- 05 ناۋ. 2024 02:17
- 339
كوكتەم. سۋرەت بويىنشا اڭگىمە قۇراستىرۋ
اتىراۋ قالاسى،
№8 «اقبوتا» شيپا - جاي ءتيپتى بوبەكجاي - بالاباقشاسى
ماد توبىنىڭ تاربيەشىسى - ديۋسەمالييەۆا گۇلسىم جەكسەن قىزى
ءبىلىم بەرۋ سالاسى: قاتىناس.
وقۋ ءىس – ارەكەتى: ءتىل دامىتۋ.
بولىمدەرى: ساۋات اشۋ، كوركەم ادەبيەت، ورىس ءتىلى، اعىلشىن ءتىلى.
تاقىرىبى: كوكتەم. سۋرەت بويىنشا اڭگىمە قۇراستىرۋ.
ماقساتى: بالالاردىڭ كوكتەم تۋرالى بىلىمدەرىن جۇيەلەۋ، قورىتىندىلاۋ.
بىلىمدىك: سۋرەت بويىنشا اڭگىمە قۇراستىرۋ داعدىلارىن دامىتۋعا مۇمكىندىك تۋعىزۋ، كوكتەمنىڭ ءارتۇرلى كەزەڭدەرى تۋرالى ۇعىمدارى مەن اسەرلەرىن ءوز بەتىنشە سيپاتتاۋعا، وسى بەلگىلەردى ءوز بەتىنشە تابا بىلۋگە ۇيرەتۋ. سۋرەت بويىنشا سيپاتتاعان كەزدە ونىڭ ورنى مەن ءوتىپ جاتقان مەزگىلىن كورسەتىپ، انىقتامالار مەن سالىستىرۋلاردى تاڭداي بىلۋگە ۇيرەتۋ.
دامىتۋشىلىق: باقىلاعىشتىق، تالداۋ جاساۋ جانە سالىستىرا ءبىلۋ، ءوز ويىن قورىتىندىلاپ، ونى سويلەم ارقىلى كورسەتە ءبىلۋ داعدىلارىن دامىتۋ، ءارتۇرلى سويلەمدەردى قۇراستىرۋعا جاتتىقتىرۋ، قيالىن، بايلانىستىرىپ سويلەي ءبىلۋىن دامىتۋعا مۇمكىندىك تۋعىزۋ، سوزدىك قورىن بايىتۋ.
تاربيەلىك: تابيعاتتى سۇيە بىلۋگە جانە ونى وقىپ ۇيرەنۋگە ىنتالاندىرۋعا تاربيەلەۋ، تابيعاتتا قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرىن ساقتاي ءبىلۋ داعدىلارىن بەكىتىپ، سويلەۋ مادەنيەتى مەن اڭگىمەلەۋشىنى تىڭداي ءبىلۋ داعدىلارىنا تاربيەلەۋ.
الدىن – الا جۇرگىزىلەتىن جۇمىستار: كوكتەم تۋرالى اڭگىمەلەر وقۋ، تاقپاقتار جاتتاتۋ، جۇمباق شەشۋ، مازمۇندى سۋرەتتەر قاراۋ، تابيعات اياسىندا باقىلاۋ جاساۋ.
بيلينگۆالدى كومپانەنت: كوكتەم، قار، اعاشتار، بۇرشىك، تامشىلار.
سوزدىك جۇمىس: كوكتەم كەلدى، بۇرشىك جاردى، قۇستار قايتتى.
تەحنولوگيالىق قامتاماسىز ەتۋ: «كوكتەم» سۋرەتى، اعاشتاردىڭ، قۇستاردىڭ، كۇننىڭ، بۇلتتاردىڭ سۋرەتتەرى، قۇستىڭ ۇياسى، اكت.
ءجۇرۋ بارىسى:
تاربيەشى: بالالار، بۇگىن بىزدە ءتىل دامىتۋ وقۋ ءىس – ارەكەتى، ءبىراق وندا نە جونىندە بولاتىنىن سەندەر جۇمباقتىڭ شەشىمىن تاپقاندا بىلەسىڭدەر:
«بۇلتتى ايداپ جەلدەتكەن،
نوسەرلەتىپ، سەلدەتكەن.
