InfoHub Logo

ساباق جوسپارى 5 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: كاسىبي سوزدەر جانە تەرمين سوزدەر
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: تەرمين سوزدەر تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ، باستاۋىشتا الىنعان بىلىمدەرىن ەسكە ءتۇسىرۋ.
دامىتۋشىلىق: الىنعان ءبىلىمدى ەستە ساقتاۋعا داعدىلاندىرۋ، سويلەۋ داعدىلارىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: ورىندالاتىن تاپسىرمالار ارقىلى ءبىرىن - ءبىرى تىڭداۋعا، سىيلاۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: كىتاپ، داپتەر
ءادىس - تاسىلدەرى: ءتۇسىندىرۋ، تالداۋ، سۇراق - جاۋاپ ت. ب

ساباقتىڭ بارىسى
ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى.
وقۋشىلارمەن امانداسۋ، تۇگەلدەۋ، ساباقتىڭ ماقسات - مىندەتتەرىمەن تانىستىرۋ.
قازاق ءتىلى – ءوز ءتىلىم، انا ءتىلىم،
اباي، مۇحتار سويلەگەن دانا ءتىلىم.
قاستەرلەيدى ۇل - قىزىڭ ماڭگى سەنى،
بولاشاعىم، باقىتىم دارا ءتىلىم - دەپ
انامىزدىڭ اق سۇتىمەن بويىمىزعا دارىعان ءتىلىمىزدى قۇرمەتتەپ، بۇگىنگى ساباعىمىزدى باستايىق.

ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
ۇيگە بەرىلگەن جاتتىعۋدى تەكسەرەمىن
1. ديالەكت سوزدەر دەگەنىمىز نە؟
2. كىرمە سوزدەر دەگەنىمىز نە؟
3. انتونيمدەر دەگەنىمىز نە؟
4. سينونيمدەر دەگەنىمىز نە؟
5. ومونيمدەر دەگەنىمىز نە؟
6. كاسىبي سوزدەر دەگەنىمىز نە؟
7. تەرمين سوزدەر دەگەنىمىز نە؟

ءىىى. جاڭا ساباق
كاسىبي سوزدەر دەگەنىمىز – جۇرتتىڭ بارىنە بىردەي تۇسىنىكتى بولا بەرمەيتىن، بەلگىلى ءبىر كاسىپپەن يا شارۋاشىلىق سالاسىمەن شۇعىلداناتىن ادامداردىڭ اراسىندا عانا ايتىلاتىن سوزدەر.
● كاسىبي سوزدەر
▪ قولونەرشىلىككە
(اعاششىلىق، ۇستالىق، ورىمشىلىك، زەرگەرلىك)
▪ اۋىل شارۋاشىلىعىنا
(مال، استىق، بالىق، اڭشىلىق، تەمەكى، ماقتا، كۇرىش، قىزىلشا)

تەرمين سوزدەر دەگەنىمىز - عىلىم، تەحنيكا، ءوندىرىس جانە ت. ب. سالاسىنداعى ارناۋلى ۇعىمدار مەن زات اتاۋلارىن بىلدىرەتىن سوزدەر.
تەرمين سوزدەردىڭ باستى سيپاتتارى مىناداي:
1. تەرمين عىلىم مەن تەحنيكانىڭ ءار سالاسىنا ءتان بولۋى كەرەك؛
2. تەرمين سوزدەر دارا، ءبىر عانا ماعىنالى بولۋى كەرەك؛
3. تەرمين سوزدەردىڭ كوپشىلىگى دۇنيە ءسوزى تىلدەرىنىڭ حالىقتارىنا ورتاق بولۋى كەرەك.
تەرمين سوزدەردى كەيدە ارناۋلى سوزدەر دەپ تە اتايدى.
تەرميندەردىڭ پايدا بولۋى عىلىم مەن تەحنيكانىڭ اتاۋلارىنا تىعىز بايلانىستى. عىلىمى جوق، تەحنيكاسى بولماعان ەلدەردە تەرمين جايىندا ءسوز بولۋى مۇمكىن ەمەس.
ءبىر ءتىلدىڭ شەڭبەرىندە قولدانىلاتىن تەرميندەردى تۇگەلدەي جيناقتاپ، جۇيەلەيتىن عىلىمدى تەرمينولوگيا دەپ اتايدى. قازاق تەرمينولوگياسى قازىرگى تاڭدا جان - جاقتى قاراستىرىلىپ، قاۋىرت جينالۋدا، ءقازىردىڭ وزىندە تەرميندەردىڭ جەتپىستەن استام سوزدىگى باسىلىپ شىقتى.
تاپسىرمالار
192 - جاتتىعۋ. اتا - انالارىنىڭ ىستەيتىن كاسىبىنە قاتىستى تەرمين سوزدەردى قاتىستىرىپ اڭگىمە جازۋ.
ماتىنمەن جۇمىس.
198 - جاتتىعۋ. بەرىلگەن سويلەمدەردى كوشىرىپ جازىڭدار.
ەگەر سەن ونەردەن ءلاززات العىڭ كەلسە، وندا ونەر جونىندە ءبىلىمدار ادام بولۋىڭ كەرەك. (ك. ماركس) مۋزىكانى ءسۇيۋ ءۇشىن ەڭ الدىمەن، ونى تىڭداي ءبىلۋ كەرەك. (د. شوستاكوۆيچ) كوركەمونەر ءبىزدىڭ ىشكى دۇنيەمىزگە، جان جۇيەمىزگە اسەر ەتىپ، ادامدىق قالپىمىزدى تاربيەلەيدى. (م. اۋەزوۆ)
سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ.
1. ءار سويلەمدەگى ويدى ءوز سوزدەرىڭمەن تاراتىپ ايتقىزۋ.
2. وزدەرىڭ بىلەتىن ونەر تۇرلەرىن، ولاردىڭ ءارقايسىسىنا قاتىستى تەرمين سوزدەردى توپتاپ جازدىرتۋ.
3. وزدەرى سۇيەتىن ونەر تۋرالى اڭگىمەلەسۋ.

ءىV. ساباقتى بەكىتۋ.
كاسىبي سوزدەر
تەرمين سوزدەر
1. تەرمين سوزدەر دەگەنىمىز نە؟
2. كاسىبي سوزدەردەن قانداي ايىرماشىلىعى بار؟
3. قازاق تىلىنە ءتان تەرميندەردى اتاڭدار؟

V. باعالاۋ. بەلسەندىلىك كورسەتكەن وقۋشىلار بىلىمدەرىنە قاراي باعالانادى.
Vءى. ۇيگە تاپسىرما. «قازاقتىڭ تۇرمىستىق بۇيىمدارى» دەگەن تاقىرىپتا شاعىن ءماتىن قۇراستىرىپ كەلۋ.

پەتروپاۆل قالاسى
قازاق مەكتەپ - گيمنازياسى
ورىنداعان: حاميتوۆا اياۋلىم كەمەليەۆنا
كاسىبي سوزدەر جانە تەرمين سوزدەر جۇكتەۋ