مەملەكەتتىك ءتىل
دۇنيەتانۋ 3 - سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: مەملەكەتتىك ءتىل
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. وقۋشىلارعا مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ وركەندەپ، دامۋىنا مەملەكەتتىك ءتىلىمىزدى سۇيۋگە، مەملەكەتتىك ءتىلدى اياققا باسپاۋعا، مارتەبەسىن جوعارى ۇستاۋ جونىندە، ءار ۇلتتىڭ وزىندىك سالت – ءداستۇرى، ءدىنى، ءتىل ەرەكشەلىگى بولاتىنىن ءتۇسىندىرۋ.
2. ءوز ەلىنە دەگەن ماقتانىش سەزىمىن وياتۋ. وتانى ءۇشىن وتقا تۇسەتىن ەلجاندى، ەل ازاماتى ەتىپ تاربيەلەۋ؛
3. وقۋشىلاردىڭ ەستە ساقتاۋ قابىلەتىنىڭ دامۋىنا ىقپال ەتۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىك جانە تەحنيكالىق قۇرالدارى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، ەل - رامىزدەرى، كارتا، بەينەتاسپا جاسىل - جەلەك باعدارلاماسى.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ رامىزدەرى، “ءتىل تۋرالى” زاڭ، كونستيتۋسيا، ماقالدار، ناقىل سوزدەر، تەست سۇراقتارى، سىزبالار، وقۋلىق.
ساباقتىڭ بارىسى.
پسيحولوگيالىق دايىندىق.
1. ءانۇران ورىنداۋ
2. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ. «ەل رامىزدەرى» ءماتىنىڭ مازمۇنىن بىرنەشە وقۋشىلاردان سۇراۋ. ءماتىن مازمۇنىنا سايكەس سۋرەتتەر تاقتادان كورسەتىلىپ تۇرادى.
«زەردەلى بولساڭ، بيىك شىڭعا جەتەرسىڭ»
مەملەكەتتىك رامىزدەر تۋرالى جاتتاعان ولەڭ، تاقپاقتارىنان ءۇزىندى وقۋ.
2. قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
- وتە دۇرىس
ولاي بولسا،
- ءبىزدىڭ بۇگىنگى ساباقتا تانىسقالى وتىرعان تاقىرىبىمىز « مەملەكەتتىك ءتىل» بولماق.
3. ماعىنانى تانىتۋ.
ا) بالالار، تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ باستى بەلگىلەرىنىڭ ءبىرى – ءتىل.
ءتىلىمىزدىڭ تاريحىنا توقتالايىقشى، وندا قاسىرەتتى بەتتەر از ەمەس. حالقىمىز، جەرىمىز 200 جىلعا تارتا رەسەيدىڭ، 70 جىلدان اسا كەڭەستىك رەسەي يمپەرياسىنىڭ بوداۋىندا بولعان ەكەن. انا ءتىلىمىز مەملەكەتتىك ءتىل دارەجەسىنەن ايىرىلىپ، اقىن - جازۋشىلار، باسقا دا زيالى قاۋىم وكىلدەرى « حالىق جاۋى» اتانعان كەز بولعان. حالقىمىزدىڭ سانى كۇرت ازايعان ەدى.
مىنا سۋرەتتە كىمدەردى كورىپ تۇرسىڭدار.
- بەس ارىس؛ ج. ايماۋىتوۆ، م. جۇمابايەۆ، ش. قۇدايبەردييەۆ، ا. بايتۇرسىنوۆ، م. دۋلاتوۆ.(سۋرەت بويىنشا اڭگىمە)
- ەلىمىزدە وزگەرىس بولدى، وسى وزگەرىستەن كەيىن ەلىمىز ءوز تاۋەلسىزدىگىنە قول جەتكىزدى. تىلىمىزگە قاتىستى تەڭسىزدىك جويىلدى. ءتىلىمىز «مەملەكەتتىك ءتىل» دارەجەسىن الدى. اتا زاڭىمىزدىڭ 7 - بابىنىڭ ءبىرىنشى تارماعىندا «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى مەملەكەتتىك ءتىل – قازاق ءتىلى» دەپ كورسەتىلدى. وسىعان بايلانىستى 1997 جىلى 11 شىلدەدە «ءتىل تۋرالى» زاڭ قابىلداندى. مەملەكەتتىك ءتىلدى ناسيحاتتاۋ قولعا الىندى. مەملەكەتتىك تەلە - راديو باعدارلامالارى، باسىلىمدار قازاق تىلىندە شىعارىلىپ، جۇرگىزىلە باستادى. (ۆيدەو)
- ءبىزدىڭ ەلىمىز قانداي مەملەكەت؟
(كوپ ۇلتتى)
- ولار قاي تىلدە سويلەسەدى؟
- مىنە، وزدەرىڭ ايتقانداي، كوپ ۇلتتى مەملەكەتىمىزدە ءار ۇلت وكىلىنىڭ ءتىلىن، ءدىنىن، ءداستۇرىن ساقتاۋعا جاعداي جاسالعان. سونىمەن قاتار ۇلتارالىق قاتىناس رەتىندە ورىس ءتىلى قازاق تىلىمەن تەڭ قولدانىلادى. ورىس ءتىلى – رەسمي ءتىل. ەلىمىزدىڭ كوپ ۇلتتى مەملەكەت ەكەندىگىنىڭ ءبىر دالەلى.
