ماقتانىشىم – مەملەكەتتىك رامىزدەر
تاقىرىبى: ماقتانىشىم – مەملەكەتتىك رامىزدەر
ماقساتى: ءى.ەلتاڭبا، تۋ، ءانۇران تۋرالى تۇسىنىكتەرىن نىعايتۋ.رامىزدەردىڭ پايدا بولۋى جانە تاريحتاعى ماڭىزى جايلى تۇسىنىكتەردى دامىتۋ.
ءىى. وقۋشىنىڭ ەستە ساقتاۋىن دامىتۋ، ءوز ويىن دۇرىس جەتكىزۋگە ىنتالاندىرۋ.
ءىىى.وقۋشىلاردى وتان سۇيگىشتىككە، ادامگەرشىلىككە، وتانىنا، حالقىنا ادال قىزمەت ەتۋگە، ەلىنىڭ تۋىن، ەلتاڭباسىن، ءانۇرانىن قاستەرلەپ، قۇرمەتتەۋگە، حالقىنىڭ تەگىن، تاريحىن بىلۋگە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: رامىزدەرگە بايلانىستى ءتۇرلى-تۇستى سۋرەتتەر، بۋكلەتتەر، كارتا، ماقال-ماتەلدەر، وتان،جەر تۋرالى ناقىل سوزدەر، سلايد
تاربيە ساعاتىنىڭ بارىسى:
كىرىسپە ءبولىم:
- سالەمەتسىزدەر مە بالالار؟
- بالالار كوڭىل – كۇيلەرىڭ قالاي؟ بۇگىن قانداي مەرەكە؟
- دۇرىس ايتاسىڭدار بالالار. 1 قىركۇيەك - ءبىلىم كۇنى. «مەكتەپ – كەمە، ءبىلىم - تەڭىز» دەگەندەي بۇگىنگى كۇنى «ءبىلىم» تەڭىزىندە ءارى قاراي ءجۇزۋ ءۇشىن
1. ەڭبەكقورلىق
2. ءبىلىمپازدىق
3. ۇيىمشىلدىق قاسيەتتەرى بويىمىزدان ءارقاشان تابىلۋى ءتيىس.
بۇگىن مىنە سىزدەرگە «ەشقاشان جالىقپايىق»، «ءبىلىم الۋ جولىندا تالمايىق»، «ءبىر – بىرىمىزگە دوس – باۋىر دەپ قارايىق» دەگىم كەلەدى. سوندا عانا ءوز وتانىمىزدىڭ ناعىز ازاماتى بولا الامىز.
ولاي بولسا ءبىز وتان دەگەن ءسوزدى قالاي تۇسىنەمىز؟ وتان دەگەن نە؟ دەگەن سۇراقتارعا جاۋاپ ىزدەپ كورەلىك.
- وتە جاقسى بالالار. ءوز ويلارىڭدى ورتاعا سالدىڭدار. ەندى مەن سىزدەرگە بىرنەشە سۇراقتار قويعىم كەلەدى.
1. قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك ءتىلى قاي ءتىل؟
2. قازاقستاندا قانداي ۇلتتار تۇرادى؟
3. قازاقستان كولەمى جاعىنان الەمدە نەشىنشى ورىن الادى؟
4. قازاقستاننىڭ استاناسى قاي قالا؟
5. قازاقستاننىڭ ۇلتتىق ۆاليۋتاسى قالاي اتالادى؟
6. پرەزيدەنتتىڭ جۇمىس ورنى
7. قازاقستان تاۋەلسىزدىكتى قاشان الدى؟
8. ق ر كونستيتۋتسيا كۇنى قاشان؟
9. رامىزدەرگە نەلەر جاتادى؟
10. ق ر تۋىندا نە بەينەلەنگەن؟
11. تۋدىڭ اۆتورلارىن اتا
12. ءانۇراننىڭ اۆتورلارى كىمدەر؟
- مىنە بالالار باستايمىز بۇگىنگى ساباعىمىزدا مەملەكەتتىك رامىزدەرگە كوبىرەك توقتالامىز. سوندىقتان دا بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى - «ماقتانىشىم – مەملەكەتتىك رامىزدەر» دەپ اتالادى.
