InfoHub Logo

مەملەكەتكە ادال قىزمەت ەتۋ – ءوز ەلىڭنىڭ پاتريوتى بولۋ مەملەكەتكە ادال قىزمەت ەتۋدىڭ ەڭ ۇلكەن دالەلى – ادامنىڭ ءوز ەلىن سۇيەتىن پاتريوتى بولۋىنان كورىنىس تابادى. جالپى مەملەكەتكە ادال قىزمەت پەن پاتريوت بولۋ – اجىراماس ەگىز ۇعىم. ەڭ الدىمەن، وسى ۇعىمداردىڭ ماعىناسىنا توقتالا كەتسەم. مەملەكەتتىك قىزمەت دەگەن نە؟ مەملەكەتتىك قىزمەت – مەملەكەت قىزمەتىنىڭ ءبىر سالاسى جانە مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردىڭ مەملەكەتتىك ورگاندارداعى بيلىكتىڭ مىندەتتەرى مەن فۋنكسيالارىن ىسكە اسىرۋعا باعىتتالعان لاۋازىمدىق وكىلەتتىلىگىن اتقارۋ جونىندەگى قىزمەتى بولىپ تابىلادى. سونىمەن قاتار، ءبىزدىڭ ەلىمىزدە مەملەكەتتىك قىزمەتتىڭ ۇيىمداستىرىلۋى مەن اتقارىلۋى كەلەسىدەي جۇزەگە اسىرىلاتىنىن بىلەمىن. ولار: قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ بارلىق زاڭدىلىقتارىن ءبىلۋ، تۋعان جەرىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىك، قازاقستاندىق پاتريوتتىق سەزىمى اسا بيىك بولىپ، مەملەكەتتىك قىزمەت جۇيەسىنىڭ ءبىرتۇتاستىعى مەن ازاماتتار قۇقىقتارىنىڭ، بوستاندىقتارىنىڭ جانە زاڭدى مۇددەلەرى الدىنداعى باسىمدىلىعى. ال، پاتريوت دەگەنىمىز كىم؟ پاتريوت دەگەنىمىز – ءوز ۇلتىن، ءتىلىن، ءدىنى مەن ءدىلىن سۇيەتىن، تۋعان تاريحى مەن اتا-بابامىزدان جەتكەن ءسالت-داستۇرىن دارىپتەيتىن، وزىمەن بىرگە ءومىر ءسۇرىپ جاتقان ادامدارعا ماحابباتى شەكسىز، ءوز ۇلتىنىڭ، ەلىنىڭ دامۋىنا بارىنشا ۇلەس قوساتىن ادام. دەگەنمەن، زامانىڭ تۇلكى بولسا، تازى بولعا سالىپ، ءوزىنىڭ تىلىندە سويلەۋگە ارلانىپ، اتاق مەن دارەجە، بايلىق ءۇشىن وتانىن ساتىپ، وزگە ەلدەردە سۇلتان بولىپ جۇرگەندەر، نەمەسە ءوزىنىڭ لاۋازىمىن اسىرا قولدانىپ، قالىقتى قاناپ، مەملەكەتتى توناپ جۇرگەندەر دە از ەمەس. سولارعا قاراپ قىنجىلىپ، جۇرەگىم اۋىرعان كەزدە، قازاق ەلىنە دەگەن ماحابباتىم ارتا تۇسەدى. سول سەبەپتەن شىعار، مەن وسكەندە ەلباسىمىز سياقتى حالقىما ادال قىزمەتكەر بولامىن دەپ ويلايمىن. ادال قىزمەتكەر دەگەن كىم؟ ونىڭ ىس-ارەكەتى، ادالدىعى نەدەن كورىنەدى؟ ادال قىزمەتكەر بولۋ – ءار ازاماتتىڭ وتانىنا دەگەن ماحابباتىنان باستاۋ الادى. ال، وتانعا دەگەن ماحاببات – كىشى وتانعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتەن باستاۋ الادى. ياعني، ءوزىڭنىڭ كىندىك قانىڭ تامىپ، تۋىپ وسكەن ۇيىڭە، العاش توپىراعىن باسىپ، سۋىن ءىشىپ، قوزى-لاق قۋىپ، بالالىق شاعىڭ وتكەن اۋىلىڭا، ءبىر نان بولسا دا ءبولىسىپ جەپ، قۇلىن-تايداي بىرگە وسكەن دوستارىڭا، وڭىمىز بەن سولىمىزدى كورسەتىپ، قاناتتىعى قاقتىرماي، تۇمسىقتىعا شوقتىرماي وسىرگەن اتا-اناڭا، العاش قولىما قالام ۇستاتىپ، باسىمنان سيپاپ، ءبىلىم ءنارىن بەرگەن مەكتەپتەگى ۇستازدارىڭا دەگەن سىيلاستىقتان، شەكسىز العىس بىلدىرۋدەن كورىنىس تابادى. مەنىڭ جۇرەگىمە ادالدىقتىڭ ءدانىن ەگىپ، قانىمدى ادالدىقتىڭ سۋىمەن سۋارعان وسىلار. ادال قىزمەتكەر بولۋ – ءوزىڭنىڭ جەتى اتاڭدى ءبىلۋ. قازاقتا «جەتى اتاسىن بىلمەگەن – جەتەسىز»، «جەتى اتاسىن بىلمەگەن – جەرمەن تەڭ» دەگەن ءسوز ورامدارى بار. بۇل ءسوز ورامدارى تەك قانا جەتى اتاسىن ءبىلۋدى مەڭزەپ تۇرعان جوق، ءوزىنىڭ ارعى تاريحىن، ياعني قازاقتىڭ ۇلان بايتاق جەرىن قاسىق قانى قالعانشا قورعاپ، بىزگە امانات ەتىپ قالدىرعان اتا-بابامىزدىڭ ەرلىگىن ءبىلۋ، سولاردىڭ ەرلىگىن ۇرپاققا ولەڭ-جىرلارىنا ارقاۋ ەتكەن اقىن-جازۋشى، جىرشى، جىراۋلارىمىزدىڭ ولەڭ، داستاندارىن جاتتاۋ، كەشەگى رەپرەسسيادا قازا بولعان قازاق زيالىلارى مەن جەلتوقساندا تەپكىلەنىپ، شاشتان جۇلىنعان اعا-اپكەلەرىمىزدىڭ ارۋاعىن باس يۋ، كەشەگى اشتىقتان بۇراتىلىپ، وسى كۇندى ارمانداپ كەتكەندەردىڭ ارمانىن جالعاستىرۋ. ءيا، تاريح قويناۋىنا ءبىر ءسات كوز جۇگىرتسەڭ، ءبۇتىن ءبىر قازاق ەلىنىڭ تالاي-تالاي بەلەستەردەن ءوتىپ، سول بەلەستەن ءوتۋ جولىندا نەشە ءتۇرلى قۇرباندىق بەرگەنىن كورەسىڭ. وتكەنگە كوز جۇگىرتۋ ارقىلى – قازىرگى بەيبىت ءومىرىمىزدىڭ، تاۋەلسىزدىكتىڭ بال ءدامىن سەزىنەمىز. بۇگىنگى تاريح – وتكەن تاريحتىڭ جالعاسى. سوندىقتان وتكەن تاريحىمىزدى ءبىلۋ – ەلىن، جەرىن سۇيەتىن، ءتىپتى سۇيمەيتىن دە ءار ازاماتتىڭ پارىزى، بورىشى، مىندەتى. سول سەبەپتى مەن مەكتەپتە «قازاقستان تاريحى» ساباعىن بەسكە وقىپ، «جەتى اتامىزدى بىلەمىز بە؟» دەگەن تاقىرىپتا عىلىمي جۇمىس جازىپ ءجۇرمىن. بۇل مەنىڭ ەلىمنىڭ تاريحىنا قوسقان كىشكەنتاي بولسا دا ۇلەسىم ءارى مەملەكەتكە قوسىپ جاتقان ادال ەڭبەگىمنىڭ باستاۋى دەپ بىلەمىن. تاريحقا كوز جۇگىرتە وتىرىپ، ءوز ەلىنە، جەرىنە ادال قىزمەت ەتكەن اعالارىمىزدان ۇلگى الامىز. كەشەگى ەلىن ساتىپ، ماحابباتتى ءبىرىنشى ورىنعا قويىپ، قالماق