InfoHub Logo

جاستارعا موتيۆاسيا رەتىندە، تاريحقا ءۇڭىلىپ، 20 جاسىندا قازاق زيالىلارى قانداي قاسيەتتەرىمەن ەرەكشەلەنىپ، نەندەي جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزگەنى جايىندا قىسقاشا اقپارات.

شوحان ءۋاليحان - 19 جاسىندا العاشقى "توقتامىس حاننىڭ جارلىعى" اتتى عىلىمي ەڭبەگىن جارىققا شىعارىپ، ءبىر جىل وتكەن سوڭ پولكوۆنيك م.م. حومەنتوۆسكيي باسقارعان اسكەري-عىلىمي ىستىقكول ەكسپەديسياسىنا قاتىسىپ، قىرعىز ەلىن جەتە زەرتتەيدى. قىرعىزدار مەن ۇلى ءجۇز قازاقتارىنىڭ تاريحى، ەتنوگرافياسى جايلى مالىمەتتەر جينايدى، اۋىز ادەبيەتىنىڭ نۇسقالارىن جازىپ الادى. الەم عالىمدارى اراسىندا تۇڭعىش رەت "ماناس" ەپوسىنىڭ ەڭ شۇرايلى بولىگى "كوكەتاي حاننىڭ ەرتەگىسى" جىرىن جازىپ الادى. سول جىلدارى بەلگىلى گەوگراف پ.س. سەمەنوۆ-تيان-شانسكييمەن، فەدور دوستويەۆسكييمەن تانىستى.
 

سۇلتانماحمۇت تورايعىر - ءوزىنىڭ جيىرماسىنشى كوكتەمىندە “ايقاپ” جۋرنالىنا جاۋاپتى حاتشى بولىپ جۇمىسقا ورنالاسىپ، “ولەڭ ءھام ايتۋشىلار”، “اۋىرماي ەسىمنەن جاڭىلعانىم”، “قازاق تىلىندەگى ولەڭ كىتاپتارى جايىنان”، “قازاق ىشىندە وقۋ، وقىتۋ جولى قالاي جانە ت.ب. اڭگىمە، ماقالالارىن وسى جۋرنالدا جاريالايدى.

ءمىرجاقىپ دۋلات ۇلى - 20 جاسىندا بايتۇرسىنوۆپەن بipre قارقارالىداعى ساياسي-بۇقارالىق جۇمىستارعا قاتىسىپ، سول جىلى پاتشا وكىمەتىنە قازاق حالكىنىڭ اتىنان پەتيسيا جازۋشىلاردىڭ قاتارىندا بولعان. سول جىلدارى «ويان، قازاق!» دەپ ۇرانداتىپ، ەلدى بىلىمگە، ەل ءۇشىن پايدالى ءىس- ارەكەتكە شاقىرادى.
 

ىبىراي التىنسارى ۇلى - 1860 جىلى جايىقتىڭ شىعىسىنداعى قازاقتار ءۇشىن ءتورت باستاۋىش مەكتەپ اشىلعان كەزدە، جيىرما جاستاعى ىبىراي ءوزى سۇرانىپ، تورعاي مەكتەبىنە ءمۇعالىم بولۋعا رۇقسات الىپ، سوندا كەلەدى. ءبىراق مەكتەپ بىردەن اشىلا قويمايدى. بۇل ارالىقتا، ىبىراي ەل ىشىندە مەكتەپتىڭ پايداسىن ءتۇسىندىرىپ، ءبىراز بالانى 4 جىل ءوز ۇيىندە وقىتادى.

 

مۇحتار ومارحان ۇلى اۋەزوۆ - 20 جاسىندا «ەڭلىك-كەبەك» پەساسىن جازىپ، ونى ويقۇدىقتا ساحناعا شىعارادى. 1918 جىلى 5-13 مامىردا ومبى قالاسىندا وتكەن جالپى قازاق جاستارىنىڭ قۇرىلتايىنا قاتىسىپ، ونىڭ ورتالىق اتقارۋ كوميتەتىنىڭ مۇشەسى بولىپ سايلانادى.
 

20 جاسىمىزدا، وسى ارىستاردان اسىپ تۇسپەسەكتە، جانىنا جۋىقتايىق قۇرداستار!

اقتورە تالعات ۇلى

---