اقپاراتتار لەگى
پرەزيدەنت ن.ءا.نازاربايەۆ «مەملەكەتتىك رامىزدەر –ەلىمىزدىڭ ەگەمەندىگى مەن تاۋەلسىزدىگىن پاش ەتەتىن نىشاندار. بۇل رامىزدەر ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىزدىڭ وتكەنى، بۇگىنى مەن بولاشاعى اراسىنداعى بايلانىستىڭ جارقىن بەينەسى» دەگەن ەدى.
مەملەكەتتىك رامىزدەر - حالقىمىزدىڭ رۋحىن، ۇلتتىق سالت-ساناسىن، قاھارماندىعى مەن دانالىعىن، بولاشاققا ءۇمىتىن، ارمان-تىلەگىن جەتكىزەتىن ەرەكشە قۇندى بەلگىلەر. جەلبىرەگەن اسپان تۇستەس بايراعىمىز حالقىمىزدىڭ ارمانىن اسقاقتاتىپ، قىران بۇركىتتەي ەلىمىزدى اسپان الەمىندە قالىقتاتىپ تۇر.
ءانۇران ورىندالادى.
ەڭسەلى ەلتاڭبا.
مەملەكەتتىك ەلتاڭبانىڭ اۆتورلارى تانىمال سۋرەتشىلەر جانداربەك مالىبەكوۆ پەن شوتا امان ءۋاليحانوۆ.
قازاقتا «شاڭىراعىڭ بيىك،كەرەگەڭ كەڭ، بوساعاڭ بەرىك بولسىن» دەگەن تىلەك ءسوز بار. ەلتاڭبا اۆتورلارى وسى سوزدەردى باسشىلىققا العان. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەلتاڭباسى كوگىلدىر ءتۇستىڭ ۇستىنە سالىنعان شاڭىراق بەينەسىنەن تۇرادى. ودان جان-جاققا كۇن ساۋلەسى ءتارىزدى ۋىقتار تارايدى. شاڭىراق پەن ۋىقتار ءبىزدىڭ وتانىمىزدا تىنىشتىقتا جاراسىمدى ءومىر ءسۇرىپ جاتقان كوپتەگەن حالىقتاردىڭ بىرلىگىن كورسەتەدى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەلتاڭباسىنىڭ ءبىر بولىگى ەرتەدەگى قاناتتى تۇلپار. ەلتاڭبانىڭ جوعارعى جاعىنداعى بەس بۇرىش – باقىتتى ومىرگە جول سىلتەيتىن جارىق جۇلدىزدىڭ بەلگىسى. تومەنگى جاعىنداعى «قازاقستان» دەگەن جازۋ رەسپۋبليكانىڭ اتىن كورسەتەدى. ماساق وتانىمىزدىڭ بايلىعى ىسپەتتەس.
1-وقۋشى:
قاتار شاپقان قوس تۇلپار،
اي استىندا قازاق ءۇي
قالىقتاعان جاس سۇڭقار،
شارىقتاعان تازا كۇي.
بۇل تاڭباسى ەلىمنىڭ،
ەلدىگىمنىڭ بەلگىسى.
تۇعىرلى تۋىمىز.
تۋدىڭ اۆتورى – شاكەن وڭداسىن ۇلى نيازبەكوۆ بەلگىلى مونۋمەنتشى - سۋرەتشى. ءبىزدىڭ تۋىمىز – كوگىلدىر ءتۇستى، تىك ءتورتبۇرىشتى ماتا. ول بىرلىك پەن امان-ەسەندىكتى كورسەتەدى. ونىڭ قاق ورتاسىنداعى ساۋلەسىن شاشقان التىن كۇن – تىنىشتىق پەن بايلىقتىڭ بەلگىسى.
قازاق حالقى سوناۋ ەرتە زاماننان بەرى قىراندى كيەلى، قاسيەتتى قۇس دەپ ەسەپتەگەن. تۋدا قىراننىڭ ورىن الۋى تاۋەلسىزدىك العان قازاقستان قىران سياقتى بيىكتە بولسىن، قىران سياقتى عۇمىرى ۇزاق بولسىن دەگەن ويدان تۋعان.
