ماڭگىلىك ەلدىڭ – ۇلى ابايى
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانى ءمۇعالىمى پارمەنوۆا اسەم
تاقىرىبى: ماڭگىلىك ەلدىڭ – ۇلى ابايى
ماقساتى:
قازاقتىڭ باس اقىنى – ابايدىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىن ساحنادا كورسەتە وتىرىپ، وقۋشىلاردى ادامگەرشىلىككە، شىعارماشىلىققا تاربيەلەۋ
كورنەكىلىگى:
بەينەروليكتەر، كىتاپ كورمەسى، بانەرلەر
جۇرگىزۋشىلەر:
1 - جۇرگىزۋشى: --------------
2 - جۇرگىزۋشى: ----------------
بارىسى:
بەينەروليك كورسەتىلەدى
روليكتىڭ باستالۋى:
جاپان ءتۇز، ەلسىز، جولسىز، سار دالادا جالعىز ءتۇپ اعاش ءوسىپتى. ايلار، جىلدار نە زاماندار جاساتتى. ءاربىر كوكتەم كۇنىنە ءۇمىتىن ارتىپ، شات قۋاتى جاپىراعىن ارتىپ، گۇلىن اتىپتى. تالاي جىلدار ءوتىپتى. ءار جىلى گۇلدەرى مەن داندەرى ۇشىپ، تاراپ كەتىپ جاتىپتى. سان جاپىراق سارعايا توزىپ، جوق بولىپتى. ءبىر زامان سول اينالاداعى جالعىز اعاشقا جاي ءتۇسىپتى دە، جايراپتى. بار بۇتاقتان، گۇل جاپىراقتان، ءدان ناردەن ايىرىلىپتى اجىراپتى... قۋارىپ شوشايىپ قالعان جالعىز عانا قۋ اعاش كوك اسپانعا ءتىل قاتىپتى. نە جازىپ ەم، نە سۇمدىق نە زۇلىمدىق ەتىپ ەم؟! ءبىتتىم مىنە، تەك كوك اسپان كۋام ەدىڭ سەنەن عانا سۇرايمىن. سورىمنىڭ دا كۋاسى، كوگەرگەن، گۇل اتقان شاعىمنىڭ دا كۋاسى سەن ەدىڭ – كەڭ كوك اسپان! سەن عانا ءبىر ايتشى... مەن ولەيىن، ءبىراق سان جىلداردا سەنىڭ جەلدەرىڭ قۋىپ اكەتكەن گۇلدەرىم، داندەرىمنەن ۇرپاق، ءناسىل قالار ما؟.. شاڭدا بىرەۋ، ساندا ءبىر سايدا بولسا دا، جاس جاپىراعىن كوككە سوزىپ، گۇل جەمىسىن جەر جۇزىنە بەرەر مە؟! الدە ءبىر - ءبىر ولكەدە، تاعى ءبىر زامانداردا سول گۇلدەردىڭ ءبىر توبىنان سايالى توعاي، ماۋەلى ب ا ق وسەر مە!.. بۇتاقتارىندا ونگەن - وسكەندى ماداقتاپ قۇمىر بۇلبۇل سايرار ما! ساياسىندا جاس ءومىر، جاڭا داۋرەن مەكەندەر مە؟!
اتاسىنان كەمەڭگەر بوپ جاراتىلىپ، اناسىنان دانا بوپ، ەلىنە پانا بوپ، ءوز زامانىنان ويى وزىق تۋعان عۇلاما؛ حالقىنىڭ مۇڭشىسى، ۇلى اقىنى؛ قازاق ءۇشىن دەرتتى بولعان، سول دەرتىنەن ايىعا الماي كەتكەن، جان جاراسى جازىلماي كەتكەن، كەۋدەسى قايعى مەن قاسىرەتكە تولى قازاق تاريحىنداعى ەڭ ءىرى دارا تۇلعا؛ ءوز ۇلتىن وركەندەگەن ونەگەلى ەلدىڭ قاتارىندا كورۋدى كوكسەگەن ويشىل.
... سايىن مۇرات سومدانىپ سايلان، دوسىم،
اقىن بولساڭ – ايبىنىڭ، ايلاڭ بولسىن.
