كوكتەم كەلبەتى
تاقىرىبى: كوكتەم كەلبەتى
ءبىلىم بەرۋ سالاسى: «تانىم»
ۇيىمداستىرىلعان اشىق وقۋ ءىس – ارەكەتى: اينالامەن تانىستىرۋ
ماقساتى: بالالاردى كوكتەم مەزگىلىنىڭ وزگەرىستەرىمەن تانىستىرۋ، جانۋارلار مەن وسىمدىكتەردىڭ تىنىس - تىرشىلىگىن، كوكتەمگى ەڭبەك تۇرلەرىن ايتىپ ءتۇسىندىرۋ.
دامىتۋشىلىعى: تابيعات ەرەكشەلىكتەرىن، وزگەرىستەرىن باقىلاۋ ارقىلى تىلدەرىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: تابيعاتتى سۇيە بىلۋگە جانە ونى قورعاي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ءادىس - ءتاسىل: ءتۇسىندىرۋ، اڭگىمەلەۋ، سۇراق - جاۋاپ، ويىن.
قولدانىلاتىن قۇرال: تەحنيكالىق قۇرال - جابدىقتار، ءۇي جانۋارلارى، ءشوپ، گۇلدەر، كوبەلەكتەر، قارلىعاشتار، كوكتەم مەزگىلى سلايدپەن كورسەتىلەدى، ىدىسقا سالىنعان توپىراق، بەلشىك، تىرما.
سوزدىك جۇمىس: بۇرشىك جاردى، كوشەتتى وتىرعىزۋ، نىعىزدايمىز، ىلعالدايمىز، قوپسىتادى، تولدەيدى.
جەكە جۇمىس: ازامات جانە مولدىرمەن جاڭا سوزدەردى قايتالاۋ.
وقۋ ءىس - ارەكەتىنىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
─ بالالار، بۇگىن بىزگە كوپتەگەن قوناقتار كەلىپ وتىر. كوتەرىڭكى كوڭىل كۇيمەن قوناقتارمەن «شاتتىق شەڭبەرگە» تۇرىپ امانداسىپ الايىق
تابيعاتىم تاماشا،
كوز تويمايدى قاراسا.
تابيعاتتى ايالاپ،
جۇرەيىكشى بالاشا.
سالەم، سالەم نۇرلى كۇن،
سالەم ساعان جەر انا.
سالەمەتسىزدەر مە قوناقتار!
─ بالالار كوڭىل كۇيلەرىڭ قالاي؟
─ تاماشا.
─ ەندەشە ءبىز «تاماشا» ويىنىن ۇيىمداستىرىپ جىبەرەيىك.
شارتى. مەن سەندەرگە جاقسى ءسوز ايتسام، سەندەر «تاماشا» دەپ جۇدىرىقتى ءتۇيىپ، باس بارماقتارىڭدى كوتەرىپ ءبىر – بىرلەرىڭە كورسەتەسىڭدەر:
─ كوكتەم مەزگىلىنىڭ اۋا - رايى قانداي؟
─ تاماشا!
─ گۇلدەردىڭ ءيسى قانداي؟
─ تاماشا!
─ قۇستاردىڭ داۋسى قانداي؟
─ تاماشا!
─ جايقالىپ وسكەن كوك ءشوپ قانداي؟
─ تاماشا!
─ كەلگەن قوناقتاردىڭ كوڭىل – كۇيلەرى قانداي؟
─ تاماشا!
─ وتە جاقسى بالالار! كوتەرىڭكى كوڭىل - كۇيمەن بۇگىنگى وقۋ ءىس – ارەكەتىمىزدى باستايىق. ورىندارىمىزعا وتىرامىز.
─ بالالار، بۇگىن اپتانىڭ قاي كۇنى؟
─ ءقازىر جىلدىڭ قاي مەزگىلى؟
─ كوكتەم مەزگىلىندە قانشا اي بار؟ ولار قالاي اتالادى؟
─ كوكتەم مەزگىلىندە قانداي وزگەرىستەر بولادى؟
─ وتە جاقسى، جارايسىڭدار!
ءىى. وتكەندى قايتالاۋ.
─ وتكەن وقۋ ءىس - ارەكەتىمىزدە قانداي تاقىرىپ وتتىك؟ ەسىمىزگە تۇسىرەيىكشى بالالار.
