م. دۋلاتوۆ «شەشەنىڭ بالالارىن ءسۇيۋى»
ءمىرجاقىپ دۋلاتوۆ «شەشەنىڭ بالالارىن ءسۇيۋى»
8 سىنىپ
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) م. دۋلات ۇلىنىڭ ءومىر مەن شىعارماشىلىعىمەن تانىستىرۋ، بەرىلگەن ولەڭنىڭ مازمۇنىنا ۇڭىلە وتىرىپ، تاقىرىبىن اشۋ.
ءا) پروبلەمالى سۇراقتار ارقىلى ويلاۋ جۇيەسىن دامىتۋ، سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ قابىلەتتەرىن، وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق ىزدەنىستەرىن قالىپتاستىرۋ.
ب) ومىردەگى اسىل جان - انانى قۇرمەتتەۋگە، سۇيۋگە، قادىرلەي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: پروبلەمالى سيتۋاسيا تۋدىرۋ، سۇراق - جاۋاپ ستو ادىستەرى، شىعارماشىلىق جۇمىستار
ءپان ارالىق بايلانىس: قازاق ءتىلى، پسيحولوگيا، مۋزىكا
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: پورترەت، سلايد، ينتەربەلسەندى تاقتا.
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: سالەمدەسۋ، وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ، وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ، توپقا ءبولۋ
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
م. جۇمابايەۆتىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىنان سۇراقتار قويىلادى.
ءىىى. جاڭا ساباق. ءمۇعالىم تاقتاداعى انا تۋرالى ولەڭدى وقيدى.
انا ءومىر قولداۋشىسى الەمنىڭ،
شاڭىراقتىڭ شاتتىعى مەن شۋاعى.
سەيىلمەسىن جانارىنان انانىڭ،
تىرشىلىككە توككەن نۇرلى شۋاعى.
ايالايىق انالاردى ءاردايىم،
قۋانىشقا بولەيىكشى وزدەرىن.
اجەلەردىڭ، انالاردىڭ، قىزداردىڭ،
مۇڭ شالماسىن كۇلىم قاققان كوزدەرىن.
وسىدان كەيىن پروبلەمالى سۇراقتار قويىلادى. بالالار، قالاي ويلايسىڭدار ءبىزدىڭ بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى قانداي؟ انا دەگەن ۇعىمدى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟ اناسىز الەمدى ەلەستەتۋ مۇمكىن بە! انا سەندەر ءۇشىن كىم! نەلىكتەن انا الەمدى تەربەتەدى؟
ءمۇعالىم: قازاق ادەبيەتىندە ەڭ ۇلى، ەڭ اسىل ەسىم - انا تاقىرىبىندا قالام تارتپاعان جازۋشى كەمدە - كەم. انا - بىزگە جارىق ءومىر سىيلاۋشى ادام.
ەندەشە، ءبىزدىڭ بۇگىنگى تاقىرىبىمىز م. دۋلات ۇلىنىڭ «شەشەنىڭ بالالارىن ءسۇيۋى» تاقىرىبى.
ءمىرجاقىپ دۋلات ۇلىنىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى بويىنشا دايىندالعان ماتەريالدى توپتارعا تاراتىپ بەرەدى. وقۋشىلار وقىپ بولعان سوڭ سۇراقتار دايىنداپ، ءبىر – بىرىنە سۇراقتارىن قويادى. ءسويتىپ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىنان – وزدەرى مالىمەت الادى.
ءىۇ. وقۋلىقپەن جۇمىس. «شەشەنىڭ بالالارىن ءسۇيۋى» ولەڭىن مانەرلەپ وقۋ، مازمۇنىن اشۋ تالداۋ. سۇراقتار مەن تاپسىرمالارعا جاۋاپ بەرۋ.
1. اقىن ولەڭىندەگى باستى كەيىپكەر كىم؟
2. انا بالاسى ءۇشىن نە ىستەي الادى؟
3. انانىڭ بالاعا دەگەن ماحابباتىن قالاي جەتكىزگەن؟
4. قازىرگى قوعامدا اناعا دەگەن قۇرمەت قانداي؟
سۇراقتار قويۋ ارقىلى شاعىن پىكىر - تالاس وتكىزىلەدى.