ءبىراق، «مىڭمەن الىسقان...» ابايدى، ەندى،
قۇنانبايسىز قازاعىم قايدان كورسىن.
ابايدىڭ دۇنيەگە كەلۋ تۋراسىندا ەل اۋزىنان جەتكەن كونە اڭگىمەلەردىڭ ءبىرى – اباي دۇنيەگە كەلەر الدىندا قۇنانبايدىڭ ءتۇس كورۋى. قۇنانبايدىڭ تۇسىنە 18 - عاسىردا ءومىر سۇرگەن توبىقتى رۋىنان شىققان قازاقتىڭ كەمەڭگەر ءبيى انەت بابا كىرىپ، «يبراحيم» پايعامباردىڭ اتىن اتايدى. وسى تۇستەن كوپ ۇزاماي، قۇنانبايدىڭ امەڭگەرلىكپەن العان جارى ۇلجاننىڭ دۇنيەگە ۇل اكەلگەندىگى تۋرالى حابار كەلەدى.
ساحنادا كورىنىس قويىلادى
قاتىسۋشىلار:
10 - سىنىپ وقۋشىلارى
(ساحنا جارتى كيىز ۇيمەن بەزەندىرىلگەن. تۇلكى ىشەك، جۇك اياق، ساپتى اياق، ت. ب.)
ءبىر توپ ايەل بەسىك جىرىن ايتىپ وتىر.
«بەسىك جىرى» ايتىلادى.
- امان - ەسەنسىزدەر مە؟
- امانسىڭ با؟
- وي، اينالايىن، بارەكەلدى!
- بالانىڭ باۋى بەرىك، عۇمىرى ۇزاق بولسىن!
- ءاۋمين، ايتقانىڭ كەلسىن، اينالايىن!
- سىزدەرگە قۇنەكەڭ قامدانسىن دەپ سالەم ايتتى. بۇگىن مولدا شاقىرىپ،
ازان ايتتىرىپ، نارەستەگە «يبراھيم» دەگەن ات بەرمەكشى.
- بارەكەلدى!
- ولاي بولسا، قامدانايىق!
- ءجون - جوسىعىن جاسايىق!
- تۇرىڭدار!
1. ءان «انادان العاش تۋعاندا»
ورىنداۋشىلار: 9 «ە» سىنىپ وقۋشىسى –
8 «ە» سىنىپ وقۋشىسى –
1 - جۇرگىزۋشى:
اسسالاۋماعالەيكۋم، ۇلىسىن ۇلىقتاپ، ارىسىن ارداقتاپ، تاريحى مەن
تاعىلىمىن ەگىز ەتكەن ارمانى ورگە، قيالى كوككە جەتەلەگەن ماڭگىلىك ەلدىڭ ۇلاندارى!
2 - جۇرگىزۋشى:
ارمىسىزدار، قازاقىلىعىنىڭ قايماعى بۇزىلماعان، شۇعىلاسىن شاشىپ تۇرعان شىرايلى شىمكەنت شاحارىنىڭ تورىنەن ورىن العان مەكتەبىمىزدىڭ قوناقتارى مەن ۇستازدارى!
2 – جۇرگىزۋشى: ساق داۋىرىنەن باستاۋ العان ماڭگىلىك ءتىلىمىزدىڭ مارتەبە العان كۇنىنە وراي وتكىزىلەتىن حاكىم ابايدىڭ 170 جىلدىق مەرەي تويىنا ارنالعان مەرەكەلى ءىس - شارامىزعا
1، 2 – جۇرگىزۋشى قوش كەلىپسىزدەر!
1 - جۇرگىزۋشى: تونىكوك بابامىز: تۇندە – ۇيقى كورمەدىم، كۇندىز – كۇلكى كورمەدىم؛ قىزىل قانىم توگىلدى، قارا تەرىم سوگىلدى؛ كۇشىمدى سارقا جۇمسادىم، جاۋعا دا شاپتىم قۇرسانىپ – ءبارى ماڭگى ەلىم ءۇشىن!» - دەگەن ەكەن.
2 - جۇرگىزۋشى: ءيا، بۇل كەشەگىنىڭ ۇرانى، بۇگىننىڭ ارمانى، كەلەشەكتىڭ ەنشىسى.