─ عارىشكەرلەر تۋرالى سەندەر نە ۇيرەندىڭدەر؟
─ يۋ. ا. گاگارين كىم؟
ءمولدىر: يۋ. ا. گاگارين ول عارىشتى العاش كورگەن، بىلگەن، زەرتتەگەن، باسقا ادامدارعا جول اشقان تۇڭعىش عارىشكەر.
─ قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا عارىشقا ۇشقان عارىشكەر بار ما؟
─ ولار كىمدەر؟
نۇرتاي: توقتار اۋباكىروۆ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش عارىشكەرى. ول وسى ۇشۋ ارقىلى ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىكپەن بوستاندىققا قول جەتكىزگەنىن جالپاق ەلگە پاش ەتتى.
نۇراي: تالعات مۇسابايەۆ توقتار اۋباكىروۆتەن كەيىنگى عارىشقا ۇشقان ەكىنشى قازاق عارىشكەرى. ول عارىشتا ەكى رەت بولىپ عىلىمي باعدارلامالاردى جۇزەگە اسىردى.
─ وتە جاقسى جارايسىڭدار!
ءىىى. جاڭا تاقىرىپ: «كوكتەم كەلبەتى»
─ بالالار ءبىز جاڭا وقۋ ءىس – ارەكەتىن باستاماس بۇرىن مىنا جۇمباقتىڭ شەشۋىن تابايىق:
كۇن ۇزارىپ، قار ەرىپ،
سۋ سايلارعا تولادى.
بوبەكتەرىم ايتىڭدارشى،
بۇل قاي كەزدە بولادى؟
─ كوكتەمدە.
عاجايىپ ءسات (كوكتەم كىرەدى)
كوكتەم: سالەمەتسىزدەر مە، بالالار.
مەن كوڭىلدى كوكتەممىن،
بىلتىر كەلىپ كەتكەنمىن.
كوزىن اشىپ بۇلاقتىڭ،
تۇبىنە تال ەككەنمىن.
گۇل بوپ قىردا ەگىلەم،
ءدان بوپ جەرگە سەبىلەم.
جاڭبىر بولىپ جاۋام دا،
نۇر بوپ كوكتەن توگىلەم.
شۋاعىن توگىپ الەمگە،
جىلۋىن كۇننىڭ اكەلەم.
تابيعاتتىڭ توسىنە،
تىرشىلىكتى سىيلايمىن.
─ سالەمەتسىز بە كوكتەم، قوش كەلدىڭىز!
─ مەن سەندەردىڭ كوكتەم جايلى وتەتىن جاڭا تاقىرىبىڭىزعا قاتىسۋىما بولا ما؟
─ ءيا.
─ جارايدى كوكتەم، بىزبەن بىرگە وقۋ ءىس - ارەكەتىنە قاتىسىڭىز.
كوكتەم جىل مەزگىلىنىڭ ادەمى ءبىر كەزەڭى. كوكتەم مەزگىلىندە كۇن ۇزارىپ، ءتۇن قىسقارا باستايدى. كۇن كوزىنىڭ شۋاعى مولايادى. قار ەرىپ، جەرلەر قارايادى، ارىقتاردان سۋ اعا باستايدى. كوكتەمدە جەر بەتى كىلەمدەي جايناپ، جاسىل تۇسكە ەنەدى. كوكتەم مەزگىلىنىڭ العاشقى گ ۇلى بايشەشەك بوي كوتەرە باستايدى. اسەم قىزعالداقتار شەشەك جارادى. اعاشتار بۇرشىك جارىپ، جاسىل جاپىراققا بولەنەدى. جەمىس اعاشتارى گۇلدەيدى. جىلى جاققا كەتكەن قۇستار قايتا كەلە باستايدى. جاندىكتەر تىرىلەدى، كوبەلەكتەر پايدا بولادى. ادامدار ءۇشىن كوكتەم مەزگىلى قىزۋ جۇمىس ناۋقانى، جۇرت ەگىسكە شىعادى، جەر جىرتىلادى، ەگىن ەگەدى. ءۇي جانۋارلارى تولدەي باستايدى. نوسەر جاڭبىردان كەيىن ادەمى كەمپىرقوساق پايدا بولادى. كوكتەم وتە كوڭىلدى مەزگىل. وسى قۇبىلىستىڭ ءبارىن كوكتەم كەلبەتى دەپ اتايمىز. (سلايدپەن كوكتەم مەزگىلىنىڭ قۇبىلىستارى كورسەتىلەدى)
─ بالالار، سەندەرگە بۇگىنگى وقۋ ءىس – ارەكەتتى ۇنادى ما؟
─ ءيا.