1. ولەڭ قۇرىلىسىنا تالداۋ.
ولەڭ ءتورت شۋماقتان، ءار شۋماق ءتورت تارماقتان، 3 بۋناقتان، 11 بۋىننان تۇرادى. قارا ولەڭ ۇيقاسىنا قۇرالعان.
يدەياسى - انانىڭ بالاسىنا دەگەن ىستىق ماحابباتى، ونىڭ اماندىعىن تىلەۋى.
2. ينتەربەلسەندى تاقتا ارقىلى «انا تۋرالى حاديستەردە»
• ءجاننات انالاردىڭ اياعىنىڭ استىندا
• اناڭدى مەككەگە ءۇش رەت ارقالاپ اپارساڭ دا، قارىزىن وتەي الماسسىڭ!
• جۇماق انانىڭ اياعىنىڭ استىندا.
ەي، پەرزەنتىم! ويىڭا توقىپ ال، اتا - اناعا قۇرمەت، ىزەت قىلۋدى مويىنعا الۋ ءلازىم. سەبەبى بالانىڭ ءتۇپ نەگىزى اتا - انا بولىپ تابىلادى. اتا - انامدى نە ءۇشىن قۇرمەتتەيمىن دەگەندى ويىڭا الۋشى بولما. ولار سەن ءۇشىن ولۋگە دە دايىن تۇرادى. سەن سونى ءبىلۋىڭ كەرەك. سەن اتا - انانىڭ ەڭبەگىن ءدىن جاعىنان دا وتەي الماساڭ دا اقىل ساناڭمەن، ادامگەرشىلىكپەن وتە. كىمدە - كىم اتا - اناسىن رازى ەتكەن بولسا، ول جاقسى. اللا تاعالا ونىڭ ءومىرىن ۇزارتادى.
بورىش - اتا - اناعا ۇستازدار مەكتەبىنە قىزمەت جاساپ، اكەنىڭ ەڭبەگىن، انانىڭ اق ءسۇتىن وتەۋ.
3. شىعارماشىلىققا باۋلۋ. «انا ءسۇتىن اقتاۋ - پارىز» اتتى شاعىن ەسسە جازۋ
4. سەمانتيكالىق كەستە تولتىرۋ «اناما جىر ارنايمىن»
5. «ماقال ءسوزدىڭ مايەگى» انا تۋرالى ماقال - ماتەلدەر جارىسى.
اق جاۋلىعى اناڭنىڭ - اق كورپەسى بالاڭنىڭ.
اقشاشتى انا: «جاستىعىم - بالام»- دەيدى،
اقىلدى بالا: «اي - كۇنىم - انام»دەيدى.
اناعا بالانىڭ الالىعى جوق.
ءۇ. ساباقتى بەكىتۋ
سۇراقتار قويىلۋ ارقىلى ساباقتى بەكىتۋ
ءۇى. ساباقتى قورىتىندىلاۋ. بالالاردى باعالاۋ
انا تۋرالى بەينەبايان كورسەتىلەدى.
ءمۇعالىم: الەمدەگى ەڭ كەشىرىمدى، ەڭ مەيىرىمدى جان - انا. انا بالاسى قانداي قاتەلىك جاساسا دا كەشىرەدى. ونىڭ مەيىرىمدىلىگىندە شە جوق. ءوز بالاسىن باعىپ - قاعۋدا انا ءوزىن - ءوزى ۇمىتىپ، بارلىق كۇش - جىگەرىن پەرزەنتىنە ارنايدى. انا ماحابباتىن سوزبەن ايتىپ جەتكىزۋ مۇمكىن ەمەس. سوندىقتان، بالالار، انالارىڭدى ءاردايىم قۇرمەتتەڭدەر، ايالاڭدار!
ءۇى. ءۇي تاپسىرماسىن بەرۋ.
