- 05 ناۋ. 2024 00:44
- 232
كۇزگى اعاشتاردى باقىلاۋ
سەرۋەننىڭ تاقىرىبى: «كۇزگى اعاشتاردى باقىلاۋ»
ماقساتى: كۇزگى تابيعات قۇبىلىستارىمەن تانىستىرا وتىرىپ، كۇزگى اعاشتارعا نازارلارىنا اۋدارۋ. كۇزگى اعاشتاردىڭ ەرەكشەلىگىمەن تانىستىرۋ. تابيعاتقا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتەرىن ارتتىرۋ. كۇزگى تابيعاتتىڭ سۇلۋلىعى مەن اسەمدىگىن كورە بىلۋگە تاربيەلەۋ.
قۇرال جابدىقتار: ويىنعا قاجەتتى اتريبۋتتار، ەڭبەككە قاجەتتى قۇرال - جابدىقتار
بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى
كۇز
التىن كۇز بىردە شۋاق، بىردە سالقىن
جەر مەن كوك جالتىراعان ساپ – سارى التىن
اعاشتا جاپىراقتار سىلدىرلايدى
توگىلگەن التىن تەڭگە سانسىز جاتقان
سارى التىن باتسايىداي دالا بيداي
ۇيىلگەن مايا – مايا قىزىل بيداي
قىرماندا قىزىل التىن، قىزىل مارجان
جينايدى جاراتىلىس بەرگەن سىيداي
- بالالار ءبىز سەرۋەنگە قايدا شىقتىق؟
- ءقازىر جىلدىڭ قاي مەزگىلى ەكەن؟
- كۇز مەزگىلىندە قانشا اي بار؟
- بۇگىن اۋا رايى قانداي ەكەن؟
ءىى. نەگىزگى ءبولىم:
1. كۇزگى اعاشتاردى باقىلاۋ
دۇرىس ايتاسىڭدار! بۇگىن بالالار ءبىز سەرۋەندە كۇزگى اعاشتاردى باقىلايمىز. بالالار قاراڭدارشى كۇزگى اعاشتار قانداي تۇسكە بويالعان؟
- سارى تۇسكە بويالعان.
- جارايسىڭدار! ال ولار نەگە سارى تۇسكە بويالعان دەپ ويلايسىڭدار؟
- سەبەبى ءقازىر كۇز مەزگىلى. سوندىقتان جاپىراقتار سارعايعان.
(بالالار اعاشتاردىڭ جانىنا بارىپ، ولاردى باقىلايدى، جاپىراقتارىنا، دىڭىنە نازار اۋدارادى)
دۇرىس ايتاسىڭدار قاراڭدارشى اعاشتاردىڭ ءبارى ساپ - سارى التىن تۇسكە بويالىپ، جەرگە سارى كىلەم توسەلىپتى. كۇزگى تابيعات قانداي اسەم، سۇلۋ، تاماشا ەدى. وسىنداي اسەم تابيعاتتى ءبىز ايالاپ كۇتىپ، قامقورلىق كورسەتۋىمىز كەرەك.
- ال بالالار سەندەر اعاشتاردى قاراپ باقىلادىڭدار. ايتىڭدارشى اعاشتاردىڭ جاپىراعى تەك سارى تۇسكە بولەنگەن بە؟
- جوق
- تاعى قانداي ءتۇستى جاپىراقتاردى كەزدەستىڭدەر؟
- جاسىل، سارعىلت، التىن تۇستەس جاپىراقتاردى.
- جارايسىڭدار بالالار! ەندى وسى اعاشتاردىڭ جەرگە تۇسكەن سارى جاپىراقتارىن تەرگىلەرىڭ كەلەدى مە؟
- يا
- ەندەشە ءقازىر ءبارىمىز كۇزگى سارى جاپىراقتاردى تەرەيىك. توپ كىرگەن سوڭ ول جاپىراقتاردان بالاپان جاسايمىز. جاپىراقتاردى تەرگەندە ساپ – سارى ءتۇستىسىن، ادەمىسىن تەرەمىز. جاراي ما بالالار؟
- جارايدى.
بالالار كۇزگى سارى جاپىراقتاردى تەرۋگە كىرىسەدى.
2. تابيعاتتاعى ەڭبەك
- بالالار سەندەر جاپىراقتارىڭدى تەرىپ بولدىڭدار ما؟
- وزدەرىڭە قاجەتتى جاپىراقتاردى تەردىڭدەر مە؟
- ەندەشە بالالار ءبىز ءقازىر مىنا كۇزگى اعاشتاردان تۇسكەن قالعان جاپىراقتاردى جيناپ تازالاپ تاستايىق. ءبىزدىڭ اۋلا تازالاۋشى تاتەيگە بەرگەن كومەگىمىز بولسىن. اعاشتاردا بىزگە راحمەتىن ايتسىن. كەلىسەسىڭدەر مە؟
- كەلىسەمىز.
