InfoHub Logo

ينفورماتيكا 6 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قاراپايىم ماتىندىك رەداكتورى. رەداكتور ينتەرفەيسى. ءماتىندى تەرۋ ەرەجەسى.
ءماتىن بويىمەن جىلجىتۋ. ءماتىننىڭ ءۇزىندىسىن ەرەكشەلەۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: WordPad رەداكتورى بويىنشا وقۋشىلارعا تولىق تۇسىنىك بەرۋ. تاقىرىپ بويىنشا العان بىلىمدەرىن كومپيۋتەردىڭ كومەگىمەن ءتيىمىدى پايدالانا بىلۋگە باۋلۋ.
تاربيەلىك: WordPad رەداكتورىندا ءماتىنىدى ساۋاتتى تەرۋ. جۇيەلىككە، ەڭبەككە، ىسكەرلىككە، ۇقىپتىلىق پەن جىلدامدىققا تاربيەلەۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ كومپيۋتەرگە قىزىعۋشىلىعىن، ويلاۋ قابىلەتتەرىن، تانىمدىق بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ.
ساباقتىڭ ۋاقىتى: 45 مينۋت
ساباقتىڭ ءتۇرى: تەوريا
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: كومپيۋتەر، وقۋلىق، جۇمىس داپتەرى

ساباقتىڭ ءجۇرىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
ءىىى. جاڭا ساباق
ءىV. بەكىتۋ
V. ۇيگە تاپسىرما
Vءى. باعالاۋ

ءى. ۇيىمداستىرۋ: سالەمدەسۋ. وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ، تەكسەرۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ:
1) مودەلدەۋدىڭ كەزەڭدەرىن اتا.
2) مودەلدەۋدىڭ ماقساتى قانداي بولۋى مۇمكىن؟
3) وبەكتىنى تالداۋ دەگەنىمىز نە؟
4) كومپيۋتەرلىك تاجىريبە دەپ نەنى ايتادى؟
5) كومپيۋتەرلىك مودەلدەردىڭ قۇرالدارىن اتا.

ءىىى. جاڭا ساباق:
ارنايى پروگراممالاردىڭ – ماتىندىك رەداكتورلاردىڭ – كومەگىمەن كەز كەلگەن ءماتىندى وڭاي جانە تەز قۇرۋعا جانە بەزەندىرۋگە بولادى. كومپيۋتەردە ماتىنمەن جۇمىس ىستەۋ وتە ىڭعايلى:
 ءماتىن – ساقتاۋ ءۇشىن از ورىن تالاپ ەتەدى؛
 كەرەك ەمەس ءماتىننىڭ ورنىنا جاڭاسىن وڭاي جازۋعا؛
 ءماتىندى وڭاي كوشىرۋگە، جونەلتۋگە بولادى.
ماتىندىك رەداكتور – ول مىناداي مۇمكىندىكتەر بەرەتىن قولدانبالى پروگرامما:
 ماتىندىك قۇجاتتاردى قۇرۋعا؛
 ولاردى وزگەرتۋگە، ياعني قاتەلەرىن تۇزەتۋگە، ءماتىن فراگمەنتتەرىن جىلجىتۋعا، كوشىرۋگە، جويۋعا جانە قوسۋعا، ىزدەۋ مەن الماستىرۋ جۇرگىزۋگە؛
 ءماتىندى پىشىمدەۋگە – ءارىپتىڭ مولشەرى مەن ءتۇسىن، ابزاستىڭ قاسيەتتەرىن جانە باسقالاردى وزگەرتۋگە؛
 قۇجاتتاردى باسىپ شىعارۋعا.
كومپيۋتەر ءۇشىن ءماتىن – ول سيمۆولداردىڭ كەز كەلگەن جيىنى دەپ ايتۋعا بولادى. ماتىندىك قۇجاتتىڭ قۇرامىندا ولەڭ دە، كومپيۋتەرگە ارنالعان پروگرامما بولۋى مۇمكىن. ونىڭ مازمۇنى كەستە تۇرىندە دە بەزەندىرىلۋى مۇمكىن. ماتىندىك رەداكتورلار جۇمىس جاسايتىن دەرەكتەر – ماتىندىك اقپارات، ونىڭ ەڭ كىشكەنتاي بىرلىگى سيمۆول بولىپ تابىلادى. ءسوز – ءبىر - بىرىنەن تىنىس بەلگىلەرمەن نەمەسە بوس ورىندارمەن (پروبەلى) اجىراتىلىپ جازىلعان سيمۆولدار تىزبەگى. ءماتىننىڭ ەلەمەنتتەرى: سيمۆول – ءسوز – جول – ابزاس – بەت – ءماتىن.