«انا» تاقىرىبىندا قالامگەرلەردىڭ شىعارمالارىن وقىپ كەلۋ
ءۇىى. باعالاۋ
پاۆلودار وبلىسى، باياناۋىل اۋدانى
پاۆلودار وبلىسى ءبىلىم بەرۋ باسقارماسىنىڭ
«جاس داۋرەن» وبلىستىق وقىتۋ - ساۋىقتىرۋ ورتالىعى»
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى مۋحامەت باگىجان
8 سىنىپ
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) م. دۋلات ۇلىنىڭ ءومىر مەن شىعارماشىلىعىمەن تانىستىرۋ، بەرىلگەن ولەڭنىڭ مازمۇنىنا ۇڭىلە وتىرىپ، تاقىرىبىن اشۋ.
ءا) پروبلەمالى سۇراقتار ارقىلى ويلاۋ جۇيەسىن دامىتۋ، سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ قابىلەتتەرىن، وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق ىزدەنىستەرىن قالىپتاستىرۋ.
ب) ومىردەگى اسىل جان - انانى قۇرمەتتەۋگە، سۇيۋگە، قادىرلەي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: پروبلەمالى سيتۋاسيا تۋدىرۋ، سۇراق - جاۋاپ ستو ادىستەرى، شىعارماشىلىق جۇمىستار
ءپان ارالىق بايلانىس: قازاق ءتىلى، پسيحولوگيا، مۋزىكا
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: پورترەت، سلايد، ينتەربەلسەندى تاقتا.
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: سالەمدەسۋ، وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ، وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ، توپقا ءبولۋ
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
م. جۇمابايەۆتىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىنان سۇراقتار قويىلادى.
ءىىى. جاڭا ساباق. ءمۇعالىم تاقتاداعى انا تۋرالى ولەڭدى وقيدى.
انا ءومىر قولداۋشىسى الەمنىڭ،
شاڭىراقتىڭ شاتتىعى مەن شۋاعى.
سەيىلمەسىن جانارىنان انانىڭ،
تىرشىلىككە توككەن نۇرلى شۋاعى.
ايالايىق انالاردى ءاردايىم،
قۋانىشقا بولەيىكشى وزدەرىن.
اجەلەردىڭ، انالاردىڭ، قىزداردىڭ،
مۇڭ شالماسىن كۇلىم قاققان كوزدەرىن.
وسىدان كەيىن پروبلەمالى سۇراقتار قويىلادى. بالالار، قالاي ويلايسىڭدار ءبىزدىڭ بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى قانداي؟ انا دەگەن ۇعىمدى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟ اناسىز الەمدى ەلەستەتۋ مۇمكىن بە! انا سەندەر ءۇشىن كىم! نەلىكتەن انا الەمدى تەربەتەدى؟
ءمۇعالىم: قازاق ادەبيەتىندە ەڭ ۇلى، ەڭ اسىل ەسىم - انا تاقىرىبىندا قالام تارتپاعان جازۋشى كەمدە - كەم. انا - بىزگە جارىق ءومىر سىيلاۋشى ادام.
ەندەشە، ءبىزدىڭ بۇگىنگى تاقىرىبىمىز م. دۋلات ۇلىنىڭ «شەشەنىڭ بالالارىن ءسۇيۋى» تاقىرىبى.
ءمىرجاقىپ دۋلات ۇلىنىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى بويىنشا دايىندالعان ماتەريالدى توپتارعا تاراتىپ بەرەدى. وقۋشىلار وقىپ بولعان سوڭ سۇراقتار دايىنداپ، ءبىر – بىرىنە سۇراقتارىن قويادى. ءسويتىپ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىنان – وزدەرى مالىمەت الادى.
ءىۇ. وقۋلىقپەن جۇمىس. «شەشەنىڭ بالالارىن ءسۇيۋى» ولەڭىن مانەرلەپ وقۋ، مازمۇنىن اشۋ تالداۋ. سۇراقتار مەن تاپسىرمالارعا جاۋاپ بەرۋ.
1. اقىن ولەڭىندەگى باستى كەيىپكەر كىم؟
2. انا بالاسى ءۇشىن نە ىستەي الادى؟
3. انانىڭ بالاعا دەگەن ماحابباتىن قالاي جەتكىزگەن؟
4. قازىرگى قوعامدا اناعا دەگەن قۇرمەت قانداي؟
سۇراقتار قويۋ ارقىلى شاعىن پىكىر - تالاس وتكىزىلەدى.
1. ولەڭ قۇرىلىسىنا تالداۋ.
