InfoHub Logo

ادەبيەتتىك وقۋ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ك. د. ۋشينسكيي «ءتورت تىلەك»
ماقساتى: ك. د. ۋشينسكييدىڭ شىعارمالارىمەن ونىڭ ىشىندە، «ءتورت تىلەك» اڭگىمەسىمەن تانىستىرۋ؛
بىلىمدىلىك: جىلدىڭ مەزگىلى تۋرالى ءبىلىم بەرۋ ارقىلى ميتيانىڭ تىلەگى بارلىق بالالاردىڭ تىلەگى ەكەنىن، تابيعاتتىڭ جىلدىڭ قاي مەزگىلىندە بولسا دا سۇلۋ دا مەيىرىمدى ەكەنىن ءتۇسىندىرۋ؛
دامىتۋشىلىق: دۇنيەتانىمىن كەڭەيتۋ، وقۋشىلاردى اينالاداعى قۇبىلىستارعا عىلىمي كوزقاراسپەن قاراۋعا داعدىلاندىرۋ، سوزدىك قورىن مولايتۋ، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: كوركەم ادەبيەت وقۋعا دەگەن قىزىعۋشىلىقتارىن وياتۋ جانە جىل مەزگىلدەرىن سالىستىرۋ بارىسىندا تابيعاتتى سۇيۋگە، ونى قورعاي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ءتيپى: جاڭا ءبىلىم بەرۋ
ءتۇرى: جاڭا ماتەريالدى مەڭگەرتۋ.
ءادىسى: كورنەكىلىك - اڭگىمەلەۋ، سۇراق – جاۋاپ، شىعارماشىلىق.
كورنەكىلىگى: پورترەت. جىل مەزگىلدەرىنە بايلانىستى سلايدتار.

ساباقتىڭ بارىسى
I ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى.
1. پسيحولوگيالىق دايىندىق
- جاقسى وقىپ ساباقتى
ادەپ ساقتاۋ - ءسانىمىز
سالەم بەردىك سىزدەرگە
باسىمىزدى ءيىپ ءبارىمىز.
ءبىزدىڭ كوڭىل كۇيىمىز قانداي؟ تاماشا! ولاي، بولسا ساباعىمىزدى ۇيىمشىلدىقپەن بىرلەسىپ وتكىزەيىك.

 توپقا ءبولۋ. (تۋعان كۇندەرىنە بايلانىستى جىل مەزگىلىنە توپتاسا قويىڭىزدار)
ءى توپ «قىس»
ءىى توپ «كوكتەم»
ءىىى توپ «جاز»
ءىV توپ «كۇز»

ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
- ۇيگە قانداي تاپسىرما بەرىلدى؟
- س. سەيفۋللين تۋرالى مالىمەتتى كىم ايتادى؟
- «قىزىل شۇناق» تىركەسىنىڭ ماعىناسىن ايتىپ جىبەرەيىكشى.
- ولەڭدە نە تۋرالى ايتىلعان؟
- قىسقى اۋا رايى تۋرالى نە ايتار ەدىڭدەر؟
- قىستا قار جاۋادى. بوران بولادى. ت. ب.
ولەڭدى وقۋشىلارعا جاتقا ايتقىزامىن. (مانەرلەپ جاقسى وقىعان وقۋشىلارعا قوسىمشا سۇراق قويىپ باعالايمىن
- ءبىز قازاقستاننىڭ قاي وڭىرىندە تۇرامىز؟ وڭتۇستىك.
- ال وسى ولەڭدە ايتىلعانداي ۇسكىرىك سۋىق، ۇشان - تەڭىز قالىڭ قار، بەت قارىعان اياز، ءزارلى دەممەن ىسقىرعان قىلشىلداعان قىزىل شۇناق اياز ەلىمىزدىڭ قاي وڭىرلەرىنە ءتان قۇبىلىستار دەپ ويلايسىڭدار؟ اقمولا وبىلىسى، اقتوبە وبىلىسى، قىزىلوردا وبلىستارىندا.
- ونى قايدان ءبىلىپ وتىرسىڭدار؟ تەلەديداردان.
- دۇرىس ايتاسىڭدار، ءبىز كۇندە تەلەديداردان اۋا رايى تۋرالى سينوپتيكتەردىڭ مالىمەتىن تىڭدايدى ەكەنبىز.