جاڭبىرلاتىپ وينايتىن،
قاي مەزگىل دەپ ويلايسىڭ؟»
بالالار: بۇل كوكتەم مەزگىلى.
تاربيەشى: دۇرىس، كوكتەم مەزگىلى. ولاي بولسا ءبىز بۇگىن «كوكتەم»سۋرەتىن قاراپ، سول بويىنشا اڭگىمە قۇراستىرامىز. كوكتەمدە نە بولادى؟ كوكتەم الگوريتمىن كورسەتۋ.
بالالار: كوكتەمدە تابيعات ويانادى.
- كوكتەمدە كۇننىڭ كوزى جارقىراپ شىعادى؛
- اعاشتار جاندانىپ، بۇرشىك اتا باستايدى، العاشقى جاپىراقتار شىعادى؛
- وڭتۇستىكتەن قۇستار ۇشىپ كەلىپ، ۇيا جاساپ، كۇنى بويى ءان سالادى؛
- اسپان اشىق ءارى تازا بولادى. ت. س. س.
تاربيەشى: بۇل مەزگىل تۋرالى اقىندار وتە كوپ تاقپاقتار جازدى. بالالار كوكتەم تۋرالى تاقپاقتاردى ايتىپ بەرەدى.
1. جاسىل كوكتەم كەلەدى،
سامال بەتتەن وبەدى.
كوكتە بۇلتتار كوبەيسە،
ءمولدىر تامشى توگەدى.
2. تامشى، تامشى، تامشىلار
كوگەردى اعاش، تال شىنار.
تامشىلاردان ونەتىن،
تاماشا گۇلدەر بار شىعار.
3. كولدە اققۋ، كوكتە قاز،
ورماندا بۇلبۇل سايراعان.
كوپتەن كۇتكەن كوكتەم كەپ،
قۇلپىرىپ دالا جايناعان.
4. بۇرشىك شاشىپ، جاپىراق اشىپ،
دالانى گۇلدەر باسادى.
سۇلۋ كوكتەم ەسىگىن اشىپ،
شۋاعىن بىزگە شاشادى.
تاربيەشى: اقىندار كوكتەم تۋرالى تەك تاقپاقتار جازىپ قانا قويعان جوق، جۇمباقتار دا ويلاپ تاپتى:
1. كۇن كۇلەدى،
جەر تۇلەيدى. (كوكتەم)
2. جارق ەتسە ساباۋ قامشى،
نوسەرلەتىپ جاۋار تامشى. (نايزاعاي)
3. توبەدەن تونەدى،
تامشىسىن توگەدى،
سول كەزدە وي قاۋلاپ،
بايشەشەك ونەدى.(جاڭبىر)
4. جاتتى دا جاتتى، جىلعاعا اقتى. (قاردىڭ ەرۋى)
5. اپپاق بولىپ گۇل تۇرار،
جىلىنا ءبىر قۇلپىرار. (جەمىس اعاشى)
تاربيەشى: بالالار، مىنا سۋرەتكە قاراڭدارشى، وزدەرىڭدى ءبىر الاڭقايدا تۇرعانداي ەلەستەتىڭىزدەرشى. سول كەزدە ءبىز نەنى كورەمىز؟
بالالار:
- مەن اسپاننان ۇشىپ بارا جاتقان تىرنالاردى كورىپ تۇرمىن.
- مەن ەگىسكە شىعىپ بارا جاتقان تراكتوردى كوردىم.
- مەن ۇيا جاساپ جاتقان قۇستاردى كوردىم.
- مەن وزەندى كوردىم.
- مەن ۇيلەردى كوردىم. ت. س. س. (بالالار وزدەرىنىڭ سوزدىك قورلارىن قولدانىپ، سويلەمدەر ايتا باستايدى، وسىلايشا العاشقى ەكولوگيالىق تۇسىنىكتەردى بەكىتەدى.)
