كۇز بەرەكەسى
«كۇز بەرەكەسى» تاقىرىبىنداعى سىنىپتان تىس وتكىزىلگەن تاربيە ساعاتى
تاقىرىبى: «كۇز بەرەكەسى»
ماقساتى: تابيعات قۇبىلىسىن بايقاتۋ، جىل مەزگىلدەرىن ايىرا بىلۋگە ۇيرەتۋ. ەل بايلىعى استىقتىڭ جينالۋى، ءپىسۋى، ونىڭ داستارقانعا كەلىپ تۇسۋىنە دەيىنگى ادام ەڭبەگىن دارىپتەۋ. كوكونىستەر مەن جەمىستەردى ايىرا بىلۋگە ۇيرەتۋ. كۇز مەزگىلىنە بايلانىستى ماقال - ماتەلدەر مەن جۇمباق ارقىلى وي - ءورىسىن، ءتىلىن دامىتۋ.
كورنەكىلىگى: جەمىستەر مەن كوكونىستەر، نان، ماقال - ماتەل، كۇزگى القاپ سۋرەتى بەينەلەنگەن پلاكاتتار ءىلىنىپ، شارلارمەن بەزەندىرىلگەن.
بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
- سالەمەتسىزدەر مە، قادىرمەندى ۇستازدار مەن قوناقتار. بۇگىن ءبىز شاعىن ورتالىق «باقىتتى بالالىق شاق» I توبىنىڭ بالالارىمەن «كۇز بەرەكەسى» تاقىرىبىنداعى تاربيە ساعاتىن وتكىزگەلى وتىرمىز. بۇل اشىق ساباعىمىزدىڭ ماقساتى بالالاردىڭ سوزدىك قورىن، ويلاۋ قابىلەتىن، ساباققا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ. تابيعاتتى ايالاۋعا، كۇز مەزگىلىندە قانداي وزگەرىستەر بولاتىندىعىن اڭگىمەلەي بىلۋگە ۇيرەتۋ. قىسقاشا كۇز تۋرالى ايتار بولساق، اينالا ساپ - سارى التىن سياقتى كۇيگە ەنگەندىكتەن ءبىز ونى «التىن كۇز» دەيمىز. كۇزدە ەڭبەكتىڭ قىزعان كەزى، جەمىس - جيدەكتەر، استىق پىسەدى، ونى جيناۋ باستالادى. سوندىقتان كۇزدى «ەڭبەكقور كۇز» دەپ اتايدى. ءقازىر بالالارىمىز وسى ءبىر توقساندا العان بىلىمدەرىن تولىقتىرا وتىرىپ، وسى تاقىرىپتا تاقپاق، ماقال - ماتەل، جۇمباق شەشۋمەن قاتار ءوز ونەرلەرىن كورسەتىپ «باۋىرساق» ەرتەگىسىنەن كورىنىس قويادى. وسى «باقىتتى بالالىق شاق» توبىندا 17بالا، ونىڭ ىشىندە 7قىز، 10 ۇل بالا تاربيەلەنۋدە. بالالاردىڭ جاس ەرەكشەلىكتەرىنە بايلانىستى تاربيە ساعاتىمىز 25 مينۋتقا بەلگىلەنىپ وتىر.
1. امانداسۋ كەزەگىن بالالارعا بەرەمىز.
ءبارى بىرگە. امانسىڭ با – التىن كۇن
امانسىڭ با – مەكتەبىم
امانسىڭ با – ۇستازىم
امانسىڭ با – دوستارىم.
2. ءمۇعالىم ءسوزى: بالالار، ءبىز ورتاعا ونەرىمىزدى تاماشالاتۋعا التىن كۇزدى شاقىرايىق. كۇزدىڭ بىزگە بەرەر سىيى مول. كۇز سىيلىعىن الۋعا قانە ءبارىمىز بىرگە شاقىرايىق.
3. بالالار: كەلشى، كەلشى التىن كۇز
كەلشى، كەلشى جارقىن كۇز
مەرەكەنى جالعاستىرىپ
ويناپ كۇلشى التىن كۇز.
4. كۇز.( اۋەنمەن بيلەپ ورتاعا كەلەدى)
ارمىسىڭدار، بالدىرعاندار
كۇزگى باقتاعى قوناقتار
وزدەرىڭە الا كەلدىم
كۇزدىڭ سىيىن كوز تارتار
5. ءمۇعالىم ءسوزى: التىن كۇز ءسىز قولىڭىزداعى جەمىستەردى مەنىڭ بالالارىما تاراتىپ بەرەسىز بە؟
6. كۇز. جوق، ول ءۇشىن بالالار ەڭبەك ەتۋ كەرەك، ويتكەنى كۇزدىڭ جەمىستەرى،
كوكونىستەرى ادامنىڭ ۇلكەن ەڭبەگىمەن كەلەدى. قانە مەن سەندەردىڭ ونەرلەرىڭدى تاماشالايىن، سودان كەيىن ءبىر ويىن ويناتايىن. ول ويىن «كوكونىس جيناۋ» دەپ اتالادى. وعان ءۇش بالا شىعىپ، بىرەۋى جاۋجۇمىردى، ەكىنشىسى ءسابىزدى، ءۇشىنشىسى پيازدى شاتاستىرماي جيناپ ىدىسقا سالۋ كەرەك.