تۋدىڭ سابىن بويلاي ۇلتتىق ويۋ-ورنەك سالىنعان تىك جولاق قازاق ەلىنىڭ وزىندىك سيپاتىن، تانىمدىق بەينەسىن كورسەتەدى.
1-وقۋشى:
اينىمايدى اسپاننان جاناتىن دا ءوزى وتشا
ءبىزدىڭ تۋدىڭ بولۋى جالىن شارپىپ بەتىڭدى
ونى حالىق قاشاندا تۋىمىز دا قازاقشا
بيىككە ءىلىپ قويادى. سويلەپ تۇرعان سەكىلدى.
اسقاقتاعان ءانۇران.
كەز كەلگەن مەملەكەتتىك رامىزدەردىڭ ەڭ ماڭىزدىسى – ءانۇران. ءانۇران مەملەكەتتىڭ سالتاناتتى ءانى. ءانۇراندى تۇرەگەلىپ، جۇرەكتىڭ تۇسىنا قولدارىن قويىپ ايتادى. بۇل ءوز مەملەكەتىڭە دەگەن قۇرمەتتى كورسەتەدى. حالىق ءومىر سالتىن بۇگىنگى تىرشىلىگى مەن كەلەشەك ارماندارىن، مىڭ جىلعى تاريحىن وسى انگە سىيعىزعان.
مەملەكەتتىك ءانۇراننىڭ اۆتورى ءشامشى قالداياقوۆ، ءسوزىن جازعاندار جۇمەكەن ناجىمەدەنوۆ، نۇرسۇلتان نازاربايەۆ.
1-وقۋشى: ءانۇران
ءانۇرانىم –جان ۇرانىم
ايتار ءانىم، سويلەر ءسوزىم
تۋعان جەرىم ساعىنارىم
باقىت - بىرلىك كۇن تالابى.
توقتامايدى دابىر ءانى
ماڭگى باقي شىرقالادى
رەسپۋبليكام ءانۇرانى!
ويىن: «ءسوز ويلا، تەز ويلا»
ەرەجەسى: بەرىلگەن سوزدەردەن باسقا سوزدەر قۇراپ جازۋ
ەلتاڭبا - ەل، تاڭبا، تاڭ، اڭ
بايراق - باي، اي، قار، ار
ءانۇران - ءان، ۇرا، ۇن، نان
2. ويىن «جاۋابىن تاپ»
ەرەجەسى: ءار ءسوزدىڭ سۇراقتارىنا قاراي جاۋاپ بەرۋ كەرەك
ەلتاڭبا – نە؟ (شاڭىراق،تۇلپار، قازاقستان، ەگىن، جۇلدىز، ت.ب )
تۋ – قانداي؟ (كوگىلدىر، ءتورتبۇرىشتى، ادەمى، بەلگىلى)
ءانۇران – نە ىستەيدى؟ (شىرقايدى، ايتادى، جاتتايدى)
قورىتىندى: مەملەكەتتىك رامىزدەردى قادىرلەۋ تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ ءاربىر ازاماتىنىڭ قاسيەتتى بورىشى. مەملەكەتتىك رامىزدەردى قۇرمەتتەۋ – ەلدى، حالىقتى، تاريحتى، ادەت-عۇرىپتى، ءسالت-داستۇردى قاستەرلەۋ بولىپ تابىلادى. ەندەشە سىزدەردى ءوز وتانىمىزدىڭ الدىندا انت قابىلداۋعا شاقىرامىن.
انت
مەن، ءوز وتانىمدى سۇيۋگە، قادىرلەپ، قورعاۋعا، مەملەكەتتىك رامىزدەردى، ءتىلىمىزدى قۇرمەت تۇتۋعا، ۇلكەنگە - ىزەت، كىشىگە - قۇرمەت كورسەتە وتىرىپ، ەلىمنىڭ كوركەيىپ، دامۋىنا ءوز ۇلەسىمدى قوسۋعا انت ەتەمىن.