تاربيەشى: بالالار، سەندەر ءيىستى سەزدىڭدەر مە؟
№8 «اقبوتا» شيپا - جاي ءتيپتى بوبەكجاي - بالاباقشاسى
ماد توبىنىڭ تاربيەشىسى - ديۋسەمالييەۆا گۇلسىم جەكسەن قىزى
ءبىلىم بەرۋ سالاسى: قاتىناس.
وقۋ ءىس – ارەكەتى: ءتىل دامىتۋ.
بولىمدەرى: ساۋات اشۋ، كوركەم ادەبيەت، ورىس ءتىلى، اعىلشىن ءتىلى.
تاقىرىبى: كوكتەم. سۋرەت بويىنشا اڭگىمە قۇراستىرۋ.
ماقساتى: بالالاردىڭ كوكتەم تۋرالى بىلىمدەرىن جۇيەلەۋ، قورىتىندىلاۋ.
بىلىمدىك: سۋرەت بويىنشا اڭگىمە قۇراستىرۋ داعدىلارىن دامىتۋعا مۇمكىندىك تۋعىزۋ، كوكتەمنىڭ ءارتۇرلى كەزەڭدەرى تۋرالى ۇعىمدارى مەن اسەرلەرىن ءوز بەتىنشە سيپاتتاۋعا، وسى بەلگىلەردى ءوز بەتىنشە تابا بىلۋگە ۇيرەتۋ. سۋرەت بويىنشا سيپاتتاعان كەزدە ونىڭ ورنى مەن ءوتىپ جاتقان مەزگىلىن كورسەتىپ، انىقتامالار مەن سالىستىرۋلاردى تاڭداي بىلۋگە ۇيرەتۋ.
دامىتۋشىلىق: باقىلاعىشتىق، تالداۋ جاساۋ جانە سالىستىرا ءبىلۋ، ءوز ويىن قورىتىندىلاپ، ونى سويلەم ارقىلى كورسەتە ءبىلۋ داعدىلارىن دامىتۋ، ءارتۇرلى سويلەمدەردى قۇراستىرۋعا جاتتىقتىرۋ، قيالىن، بايلانىستىرىپ سويلەي ءبىلۋىن دامىتۋعا مۇمكىندىك تۋعىزۋ، سوزدىك قورىن بايىتۋ.
تاربيەلىك: تابيعاتتى سۇيە بىلۋگە جانە ونى وقىپ ۇيرەنۋگە ىنتالاندىرۋعا تاربيەلەۋ، تابيعاتتا قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرىن ساقتاي ءبىلۋ داعدىلارىن بەكىتىپ، سويلەۋ مادەنيەتى مەن اڭگىمەلەۋشىنى تىڭداي ءبىلۋ داعدىلارىنا تاربيەلەۋ.
الدىن – الا جۇرگىزىلەتىن جۇمىستار: كوكتەم تۋرالى اڭگىمەلەر وقۋ، تاقپاقتار جاتتاتۋ، جۇمباق شەشۋ، مازمۇندى سۋرەتتەر قاراۋ، تابيعات اياسىندا باقىلاۋ جاساۋ.
بيلينگۆالدى كومپانەنت: كوكتەم، قار، اعاشتار، بۇرشىك، تامشىلار.
سوزدىك جۇمىس: كوكتەم كەلدى، بۇرشىك جاردى، قۇستار قايتتى.
تەحنولوگيالىق قامتاماسىز ەتۋ: «كوكتەم» سۋرەتى، اعاشتاردىڭ، قۇستاردىڭ، كۇننىڭ، بۇلتتاردىڭ سۋرەتتەرى، قۇستىڭ ۇياسى، اكت.
ءجۇرۋ بارىسى:
تاربيەشى: بالالار، بۇگىن بىزدە ءتىل دامىتۋ وقۋ ءىس – ارەكەتى، ءبىراق وندا نە جونىندە بولاتىنىن سەندەر جۇمباقتىڭ شەشىمىن تاپقاندا بىلەسىڭدەر:
«بۇلتتى ايداپ جەلدەتكەن،
نوسەرلەتىپ، سەلدەتكەن.