7. حور. كۇز.
توڭازىپ اتىراپ،
كوپ جەمىس پىسەدى.
سارعايىپ جاپىراق
ساۋدىراپ تۇسەدى.
ق - سى
كۇز جومارت دەيمىز ءبىز
جەمىسىن جەيمىز ءبىز. 2 رەت.
8. تاقپاقتار(حورمەن)
بار بىزدە باۋ - باقشا
قىزىل - جاسىل اينالا
وسىنداي ءبىپ - بيىك
وسىنداي ءۇپ - ۇلكەن
كەل ورتاعا ورىگىم
1-بالا ورىكپىن مەن ورىكپىن
باۋ - باقشاعا كورىكپىن
باپتاپ مەنى كۇتكەن سوڭ
تالدى بويلاپ ءورىپپىن.
2-بالا التىن، سارى، قىزىل، كوك...
الۋان - الۋان جاپىراق
كۇزگى باقتا كۇلىمدەپ
كوز تارتادى اتىراپ.
3-بالا
نارتتاي قازىل المام بار
ءماز بولادى العاندار
جازدا ادەمى كيىنەم
ءتىلدى بالداي ۇيىرەم
9. سۇراقتار.
1) ءبىر جىلدا نەشە مەزگىل بار؟(ءتورت)
2) جىل مەزگىلدەرىن قالاي اتايمىز؟ (كۇز، قىس، كوكتەم، جاز)
3) ءقازىر قاي مەزگىل؟(كۇز)
4) ءار مەزگىلدە نەشە اي بار؟(ءۇش)
5) كۇز مەزگىلىنىڭ ايلارىن قالاي اتايمىز؟(قىركۇيەك، قازان، قاراشا)
6) كۇزدە قانداي وزگەرىستەردى بايقايمىز؟(سالقىن تۇسەدى، كۇن
قاراعاندى وبلىسى، ساتبايەۆ قالاسى،
«№19 جالپى ورتا ءبىلىم بەرەتىن مەكتەبى» كمم
شاعىن ورتالىق تاربيەشىسى ورازبايەۆا اكبايان مۋحانبەتوۆنا
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
تاقىرىبى: «كۇز بەرەكەسى»
ماقساتى: تابيعات قۇبىلىسىن بايقاتۋ، جىل مەزگىلدەرىن ايىرا بىلۋگە ۇيرەتۋ. ەل بايلىعى استىقتىڭ جينالۋى، ءپىسۋى، ونىڭ داستارقانعا كەلىپ تۇسۋىنە دەيىنگى ادام ەڭبەگىن دارىپتەۋ. كوكونىستەر مەن جەمىستەردى ايىرا بىلۋگە ۇيرەتۋ. كۇز مەزگىلىنە بايلانىستى ماقال - ماتەلدەر مەن جۇمباق ارقىلى وي - ءورىسىن، ءتىلىن دامىتۋ.
كورنەكىلىگى: جەمىستەر مەن كوكونىستەر، نان، ماقال - ماتەل، كۇزگى القاپ سۋرەتى بەينەلەنگەن پلاكاتتار ءىلىنىپ، شارلارمەن بەزەندىرىلگەن.
بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
- سالەمەتسىزدەر مە، قادىرمەندى ۇستازدار مەن قوناقتار. بۇگىن ءبىز شاعىن ورتالىق «باقىتتى بالالىق شاق» I توبىنىڭ بالالارىمەن «كۇز بەرەكەسى» تاقىرىبىنداعى تاربيە ساعاتىن وتكىزگەلى وتىرمىز. بۇل اشىق ساباعىمىزدىڭ ماقساتى بالالاردىڭ سوزدىك قورىن، ويلاۋ قابىلەتىن، ساباققا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ. تابيعاتتى ايالاۋعا، كۇز مەزگىلىندە قانداي وزگەرىستەر بولاتىندىعىن اڭگىمەلەي بىلۋگە ۇيرەتۋ. قىسقاشا كۇز تۋرالى ايتار بولساق، اينالا ساپ - سارى التىن سياقتى كۇيگە ەنگەندىكتەن ءبىز ونى «التىن كۇز» دەيمىز. كۇزدە ەڭبەكتىڭ قىزعان كەزى، جەمىس - جيدەكتەر، استىق پىسەدى، ونى جيناۋ باستالادى. سوندىقتان كۇزدى «ەڭبەكقور كۇز» دەپ اتايدى. ءقازىر بالالارىمىز وسى ءبىر توقساندا العان بىلىمدەرىن تولىقتىرا وتىرىپ، وسى تاقىرىپتا تاقپاق، ماقال - ماتەل، جۇمباق شەشۋمەن قاتار ءوز ونەرلەرىن كورسەتىپ «باۋىرساق» ەرتەگىسىنەن كورىنىس قويادى. وسى «باقىتتى بالالىق شاق» توبىندا 17بالا، ونىڭ ىشىندە 7قىز، 10 ۇل بالا تاربيەلەنۋدە. بالالاردىڭ جاس ەرەكشەلىكتەرىنە بايلانىستى تاربيە ساعاتىمىز 25 مينۋتقا بەلگىلەنىپ وتىر.