قىزىمەن قاشپاقشى بولعان نويانداي تۋعان ءىنىسىن ءوز قولىمەن ولتىرگەن باتىر باياننىڭ ىس-ارەكەتى - ەلىنە ادال قىزمەت ەتە الماي جۇرگەن كەيبىر تۇلعالار ءۇشىن وتە ۇلكەن ۇلگى-ونەگە دەپ ويلايمىن. قازىرگى كەيبىر مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەر مەن باتىر باياندى سالىستىرۋعا دا تۇرمايدى. باتىر باياننىڭ ماقساتى - ەلىنە ادال قىزمەت ەتۋ بولدى. ول وسى جولدا ءوزىن دە، جاقىن تۋىستارىن دا قۇربان ەتتى. وسىنداي اعالارىمىزدىڭ ەرلىگى مەن حالىق الدىنداعى اتقارعان ادال قىزمەتتەرىنىڭ ارقاسىندا قازىرگى قازاق مەملەكەتى قۇرىلىپ وتىر. «بولىنگەندى ءبورى جەيدى» دەگەندەي، ءوزىمىز «ءۇي ىشىنەن ءۇي تىگىپ» ءبىرىمىز العا، ءبىرىمىز ارتقا تارتساق كۇيرەپ قالارىمىز انىق. مەملەكەتكە ادال قىزمەت ەتۋ – اركىمنىڭ ءوز وتباسىنان باستاۋ الادى. سەبەبى، اتا-انا بالالارىن ادالدان تاماقتاندىرسا، ادال تاماقتى جەپ وسكەن ۇرپاقتان ەرتەڭ مەملەكەتكە ادال قىزمەت ەتەتىن تۇلعالار تاربيەلەنىپ شىعادى. بۇرىنعا اتا-بابالارىمىز ەشقاشان بالالارىن رۇقسات ەتىلمەگەن (ۇرلانعان، بىرەۋدەن زورلىقپەن تارتىپ الىنعان، ءبيسميللاھسىز سويىلعان، بەلگىسىز جاقتان كەلگەن) تاماقپەن تاماقتاندىرماعان. ءتىپتى قاسيەتتى كىتاپ قۇران كارىمنىڭ وزىندە اللانىڭ رۇقسات ەتكەندەرىنەن جەڭدەر، تىيىم سالعاندارىنان تىيىلىڭدار دەلىنگەن. ياعني ۇنەمى ادالدان ءىشىپ، ادالدان كيىنۋ كەرەكتىگى جايلى ايتىلعان. ونىڭ ءمانىسى نەدە؟ بويىنداعى قانى ادال ادامنان ادال قىزمەتكەر پايدا بولادى. ەگەر ادامنىڭ ججۇرەگىندە ارامدىق بولماسا، ول قازىرگى ادامدار جاساپ جاتقان قياناتشىلدىق، جەمقورلىق، ءوسىمقورلىق، سىبايلاستىق سيايقتى ارەكەتتەردەن اۋلاق بولادى. وسى ورايدا پايعامبارىمىزدىڭ (س.ا.س): «ادامنىڭ دەنەسىندە ءبىر كەسەك ەت بار. سول ەت تازا بولسا، بارلىق دەنە تازا بولادى، سول ەت لاستانسا، بارلىق دەنە لاستانادى. ول - جۇرەك» دەگەن سوزدەرى ەسىمە كەلىپ وتىر. ياعني، ادامنىڭ ادال بولۋى، ادال قىزمەت ەتۋى وسى جۇرەكتەن باستاۋ الادى دەپ ويلايمىن. سوندىقتان ەلىنە ادال قىزمەت ەتەتىن ۇرپاق تاربيەلەگىمىز كەلسە، ەڭ الدىمەن، ولاردىڭ جەگەن تاماعى مەن سول تاماقتىڭ اسەرىنەن جۇرەككە تيگىزگەن پايداسىنا نازار اۋدارۋمىز قاجەت سياقتى. پاتريوتتىق سەزىمگە تولى، حالقىنا ادال قىزمەت ەتۋشى ادام رەتىندە بۇگىنگى بىزگە