ابزاستىڭ ەڭ بەلگىلى قاسيەتتەرى:
• ءارىپتىڭ گارنيتۋراسى، كەسكىن سىزىعى، مولشەرى؛
• ءماتىندى تۇزەتۋ ءتاسىلى؛
• شەگىنىستەر مەن ينتەرۆالدار.
wordPad ماتىندىك رەداكتورى تەرەزەسىنىڭ ەلەمەنتتەرىنە سىزعىش قوسىلدى. ماتىندىك رەداكتوردىڭ تەرەزەسىندە كىشكەنتاي جىپىلىقتايتىن سىزىقشا – ماتىندىك كۋرسور بار. ول كەلەسى سيمۆولدىڭ قاي جەردە تەرىلەتىنىن كورسەتەدى.

ءماتىن تەرۋ ەرەجەلەرى:
1. باس ءارىپتى ەنگىزۋ ءۇشىن Shift پەرنەسىن باسىپ، جىبەرمەي ۇستاپ تۇرۋ كەرەك.
2. بارلىعى باس ءارىپ بولۋ ءۇشىن CapsLock پەرنەسىن باسۋ.
3. ءبىر بوس ورىن سوزدەردىڭ اراسىندا جانە تىنىس بەلگىلەرىنەن كەيىن قويىلادى.
4. دەفيس بو ورىنسىز قويىلادى.
5. ۇزىن سىزىقشا (تيرە) الدىنان دا، سوڭىنان دا بوس ورىنمەن قويىلادى.
6. Enter پەرنەسىن ابزاستىڭ سوڭىندا باسادى. جولداردى تاسىمالداۋ اۆتوماتتى تۇردە جۇزەگە اسادى.

تۇزەتۋگە (رەداكتيروۆانيە) جاتاتىندار: ءماتىن فراگمەنتتەرىن جويۋ، قوسۋ، جىلجىتۋ، كوشىرۋ، ىزدەۋ جانە الماستىرۋ. ءماتىندى ەرەكشەلەۋ ءۇشىن پەرنەتاقتا مەن تىشقاندى قولدانعان قولايلى. ءماتىندى تەرىپ بولعان سوڭ تۇزەتۋ جانە پىشىمدەۋ ءۇشىن ءماتىن بولىكتەرىن (فراگمەنت) ەرەكشەلەي ءبىلۋ كەرەك. ءماتىن بولىكتەرىن تۇزەتۋگە: جويۋ، قوسۋ، جىلجىتۋ، كوشىرۋ، ىزدەۋ جانە الماستىرۋدى جاتقىزۋعا بولادى. Delete پەرنەسى – كۋرسوردان وڭ جاقتا ورنالاسقان، ال BackSpace پەرنەسى – كۋرسوردىڭ سول جاعىندا ورنالاسقان سيمۆولدى جويادى.

ءىV. بەكىتۋ:
• WordPad ماتىندىك رەداكتورىن ىسكە قوسۋ جولى.
• ماتىندىك رەداكتور دەگەنىمىز نە؟
• ابزاستىڭ قاسيەتتەرىن اتا.
• ءماتىن ەلەمەنتتەرىن اتا جانە سيپاتتا.
• جاڭا قۇجاتتى قالاۋ قۇرۋ كەرەك؟

V. ءۇي تاپسىرماسىن بەرۋ: قاراپايىم ماتىندىك رەداكتورى. رەداكتور ينتەرفەيسى. ءماتىندى تەرۋ ەرەجەسى.
ءماتىن بويىمەن جىلجىتۋ. ءماتىننىڭ ءۇزىندىسىن ەرەكشەلەۋ.
Vءى. باعالاۋ: وقۋشىلاردى باعالاۋ