ءىىى. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ.
- سونىمەن، بالالار، ءقازىر بىزدە قاي مەزگىل؟
- قىس مەزگىلى كىمدەرگە ۇنايدى؟
- جارايسىڭدار، بالالار، بالا كەزىمدە قىس مەزگىلى ماعان دا ۇنايتىن.
- قىس مەزگىلى بىزگە نەلىكتەن ۇنايدى، سەبەبىن كىم ايتادى؟
- دۇرىس، قىس مەزگىلى ءوزىنىڭ وسىنداي قىزىقتارىنا تولى ەكەن.
- وندا قانە قىس مەزگىلى ۇنايدى دەپ ءبارىمىز قول سوعىپ قويايىقشى.
- بالالار، ءبىزدىڭ بۇگىنگى ساباعىمىز جىل مەزگىلدەرىنە بايلانىستى بولادى ەكەن.
- ءبىر جىلدا نەشە مەزگىل بار؟
- ەندەشە، الدىمەن جىل مەزگىلدەرىنىڭ اۋىسۋى تۋرالى زەرتتەگەن مۇراگەردىڭ عىلىمي تۇسىنىگىن تىڭدايىق.
جىل كۇن، اپتا، ايدان قۇرالادى. ءبىر جىلدا ءتورت جىل مەزگىلى بار. ولاردىڭ اۋىسىپ كەلۋى جەردىڭ كۇندى اينالۋىنا بايلانىستى بولادى. جەر كۇندى 365 نە 366 كۇندە تولىق ءبىر اينالىپ شىعادى. سول 365 كۇن جىل دەپ اتالادى عىلىم بويىنشا العاشقى ءۇش جىل 365 كۇننەن، ال ءتورتىنشى جىل 366 كۇن بولىپ ەسەپتەلەدى. ول كىبىسە جىل دەپ اتالادى. كىبىسە جىلدىڭ سانى تورتكە قالدىقسىز بولىنەدى. كەلە جاتقان جاڭا 2015 جىل كىبىسە جىل بولىپ سانالمايدى. بۇل جىلى اقپان ايىندا 28 كۇن بار ەكەن.
- جىل تۋرالى مالىمەتتى ءتۇسىنىپ الساق، بۇگىنگى ساباعىمىزعا ورالايىق.

ك. ۋشينسكيي تۋرالى مالىمەت بەرەمىن.
ك. د. ۋشينسكيي تۋلا قالاسىندا 19 اقپان 1824 جىلى دۇنيەگە كەلدى.
ك. د. ۋشينسكيي – اتاقتى ورىس پەداگوگى، بالالارعا ارناپ شىعارمالار جازعان، بالا جانىنا جاقىن بولعان كىسى. ول ادەبيەتپەن، تەاترمەن قىزىعا اينالىستى، حالىقتىڭ ساۋاتىن اشۋدى ارماندادى. وقىتۋدىڭ سىنىپ - ساباق جۇيەسىن ەنگىزدى. ول كىسى بالالارعا ارناپ «بالالار دۇنيەسى»، «مەكتەپكە شاقىرۋ»، «بۇركىت پەن مىسىق»، «بوتەن تاۋىق» اتتى بالالارعا ارنالعان اڭگىمەلەر جانە «»ەكى سوقا»، «تۇلكى مەن ەشكى»، « جەل مەن كۇن» اتتى ەرتەگىلەر جازعان.
ول نە تۋرالى جازدى؟ ول جانۋارلار، بالالار، تابيعات تۋرالى جازدى. مونيتوردان ونىڭ جازعان كەيبىر كىتاپتارىن كورسەتۋ.

ماتىنمەن جۇمىس
بۇگىن ءبىز كونستانتين ديمترييەۆيچ ۋشينسكيدىڭ «ءتورت تىلەك» اتتى اڭگىمەسىمەن تانىسامىز.
- بالالار، تىلەك دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟ سەندەردىڭ قانداي ارمان، تىلەكتەرىڭ بار؟
بالالارعا ءوز تىلەكتەرىن ايتقىزامىن.
- جاقسى، بالالار، تىلەكتەرىڭ وتە تاماشا ەكەن. تىلەكتەرىڭ ورىندالا بەرسىن. ن. نازاربايەۆ العاشقى پرەزيدەنت كۇنىندە سويلەگەن سوزىندە ءبىزدىڭ تىلەگىمىز ءبىر، وتانىمىز ءبىر مەن جاستارعا سەنەمىن دەگەن. مەندە سەندەرگە سەنەمىن. ارماندارىڭ اسقاقتاي بەرسىن! كىتاپپەن جۇمىس. بالالار ءبارىمىز ماتىنگە قارايمىز. ءوزىم ءماتىندى مانەرلەپ وقيمىن. سونان سوڭ ءبىرىنشى ءبولىمدى «قىس» توبى وقيدى.
- مييتياعا قىس مەزگىلى نەلىكتەن ۇنادى دەپ ويلايسىڭدار؟
- ول قانداي تىلەك ايتتى؟ (تاۋىپ وقىتۋ)
- ال سەندەرگە قىس مەزگىلى ۇناي ما؟
- وندا قىس مەزگىلى ۇنايدى دەپ بەلگى سوعىپ قويايىق.» كوكتەم» توبى
ءماتىندى ءارى قاراي ءبىر وقۋشىعا وقىتامىن، سۇراقتار قويامىن.
- ميتياعا كوكتەم نەسىمەن ۇنادى؟
- ول قانداي تىلەك ايتتى؟ ( تاۋىپ وقىتۋ)
- ال سەندەرگە كوكتەم مەزگىلى ۇناي ما؟