مەن مەملەكەتىمنىڭ گۇلدەنۋى ءۇشىن نە ىستەي الامىن؟
مەن جاستارعا: «الدارىڭدا تاۋداي تالاپ تۇر. ءومىر زاڭعارلارى ۇنەمى بيىككە شىعارادى. وعان جەتۋ ءۇشىن تالماي ىزدەنىڭدەر!» - دەر ەدىم. جاستارعا توعىشارلىق، بويكۇيەزدىك دەرتىنەن اۋلاق، سەرگەك، سەزىمتال بولعان جاراسادى.
عابيت مۇسىرەپوۆ
«مەن مەملەكەتىمنىڭ گۇلدەنۋى ءۇشىن نە ىستەي الامىن؟» تاقىرىبىنا ەسسە جازا باستاعانىمدا «باسقا قاتىسۋشىلاردىڭ ويىمەن دالمە-دال بولىپ قالا ما» دەگەن بويىمدا ازداعان قوبالجۋ پايدا بولدى. كوبىسى ءوز جازبالارىندا مەملەكەتىنىڭ گۇلدەنۋىنە ءوز پايداسىن تيگىزەتىن ادامدى ءبىلىمدى، جان-جاقتى، زاماناۋي، ويى جيناقى، ءسوزى سالماقتى، ورتاعا بەيىمدى ەتىپ سۋرەتتەيدى. ويتكەنى، بارلىق ادام «زامانىنا قاراي بوركىڭدى كي» دەگەن ءسوز تىركەسى سەكىلدى ءوز زامانىنا ساي بولۋى ءتيىس. ءبىرىنشى ورىنعا ءبىلىمدى قوياتىنىمىز اقىلى، ءبىلىمى جەتىك ۇرپاق – جارقىن كەلەشەگىمىزدىڭ كەپىلى. وعان ەلباسىمىز نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆتىڭ ءسوزى دالەل: «بولاشاق- ءبىلىمدى جاستار قولىندا. ەركىن ەلدە وسكەن ۇرپاقتىڭ رۋحى ءاردايىم بيىك بولۋى ءتيىس. جاستارى جالىن جۇرەكتى، ءورشىل نامىستى، بيىك رۋحتى بولسا – ول ەلدىڭ ەڭسەسى دە بيىك بولادى. ءورشىل، نامىسشىل جاس وتانشىل، پاتريوت كەلەدى، حالقىنا، ءوز ۇلتىنا ادال قىزمەت ەتۋگە ۇمتىلادى». ءبىلىمدى بولۋ-قاي زاماندا دا بولسىن اۋاداي قاجەت. «ءبىلىمسىز ادام حايۋانمەن تەڭ» دەپ تەگىن ايتىلماعان. ءبىلىمىنىڭ ارقاسىندا ادام ۇلكەن جەتىستىكتەرگە جەتەدى جانە دە ەلىنە ءوز پايداسىن تيگىزە الادى. الدىمىزعا قويعان ماقساتتارىمىزدىڭ بىردەي بولىپ كورىنۋى – وتانىمىز ورتاق. سوندىقتان اقىلى مەن ءتىلى ءبىر، ويى مەن ارمانى ءبىر، جۇرەگى مەن تىلەگى ءبىر، ءاردايىم الدا بولۋعا ۇمتىلاتىن ۇرپاق بولا الساق، نۇر ۇستىنە نۇر بولار!
«مەن مەملەكەتىمنىڭ گۇلدەنۋى ءۇشىن نە ىستەي الامىن؟» دەپ ءوز ىشىمنەن ءجۇز ويلانىپ، مىڭ تولعاندىم. سەبەبى، بۇل ساۋال جاستار اراسىندا وتە كۇردەلى جانە اۋقىمدى. سوندىقتان بار ويىمدى جيناقتاپ، ساراپقا سالىپ، «ب ا ق شابا ما، باپ شابا ما» دەپ، باستاعان ءىسىمدى ورتا جولدان توقتاتقىم كەلمەي شىعارمامدى جازۋعا كىرىستىم.
