ماتەماتيكا ساباعىندا ويىن ەسەپتەرىن پايدالانۋ
بايانداما
تاقىرىبى: ماتەماتيكا ساباعىندا ويىن ەسەپتەرىن پايدالانۋ
حالىق پەداگوگيكاسىنىڭ ءبىر سالاسى - ۇلتتىق ويىندار. ماتەماتيكا ساباقتارىندا حالىق ويىندارىن ديداكتيكالىق ويىندارىن ديداكتيكالىق ماتەريال رەتىندە قولدانىپ، ساباق وتكىزۋ پايدالى. وسى ۇلتتىق ويىنداردى ساباقتا قولدانۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ماتەماتيكاعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن، بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋعا، تاپقىرلىققا، شاپشاڭدىققا، سالت – ءداستۇر ارقىلى وي ورىستەرىن دامىتۋعا بولادى.
ويىن ساباقتىڭ سوڭىندا، باسىندا، ورتاسىندا پايدالانۋعا بولادى. وسى ماقساتپەن ناتۋرال ساندارعا امالدار قولدانۋعا قازاقتىڭ ۇلتتىق ويىندارىنىڭ بىرنەشە تۇرىمەن تانىستىرا وتىرىپ، تاپسىرمانىڭ ماقساتىن انىقتايمىز.
1. اقسۇيەك ويىنى – ويىنىمىزدىڭ شارتىندا ءبىز دە ءۇشىن توپقا بولىندىك «شەڭبەر»، «بولشەك»، «تەڭدەۋ».
ماقساتى: كەستەدەگى بەلگىسىز ساندى تابۋ. تەڭدەۋ شەشۋ ارقىلى جاسىرىنعان ساندى تابۋ.
2. «جامبى اتۋ».
ماقساتى: وقۋشىلاردى ءوز بەتىنشە جۇمىس ىستەۋگە جاتتىقتىرۋ. تەڭدەۋ شەشۋدى ورىنداۋ جىلدام ەسەپتەۋ داعدىسىن قالىپتاستىرۋ. وسى ەسەپ جازىلعان كارتوچكانىڭ سىرتىندا «سانعا بايلانىستى» سالت – ءداستۇرىمىزدىڭ كەيبىر قاسيەتتەرى، اتادان قالعان اسىل سوزدەر بار سونىڭ مازمۇنىن ءتۇسىندىرىپ تالداپ بەرۋ.
3. «قازاقشا كۇرەس» - «بىلىكتى ءبىردى جىعار، ءبىلىمدى مىڭدى جىعار» دەگەندەي ءبىلىم سايىسىن كورسەتەمىز. ءوزارا ماتەماتيكالىق سۇراق قويۋ ارقىلى جارىسقا تۇسەدى.
4. «اق سەرەك، كوك سەرەك» ويىنى.
ماقساتى: اۋىزشا جانە جازباشا ەسەپتەۋگە داعدىلاندىرۋ. ۆيكتورينالار، جاڭىلتپاشتار، جۇمباقتار.
5. «كورشى - كورشى» ويىنىندا وزدەرىنىڭ بىرىنە - ءبىرى دايىندار كەلگەن سۇراقتارىن قويادى.
جامبى اتۋدا جەبەنىڭ تيگەن نومىرىنە سايكەس ەسەپ الادى.
№1 كارتوچكادا. تەڭدەۋدى شەش.
ا) (ح+1، 5) * 8=17
ب) (24+ح) * 21=10
6 سىنىپتا تەڭدەۋ قۇرۋعا ەسەپتەرىن شىعارعاندا مىنا ەسەپتەردى شىعارعاندا، مىنا ەسەپتەردى شىعارۋعا بولادى.
مىسالى: ءبىر توپ تورعاي ۇشىپ كەلىپ، اعاشتىڭ بۇتاعىنا قونادى. بۇتاق باسىنا ءبىر تورعايدان قونسا، ءبىر تورعاي ورىنسىز قالادى. ال ءبىر بۇتاققا ەكى تورعايدان قونسا، ءبىر بۇتاق ارتىق. سوندا تورعاي نەشەۋ، بۇتاق نەشەۋ.
