لاتىن الىپبيىنە كوشۋدىڭ تيىمدىلىگى
ەلىمىز تاۋەلسىزدىك ءتاجىن كيگەننەن بەرى كوپتەگەن قازاق تىلشىلەرى لاتىن الىپبيىنە كوشۋ ماسەلەسىن كوتەرىپ كەلەدى. لاتىن الىپبيىنە كوشۋ تۋرالى وي-پىكىرلەر 1926-1929 جىلداردان باستاپ باستاۋ العانى بارشامىزعا تايعا تاڭبا باسقانداي بەلگىلى. اعارتۋشى-پەداگوگ عالىم احمەت بايتۇرسىن ۇلى ايتىپ كەتكەندەي، «ۇلتتىڭ ساقتالۋىنا دا، جوعالۋىنا دا سەبەپ بولاتىن نارسەنىڭ ەڭ قۋاتتىسى – ءتىلى» دەگەن.
ەلباسى نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆ 12 ساۋىردەگى بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ ماقالاسىندا ەلىمىزدىڭ الەمدەگى دامىعان 30 ەلدىڭ قاتارىنا قوسىلۋ ماقساتىندا ناقتى اتقاراتىن ماقسات-مىندەتتەردى ايقىنداپ، بىرنەشە جوبا ۇسىندى. سولاردىڭ ءبىرى قازاق ءتىلىن بىرتىندەپ لاتىن الىپبيىنە كوشىرۋ جۇمىستارى بولىپ تابىلادى. بۇل ماسەلە جونىندە ەلباسى 2012 جىلعى جەلتوقسان ايىندا جاريا ەتكەن «قازاقستان-2050» ستراتەگياسىندا «2025 جىلدان باستاپ لاتىن الىپبيىنە كوشۋگە كىرىسۋىمىز قاجەت دەگەن بولاتىن.
ن.ءا.نازاربايەۆ ءوز ماقالاسىندا:
- لاتىنشاعا كوشۋدىڭ تيىمدىلىگى قازىرگى زامانعى تەحنولوگيالىق ورتانىڭ، كوممۋنيكاسيانىڭ، سونداي-اق، ءححى عاسىرداعى عىلىمي جانە ءبىلىم بەرۋ پروسەسىنىڭ ەرەكشەلىكتەرىنە بايلانىستى سونىمەن قاتار، مەكتەپ قابىرعاسىندا بالالارىمىز اعىلشىن ءتىلىن وقىپ، لاتىن ارىپتەرىن ونسىز دا ۇيرەنىپ جاتىر. سوندىقتان، جاس بۋىن ءۇشىن ەشقانداي قيىندىق، كەدەرگىلەر بولماق ەمەس.
- 2017 جىلدىڭ اياعىنا دەيىن عالىمداردىڭ كومەگىمەن، بارشا قوعام وكىلدەرىمەن اقىلداسا وتىرىپ، قازاق ءالىپبيىنىڭ جاڭا گرافيكاداعى ءبىرىڭعاي ستاندارتتى نۇسقاسىن قابىلداۋ كەرەك.
- 2018 جىلدان باستاپ جاڭا ءالىپبيدى ۇيرەتەتىن مامانداردى جانە ورتا مەكتەپتەرگە ارنالعان وقۋلىقتاردى دايىنداۋعا كىرىسۋىمىز قاجەت. الداعى 2 جىلدا ۇيىمداستىرۋ جانە ادىستەمەلىك جۇمىستار جۇرگىزىلۋگە ءتيىس. ارينە، جاڭا الىپبيگە بەيىمدەلۋ كەزەڭىندە بەلگىلى ءبىر ۋاقىت كيريلليسا ءالفاۆيتى دە قولدانىلا تۇراتىندىعىن اتاپ كورسەتتى.
ق ر ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى تۇركى اكادەمياسىنىڭ پرەزيدەنتى شاكىر ىبىرايەۆ ءالىپبيدى لاتىنمەن اۋىستىرعاندا ءبىزدىڭ ۇتاتىن جاقتارىمىز دەپ مىناداي پۋنكتتەردى اتاپ كورسەتتى.
قازىرگى قازاق جازۋىندا قولدانىلىپ جۇرگەن ءالىپبيدى لاتىن ارىپتەرىمەن اۋىستىرۋ ماسەلەسىنە الاڭداۋشىلىق تۋدىرىپ وتىرعاندار بار. ءبىراق بۇل بولاشاققا باتىل قادام جاساپ، ەلىمىزدى تورتكۇل دۇنيەگە تانىتىپ كەلە جاتقان ەلباسىنىڭ تاعى ءبىر ماڭىزدى باستامالارىنىڭ ءبىرى جانە دەر كەزىندە قوزعالعان ءتىلىمىزدىڭ بولاشاعى ءۇشىن جاسالعان عىلىمي ماڭىزدى شارا دەپ ءتۇسىنۋىمىز قاجەت.
لاتىن الىپبيىنە كوشۋ – قازاق حالقىنىڭ العا جىلجۋىنا، جاڭا زامان تالابىنا ساي وسىپ-وركەندەۋىنە، بولاشاقتا ەلىمىزدىڭ جان-جاقتى دامۋىنا ۇلكەن ۇلەس قوسىپ، جەمىسى مەن جەڭىسىن اكەلەرى ءسوزسىز. ءبىز لاتىن الىپبيىنە كوشە وتىرىپ، وركەنيەتتى ەلدەردىڭ قاتارىنا قوسىلىپ، تىلىمىزدەگى دىبىستىق جۇيەلەردى ناق انىقتاپ، قازاق ءتىلىنىڭ جازىلۋى مەن دىبىستالۋ كەزىندە سوزدەر قولدانىسىنداعى ارتىق كىرمە سوزدەردەن ارىلامىز. سوندىقتان لاتىن الىپبيىنە كوشۋ ءبىز ءۇشىن، بولاشاق ءۇشىن الدەقايدا ماڭىزدىراق.
قورىتا كەلگەندە، لاتىن الىپبيىنە كوشۋ — ۇلتىمىزدىڭ ساناسىن بۇعاۋدان بوساتادى، تۇركى جانە جاھاندىق الەمىمەن ىقپالداسۋعا، قازاق حالقى ەرتەدەن قولدانعان الىپبيىمىزگە قايتا ورالىپ، ۇلتتىق سانامىزدىڭ قايتا جاڭعىرۋىنا جول اشادى دەمەكپىن.
You Might Also Like
-
كەشكە قاراي ءۇيدىڭ جانىندا ءبىر قاريا مەن جىگىت اڭگىمەلەسىپ وتىر ەدى. جىگىت قولىنا ءبىر شىلىم الىپ:
-
داۋلەتكەرەي ءوزىنىڭ اكىمشىلىك جۇمىسىن جيىپ قويىپ، ەندى ءبىراز ۋاقىت قۇرمانعازىمەن بىرگە ەل ارالاپ، كۇي تارتىپ جۇرەدى. ءبىر وسىنداي ساپاردا ەكى الىپ سول وڭىرگە اتاعى شىققان ايجان قىزدىڭ ۇيىنە بارادى. و...