1. امانداسۋ كەزەگىن بالالارعا بەرەمىز.
ءبارى بىرگە. امانسىڭ با – التىن كۇن
امانسىڭ با – مەكتەبىم
امانسىڭ با – ۇستازىم
امانسىڭ با – دوستارىم.
2. ءمۇعالىم ءسوزى: بالالار، ءبىز ورتاعا ونەرىمىزدى تاماشالاتۋعا التىن كۇزدى شاقىرايىق. كۇزدىڭ بىزگە بەرەر سىيى مول. كۇز سىيلىعىن الۋعا قانە ءبارىمىز بىرگە شاقىرايىق.
3. بالالار: كەلشى، كەلشى التىن كۇز
كەلشى، كەلشى جارقىن كۇز
مەرەكەنى جالعاستىرىپ
ويناپ كۇلشى التىن كۇز.
4. كۇز.( اۋەنمەن بيلەپ ورتاعا كەلەدى)
ارمىسىڭدار، بالدىرعاندار
كۇزگى باقتاعى قوناقتار
وزدەرىڭە الا كەلدىم
كۇزدىڭ سىيىن كوز تارتار
5. ءمۇعالىم ءسوزى: التىن كۇز ءسىز قولىڭىزداعى جەمىستەردى مەنىڭ بالالارىما تاراتىپ بەرەسىز بە؟
6. كۇز. جوق، ول ءۇشىن بالالار ەڭبەك ەتۋ كەرەك، ويتكەنى كۇزدىڭ جەمىستەرى،
كوكونىستەرى ادامنىڭ ۇلكەن ەڭبەگىمەن كەلەدى. قانە مەن سەندەردىڭ ونەرلەرىڭدى تاماشالايىن، سودان كەيىن ءبىر ويىن ويناتايىن. ول ويىن «كوكونىس جيناۋ» دەپ اتالادى. وعان ءۇش بالا شىعىپ، بىرەۋى جاۋجۇمىردى، ەكىنشىسى ءسابىزدى، ءۇشىنشىسى پيازدى شاتاستىرماي جيناپ ىدىسقا سالۋ كەرەك.
7. حور. كۇز.
توڭازىپ اتىراپ،
كوپ جەمىس پىسەدى.
سارعايىپ جاپىراق
ساۋدىراپ تۇسەدى.
ق - سى
كۇز جومارت دەيمىز ءبىز
جەمىسىن جەيمىز ءبىز. 2 رەت.
8. تاقپاقتار(حورمەن)
بار بىزدە باۋ - باقشا
قىزىل - جاسىل اينالا
وسىنداي ءبىپ - بيىك
وسىنداي ءۇپ - ۇلكەن
كەل ورتاعا ورىگىم
1-بالا ورىكپىن مەن ورىكپىن
باۋ - باقشاعا كورىكپىن
باپتاپ مەنى كۇتكەن سوڭ
تالدى بويلاپ ءورىپپىن.
2-بالا التىن، سارى، قىزىل، كوك...
الۋان - الۋان جاپىراق
كۇزگى باقتا كۇلىمدەپ
كوز تارتادى اتىراپ.
3-بالا
نارتتاي قازىل المام بار
ءماز بولادى العاندار
جازدا ادەمى كيىنەم
ءتىلدى بالداي ۇيىرەم
9. سۇراقتار.
1) ءبىر جىلدا نەشە مەزگىل بار؟(ءتورت)
2) جىل مەزگىلدەرىن قالاي اتايمىز؟ (كۇز، قىس، كوكتەم، جاز)
3) ءقازىر قاي مەزگىل؟(كۇز)
4) ءار مەزگىلدە نەشە اي بار؟(ءۇش)
5) كۇز مەزگىلىنىڭ ايلارىن قالاي اتايمىز؟(قىركۇيەك، قازان، قاراشا)
6) كۇزدە قانداي وزگەرىستەردى بايقايمىز؟(سالقىن تۇسەدى، كۇن
قاراعاندى وبلىسى، ساتبايەۆ قالاسى،
«№19 جالپى ورتا ءبىلىم بەرەتىن مەكتەبى» كمم
شاعىن ورتالىق تاربيەشىسى ورازبايەۆا اكبايان مۋحانبەتوۆنا
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