كوپتىڭ تالقىلاۋىنا تۇسكەن بۇل ساۋالدىڭ جاۋابىن تاپقانداي بولىپ، ءوز الدىما قويعان ماقساتتارىممەن، ارمانداعان ارماندارىم جايلى ويلاي باستاعان ەدىم، ويىما وي قوسىلىپ قالامىما قانات ءبىتتى.
ءاربىرىمىز بۇل دۇنيەگە شىرىلداپ كەلگەن مەزەتتەن باستاپ، مىنا ءومىردىڭ اۋاسىمەن تىنىستاي باستايمىز. اتا-بابالارىمىزدىڭ كەيبىر قاسيەتىن انانىڭ اق سۇتىمەن سىڭىرە ومىرگە اياق باسامىز. ەڭ باستىسى ءارقايسىمىزدىڭ تۇتاستاي كەلبەتىمىز، ىشكى سىرتقى مازمۇنىمىز، ءارتۇرلى ويلارىمىز مەن ارماندارىمىز بولادى، ءبىراق ءتۇبى ءبارى ءبىر وزىندىك سيپاتقا يە. وسىعان بايلانىستى ءاربىرىمىزدىڭ اتقارار مىندەتىمىز بار.
«اسەمپاز بولما ارنەگە،
ونەرپاز بولساڭ، ارقالان.
سەن دە-بىر كىرپىش دۇنيەگە،
كەتىگىن تاپ تا بار قالان»، — دەپ قارا ولەڭنىڭ پاتشاسى ۇلى اقىن اباي اتامىز ايتىپ كەتكەندەي، كەز كەلگەن ادام «ءومىر» اتتى دۇنيەنىڭ بوساعاسىن اتتاعاننان كەيىن ءوز ورنىن، كىرپىش سەكىلدى ءوز كەتىگىن تابۋعا ۇمتىلادى، ياعني بيىكتەيدى، ونەدى، وسەدى. الدىنا قويعان قاعيداسىن بەرىك ۇستانىپ، تاڭداعان ماماندىقتارىنىڭ قىزىعىن كورۋگە ۇمتىلادى. بۇل رەتتە «ەلىم ءۇشىن نە ىستەي الامىن» دەگەن زاڭدى سۇراققا: «ءسىز ءوزىڭىز قالاعان كاسىبىڭىزدىڭ مامانى بولۋ ارقىلى ەلىڭىزگە ءوز ۇلەسىڭىزدى قوساسىز. ال سول قالاۋىڭىزداعى ماماندىق ارقىلى ءسىز ەل دامۋىنا پايدا اكەلەسىز»-دەپ جاۋاپ بەرۋگە بولاتىن سەكىلدى. ءبىراق بۇل ماقساتقا جەتۋ جولىندا تەك سوزگە قاراعاندا ناقتى، ايقىن قادامدارعا بارۋ ماڭىزدى. ەلىن سۇيەتىن ءار ادام مەملەكەتىنىڭ گۇلدەنۋى ءۇشىن ۇلەس قوسۋى كەرەك. الايدا ءوز ۇلەسىن قوسۋدا مىندەتتى تۇردە ۇلى ىستەر اتقارۋ شارت ەمەس. اركىم ءوز مۇمكىندىگىنە قاراي قىزمەت اتقارسا سول دا جەتكىلىكتى. كەيبىرى مادەنيەت جاعىنان، كەيبىرى ەكونوميكا، ساياسات جاعىنان، ال كەيبىرى تەحنيكا، ەكولوگيا، سپورت جاعىنان مەملەكەتىمىزگە ءوز ۇلەسىن قوسىپ جاتىر.