- ەندەشە مەن ءقازىر قۇرال جاپىراقتاردى تاراتىپ بەرەمىن.
ەندەشە بالالار ءقازىر قىز بالالار مىنا سىپىرعىشتارمەن مىنا جاپىراقتاردى تازالاپ، ءبىر جەرگە جيناسى، ال ۇل بالالار سول جينالعان جاپىراقتاردى اربامەن تاسىپ اكەتسىن.
(بالالار تاربيەشىنىڭ نۇسقاۋى بويىنشا جەردى جاپىراقتاردان تازارتا باستايدى. ءار بالا وزىنە بەرىلگەن ىسپەن شۇعىلدانادى)
- جارايسىڭدار بالالار! سەندەر بۇگىن ۇلكەن ءىس اتقاردىڭدار. سەندەرگە مىنا كۇزگى اعاشتار، اۋلا تازالاۋشى اپاي ۇلكەن راحمەتىن بىلدىرەدى.
3. قيمىلدى ويىن: «قويانعا ءسابىز بەر»
ەكى قويان ورىندىقتا وتىرادى. 3م قاشىقتىقتا تۇرعان ەكى بالانىڭ كوزىن ورامالمەن بايلاپ، قولدارىنا ءسابىز ۇستاتادى. بالالار ءسابىزدى قوياننىڭ اۋزىنا اپارىپ سالۋ كەرەك. كوزى بايلانعان بالالار قوياننىڭ اۋزىن تابا الماي كۇلكىلى جاعدايعا ۇشىرايدى. ويىن قىزىقتى وتەدى.
ءىىى. قورىتىندى ءبولىم:
جارايسىڭدار بالالار!
- سونىمەن بالالار بۇگىن سەرۋەندە نەنى باقىلادىق؟
- اعاشتار قانداي تۇسكە بويالىپتى؟
- سەرۋەندە تاعى نەمەن اينالىستىق؟
- جارايسىڭدار. بۇگىن بارلىعىڭ سەرۋەندە وزدەرىڭدى ءتارتىپتى ۇستاپ، جاقسى ەڭبەك ەتتىڭدەر.
ماقساتى: كۇزگى تابيعات قۇبىلىستارىمەن تانىستىرا وتىرىپ، كۇزگى اعاشتارعا نازارلارىنا اۋدارۋ. كۇزگى اعاشتاردىڭ ەرەكشەلىگىمەن تانىستىرۋ. تابيعاتقا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتەرىن ارتتىرۋ. كۇزگى تابيعاتتىڭ سۇلۋلىعى مەن اسەمدىگىن كورە بىلۋگە تاربيەلەۋ.
قۇرال جابدىقتار: ويىنعا قاجەتتى اتريبۋتتار، ەڭبەككە قاجەتتى قۇرال - جابدىقتار
بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى
كۇز
التىن كۇز بىردە شۋاق، بىردە سالقىن
جەر مەن كوك جالتىراعان ساپ – سارى التىن
اعاشتا جاپىراقتار سىلدىرلايدى
توگىلگەن التىن تەڭگە سانسىز جاتقان
سارى التىن باتسايىداي دالا بيداي
ۇيىلگەن مايا – مايا قىزىل بيداي
قىرماندا قىزىل التىن، قىزىل مارجان
جينايدى جاراتىلىس بەرگەن سىيداي
- بالالار ءبىز سەرۋەنگە قايدا شىقتىق؟
- ءقازىر جىلدىڭ قاي مەزگىلى ەكەن؟
- كۇز مەزگىلىندە قانشا اي بار؟
- بۇگىن اۋا رايى قانداي ەكەن؟
ءىى. نەگىزگى ءبولىم:
1. كۇزگى اعاشتاردى باقىلاۋ
دۇرىس ايتاسىڭدار! بۇگىن بالالار ءبىز سەرۋەندە كۇزگى اعاشتاردى باقىلايمىز. بالالار قاراڭدارشى كۇزگى اعاشتار قانداي تۇسكە بويالعان؟
- سارى تۇسكە بويالعان.
- جارايسىڭدار! ال ولار نەگە سارى تۇسكە بويالعان دەپ ويلايسىڭدار؟
- سەبەبى ءقازىر كۇز مەزگىلى. سوندىقتان جاپىراقتار سارعايعان.