«تىلدەر كۇنىنىڭ» بەلگىلەنۋى.
- تىلدەر كۇنى قاشان؟ (22 قىركۇيەك)
- ال ەندى مەملەكەتتىك ءتىل دەگەنىمىز نە؟ وسىعان توقتالايىق.
- مەملەكەتتىك ءتىل دەپ بەلگىلى ءبىر ەلدەگى، وسى ەلدەگى حالىقتىڭ نەگىزىن قۇرايتىن حالىقتىڭ ( ۇلتتىڭ) ءتىلىن ايتادى. ال ءبىزدىڭ ەلىمىزدە حالىقتىڭ كوپشىلىگىن قۇرايتىن كىمدەر، قازاقتار، ەندەشە مەملەكەتتىك ءتىلىمىزدىڭ قازاق ءتىلى بولۋى دا تاريحي زاڭدىلىق. جەرىمىزدى بۇرىننان اتا - بابامىز مەكەن ەتكەن. ولاي بولسا، تىلىمىزدە ۇرپاقتان - ۇرپاققا جەتكەن – اسىل مۇرا ەكەنىن ەستەن شىعارمايىق.
قازاق ءتىلى الەمدەگى سويلەۋشىسى – ەڭ كوپ 70 ءتىلدىڭ ءبىرى.
ءا) وقۋلىقپەن جۇمىس.
ءماتىندى وقۋشىلارعا تىزبەكتەي وقۋ.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: مەملەكەتتىك ءتىل
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. وقۋشىلارعا مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ وركەندەپ، دامۋىنا مەملەكەتتىك ءتىلىمىزدى سۇيۋگە، مەملەكەتتىك ءتىلدى اياققا باسپاۋعا، مارتەبەسىن جوعارى ۇستاۋ جونىندە، ءار ۇلتتىڭ وزىندىك سالت – ءداستۇرى، ءدىنى، ءتىل ەرەكشەلىگى بولاتىنىن ءتۇسىندىرۋ.
2. ءوز ەلىنە دەگەن ماقتانىش سەزىمىن وياتۋ. وتانى ءۇشىن وتقا تۇسەتىن ەلجاندى، ەل ازاماتى ەتىپ تاربيەلەۋ؛
3. وقۋشىلاردىڭ ەستە ساقتاۋ قابىلەتىنىڭ دامۋىنا ىقپال ەتۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىك جانە تەحنيكالىق قۇرالدارى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، ەل - رامىزدەرى، كارتا، بەينەتاسپا جاسىل - جەلەك باعدارلاماسى.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ رامىزدەرى، “ءتىل تۋرالى” زاڭ، كونستيتۋسيا، ماقالدار، ناقىل سوزدەر، تەست سۇراقتارى، سىزبالار، وقۋلىق.
ساباقتىڭ بارىسى.
پسيحولوگيالىق دايىندىق.
1. ءانۇران ورىنداۋ
2. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ. «ەل رامىزدەرى» ءماتىنىڭ مازمۇنىن بىرنەشە وقۋشىلاردان سۇراۋ. ءماتىن مازمۇنىنا سايكەس سۋرەتتەر تاقتادان كورسەتىلىپ تۇرادى.
«زەردەلى بولساڭ، بيىك شىڭعا جەتەرسىڭ»
مەملەكەتتىك رامىزدەر تۋرالى جاتتاعان ولەڭ، تاقپاقتارىنان ءۇزىندى وقۋ.
2. قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
- وتە دۇرىس
ولاي بولسا،
- ءبىزدىڭ بۇگىنگى ساباقتا تانىسقالى وتىرعان تاقىرىبىمىز « مەملەكەتتىك ءتىل» بولماق.
3. ماعىنانى تانىتۋ.
ا) بالالار، تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ باستى بەلگىلەرىنىڭ ءبىرى – ءتىل.