ماقساتى: ءى.ەلتاڭبا، تۋ، ءانۇران تۋرالى تۇسىنىكتەرىن نىعايتۋ.رامىزدەردىڭ پايدا بولۋى جانە تاريحتاعى ماڭىزى جايلى تۇسىنىكتەردى دامىتۋ.
ءىى. وقۋشىنىڭ ەستە ساقتاۋىن دامىتۋ، ءوز ويىن دۇرىس جەتكىزۋگە ىنتالاندىرۋ.
ءىىى.وقۋشىلاردى وتان سۇيگىشتىككە، ادامگەرشىلىككە، وتانىنا، حالقىنا ادال قىزمەت ەتۋگە، ەلىنىڭ تۋىن، ەلتاڭباسىن، ءانۇرانىن قاستەرلەپ، قۇرمەتتەۋگە، حالقىنىڭ تەگىن، تاريحىن بىلۋگە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: رامىزدەرگە بايلانىستى ءتۇرلى-تۇستى سۋرەتتەر، بۋكلەتتەر، كارتا، ماقال-ماتەلدەر، وتان،جەر تۋرالى ناقىل سوزدەر، سلايد
تاربيە ساعاتىنىڭ بارىسى:
كىرىسپە ءبولىم:
- سالەمەتسىزدەر مە بالالار؟
- بالالار كوڭىل – كۇيلەرىڭ قالاي؟ بۇگىن قانداي مەرەكە؟
- دۇرىس ايتاسىڭدار بالالار. 1 قىركۇيەك - ءبىلىم كۇنى. «مەكتەپ – كەمە، ءبىلىم - تەڭىز» دەگەندەي بۇگىنگى كۇنى «ءبىلىم» تەڭىزىندە ءارى قاراي ءجۇزۋ ءۇشىن
1. ەڭبەكقورلىق
2. ءبىلىمپازدىق
3. ۇيىمشىلدىق قاسيەتتەرى بويىمىزدان ءارقاشان تابىلۋى ءتيىس.
بۇگىن مىنە سىزدەرگە «ەشقاشان جالىقپايىق»، «ءبىلىم الۋ جولىندا تالمايىق»، «ءبىر – بىرىمىزگە دوس – باۋىر دەپ قارايىق» دەگىم كەلەدى. سوندا عانا ءوز وتانىمىزدىڭ ناعىز ازاماتى بولا الامىز.
ولاي بولسا ءبىز وتان دەگەن ءسوزدى قالاي تۇسىنەمىز؟ وتان دەگەن نە؟ دەگەن سۇراقتارعا جاۋاپ ىزدەپ كورەلىك.
- وتە جاقسى بالالار. ءوز ويلارىڭدى ورتاعا سالدىڭدار. ەندى مەن سىزدەرگە بىرنەشە سۇراقتار قويعىم كەلەدى.
1. قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك ءتىلى قاي ءتىل؟
2. قازاقستاندا قانداي ۇلتتار تۇرادى؟
3. قازاقستان كولەمى جاعىنان الەمدە نەشىنشى ورىن الادى؟
4. قازاقستاننىڭ استاناسى قاي قالا؟
5. قازاقستاننىڭ ۇلتتىق ۆاليۋتاسى قالاي اتالادى؟
6. پرەزيدەنتتىڭ جۇمىس ورنى
7. قازاقستان تاۋەلسىزدىكتى قاشان الدى؟
8. ق ر كونستيتۋتسيا كۇنى قاشان؟
9. رامىزدەرگە نەلەر جاتادى؟
10. ق ر تۋىندا نە بەينەلەنگەن؟
11. تۋدىڭ اۆتورلارىن اتا
12. ءانۇراننىڭ اۆتورلارى كىمدەر؟
- مىنە بالالار باستايمىز بۇگىنگى ساباعىمىزدا مەملەكەتتىك رامىزدەرگە كوبىرەك توقتالامىز. سوندىقتان دا بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى - «ماقتانىشىم – مەملەكەتتىك رامىزدەر» دەپ اتالادى.