تاقىرىبى: ماڭگىلىك ەلدىڭ – ۇلى ابايى
ماقساتى:
قازاقتىڭ باس اقىنى – ابايدىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىن ساحنادا كورسەتە وتىرىپ، وقۋشىلاردى ادامگەرشىلىككە، شىعارماشىلىققا تاربيەلەۋ
كورنەكىلىگى:
بەينەروليكتەر، كىتاپ كورمەسى، بانەرلەر
جۇرگىزۋشىلەر:
1 - جۇرگىزۋشى: --------------
2 - جۇرگىزۋشى: ----------------
بارىسى:
بەينەروليك كورسەتىلەدى
روليكتىڭ باستالۋى:
جاپان ءتۇز، ەلسىز، جولسىز، سار دالادا جالعىز ءتۇپ اعاش ءوسىپتى. ايلار، جىلدار نە زاماندار جاساتتى. ءاربىر كوكتەم كۇنىنە ءۇمىتىن ارتىپ، شات قۋاتى جاپىراعىن ارتىپ، گۇلىن اتىپتى. تالاي جىلدار ءوتىپتى. ءار جىلى گۇلدەرى مەن داندەرى ۇشىپ، تاراپ كەتىپ جاتىپتى. سان جاپىراق سارعايا توزىپ، جوق بولىپتى. ءبىر زامان سول اينالاداعى جالعىز اعاشقا جاي ءتۇسىپتى دە، جايراپتى. بار بۇتاقتان، گۇل جاپىراقتان، ءدان ناردەن ايىرىلىپتى اجىراپتى... قۋارىپ شوشايىپ قالعان جالعىز عانا قۋ اعاش كوك اسپانعا ءتىل قاتىپتى. نە جازىپ ەم، نە سۇمدىق نە زۇلىمدىق ەتىپ ەم؟! ءبىتتىم مىنە، تەك كوك اسپان كۋام ەدىڭ سەنەن عانا سۇرايمىن. سورىمنىڭ دا كۋاسى، كوگەرگەن، گۇل اتقان شاعىمنىڭ دا كۋاسى سەن ەدىڭ – كەڭ كوك اسپان! سەن عانا ءبىر ايتشى... مەن ولەيىن، ءبىراق سان جىلداردا سەنىڭ جەلدەرىڭ قۋىپ اكەتكەن گۇلدەرىم، داندەرىمنەن ۇرپاق، ءناسىل قالار ما؟.. شاڭدا بىرەۋ، ساندا ءبىر سايدا بولسا دا، جاس جاپىراعىن كوككە سوزىپ، گۇل جەمىسىن جەر جۇزىنە بەرەر مە؟! الدە ءبىر - ءبىر ولكەدە، تاعى ءبىر زامانداردا سول گۇلدەردىڭ ءبىر توبىنان سايالى توعاي، ماۋەلى ب ا ق وسەر مە!.. بۇتاقتارىندا ونگەن - وسكەندى ماداقتاپ قۇمىر بۇلبۇل سايرار ما! ساياسىندا جاس ءومىر، جاڭا داۋرەن مەكەندەر مە؟!
اتاسىنان كەمەڭگەر بوپ جاراتىلىپ، اناسىنان دانا بوپ، ەلىنە پانا بوپ، ءوز زامانىنان ويى وزىق تۋعان عۇلاما؛ حالقىنىڭ مۇڭشىسى، ۇلى اقىنى؛ قازاق ءۇشىن دەرتتى بولعان، سول دەرتىنەن ايىعا الماي كەتكەن، جان جاراسى جازىلماي كەتكەن، كەۋدەسى قايعى مەن قاسىرەتكە تولى قازاق تاريحىنداعى ەڭ ءىرى دارا تۇلعا؛ ءوز ۇلتىن وركەندەگەن ونەگەلى ەلدىڭ قاتارىندا كورۋدى كوكسەگەن ويشىل.
... سايىن مۇرات سومدانىپ سايلان، دوسىم،
اقىن بولساڭ – ايبىنىڭ، ايلاڭ بولسىن.
