ماتەماتيكا ساباعىندا ءپانارالىق بايلانىستاردى قولدانۋ
ماتەماتيكا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
تانجانوۆا مايگۇل قابدوللا قىزى
ماتەماتيكا ساباعىندا ءپانارالىق بايلانىستاردى قولدانۋ
ءپانارالىق بايلانىستار دەگەنىمىز - جاراتىلىستانۋ - ماتەماتيكالىق سيكلىندەگى پاندەر مازمۇنىندا تابيعاتتاعى ناقتى ءوزارا بايلانىستاردىڭ رەتتەلىپ بەينەلەنۋىن قامتاماسىز ەتەتىن ديداكتيكالىق شارت. ماتەماتيكالىق ەرەكشەلىكتەردىڭ ارقاسىندا ول ءۇشىن ءپانارالىق قاتىناستاردىڭ جۇزەگە اسىرىلۋى ومىرمەن تاجىريبەنىڭ، وقىتۋدىڭ بايلانىسىنىڭ قاعيداسى تالاپتارىنىڭ ءبىرى بولىپ سانالادى. ماتەماتيكانى وقىتۋدىڭ ماقساتتارىنىڭ ءبىرى، بۇل وقۋشىلاردا ديالەكتيكا - ماتەرياليستىك دۇنيەتانىمىنىڭ قالىپتاسۋى، مۇندا وقۋشىلاردىڭ ناقتى الەمدى، ديالەكتيكالىق ءوزارا بايلانىس قۇبىلىسىن تۇسىنۋگە مۇمكىنشىلىك بەرۋدەگى ءپانارالىق قاتىناس باستى ءرول اتقارادى. وقۋشىلاردى ديالەكتيكا - ماتەرياليستىك دۇنيەتانىمعا تاربيەلەۋىنە ماتەماتيكا ساباعىندا فيزيكا، حيميا عىلىمدارىمەن بايلانىستى ەسەپتەر شىعارۋى كوپ كومەك كورسەتەدى. مۇنداي ەسەپتەردى تاڭداعاندا جانە شەشكەندە ماتەماتيكا ساباعىندا وقۋشىلاردىڭ ماتەماتيكالىق دايىندىعىن ەسكەرۋ قاجەت.
ءپانارالىق قاعيدالاردى جۇزەگە اسىرۋ وقۋ باعدارلامالارىنان باستالادى. سوندىقتان الداعى ۋاقىتتا وسى تەوريالىق زەرتتەۋلەردى ءىس جۇزىنە اسىرۋ باعىتىندا جۇمىس جۇرگىزىلۋى كەرەك، ول ءۇشىن:
• وقۋ پاندەرىنىڭ جاڭارعان مازمۇنىنداعى بايلانىستىرا وقىتۋعا بولاتىن نەعۇرلىم ماڭىزدى، وزەكتى تاقىرىپتى ايقىنداۋ؛
• وقۋ پاندەرىنىڭ قۇرىلىمدىق لوگيكالارىن وسى پاندەردىڭ ءوزارا بايلانىسى تۇرعىسىنان قاراپ، قاجەتتى تۇزەتۋلەر ەنگىزۋ؛
• كۋرستارداعى ءوزارا بايلانىستىرا وتىلەتىن تاقىرىپتاردى ۋاقىت بويىنشا جۇيەلەۋ قاجەت. ەندى اتاپ ايتقاندا ماتەماتيكا ءپانىنىڭ باسقا پاندەرمەن بايلانىسىن قاراستىراتىن بولساق، قازىرگى زاماندا كەز كەلگەن ءپاندى ءتيىمدى وقىتۋ ءۇشىن كومپيۋتەرلىك تەحنيكا ماڭىزدى ءرول اتقارادى جانە ينفورماتيكا كۋرسى ماتەماتيكا كۋرسىمەن تىعىز بايلانىستا.