(بالالار اعاشتاردىڭ جانىنا بارىپ، ولاردى باقىلايدى، جاپىراقتارىنا، دىڭىنە نازار اۋدارادى)
دۇرىس ايتاسىڭدار قاراڭدارشى اعاشتاردىڭ ءبارى ساپ - سارى التىن تۇسكە بويالىپ، جەرگە سارى كىلەم توسەلىپتى. كۇزگى تابيعات قانداي اسەم، سۇلۋ، تاماشا ەدى. وسىنداي اسەم تابيعاتتى ءبىز ايالاپ كۇتىپ، قامقورلىق كورسەتۋىمىز كەرەك.
- ال بالالار سەندەر اعاشتاردى قاراپ باقىلادىڭدار. ايتىڭدارشى اعاشتاردىڭ جاپىراعى تەك سارى تۇسكە بولەنگەن بە؟
- جوق
- تاعى قانداي ءتۇستى جاپىراقتاردى كەزدەستىڭدەر؟
- جاسىل، سارعىلت، التىن تۇستەس جاپىراقتاردى.
- جارايسىڭدار بالالار! ەندى وسى اعاشتاردىڭ جەرگە تۇسكەن سارى جاپىراقتارىن تەرگىلەرىڭ كەلەدى مە؟
- يا
- ەندەشە ءقازىر ءبارىمىز كۇزگى سارى جاپىراقتاردى تەرەيىك. توپ كىرگەن سوڭ ول جاپىراقتاردان بالاپان جاسايمىز. جاپىراقتاردى تەرگەندە ساپ – سارى ءتۇستىسىن، ادەمىسىن تەرەمىز. جاراي ما بالالار؟
- جارايدى.
بالالار كۇزگى سارى جاپىراقتاردى تەرۋگە كىرىسەدى.
2. تابيعاتتاعى ەڭبەك
- بالالار سەندەر جاپىراقتارىڭدى تەرىپ بولدىڭدار ما؟
- وزدەرىڭە قاجەتتى جاپىراقتاردى تەردىڭدەر مە؟
- ەندەشە بالالار ءبىز ءقازىر مىنا كۇزگى اعاشتاردان تۇسكەن قالعان جاپىراقتاردى جيناپ تازالاپ تاستايىق. ءبىزدىڭ اۋلا تازالاۋشى تاتەيگە بەرگەن كومەگىمىز بولسىن. اعاشتاردا بىزگە راحمەتىن ايتسىن. كەلىسەسىڭدەر مە؟
- كەلىسەمىز.
- ەندەشە مەن ءقازىر قۇرال جاپىراقتاردى تاراتىپ بەرەمىن.
ەندەشە بالالار ءقازىر قىز بالالار مىنا سىپىرعىشتارمەن مىنا جاپىراقتاردى تازالاپ، ءبىر جەرگە جيناسى، ال ۇل بالالار سول جينالعان جاپىراقتاردى اربامەن تاسىپ اكەتسىن.
(بالالار تاربيەشىنىڭ نۇسقاۋى بويىنشا جەردى جاپىراقتاردان تازارتا باستايدى. ءار بالا وزىنە بەرىلگەن ىسپەن شۇعىلدانادى)
- جارايسىڭدار بالالار! سەندەر بۇگىن ۇلكەن ءىس اتقاردىڭدار. سەندەرگە مىنا كۇزگى اعاشتار، اۋلا تازالاۋشى اپاي ۇلكەن راحمەتىن بىلدىرەدى.
3. قيمىلدى ويىن: «قويانعا ءسابىز بەر»
ەكى قويان ورىندىقتا وتىرادى. 3م قاشىقتىقتا تۇرعان ەكى بالانىڭ كوزىن ورامالمەن بايلاپ، قولدارىنا ءسابىز ۇستاتادى. بالالار ءسابىزدى قوياننىڭ اۋزىنا اپارىپ سالۋ كەرەك. كوزى بايلانعان بالالار قوياننىڭ اۋزىن تابا الماي كۇلكىلى جاعدايعا ۇشىرايدى. ويىن قىزىقتى وتەدى.
ءىىى. قورىتىندى ءبولىم:
جارايسىڭدار بالالار!
- سونىمەن بالالار بۇگىن سەرۋەندە نەنى باقىلادىق؟
- اعاشتار قانداي تۇسكە بويالىپتى؟
- سەرۋەندە تاعى نەمەن اينالىستىق؟
- جارايسىڭدار. بۇگىن بارلىعىڭ سەرۋەندە وزدەرىڭدى ءتارتىپتى ۇستاپ، جاقسى ەڭبەك ەتتىڭدەر.