جاڭبىرلاتىپ وينايتىن،
قاي مەزگىل دەپ ويلايسىڭ؟»
بالالار: بۇل كوكتەم مەزگىلى.
تاربيەشى: دۇرىس، كوكتەم مەزگىلى. ولاي بولسا ءبىز بۇگىن «كوكتەم»سۋرەتىن قاراپ، سول بويىنشا اڭگىمە قۇراستىرامىز. كوكتەمدە نە بولادى؟ كوكتەم الگوريتمىن كورسەتۋ.
بالالار: كوكتەمدە تابيعات ويانادى.
- كوكتەمدە كۇننىڭ كوزى جارقىراپ شىعادى؛
- اعاشتار جاندانىپ، بۇرشىك اتا باستايدى، العاشقى جاپىراقتار شىعادى؛
- وڭتۇستىكتەن قۇستار ۇشىپ كەلىپ، ۇيا جاساپ، كۇنى بويى ءان سالادى؛
- اسپان اشىق ءارى تازا بولادى. ت. س. س.
تاربيەشى: بۇل مەزگىل تۋرالى اقىندار وتە كوپ تاقپاقتار جازدى. بالالار كوكتەم تۋرالى تاقپاقتاردى ايتىپ بەرەدى.
1. جاسىل كوكتەم كەلەدى،
سامال بەتتەن وبەدى.
كوكتە بۇلتتار كوبەيسە،
ءمولدىر تامشى توگەدى.
2. تامشى، تامشى، تامشىلار
كوگەردى اعاش، تال شىنار.
تامشىلاردان ونەتىن،
تاماشا گۇلدەر بار شىعار.
3. كولدە اققۋ، كوكتە قاز،
ورماندا بۇلبۇل سايراعان.
كوپتەن كۇتكەن كوكتەم كەپ،
قۇلپىرىپ دالا جايناعان.
4. بۇرشىك شاشىپ، جاپىراق اشىپ،
دالانى گۇلدەر باسادى.
سۇلۋ كوكتەم ەسىگىن اشىپ،
شۋاعىن بىزگە شاشادى.
تاربيەشى: اقىندار كوكتەم تۋرالى تەك تاقپاقتار جازىپ قانا قويعان جوق، جۇمباقتار دا ويلاپ تاپتى:
1. كۇن كۇلەدى،
جەر تۇلەيدى. (كوكتەم)
2. جارق ەتسە ساباۋ قامشى،
نوسەرلەتىپ جاۋار تامشى. (نايزاعاي)
3. توبەدەن تونەدى،
تامشىسىن توگەدى،
سول كەزدە وي قاۋلاپ،
بايشەشەك ونەدى.(جاڭبىر)
4. جاتتى دا جاتتى، جىلعاعا اقتى. (قاردىڭ ەرۋى)
5. اپپاق بولىپ گۇل تۇرار،
جىلىنا ءبىر قۇلپىرار. (جەمىس اعاشى)
تاربيەشى: بالالار، مىنا سۋرەتكە قاراڭدارشى، وزدەرىڭدى ءبىر الاڭقايدا تۇرعانداي ەلەستەتىڭىزدەرشى. سول كەزدە ءبىز نەنى كورەمىز؟
بالالار:
- مەن اسپاننان ۇشىپ بارا جاتقان تىرنالاردى كورىپ تۇرمىن.
- مەن ەگىسكە شىعىپ بارا جاتقان تراكتوردى كوردىم.
- مەن ۇيا جاساپ جاتقان قۇستاردى كوردىم.
- مەن وزەندى كوردىم.
- مەن ۇيلەردى كوردىم. ت. س. س. (بالالار وزدەرىنىڭ سوزدىك قورلارىن قولدانىپ، سويلەمدەر ايتا باستايدى، وسىلايشا العاشقى ەكولوگيالىق تۇسىنىكتەردى بەكىتەدى.)
تاربيەشى: بالالار، سەندەر ءيىستى سەزدىڭدەر مە؟
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.