مەن اكەمە ۇقساعىم كەلەدى، ەلىكتەگىم كەلەدى
اكەڭ – قازاق، شەشەڭ – قازاق قاراعىم،
سەن دە ۇلىسىڭ مىناۋ دارحان دالانىڭ.
ءار حالىقتا ۇلتتىق نامىس دەگەن بار،
ونى بيىك قاسيەت دەپ ساناعىن، دەپ ءاربىر اكە بالاسىنا وسيەت قالدىراتىنى انىق.
اكە – اسقار تاۋ، انا – ءمولدىر بۇلاق دەگەن ونەگەلى ۇعىمدى ويعا ءتۇيىپ، وتىرىپ مەن ءوز اكەمە ۇقساعىم كەلەدى. اكەم سوداي مەيرىمدى ، قاراپايىم جان. اكەمنىڭ اعاسى، ىنىلەرى بار ولاردا مەيرىمدى جانە قاراپايىم ادامدار. اتامىزدا اق كوڭىل، بالالارىن وزىنەن ارتىق كورەدى. اسىرەسە قىزدارىن جاقسى كورەدى. مەنىڭ اكەم ءوز اكەسىنە ۇقسايدى، ال مەن اكەمە ۇقساعىم كەلەدى. اكەم وتە نامىسشىل، جامان قىلىق كورسەتپەۋىمدى تالاپ ەتەدى. ونىڭ كەيبىر ىستەرىنە ەلىكتەگىم كەلىپ تۇرادى. ادام بالاسى وتباسىندا نەنى كورسە، ۇلكەن بولىپ، وسكەندە، سول كورگەن نارسەنى قايتالاۋى مۇمكىن عوي. مەنىڭ اكەمە اتامىز قانداي تاربيە بەرسە، امەكەم ماعان سونداي تاربيە بەرۋدە. ولار بالالىق شاقتارىندا وتە ءتاتۋ-تاتتى بولىپ وستىك، سەندەر دە تاتۋ بولىڭدار دەيدى،- بىزگە اكەمىز. مەنىڭ اعام، اپكەم بار. ولار انامىزعا جاقىن. اكەم ءوزىن بىزبەن دوستىق قاتىناستا ۇستاۋعا تىرىسادى. بوس ۋقىتىندا بىزبەن بىرگە ۋاقىت وتكىزۋگە ، مۇمكىندىك تۋعىزادى. ول جۇمىس كوپ ىستەيدى، ەرتە كەتەدى كەش كەلەدى. سوندا دا بىزگە كوپ كوڭىل بولەدى. ءاربىر مەرەكەگە بىرگە بارامىز. اقىلىن ايتىپ ، ءوزى بىزگە ۇلگى كورسەتەدى. ونىڭ دوستارى كوپ. ساباق ورىنداۋعا ،ويناۋعا ماعان كومەكتەسەدى. ول وقۋشى كۇنىندە سپورتپەن، بي ۇيىرمەسىنە باراتىن ەكەن. مەن بيلەۋدى ۇناتامىن. ونىڭ دوستارى كوپ. اكەمنىڭ سىنىپتاستارى، دوستارى كەلگەندە ايتىپ وتىرادى مەنىڭ اكەم تۋرالى. دوستارى جىل سايىن بىزگە قوناققا كەلەدى. اكەمدەر ولارعا بارادى. ولار ۇنەمى بالالىق كەزدەرى تۋرالى ايتادى. ماعان اكەم تۋرالى تىڭداۋ ۇنايدى. ول ادامدارمەن تەز ءتىل تابىسادى. بارلىعىن بىردەي قابىلدايدى. ونى جۇمىس ورنىندا دا سىيلايدى، بەدەلى جوعارى ارىپتەستەرىنىڭ اراسىندا. قولىنان ءىس كەلەدى، كەز-كەلگەن قيىندىقتى جەڭىپ شىعادى. ول بەرگەن ونەگە ماعان ءومىر بويى ازىق بولادى. مەن دوستارىما، سىنىپتاستارىما كومەكتەسۋگە دايىن تۇرام، سەبەبى اكەم سولاي ونەگە بەرىپ كەلەدى. مەن اكەم سياقتى بولعىم كەلەدى. مەن انامنان گورى اكەمدى كوبىرەك جاقسى كورەمىن. ءبىرجاققا قوناققا نەمەسە جۇمىس بارىسىندا كەتسە كەلگەنشە ساعىنىپ قالامىن. ول دا كەلە-سالا ءوز شۋاعىن توگەدى. ايتادى قىز بالا اناسىنا جاقىن دەپ، ال مەن اكەمە وتە جاقىنمىن. سودان دا بولار ول مەنى ەرەكشە جاقسى كورەتىنى. مەنىڭ دۇنيەگە كەلۋىمە سەبەپشى جانە ايالاپ ءوسىرىپ، وتىرعانىنا مىڭ دا ءبىر العىس ايتامىن. ەگەر وتباسىن جاقسى كورسەڭ، وتانىڭدى دا جاقسى كورەسىڭ عوي. تاربيە تال بەسىكتەن بەرىلەدى عوي. مەن وعان شەكسىز ريزامىن. اكەمنىڭ كوزىنەن نۇر توگىلىپ، ماعان شۋاعىن شاشىپ، «اينالايىن»،- دەپ ەركەلەتەدى. ارينە، ءار اكە ءوزىنىڭ بالاسى كەلەشەكتە جاقسى ادام بولعانىن قالايدى. ەلىن، جەرىن ءسۇيىپ ءوسسىن دەيدى، بىرەۋدىڭ الا ءجىبىن اتتاماسىن دەپ تىلەيدى. ءارى سونداي بولادى دەپ سەنەدى. ولار بىزگە ءارقاشان تۋرا جولدى نۇسقاپ، اق پەن قارانى اجىراتۋعا كومەكتەسەدى. سوندىقتان ءبىز دە ءتيىستى كومەگىمىزدى بەرىپ، قولعابىس ەتىپ، ولاردىڭ جۇرەگىنە رەنىش تۇسىرمەۋىمىز كەرەك. مەن اكەمنىڭ قالاۋىن ءارقاشان ورىندايمىن. سەبەبى ول ماعان ەشقاشان جاماندىق تىلەمەيدى. كوزىنە مەيىر تۇنعان سول ءبىر اياۋلى جان قازىرگى باعىپ-قاعىپ، كيىندىرىپ، ءار تىلەگىمدى ورىندايدى. ال مەن كەلەشەكتە اكەم، ماعان بولا تەر توككەن كۇندەرىن اقتاپ، ول ءۇشىن مەن دە ايانباي ەڭبەكتەنىپ، ساباقتى جاقسى وقىپ، بولاشاقتا وعان قامقور بولۋىم كەرەك. ول ءۇشىن ساباعىمدى جاقسى وقىپ، جوعارى وقۋ ورنىندا ءبىلىم الىپ، جاقسى ماماندىق يەسى بولامىن. سودان كەيىن اكەمە كومەك جاساپ، جۇمىس ىستەتپەي، اياعىن جىلى سۋعا سالىپ وتىرعىزامىن دەگەن ماقساتىم بار. ونىڭ ءقازىر ءبىزدى اسىراپ –ساقتاۋ ءۇشىن كۇنى-تۇنى جۇمىس ىستەپ، بەل جازباي ءجۇرۋى ءبىزدىڭ بولاشاعىمىز بولسا. ال مەنىڭ مىندەتىم وعان قارتايعاندا جارقىن ءومىر ءسۇرۋىن قامتاماسىز ەتۋ. اكەم ماعان ىلعي ايتادى، «سەندەي ونەگەلى، اقىلدى، تاربيەلى قىزىم ءوسىپ كەلە جاتقانى مەن ءۇشىن زور باقىت»، – دەپ . سول ءسوزدى ەستىگەنىمدە قاناتتانىپ، العا قاراي ۇمتىلدىم. اكە اسقار تاۋ عوي ونىڭ ايتقان، ءار ءسوزى سانامدا سايراپ، رۋحتاندىرىپ، قانات ءبىتىرىپ، ومىرگە دەگەن كوزقاراسىمدى قالىپتاستىرىپ، الداعى بولاشاعىمدى ايقىنداۋعا كومەكتەسەدى. ول كىسىگە دەگەن ريزالىعىمدى ايتىپ جەتكىزۋ مۇمكىن ەمەس. ارينە جۇرەكتەن شىققان سەزىمدى سوزبەن ەمەس، ىسپەن دالەلدەۋ كەرەك ەمەس پە؟! سوندىقتان مەن ايانباي ەڭبەكتەنەمىن. راحمەت ايتامىن مەندە ءسىز سياقتى اكەم بارلىعىنا! ماعان بەرگەن تالىم-تاربيەڭىز بەن اكەلىك ماحابباتىڭىزعا شەكسىز ريزامىن!
ءسوز سوڭىندا ايتارىم،
اتالى ءسوز – باتالى ءسوز.
اكەسىن سىيلاماعان كىسىنى بالاسى سىيلامايدى.
بالاڭ جاقسى بولسا – جەردىڭ ءۇستى جاقسى،
بالاڭ جامان بولسا – جەردىڭ استى جاقسى،- دەيدى قازاق.
«اتباسار اۋدانىنىڭ ءبىلىم ءبولىمى
بوريسوۆكا ورتا مەكتەبى» كمم
9-سىنىپ وقۋشىسى الەمحان دانا
جەتەكشىسى: رىمحان نازيگۋل
You Might Also Like
-
مەملەكەتارالىق قاتىناستاردى دۇرىس جولعا قويۋعا بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى كومەكتەسەدى. ونىڭ مۇشەلەرى ايىرماشىلىقتاردى جەڭۋگە جانە بىرگە ارەكەت ەتۋگە تىرىسادى. ۇيىمنىڭ جۇمىسىنا قاراماستان، ادەتتەگىدەي، مە...
-
ءۇش جالقاۋ جىگىت كۇن كەشكىرە ءبىر ءۇيدىڭ تۇسىنا كەلەدى. ەرتەڭگى جەرىنە ەرتە جەتۋ ءۇشىن ىلگەرىلىپ قونۋدى ويلاعان ولار ۇيدەن شىعا كەلگەن قىزدان:
