىڭ ۇزىن ءوسىندىسىنىڭ جيىنتىعى) قورشاپ جاتادى. سونىمەن جۇلىن قۇرىلىسىندا اق زاتى سىرتىندا، سۇر زاتى ىشكى جاعىندا ورنالاسادى.
جۇلىننىڭ سۇر زاتىنىڭ الدىڭعى، ارتقى بۇيىرىندە ەكىدەن تۇبىرلەرى (ءوسىندى) بولادى. الدىڭعى ءتۇبىر كوزعالتقىش جۇيكە تالشىقتارىنان، ارتقى ءتۇبىر سەزگىش جۇيكە تالشىقتارىنان تۇزىلەدى. ءار ومىرتقانىڭ ءبۇيىر تۇسىنان جۇلىننان ەكى جاققا 31 جۇپ جۇلىن جۇيكەلەرى تارالادى. ءاربىر جۇلىن جۇيكەلەرى الدىڭعى جانە ارتقى تۇبىرلەردىڭ قوسىلۋىنان پايدا بولادى. تۇبىرلەر ومىرتقاارالىق تەسىكتەردەن شىعىپ، بىرىمەن - ءبىرى قوسىلىپ ارالاس جۇلىن جۇيكەلەرىن تۇزەدى. ارالاس جۇيكە دەيتىن سەبەبى: جۇيكە تالشىقتارىنىڭ ءبىر توبى قوزۋدى ورتالىق جۇيكە جۇيەسىنە، ەكىنشىسى ودان قوزۋدى شەتكى مۇشەلەرگە وتكىزەدى. جۇلىننان تارايتىن جۇيكەلەردىڭ قۇرامىندا ءارى سەزگىش، ءارى قوزعالتقىش جۇيكە تالشىقتارى بولادى. جۇلىن جۇيكەلەرى قولدىڭ، تۇلعانىڭ جانە اياقتىڭ قاڭقا بۇلشىقەتتەرىنە تارالادى. ورتالىق جۇيكە جۇيەسىنە وتەتىن قوزۋ جۇلىننىڭ تەك ارتقى ءتۇبىرى ارقىلى وتەدى. ال ودان كەلەتىن قوزۋ جۇلىننىڭ تەك الدىڭعى ءتۇبىرى ارقىلى جۇرەدى. ەگەر ەكى تۇبىردەن شىققان جۇيكە تالشىقتارىنىڭ بىرىمەن - ءبىرى قوسىلعان جەرى جاراقاتتانسا (كەسىلسە)، جۇيكەلەردىڭ سەزگىشتىگى دە، قوزعالتقىشتىق ارەكەتى دە جويىلادى.
ءىۇ. بەكىتۋ. سۇراقتار.
مىلقاۋ سۋرەت.
كەستە.
ءۇ. قورىتىندىلاۋ.
ۇيگە: جۇيكە جۇيەسىنىڭ بولىمدەرى. تەست.
باعالاۋ.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
1. جۇرگىزۋشى: ءقادىرلى انالار مەن اكەلەر، قىمباتتى اتالار مەن اجەلەر. بۇگىن وتە قۋانىشتى، ءبىراق ءسال كوڭىلسىزدەۋ كۇن دەۋگە دە بولادى، سەبەبى بىرنەشە جىل ايالاپ، تاربيەلەگەن بالالارمىز، ەندى ءبىراز ايلا...