IV. سەرگىتۋ ءساتى
تەربەلەدى اعاشتار،
الدىمنان جەل ەسەدى.
كىپ-كىشكەنتاي اعاشتار،
ۇلكەن بولىپ وسەدى.
─ كوكتەم مەزگىلى جايلى كىم قانداي تاقپاق بىلەدى؟
راحيما: جاۋ – جاۋ جاڭبىر، جاۋ جاڭبىر،
جاۋعان جاڭبىر جاۋعان نۇر.
جەردىڭ شاڭى باسىلسىن،
گۇلدىڭ اۋزى اشىلسىن.
بەيبىت: كوك كوبەلەك، كوك كوبەلەك،
كوزدەرى ءدوپ - دوڭگەلەك.
گۇل كورسە كۇلىمدەيدى،
قولىما ىلىنبەيدى.
كوك ءشوپتىڭ اراسىنان،
ءتۇر ءتۇسى بىلىنبەيدى.
ماليكا: اراسىندا گۇلدەردىڭ،
ويناپ بۇگىن كوپ ءجۇردىم.
قىزىل، كوكشىل، سارى،
ءاپ – ادەمى ءبارى.
ءبىرى سونداي ءىرى،
ال ناپ-نازىك ءبىرى.
دەيتىن كوكەم كۇنىم،
دەيتىن انام گۇلىم.
ەندى عانا ءبىلدىم،
مەندە بالعىن گۇلمىن.
─ وتە جاقسى بالالار.
─ ءبىز وتكەندە سەرۋەن كەزىندە ءوزىمىزدىڭ اۋلامىزداعى جەمىس شيە اعاشىن باقىلادىق. بۇل اعاشتى بۇدان ەكى جىل بۇرىن وتىرعىزعانبىز، ال ءقازىر بۇل اعاشتىڭ جەمىس بەرگەلى تۇرعانىن كورىپ تۇرمىز. ونى ءبىز، بۇل اعاشتىڭ گۇل اشقاندىعىنان بىلەمىز. گۇلدەرى قانشا كوپ بولسا، سونشا جەمىستى مول بەرەدى.
─ بالالار، بۇگىن ءبىز قاي مەزگىل تۋرالى تۇسىنىك الدىق؟
─ كوكتەم.
كوكتەم: وتە جاقسى بالالار، سەندەردىڭ مەن جايلى تۇسىنىكتەرىڭ ماعان قاتتى ۇنادى. سەندەر بۇگىنگى وقۋ ءىس - ارەكەتىنە جاقسى تۇسىندىڭدەر مە؟
─ ءيا.
─ ال ەندى وسى تۇسىنىگىمىزدى ءىس جۇزىندە كورسەتەيىك. كوكتەم كەلبەتىن سيپاتتاپ بەرەيىن (ورتاعا اعاش كوشەتىن الىپ كەلىپ، وتىرعىزۋ ءادىس - ءتاسىلىن كورسەتۋ).
اعاش كوشەتىن وتىرعىزۋ ءۇشىن، الدىمەن توپىراقتى جۇمساتىپ، قوپسىتامىز. اعاش كوشەتىن سالاتىن ورىندى دايىنداپ، كوشەتتى وتىرعىزامىز. ءۇستىن توپىراقپەن قايتا جاۋىپ، اۋا كىرمەستەي ەتىپ، ونى نىعىزدايمىز. ۇستىنەن كىشكەنە سۋمەن ىلعالدايمىز.
─ كوكتەم مەزگىلىندە اعاشتا قانداي وزگەرىستەر بولادى؟
─ جاپىراقتار پايدا بولادى (3 - 4 بالا جاپىراقتار قىستىرادى)
─ نەلەر ۇشىپ كەلەدى؟
─ قۇستار ۇشىپ كەلەدى.