ۇلگى بولۋشى – ەلباسىمىز نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆ. ەلباسىمىز حالقى ءۇشىن ەرىنبەي ەڭبەك ەتىپ، ەلىمىزدى دامىعان ەلۋ ەلدىڭ قاتارىنا قوسۋ ءۇشىن ءتۇرلى سرتاتەگيالاردى ويلاپ تاۋىپ، قارزىرگى جايناعان جاس قالا استانامىزدى بۇكىل الەمگە تانىتتى. تاۋەلسىزدىك پەن ەلباسى – قازاق ەلىنىڭ ماڭدايىنا بىتكەن باقىتى. ادال قىزمەتكەر بولۋ – تەك ءوز ۇلتىڭدى جاقسى كورىپ، سولارعا ادال قىزمەت كورسەتۋ ەمەس. ءبىزدىڭ ەلىمىز كوپۇلتتى مەملەكەت بولعاندىقتان، ەلىمىزدىڭ دامۋى ءۇشىن باسقا ۇلت وكىلدەرى دە ايانباي ەڭبەك ەتۋدە. باسقا ۇلت وكىلدەرىنىڭ قازاق جەرىنە كەلىپ قونىستانۋىنا، قازىرگى ۇرپاق كىنالى ەمەس، ول وتكەن تاريحتىڭ ءىزى. ءبىراق ورىس تا، ۇيعىر دا، نەمىس تە قازاق ەلىنىنىڭ قۇدىعىنان سۋ ءىشىپ وتىرعاندىقتان. ىشكەن سۋىنا تۇكىرمەسى انىق. سوندىقتان بارلىق ادامزاتتى بىردەي جاقسى كورۋىمىز كەرەك. تۇپتەپ كەلگەندە بارلىعىمىز ءبىر ادام اتانىڭ ۇرپاعىمىز. تەك قانا ءتۇرىمىز بەن، ءتىلىمىز باسقا. ويىمدى قورىتىندىلايتىن بولسام، ادال قىزمەتكەر بولۋ ءۇشىن سوعىسقا بارىپ ەرلىك جاساۋدىڭ قاجەتى جوق. باۋىرجان مومىش ۇلى اعامىزشا ايتسام: «بارلىق حالىق پەن ۇلت - بارلىق ۇلى مەن تاماشا نارسەلەردى جاساۋعا قابىلەتتى، ءاربىر ازامات ءوز ۇلتىن سۇيۋگە ءتيىس جانە ءوز ۇلتىنا دەگەن تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىگى مەن ماقتانىش سەزىمى ارقىلى باسقا ۇلتتاردى تانىپ، قۇرمەتتەپ، ولاردى سۇيە ءبىلۋى ءتيىس». ياعني، ەلىمىزدەگى ۇلتارالىق دوستاستىق پەن بەيبىتشىلىك پەن كەلىسىمنىڭ كورىنىسى – ءوز ەلىڭدى، جەرىڭدى، سول ەلدە ءومىر ءسۇرىپ جاتقان ادامدار مەن جان-جانۋارلاردى ءسۇيۋ. ارى قاراي تاريحىمىزدى تۇگەندەپ، ەلباسىمىزدىڭ ەرەن ساياساتىنا ۇنەمى قولداۋ كورسەتۋ. اينالامىزداعى بارلىق اللاھ جاراتقان جاراتىلىستى جاقسى كورسەك، اللاھتىڭ نازارى دا ءبىزدىڭ ەلىمىزگە تۇسەرى انىق. ءبىر-بىرىمىزدى جاي عانا جاقسى كورسەك، بارلىق جاقسى ءىستىڭ باستاۋى سودان باستالماق. سوندىقتان جاي عانا ءبىر-بىرىمىزدى جاقسى كورەيىك، ءاربىر قازاقستاندىقتىڭ تاعدىرى - ءبىزدىڭ تاعدىرىمىزبەن بايلانىستى دەپ قارايىق. تاعدىر جولىمىزدى ءبىر ارناعا ءتۇيىستىرىپ، بارلىق قيىنشىلىق پەن كەدەرگىلەردى بىرگە ءوتىپ، حالقىمىزعا ادال قىزمەت ەتۋگە شاقىرامىن.

ەركىنبەك ىڭكار

---