بۇگىنگى قازاقستان استاناسىن باس قالا ەتىپ، دامىعان مادەنيەت پەن ەكونوميكانىڭ، ءبىلىم مەن عىلىمنىڭ ورتالىعىنا اينالدىرىپ، ەلىنىڭ تۇراقتىلىعى مەن بىرلىگىن ساقتاپ، دۇنيەجۇزىنە تانىتۋعا كۇش سالۋدا. بۇعان مەملەكەتىمىزدىڭ بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنا، ەۋروپاداعى قاۋىپسىزدىك پەن ىنتىماقتاستىق ۇيىمى سياقتى حالىقارالىق قاۋىمداستىقتارعا مۇشە بولىپ دۇنيە ءجۇزى ەلدەرىمەن تىعىز بايلانىس ورناتۋى جانە وسى جولدا اتقارىپ جاتقان قىرۋار ىستەرى دالەل بولا الادى. كەمەڭگەر ەلباسىمىزدىڭ «قازاقستان -2050» باعدارلاماسى ءوز باعىتىمەن جۇزەگە اسسا، كەلەشەكتە قازاقستان مەملەكەتى دۇنيە جۇزىندەگى ءىرى مەملەكەتتەر قاتارىنا قوسىلادى دەگەن سەنىمدەمىن.
ءوزىم جايلى ايتسام مەن ستۋدەنتپىن. پاۆلودار قالاسىنىڭ يننوۆاسيالىق ەۋرازيا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ «جۋرناليستيكا» ماماندىعى بويىنشا ءبىلىم الۋدامىن. قازىرگى تاڭدا 3 كۋرس ستۋدەنتىمىن. وسى ءۇش جىل ىشىندە جۋرناليستيكا سالاسىنىڭ مۇحيتتاي شەكسىز تەرەڭىنە ءجۇزىپ كەتكەندەيمىن. بولاشاقتا وسى ماماندىقتىڭ ارقاسىندا ۇلكەن جەتىستىكتەرگە جەتىپ، ەلىم ءۇشىن ءبارىن ىستەۋگە دايىنمىن. مەنىڭ مەملەكەتتى گۇلدەندىرۋگە قوسار ۇلەسىم قانداي بولماق؟ مەنىڭ قوسار ۇلەسىم، وقۋىمدى جاقسى وقۋ، بولاشاق ماماندىعىمنىڭ قىر-سىرىنا تەوريالىق تۇرعىدان قانىعىپ، جان-جاقتى تانىپ، قوعامدىق جۇمىستارعا بەلسەنە ارالاسا ءجۇرىپ شىڭدالۋ. ءبارى شىڭدالۋ دەگەننەن شىعادى. كەز كەلگەن ماماندىق وزىندىك، باسقاعا ۇقسامايتىن تەرەڭ ىزدەنىستى تالاپ ەتەدى. ىزدەنگەن ادام داميدى، وزگە ادامداردان كوش ىلگەرى بولادى. ءوزىمىزدىڭ دامۋىمىز ارقىلى وزگەنىڭ دە ءبىلىمىن جەتىلدىرۋگە جول سالامىز. وسى تۇستا مەنىڭ ماماندىعىمنىڭ ءرولى اڭعارىلادى. نەگە دەسەڭىز، جۋرناليست باسقاعا ۇقسامايتىن، وزگەلەردەن ايىرماشىلىعى بار ماماندىق. سوندىقتان بۇل ماماندىقتىڭ تىزگىنىن ۇستاۋ ەكىنىڭ ءبىرىنىڭ قولىنان كەلە بەرمەيتىن ءىس دەپ بىلەمىز.