─ قۇستار قايدا قونادى؟
─ قۇستار اعاش بۇتاعىنا قونادى (3 - 4 بالا قۇستاردى وتىرعىزادى)
─ كوك شوپتەر قايدا وسەدى؟
─ جەردە (3 - 4 بالا جەرگە ءشوپ وتىرعىزادى)
─ تولدەر قايدا ويناقتايدى؟
─ كوك ءشوپتىڭ ۇستىندە ويناقتايدى (تولدەر سۋرەتىن ورنالاستىرادى)
─ بۇنىڭ ءبارى قاي مەزگىلدە بولادى بالالار؟
─ كوكتەمدە.
─ وتە جاقسى بالالار، بۇگىنگى وقۋ ءىس – ارەكەتىنە وتە جاقسى قاتىستىڭدار.
كوكتەم: بالالار، سەندەردىڭ مەن جايلى سيپاتتاعان كورىنىسىڭىز ماعان قاتتى ۇنادى. مەنى تابيعات اياسىنداعى قۇستار شاقىرىپ جاتىر، ال مەن سەندەرمەن قوشتاسقالى تۇرمىن، مىنا بايشەشەك گۇلدەرىن سەندەرگە سىيعا تارتامىن.
─ قوش ساۋ بول كوكتەم، كورىسكەنشە كۇن نۇرلى بولسىن.
قورىتىندى.
ءبارىمىز بىرگە ايتامىز:
دالا گۇلىن سىيلىق ءۇشىن جينايمىز،
كەيدە ونى جۇلۋعا دا قيمايمىز.
بۇل گۇلدەردى قۋانىشتى ساتتەردە،
شىن جۇرەكتەن قوناقتارعا سىيلايمىز
(كەلگەن قوناقتارعا قولدان سالعان بايشەشەك گۇلىن سىيلايدى. تىلەك ايتادى).
بالالار: اۋىرماڭىز، دەنىڭىز ساۋ بولسىن، امان بولىڭىز، سىزدەرگە راحمەت، ت. ب.
─ بالالار، بۇگىنگى اشىق وقۋ ءىس – ارەكەتىنە وتە جاقسى قاتىستىڭدار، سەندەرگە ۇلكەن راحمەت!
كوكتەم كەلبەتى. جۇكتەۋ
ءبىلىم بەرۋ سالاسى: «تانىم»
ۇيىمداستىرىلعان اشىق وقۋ ءىس – ارەكەتى: اينالامەن تانىستىرۋ
ماقساتى: بالالاردى كوكتەم مەزگىلىنىڭ وزگەرىستەرىمەن تانىستىرۋ، جانۋارلار مەن وسىمدىكتەردىڭ تىنىس - تىرشىلىگىن، كوكتەمگى ەڭبەك تۇرلەرىن ايتىپ ءتۇسىندىرۋ.
دامىتۋشىلىعى: تابيعات ەرەكشەلىكتەرىن، وزگەرىستەرىن باقىلاۋ ارقىلى تىلدەرىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: تابيعاتتى سۇيە بىلۋگە جانە ونى قورعاي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ءادىس - ءتاسىل: ءتۇسىندىرۋ، اڭگىمەلەۋ، سۇراق - جاۋاپ، ويىن.
قولدانىلاتىن قۇرال: تەحنيكالىق قۇرال - جابدىقتار، ءۇي جانۋارلارى، ءشوپ، گۇلدەر، كوبەلەكتەر، قارلىعاشتار، كوكتەم مەزگىلى سلايدپەن كورسەتىلەدى، ىدىسقا سالىنعان توپىراق، بەلشىك، تىرما.
سوزدىك جۇمىس: بۇرشىك جاردى، كوشەتتى وتىرعىزۋ، نىعىزدايمىز، ىلعالدايمىز، قوپسىتادى، تولدەيدى.
جەكە جۇمىس: ازامات جانە مولدىرمەن جاڭا سوزدەردى قايتالاۋ.
وقۋ ءىس - ارەكەتىنىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
─ بالالار، بۇگىن بىزگە كوپتەگەن قوناقتار كەلىپ وتىر. كوتەرىڭكى كوڭىل كۇيمەن قوناقتارمەن «شاتتىق شەڭبەرگە» تۇرىپ امانداسىپ الايىق
تابيعاتىم تاماشا،
كوز تويمايدى قاراسا.
تابيعاتتى ايالاپ،
جۇرەيىكشى بالاشا.
سالەم، سالەم نۇرلى كۇن،
سالەم ساعان جەر انا.
سالەمەتسىزدەر مە قوناقتار!
─ بالالار كوڭىل كۇيلەرىڭ قالاي؟
─ تاماشا.
─ ەندەشە ءبىز «تاماشا» ويىنىن ۇيىمداستىرىپ جىبەرەيىك.
شارتى. مەن سەندەرگە جاقسى ءسوز ايتسام، سەندەر «تاماشا» دەپ جۇدىرىقتى ءتۇيىپ، باس بارماقتارىڭدى كوتەرىپ ءبىر – بىرلەرىڭە كورسەتەسىڭدەر:
─ كوكتەم مەزگىلىنىڭ اۋا - رايى قانداي؟
─ تاماشا!
─ گۇلدەردىڭ ءيسى قانداي؟
─ تاماشا!
─ قۇستاردىڭ داۋسى قانداي؟
─ تاماشا!
─ جايقالىپ وسكەن كوك ءشوپ قانداي؟
─ تاماشا!
─ كەلگەن قوناقتاردىڭ كوڭىل – كۇيلەرى قانداي؟
─ تاماشا!
─ وتە جاقسى بالالار! كوتەرىڭكى كوڭىل - كۇيمەن بۇگىنگى وقۋ ءىس – ارەكەتىمىزدى باستايىق. ورىندارىمىزعا وتىرامىز.
─ بالالار، بۇگىن اپتانىڭ قاي كۇنى؟
─ ءقازىر جىلدىڭ قاي مەزگىلى؟
─ كوكتەم مەزگىلىندە قانشا اي بار؟ ولار قالاي اتالادى؟
─ كوكتەم مەزگىلىندە قانداي وزگەرىستەر بولادى؟
─ وتە جاقسى، جارايسىڭدار!
ءىى. وتكەندى قايتالاۋ.
─ وتكەن وقۋ ءىس - ارەكەتىمىزدە قانداي تاقىرىپ وتتىك؟ ەسىمىزگە تۇسىرەيىكشى بالالار.
─ عارىشكەرلەر تۋرالى سەندەر نە ۇيرەندىڭدەر؟
─ يۋ. ا. گاگارين كىم؟
ءمولدىر: يۋ. ا. گاگارين ول عارىشتى العاش كورگەن، بىلگەن، زەرتتەگەن، باسقا ادامدارعا جول اشقان تۇڭعىش عارىشكەر.
─ قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا عارىشقا ۇشقان عارىشكەر بار ما؟
─ ولار كىمدەر؟
نۇرتاي: توقتار اۋباكىروۆ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش عارىشكەرى. ول وسى ۇشۋ ارقىلى ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىكپەن بوستاندىققا قول جەتكىزگەنىن جالپاق ەلگە پاش ەتتى.
نۇراي: تالعات مۇسابايەۆ توقتار اۋباكىروۆتەن كەيىنگى عارىشقا ۇشقان ەكىنشى قازاق عارىشكەرى. ول عارىشتا ەكى رەت بولىپ عىلىمي باعدارلامالاردى جۇزەگە اسىردى.
─ وتە جاقسى جارايسىڭدار!
ءىىى. جاڭا تاقىرىپ: «كوكتەم كەلبەتى»
─ بالالار ءبىز جاڭا وقۋ ءىس – ارەكەتىن باستاماس بۇرىن مىنا جۇمباقتىڭ شەشۋىن تابايىق:
كۇن ۇزارىپ، قار ەرىپ،
سۋ سايلارعا تولادى.
بوبەكتەرىم ايتىڭدارشى،
بۇل قاي كەزدە بولادى؟
─ كوكتەمدە.
عاجايىپ ءسات (كوكتەم كىرەدى)
كوكتەم: سالەمەتسىزدەر مە، بالالار.
مەن كوڭىلدى كوكتەممىن،
بىلتىر كەلىپ كەتكەنمىن.
كوزىن اشىپ بۇلاقتىڭ،
تۇبىنە تال ەككەنمىن.
گۇل بوپ قىردا ەگىلەم،
ءدان بوپ جەرگە سەبىلەم.
جاڭبىر بولىپ جاۋام دا،
نۇر بوپ كوكتەن توگىلەم.