تورعاي سانى - ح
بۇتاق سانى - ۋ
ەگەر بۇتاققا ءبىر تورعاي قونسا، وندا ح – ۋ =1
تاقىرىبى: ماتەماتيكا ساباعىندا ويىن ەسەپتەرىن پايدالانۋ
حالىق پەداگوگيكاسىنىڭ ءبىر سالاسى - ۇلتتىق ويىندار. ماتەماتيكا ساباقتارىندا حالىق ويىندارىن ديداكتيكالىق ويىندارىن ديداكتيكالىق ماتەريال رەتىندە قولدانىپ، ساباق وتكىزۋ پايدالى. وسى ۇلتتىق ويىنداردى ساباقتا قولدانۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ماتەماتيكاعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن، بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋعا، تاپقىرلىققا، شاپشاڭدىققا، سالت – ءداستۇر ارقىلى وي ورىستەرىن دامىتۋعا بولادى.
ويىن ساباقتىڭ سوڭىندا، باسىندا، ورتاسىندا پايدالانۋعا بولادى. وسى ماقساتپەن ناتۋرال ساندارعا امالدار قولدانۋعا قازاقتىڭ ۇلتتىق ويىندارىنىڭ بىرنەشە تۇرىمەن تانىستىرا وتىرىپ، تاپسىرمانىڭ ماقساتىن انىقتايمىز.
1. اقسۇيەك ويىنى – ويىنىمىزدىڭ شارتىندا ءبىز دە ءۇشىن توپقا بولىندىك «شەڭبەر»، «بولشەك»، «تەڭدەۋ».
ماقساتى: كەستەدەگى بەلگىسىز ساندى تابۋ. تەڭدەۋ شەشۋ ارقىلى جاسىرىنعان ساندى تابۋ.
2. «جامبى اتۋ».
ماقساتى: وقۋشىلاردى ءوز بەتىنشە جۇمىس ىستەۋگە جاتتىقتىرۋ. تەڭدەۋ شەشۋدى ورىنداۋ جىلدام ەسەپتەۋ داعدىسىن قالىپتاستىرۋ. وسى ەسەپ جازىلعان كارتوچكانىڭ سىرتىندا «سانعا بايلانىستى» سالت – ءداستۇرىمىزدىڭ كەيبىر قاسيەتتەرى، اتادان قالعان اسىل سوزدەر بار سونىڭ مازمۇنىن ءتۇسىندىرىپ تالداپ بەرۋ.
3. «قازاقشا كۇرەس» - «بىلىكتى ءبىردى جىعار، ءبىلىمدى مىڭدى جىعار» دەگەندەي ءبىلىم سايىسىن كورسەتەمىز. ءوزارا ماتەماتيكالىق سۇراق قويۋ ارقىلى جارىسقا تۇسەدى.
4. «اق سەرەك، كوك سەرەك» ويىنى.
ماقساتى: اۋىزشا جانە جازباشا ەسەپتەۋگە داعدىلاندىرۋ. ۆيكتورينالار، جاڭىلتپاشتار، جۇمباقتار.
5. «كورشى - كورشى» ويىنىندا وزدەرىنىڭ بىرىنە - ءبىرى دايىندار كەلگەن سۇراقتارىن قويادى.
جامبى اتۋدا جەبەنىڭ تيگەن نومىرىنە سايكەس ەسەپ الادى.
№1 كارتوچكادا. تەڭدەۋدى شەش.
ا) (ح+1، 5) * 8=17
ب) (24+ح) * 21=10
6 سىنىپتا تەڭدەۋ قۇرۋعا ەسەپتەرىن شىعارعاندا مىنا ەسەپتەردى شىعارعاندا، مىنا ەسەپتەردى شىعارۋعا بولادى.
مىسالى: ءبىر توپ تورعاي ۇشىپ كەلىپ، اعاشتىڭ بۇتاعىنا قونادى. بۇتاق باسىنا ءبىر تورعايدان قونسا، ءبىر تورعاي ورىنسىز قالادى. ال ءبىر بۇتاققا ەكى تورعايدان قونسا، ءبىر بۇتاق ارتىق. سوندا تورعاي نەشەۋ، بۇتاق نەشەۋ.
تورعاي سانى - ح
بۇتاق سانى - ۋ
ەگەر بۇتاققا ءبىر تورعاي قونسا، وندا ح – ۋ =1
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
تاقىرىبى: ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستىڭ اياقتالۋى