ءبىراق، «مىڭمەن الىسقان...» ابايدى، ەندى،
قۇنانبايسىز قازاعىم قايدان كورسىن.
ابايدىڭ دۇنيەگە كەلۋ تۋراسىندا ەل اۋزىنان جەتكەن كونە اڭگىمەلەردىڭ ءبىرى – اباي دۇنيەگە كەلەر الدىندا قۇنانبايدىڭ ءتۇس كورۋى. قۇنانبايدىڭ تۇسىنە 18 - عاسىردا ءومىر سۇرگەن توبىقتى رۋىنان شىققان قازاقتىڭ كەمەڭگەر ءبيى انەت بابا كىرىپ، «يبراحيم» پايعامباردىڭ اتىن اتايدى. وسى تۇستەن كوپ ۇزاماي، قۇنانبايدىڭ امەڭگەرلىكپەن العان جارى ۇلجاننىڭ دۇنيەگە ۇل اكەلگەندىگى تۋرالى حابار كەلەدى.
ساحنادا كورىنىس قويىلادى
قاتىسۋشىلار:
10 - سىنىپ وقۋشىلارى
(ساحنا جارتى كيىز ۇيمەن بەزەندىرىلگەن. تۇلكى ىشەك، جۇك اياق، ساپتى اياق، ت. ب.)
ءبىر توپ ايەل بەسىك جىرىن ايتىپ وتىر.
«بەسىك جىرى» ايتىلادى.
- امان - ەسەنسىزدەر مە؟
- امانسىڭ با؟
- وي، اينالايىن، بارەكەلدى!
- بالانىڭ باۋى بەرىك، عۇمىرى ۇزاق بولسىن!
- ءاۋمين، ايتقانىڭ كەلسىن، اينالايىن!
- سىزدەرگە قۇنەكەڭ قامدانسىن دەپ سالەم ايتتى. بۇگىن مولدا شاقىرىپ،
ازان ايتتىرىپ، نارەستەگە «يبراھيم» دەگەن ات بەرمەكشى.
- بارەكەلدى!
- ولاي بولسا، قامدانايىق!
- ءجون - جوسىعىن جاسايىق!
- تۇرىڭدار!
1. ءان «انادان العاش تۋعاندا»
ورىنداۋشىلار: 9 «ە» سىنىپ وقۋشىسى –
8 «ە» سىنىپ وقۋشىسى –
1 - جۇرگىزۋشى:
اسسالاۋماعالەيكۋم، ۇلىسىن ۇلىقتاپ، ارىسىن ارداقتاپ، تاريحى مەن
تاعىلىمىن ەگىز ەتكەن ارمانى ورگە، قيالى كوككە جەتەلەگەن ماڭگىلىك ەلدىڭ ۇلاندارى!
2 - جۇرگىزۋشى:
ارمىسىزدار، قازاقىلىعىنىڭ قايماعى بۇزىلماعان، شۇعىلاسىن شاشىپ تۇرعان شىرايلى شىمكەنت شاحارىنىڭ تورىنەن ورىن العان مەكتەبىمىزدىڭ قوناقتارى مەن ۇستازدارى!
2 – جۇرگىزۋشى: ساق داۋىرىنەن باستاۋ العان ماڭگىلىك ءتىلىمىزدىڭ مارتەبە العان كۇنىنە وراي وتكىزىلەتىن حاكىم ابايدىڭ 170 جىلدىق مەرەي تويىنا ارنالعان مەرەكەلى ءىس - شارامىزعا
1، 2 – جۇرگىزۋشى قوش كەلىپسىزدەر!
1 - جۇرگىزۋشى: تونىكوك بابامىز: تۇندە – ۇيقى كورمەدىم، كۇندىز – كۇلكى كورمەدىم؛ قىزىل قانىم توگىلدى، قارا تەرىم سوگىلدى؛ كۇشىمدى سارقا جۇمسادىم، جاۋعا دا شاپتىم قۇرسانىپ – ءبارى ماڭگى ەلىم ءۇشىن!» - دەگەن ەكەن.
2 - جۇرگىزۋشى: ءيا، بۇل كەشەگىنىڭ ۇرانى، بۇگىننىڭ ارمانى، كەلەشەكتىڭ ەنشىسى.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