شۋاعىن توگىپ الەمگە،
جىلۋىن كۇننىڭ اكەلەم.
تابيعاتتىڭ توسىنە،
تىرشىلىكتى سىيلايمىن.
─ سالەمەتسىز بە كوكتەم، قوش كەلدىڭىز!
─ مەن سەندەردىڭ كوكتەم جايلى وتەتىن جاڭا تاقىرىبىڭىزعا قاتىسۋىما بولا ما؟
─ ءيا.
─ جارايدى كوكتەم، بىزبەن بىرگە وقۋ ءىس - ارەكەتىنە قاتىسىڭىز.
كوكتەم جىل مەزگىلىنىڭ ادەمى ءبىر كەزەڭى. كوكتەم مەزگىلىندە كۇن ۇزارىپ، ءتۇن قىسقارا باستايدى. كۇن كوزىنىڭ شۋاعى مولايادى. قار ەرىپ، جەرلەر قارايادى، ارىقتاردان سۋ اعا باستايدى. كوكتەمدە جەر بەتى كىلەمدەي جايناپ، جاسىل تۇسكە ەنەدى. كوكتەم مەزگىلىنىڭ العاشقى گ ۇلى بايشەشەك بوي كوتەرە باستايدى. اسەم قىزعالداقتار شەشەك جارادى. اعاشتار بۇرشىك جارىپ، جاسىل جاپىراققا بولەنەدى. جەمىس اعاشتارى گۇلدەيدى. جىلى جاققا كەتكەن قۇستار قايتا كەلە باستايدى. جاندىكتەر تىرىلەدى، كوبەلەكتەر پايدا بولادى. ادامدار ءۇشىن كوكتەم مەزگىلى قىزۋ جۇمىس ناۋقانى، جۇرت ەگىسكە شىعادى، جەر جىرتىلادى، ەگىن ەگەدى. ءۇي جانۋارلارى تولدەي باستايدى. نوسەر جاڭبىردان كەيىن ادەمى كەمپىرقوساق پايدا بولادى. كوكتەم وتە كوڭىلدى مەزگىل. وسى قۇبىلىستىڭ ءبارىن كوكتەم كەلبەتى دەپ اتايمىز. (سلايدپەن كوكتەم مەزگىلىنىڭ قۇبىلىستارى كورسەتىلەدى)
─ بالالار، سەندەرگە بۇگىنگى وقۋ ءىس – ارەكەتتى ۇنادى ما؟
─ ءيا.
IV. سەرگىتۋ ءساتى
تەربەلەدى اعاشتار،
الدىمنان جەل ەسەدى.
كىپ-كىشكەنتاي اعاشتار،
ۇلكەن بولىپ وسەدى.
─ كوكتەم مەزگىلى جايلى كىم قانداي تاقپاق بىلەدى؟
راحيما: جاۋ – جاۋ جاڭبىر، جاۋ جاڭبىر،
جاۋعان جاڭبىر جاۋعان نۇر.
جەردىڭ شاڭى باسىلسىن،
گۇلدىڭ اۋزى اشىلسىن.
بەيبىت: كوك كوبەلەك، كوك كوبەلەك،
كوزدەرى ءدوپ - دوڭگەلەك.
گۇل كورسە كۇلىمدەيدى،
قولىما ىلىنبەيدى.
كوك ءشوپتىڭ اراسىنان،
ءتۇر ءتۇسى بىلىنبەيدى.
ماليكا: اراسىندا گۇلدەردىڭ،
ويناپ بۇگىن كوپ ءجۇردىم.
قىزىل، كوكشىل، سارى،
ءاپ – ادەمى ءبارى.
ءبىرى سونداي ءىرى،
ال ناپ-نازىك ءبىرى.
دەيتىن كوكەم كۇنىم،
دەيتىن انام گۇلىم.
ەندى عانا ءبىلدىم،
مەندە بالعىن گۇلمىن.
─ وتە جاقسى بالالار.