اقپاراتتار لەگى
پرەزيدەنت ن.ءا.نازاربايەۆ «مەملەكەتتىك رامىزدەر –ەلىمىزدىڭ ەگەمەندىگى مەن تاۋەلسىزدىگىن پاش ەتەتىن نىشاندار. بۇل رامىزدەر ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىزدىڭ وتكەنى، بۇگىنى مەن بولاشاعى اراسىنداعى بايلانىستىڭ جارقىن بەينەسى» دەگەن ەدى.
مەملەكەتتىك رامىزدەر - حالقىمىزدىڭ رۋحىن، ۇلتتىق سالت-ساناسىن، قاھارماندىعى مەن دانالىعىن، بولاشاققا ءۇمىتىن، ارمان-تىلەگىن جەتكىزەتىن ەرەكشە قۇندى بەلگىلەر. جەلبىرەگەن اسپان تۇستەس بايراعىمىز حالقىمىزدىڭ ارمانىن اسقاقتاتىپ، قىران بۇركىتتەي ەلىمىزدى اسپان الەمىندە قالىقتاتىپ تۇر.
ءانۇران ورىندالادى.
ەڭسەلى ەلتاڭبا.
مەملەكەتتىك ەلتاڭبانىڭ اۆتورلارى تانىمال سۋرەتشىلەر جانداربەك مالىبەكوۆ پەن شوتا امان ءۋاليحانوۆ.
قازاقتا «شاڭىراعىڭ بيىك،كەرەگەڭ كەڭ، بوساعاڭ بەرىك بولسىن» دەگەن تىلەك ءسوز بار. ەلتاڭبا اۆتورلارى وسى سوزدەردى باسشىلىققا العان. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەلتاڭباسى كوگىلدىر ءتۇستىڭ ۇستىنە سالىنعان شاڭىراق بەينەسىنەن تۇرادى. ودان جان-جاققا كۇن ساۋلەسى ءتارىزدى ۋىقتار تارايدى. شاڭىراق پەن ۋىقتار ءبىزدىڭ وتانىمىزدا تىنىشتىقتا جاراسىمدى ءومىر ءسۇرىپ جاتقان كوپتەگەن حالىقتاردىڭ بىرلىگىن كورسەتەدى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەلتاڭباسىنىڭ ءبىر بولىگى ەرتەدەگى قاناتتى تۇلپار. ەلتاڭبانىڭ جوعارعى جاعىنداعى بەس بۇرىش – باقىتتى ومىرگە جول سىلتەيتىن جارىق جۇلدىزدىڭ بەلگىسى. تومەنگى جاعىنداعى «قازاقستان» دەگەن جازۋ رەسپۋبليكانىڭ اتىن كورسەتەدى. ماساق وتانىمىزدىڭ بايلىعى ىسپەتتەس.
1-وقۋشى:
قاتار شاپقان قوس تۇلپار،
اي استىندا قازاق ءۇي
قالىقتاعان جاس سۇڭقار،
شارىقتاعان تازا كۇي.
بۇل تاڭباسى ەلىمنىڭ،
ەلدىگىمنىڭ بەلگىسى.
تۇعىرلى تۋىمىز.
تۋدىڭ اۆتورى – شاكەن وڭداسىن ۇلى نيازبەكوۆ بەلگىلى مونۋمەنتشى - سۋرەتشى. ءبىزدىڭ تۋىمىز – كوگىلدىر ءتۇستى، تىك ءتورتبۇرىشتى ماتا. ول بىرلىك پەن امان-ەسەندىكتى كورسەتەدى. ونىڭ قاق ورتاسىنداعى ساۋلەسىن شاشقان التىن كۇن – تىنىشتىق پەن بايلىقتىڭ بەلگىسى.
قازاق حالقى سوناۋ ەرتە زاماننان بەرى قىراندى كيەلى، قاسيەتتى قۇس دەپ ەسەپتەگەن. تۋدا قىراننىڭ ورىن الۋى تاۋەلسىزدىك العان قازاقستان قىران سياقتى بيىكتە بولسىن، قىران سياقتى عۇمىرى ۇزاق بولسىن دەگەن ويدان تۋعان.