ولەڭ ءتورت شۋماقتان، ءار شۋماق ءتورت تارماقتان، 3 بۋناقتان، 11 بۋىننان تۇرادى. قارا ولەڭ ۇيقاسىنا قۇرالعان.
يدەياسى - انانىڭ بالاسىنا دەگەن ىستىق ماحابباتى، ونىڭ اماندىعىن تىلەۋى.
2. ينتەربەلسەندى تاقتا ارقىلى «انا تۋرالى حاديستەردە»
• ءجاننات انالاردىڭ اياعىنىڭ استىندا
• اناڭدى مەككەگە ءۇش رەت ارقالاپ اپارساڭ دا، قارىزىن وتەي الماسسىڭ!
• جۇماق انانىڭ اياعىنىڭ استىندا.
ەي، پەرزەنتىم! ويىڭا توقىپ ال، اتا - اناعا قۇرمەت، ىزەت قىلۋدى مويىنعا الۋ ءلازىم. سەبەبى بالانىڭ ءتۇپ نەگىزى اتا - انا بولىپ تابىلادى. اتا - انامدى نە ءۇشىن قۇرمەتتەيمىن دەگەندى ويىڭا الۋشى بولما. ولار سەن ءۇشىن ولۋگە دە دايىن تۇرادى. سەن سونى ءبىلۋىڭ كەرەك. سەن اتا - انانىڭ ەڭبەگىن ءدىن جاعىنان دا وتەي الماساڭ دا اقىل ساناڭمەن، ادامگەرشىلىكپەن وتە. كىمدە - كىم اتا - اناسىن رازى ەتكەن بولسا، ول جاقسى. اللا تاعالا ونىڭ ءومىرىن ۇزارتادى.
بورىش - اتا - اناعا ۇستازدار مەكتەبىنە قىزمەت جاساپ، اكەنىڭ ەڭبەگىن، انانىڭ اق ءسۇتىن وتەۋ.
3. شىعارماشىلىققا باۋلۋ. «انا ءسۇتىن اقتاۋ - پارىز» اتتى شاعىن ەسسە جازۋ
4. سەمانتيكالىق كەستە تولتىرۋ «اناما جىر ارنايمىن»
5. «ماقال ءسوزدىڭ مايەگى» انا تۋرالى ماقال - ماتەلدەر جارىسى.
اق جاۋلىعى اناڭنىڭ - اق كورپەسى بالاڭنىڭ.
اقشاشتى انا: «جاستىعىم - بالام»- دەيدى،
اقىلدى بالا: «اي - كۇنىم - انام»دەيدى.
اناعا بالانىڭ الالىعى جوق.
ءۇ. ساباقتى بەكىتۋ
سۇراقتار قويىلۋ ارقىلى ساباقتى بەكىتۋ
ءۇى. ساباقتى قورىتىندىلاۋ. بالالاردى باعالاۋ
انا تۋرالى بەينەبايان كورسەتىلەدى.
ءمۇعالىم: الەمدەگى ەڭ كەشىرىمدى، ەڭ مەيىرىمدى جان - انا. انا بالاسى قانداي قاتەلىك جاساسا دا كەشىرەدى. ونىڭ مەيىرىمدىلىگىندە شە جوق. ءوز بالاسىن باعىپ - قاعۋدا انا ءوزىن - ءوزى ۇمىتىپ، بارلىق كۇش - جىگەرىن پەرزەنتىنە ارنايدى. انا ماحابباتىن سوزبەن ايتىپ جەتكىزۋ مۇمكىن ەمەس. سوندىقتان، بالالار، انالارىڭدى ءاردايىم قۇرمەتتەڭدەر، ايالاڭدار!
ءۇى. ءۇي تاپسىرماسىن بەرۋ.
«انا» تاقىرىبىندا قالامگەرلەردىڭ شىعارمالارىن وقىپ كەلۋ
ءۇىى. باعالاۋ
پاۆلودار وبلىسى، باياناۋىل اۋدانى
پاۆلودار وبلىسى ءبىلىم بەرۋ باسقارماسىنىڭ
«جاس داۋرەن» وبلىستىق وقىتۋ - ساۋىقتىرۋ ورتالىعى»
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى مۋحامەت باگىجان
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