─ ءبىز وتكەندە سەرۋەن كەزىندە ءوزىمىزدىڭ اۋلامىزداعى جەمىس شيە اعاشىن باقىلادىق. بۇل اعاشتى بۇدان ەكى جىل بۇرىن وتىرعىزعانبىز، ال ءقازىر بۇل اعاشتىڭ جەمىس بەرگەلى تۇرعانىن كورىپ تۇرمىز. ونى ءبىز، بۇل اعاشتىڭ گۇل اشقاندىعىنان بىلەمىز. گۇلدەرى قانشا كوپ بولسا، سونشا جەمىستى مول بەرەدى.
─ بالالار، بۇگىن ءبىز قاي مەزگىل تۋرالى تۇسىنىك الدىق؟
─ كوكتەم.
كوكتەم: وتە جاقسى بالالار، سەندەردىڭ مەن جايلى تۇسىنىكتەرىڭ ماعان قاتتى ۇنادى. سەندەر بۇگىنگى وقۋ ءىس - ارەكەتىنە جاقسى تۇسىندىڭدەر مە؟
─ ءيا.
─ ال ەندى وسى تۇسىنىگىمىزدى ءىس جۇزىندە كورسەتەيىك. كوكتەم كەلبەتىن سيپاتتاپ بەرەيىن (ورتاعا اعاش كوشەتىن الىپ كەلىپ، وتىرعىزۋ ءادىس - ءتاسىلىن كورسەتۋ).
اعاش كوشەتىن وتىرعىزۋ ءۇشىن، الدىمەن توپىراقتى جۇمساتىپ، قوپسىتامىز. اعاش كوشەتىن سالاتىن ورىندى دايىنداپ، كوشەتتى وتىرعىزامىز. ءۇستىن توپىراقپەن قايتا جاۋىپ، اۋا كىرمەستەي ەتىپ، ونى نىعىزدايمىز. ۇستىنەن كىشكەنە سۋمەن ىلعالدايمىز.
─ كوكتەم مەزگىلىندە اعاشتا قانداي وزگەرىستەر بولادى؟
─ جاپىراقتار پايدا بولادى (3 - 4 بالا جاپىراقتار قىستىرادى)
─ نەلەر ۇشىپ كەلەدى؟
─ قۇستار ۇشىپ كەلەدى.
─ قۇستار قايدا قونادى؟
─ قۇستار اعاش بۇتاعىنا قونادى (3 - 4 بالا قۇستاردى وتىرعىزادى)
─ كوك شوپتەر قايدا وسەدى؟
─ جەردە (3 - 4 بالا جەرگە ءشوپ وتىرعىزادى)
─ تولدەر قايدا ويناقتايدى؟
─ كوك ءشوپتىڭ ۇستىندە ويناقتايدى (تولدەر سۋرەتىن ورنالاستىرادى)
─ بۇنىڭ ءبارى قاي مەزگىلدە بولادى بالالار؟
─ كوكتەمدە.
─ وتە جاقسى بالالار، بۇگىنگى وقۋ ءىس – ارەكەتىنە وتە جاقسى قاتىستىڭدار.
كوكتەم: بالالار، سەندەردىڭ مەن جايلى سيپاتتاعان كورىنىسىڭىز ماعان قاتتى ۇنادى. مەنى تابيعات اياسىنداعى قۇستار شاقىرىپ جاتىر، ال مەن سەندەرمەن قوشتاسقالى تۇرمىن، مىنا بايشەشەك گۇلدەرىن سەندەرگە سىيعا تارتامىن.
─ قوش ساۋ بول كوكتەم، كورىسكەنشە كۇن نۇرلى بولسىن.
قورىتىندى.
ءبارىمىز بىرگە ايتامىز:
دالا گۇلىن سىيلىق ءۇشىن جينايمىز،
كەيدە ونى جۇلۋعا دا قيمايمىز.
بۇل گۇلدەردى قۋانىشتى ساتتەردە،
شىن جۇرەكتەن قوناقتارعا سىيلايمىز
(كەلگەن قوناقتارعا قولدان سالعان بايشەشەك گۇلىن سىيلايدى. تىلەك ايتادى).
بالالار: اۋىرماڭىز، دەنىڭىز ساۋ بولسىن، امان بولىڭىز، سىزدەرگە راحمەت، ت. ب.
─ بالالار، بۇگىنگى اشىق وقۋ ءىس – ارەكەتىنە وتە جاقسى قاتىستىڭدار، سەندەرگە ۇلكەن راحمەت!
كوكتەم كەلبەتى. جۇكتەۋ
You Might Also Like