تۋدىڭ سابىن بويلاي ۇلتتىق ويۋ-ورنەك سالىنعان تىك جولاق قازاق ەلىنىڭ وزىندىك سيپاتىن، تانىمدىق بەينەسىن كورسەتەدى.
1-وقۋشى:
اينىمايدى اسپاننان جاناتىن دا ءوزى وتشا
ءبىزدىڭ تۋدىڭ بولۋى جالىن شارپىپ بەتىڭدى
ونى حالىق قاشاندا تۋىمىز دا قازاقشا
بيىككە ءىلىپ قويادى. سويلەپ تۇرعان سەكىلدى.
اسقاقتاعان ءانۇران.
كەز كەلگەن مەملەكەتتىك رامىزدەردىڭ ەڭ ماڭىزدىسى – ءانۇران. ءانۇران مەملەكەتتىڭ سالتاناتتى ءانى. ءانۇراندى تۇرەگەلىپ، جۇرەكتىڭ تۇسىنا قولدارىن قويىپ ايتادى. بۇل ءوز مەملەكەتىڭە دەگەن قۇرمەتتى كورسەتەدى. حالىق ءومىر سالتىن بۇگىنگى تىرشىلىگى مەن كەلەشەك ارماندارىن، مىڭ جىلعى تاريحىن وسى انگە سىيعىزعان.
مەملەكەتتىك ءانۇراننىڭ اۆتورى ءشامشى قالداياقوۆ، ءسوزىن جازعاندار جۇمەكەن ناجىمەدەنوۆ، نۇرسۇلتان نازاربايەۆ.
1-وقۋشى: ءانۇران
ءانۇرانىم –جان ۇرانىم
ايتار ءانىم، سويلەر ءسوزىم
تۋعان جەرىم ساعىنارىم
باقىت - بىرلىك كۇن تالابى.
توقتامايدى دابىر ءانى
ماڭگى باقي شىرقالادى
رەسپۋبليكام ءانۇرانى!
ويىن: «ءسوز ويلا، تەز ويلا»
ەرەجەسى: بەرىلگەن سوزدەردەن باسقا سوزدەر قۇراپ جازۋ
ەلتاڭبا - ەل، تاڭبا، تاڭ، اڭ
بايراق - باي، اي، قار، ار
ءانۇران - ءان، ۇرا، ۇن، نان
2. ويىن «جاۋابىن تاپ»
ەرەجەسى: ءار ءسوزدىڭ سۇراقتارىنا قاراي جاۋاپ بەرۋ كەرەك
ەلتاڭبا – نە؟ (شاڭىراق،تۇلپار، قازاقستان، ەگىن، جۇلدىز، ت.ب )
تۋ – قانداي؟ (كوگىلدىر، ءتورتبۇرىشتى، ادەمى، بەلگىلى)
ءانۇران – نە ىستەيدى؟ (شىرقايدى، ايتادى، جاتتايدى)
قورىتىندى: مەملەكەتتىك رامىزدەردى قادىرلەۋ تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ ءاربىر ازاماتىنىڭ قاسيەتتى بورىشى. مەملەكەتتىك رامىزدەردى قۇرمەتتەۋ – ەلدى، حالىقتى، تاريحتى، ادەت-عۇرىپتى، ءسالت-داستۇردى قاستەرلەۋ بولىپ تابىلادى. ەندەشە سىزدەردى ءوز وتانىمىزدىڭ الدىندا انت قابىلداۋعا شاقىرامىن.
انت
مەن، ءوز وتانىمدى سۇيۋگە، قادىرلەپ، قورعاۋعا، مەملەكەتتىك رامىزدەردى، ءتىلىمىزدى قۇرمەت تۇتۋعا، ۇلكەنگە - ىزەت، كىشىگە - قۇرمەت كورسەتە وتىرىپ، ەلىمنىڭ كوركەيىپ، دامۋىنا ءوز ۇلەسىمدى قوسۋعا انت ەتەمىن.
You Might Also Like
-
قىزىلوردا وبلىسى، قارماقشى اۋدانى،