تەحنولوگيا، سىزۋ پاندەرىمەن بايلانىسى
فانەردەن ولشەمدەرى 40 سم، 20 سم، 15 سم بولاتىن تىكبۇرىشتى پاراللەلەپيپەد تۇرىندەگى اشىق قوراپ جاساۋ كەرەك. قوراپتى جاساۋ ءۇشىن قانشا فانەر كەرەك؟ ونىڭ كولەمى قانداي بولادى؟
تەحنولوگيا، سىزۋ پاندەرىمەن بايلانىسى
ۇزىندىعى 25 م، ەنى 6 م جانە تەرەڭدىگى 3 م تىكبۇرىشتى پاراللەلەپيپەد پىشىندەگى باسسەين سالۋ ءۇشىن كوتلوۆان قازىلدى. ول ءۇشىن قانشا كۋب مەتر جەر الىنۋ كەرەك؟
اكۆاريۋمنىڭ ولشەمدەرى 80 سم، 45 سم، 55 سم. سۋ دەڭگەيى اكۆاريۋمنىڭ جوعارعى شەتىنەن 10 سم تومەن تۇرۋى ءۇشىن قانشا سۋ قۇيۋ كەرەك؟
تانجانوۆا مايگۇل قابدوللا قىزى
ماتەماتيكا ساباعىندا ءپانارالىق بايلانىستاردى قولدانۋ
ءپانارالىق بايلانىستار دەگەنىمىز - جاراتىلىستانۋ - ماتەماتيكالىق سيكلىندەگى پاندەر مازمۇنىندا تابيعاتتاعى ناقتى ءوزارا بايلانىستاردىڭ رەتتەلىپ بەينەلەنۋىن قامتاماسىز ەتەتىن ديداكتيكالىق شارت. ماتەماتيكالىق ەرەكشەلىكتەردىڭ ارقاسىندا ول ءۇشىن ءپانارالىق قاتىناستاردىڭ جۇزەگە اسىرىلۋى ومىرمەن تاجىريبەنىڭ، وقىتۋدىڭ بايلانىسىنىڭ قاعيداسى تالاپتارىنىڭ ءبىرى بولىپ سانالادى. ماتەماتيكانى وقىتۋدىڭ ماقساتتارىنىڭ ءبىرى، بۇل وقۋشىلاردا ديالەكتيكا - ماتەرياليستىك دۇنيەتانىمىنىڭ قالىپتاسۋى، مۇندا وقۋشىلاردىڭ ناقتى الەمدى، ديالەكتيكالىق ءوزارا بايلانىس قۇبىلىسىن تۇسىنۋگە مۇمكىنشىلىك بەرۋدەگى ءپانارالىق قاتىناس باستى ءرول اتقارادى. وقۋشىلاردى ديالەكتيكا - ماتەرياليستىك دۇنيەتانىمعا تاربيەلەۋىنە ماتەماتيكا ساباعىندا فيزيكا، حيميا عىلىمدارىمەن بايلانىستى ەسەپتەر شىعارۋى كوپ كومەك كورسەتەدى. مۇنداي ەسەپتەردى تاڭداعاندا جانە شەشكەندە ماتەماتيكا ساباعىندا وقۋشىلاردىڭ ماتەماتيكالىق دايىندىعىن ەسكەرۋ قاجەت.
ءپانارالىق قاعيدالاردى جۇزەگە اسىرۋ وقۋ باعدارلامالارىنان باستالادى. سوندىقتان الداعى ۋاقىتتا وسى تەوريالىق زەرتتەۋلەردى ءىس جۇزىنە اسىرۋ باعىتىندا جۇمىس جۇرگىزىلۋى كەرەك، ول ءۇشىن:
• وقۋ پاندەرىنىڭ جاڭارعان مازمۇنىنداعى بايلانىستىرا وقىتۋعا بولاتىن نەعۇرلىم ماڭىزدى، وزەكتى تاقىرىپتى ايقىنداۋ؛
• وقۋ پاندەرىنىڭ قۇرىلىمدىق لوگيكالارىن وسى پاندەردىڭ ءوزارا بايلانىسى تۇرعىسىنان قاراپ، قاجەتتى تۇزەتۋلەر ەنگىزۋ؛
• كۋرستارداعى ءوزارا بايلانىستىرا وتىلەتىن تاقىرىپتاردى ۋاقىت بويىنشا جۇيەلەۋ قاجەت. ەندى اتاپ ايتقاندا ماتەماتيكا ءپانىنىڭ باسقا پاندەرمەن بايلانىسىن قاراستىراتىن بولساق، قازىرگى زاماندا كەز كەلگەن ءپاندى ءتيىمدى وقىتۋ ءۇشىن كومپيۋتەرلىك تەحنيكا ماڭىزدى ءرول اتقارادى جانە ينفورماتيكا كۋرسى ماتەماتيكا كۋرسىمەن تىعىز بايلانىستا.
تەحنولوگيا، سىزۋ پاندەرىمەن بايلانىسى
فانەردەن ولشەمدەرى 40 سم، 20 سم، 15 سم بولاتىن تىكبۇرىشتى پاراللەلەپيپەد تۇرىندەگى اشىق قوراپ جاساۋ كەرەك. قوراپتى جاساۋ ءۇشىن قانشا فانەر كەرەك؟ ونىڭ كولەمى قانداي بولادى؟
تەحنولوگيا، سىزۋ پاندەرىمەن بايلانىسى
ۇزىندىعى 25 م، ەنى 6 م جانە تەرەڭدىگى 3 م تىكبۇرىشتى پاراللەلەپيپەد پىشىندەگى باسسەين سالۋ ءۇشىن كوتلوۆان قازىلدى. ول ءۇشىن قانشا كۋب مەتر جەر الىنۋ كەرەك؟
اكۆاريۋمنىڭ ولشەمدەرى 80 سم، 45 سم، 55 سم. سۋ دەڭگەيى اكۆاريۋمنىڭ جوعارعى شەتىنەن 10 سم تومەن تۇرۋى ءۇشىن قانشا سۋ قۇيۋ كەرەك؟
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
اتىراۋ وبلىسى، يساتاي اۋدانى، جانباي اۋىلى،ح.ناۋبەتوۆ اتىنداعى ورتا مەكتەپتىڭ تاريح ءپانى ءمۇعالىمىشۇحانوۆا ەلميرا ماراتقىزىساباق ءتىزىمى:1. ازيانىڭ ويانۋى2. قازاقتاردىڭ رۋحاني مادەنيەتى، ءسالت-داستۇرل...