ءتىلىمىزدىڭ تاريحىنا توقتالايىقشى، وندا قاسىرەتتى بەتتەر از ەمەس. حالقىمىز، جەرىمىز 200 جىلعا تارتا رەسەيدىڭ، 70 جىلدان اسا كەڭەستىك رەسەي يمپەرياسىنىڭ بوداۋىندا بولعان ەكەن. انا ءتىلىمىز مەملەكەتتىك ءتىل دارەجەسىنەن ايىرىلىپ، اقىن - جازۋشىلار، باسقا دا زيالى قاۋىم وكىلدەرى « حالىق جاۋى» اتانعان كەز بولعان. حالقىمىزدىڭ سانى كۇرت ازايعان ەدى.
مىنا سۋرەتتە كىمدەردى كورىپ تۇرسىڭدار.
- بەس ارىس؛ ج. ايماۋىتوۆ، م. جۇمابايەۆ، ش. قۇدايبەردييەۆ، ا. بايتۇرسىنوۆ، م. دۋلاتوۆ.(سۋرەت بويىنشا اڭگىمە)
- ەلىمىزدە وزگەرىس بولدى، وسى وزگەرىستەن كەيىن ەلىمىز ءوز تاۋەلسىزدىگىنە قول جەتكىزدى. تىلىمىزگە قاتىستى تەڭسىزدىك جويىلدى. ءتىلىمىز «مەملەكەتتىك ءتىل» دارەجەسىن الدى. اتا زاڭىمىزدىڭ 7 - بابىنىڭ ءبىرىنشى تارماعىندا «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى مەملەكەتتىك ءتىل – قازاق ءتىلى» دەپ كورسەتىلدى. وسىعان بايلانىستى 1997 جىلى 11 شىلدەدە «ءتىل تۋرالى» زاڭ قابىلداندى. مەملەكەتتىك ءتىلدى ناسيحاتتاۋ قولعا الىندى. مەملەكەتتىك تەلە - راديو باعدارلامالارى، باسىلىمدار قازاق تىلىندە شىعارىلىپ، جۇرگىزىلە باستادى. (ۆيدەو)
- ءبىزدىڭ ەلىمىز قانداي مەملەكەت؟
(كوپ ۇلتتى)
- ولار قاي تىلدە سويلەسەدى؟
- مىنە، وزدەرىڭ ايتقانداي، كوپ ۇلتتى مەملەكەتىمىزدە ءار ۇلت وكىلىنىڭ ءتىلىن، ءدىنىن، ءداستۇرىن ساقتاۋعا جاعداي جاسالعان. سونىمەن قاتار ۇلتارالىق قاتىناس رەتىندە ورىس ءتىلى قازاق تىلىمەن تەڭ قولدانىلادى. ورىس ءتىلى – رەسمي ءتىل. ەلىمىزدىڭ كوپ ۇلتتى مەملەكەت ەكەندىگىنىڭ ءبىر دالەلى.
«تىلدەر كۇنىنىڭ» بەلگىلەنۋى.
- تىلدەر كۇنى قاشان؟ (22 قىركۇيەك)
- ال ەندى مەملەكەتتىك ءتىل دەگەنىمىز نە؟ وسىعان توقتالايىق.
- مەملەكەتتىك ءتىل دەپ بەلگىلى ءبىر ەلدەگى، وسى ەلدەگى حالىقتىڭ نەگىزىن قۇرايتىن حالىقتىڭ ( ۇلتتىڭ) ءتىلىن ايتادى. ال ءبىزدىڭ ەلىمىزدە حالىقتىڭ كوپشىلىگىن قۇرايتىن كىمدەر، قازاقتار، ەندەشە مەملەكەتتىك ءتىلىمىزدىڭ قازاق ءتىلى بولۋى دا تاريحي زاڭدىلىق. جەرىمىزدى بۇرىننان اتا - بابامىز مەكەن ەتكەن. ولاي بولسا، تىلىمىزدە ۇرپاقتان - ۇرپاققا جەتكەن – اسىل مۇرا ەكەنىن ەستەن شىعارمايىق.
قازاق ءتىلى الەمدەگى سويلەۋشىسى – ەڭ كوپ 70 ءتىلدىڭ ءبىرى.
ءا) وقۋلىقپەن جۇمىس.
ءماتىندى وقۋشىلارعا تىزبەكتەي وقۋ.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قازاقستان رەسپۋبليكاسى قارۋلى كۇشتەرىنىڭ جاۋىنگەرلىك داستۇرلەرى
-
ينفورماتيكا 7 سىنىپتوپتاماداعى ساباق تاقىرىپتارى:1. كومپيۋتەردىڭ نەگىزگى قۇرىلعىلارىنىڭ مىندەتتەرى مەن مۇمكىندىكتەرى2. كومپيۋتەردە جۇمىس ىستەۋدىڭ باستاماسى. تىنتۋىرمەن جۇمىس ىستەۋ.3. ورتا مەرزىمدى ...