قازىرگى تاڭدا ەلىمىزدە كوپتەگەن ماڭىزدى جاعدايلار ورىن الۋدا. مەن بولسام وسى جاستارعا توقتالعىم كەلەدى. كوبىسى باتىسقا ەلىكتەيدى. ەلىكتەگەنى جارايدى كوز جۇمدىق، ءبىراق جاستار اراسىندا كوممۋنيكاسيا جوق. كوبىمىز ۇيالى تەلەفونعا، ناقتىراق ايتسام عالامتورعا تاۋەلدىمىز. ارامىزدا سىي-قۇرمەت ازايۋدا. بۇگىنگى جاستارعا رۋحاني بايلىق، تازا وي، تەرەڭ ءبىلىم، ادامگەرشىلىك، ادالدىق، قايرات، قالا بەرسە، دەنساۋلىعىمىز دا جەتىسپەيتىن سەكىلدى. نەگە دەنساۋلىعىمىزدى، جانىمىزدى تازا ۇستاپ، تالعامىمىزدىڭ بيىكتىگىن ءبىلدىرىپ، سالاۋاتتى ءومىر سۇرمەسكە؟ بۇل رەتتە مەنىڭ تاراپىمنان قانداي كومەك نەمەسە شەشىم بولادى؟ ءبىز جاستار ۇجىمى بولىپ بىرگە ات سالىسىپ، ەلىمىزدەگى ءتۇرلى قايىرىمدىلىق شارالارعا، ءارتۇرلى بايقاۋلارعا قاتىسىپ، جارالى جانعا دەمەۋ بولساق، ءدىني ەكسترەميزم مەن تەرروريزمگە قارسى تۇرىپ، ساپالى ءبىلىم الىپ، بولاشاقتا قازاق ەلىنىڭ ار-نامىسىن، قورعايتىنداي ناعىز پاتريوت بولامىز. ەگەردە قولىمنان كەلسە، جوعارىدا وتىرعان زاڭ وكىلدەرىن، ءماجىلىس جانە سەنات دەپۋتاتتارىن قازاق تىلىندە سايراتىپ، بالالارىن تاستاعان بەزبۇيرەك انالارعا قارسى زاڭ قولدانىپ، پارا العان ازاماتتاردى جازالاپ، زەينەتكەرلەردىڭ زەينەتاقىسىن كوتەرىپ، قاراپايىم قارا قازاقتىڭ جالاقىلارىن كوبەيتسەم، ەلىمىزدىڭ ەكونوميكاسىن ءوز ورنىنا قويىپ، مۇناي، گاز، كۇندەلىكتى ومىردە قولدانىلىپ جۇرگەن تۇرمىستىق زاتتاردىڭ باعالارىن قاراپايىم حالىققا قولجەتىمدى ەتىپ، لانكەستىكتى، قازاق قىزىنا ءتان ەمەس تۇماشالانىپ كيۋ دەگەندى جويسام جانە جەتىمدەردى جەبەپ قول ۇشىن سوزسام مەن ءوزىمنىڭ ەلىمدى گۇلدەندىرەر ەدىم. ەلباسىمىز بۇل جولدا ايانباي ەڭبەك ەتۋدە. ءبىز دە وسى جوعارىدا ايتىلعان ماسەلەلەردىڭ وڭ شەشىمىن تابۋعا جاردەمدەسسەك، مەنەن اسقان باقىتتى جان بولماس!
ءيا، مەن ءالى ستۋدەنتپىن. سوندا دا الدىما قويعان ماقساتىمنىڭ مازمۇنى ايقىن، ارمانىمنىڭ تۇعىرى بيىك. ءوز ماماندىعىممەن قاراپايىم حالىقتىڭ مۇڭىن مۇڭداپ، جوعىن جوقتاعان جانە تەك اقيقاتتى عانا جازاتىن جۋرناليست بولامىن دەپ وز-وزىمە سەرت ەتتىم.
ءبىزدىڭ جەر - تالاي باتىرلاردىڭ اق بىلەگىنىڭ كۇشىمەن، اق نايزانىڭ ۇشىمەن ارپالىسقان، قيىنشىلىقتىڭ تاۋقىمەتىن كورسە دە، شىدامدىلىق پەن تاباندىلىق تانىتقان ازاماتتارىمىزدىڭ ارقاسىندا جاستارعا، ياعني بىزدەرگە مۇرا ەتىپ قالدىرىلعان جەر. ول جەردى ساقتاۋ ەندى - ءبىزدىڭ مىندەتىمىز.
قورىتا ايتقاندا، پاتريوت، تاربيەلى، ءبىلىمدى ۇرپاقتىڭ قالىپتاسۋىنا كەپىل بولا الاتىن ۋنيۆەرسيتەتىمىزدە جارقىن بولاشاق ءۇشىن كوپ جۇمىستار قولعا الىنۋدا. ەلىمىزدىڭ بۇگىنگى جاستارى جاڭا جاعدايدا زاماناۋي مەملەكەتتىڭ جاساپ جاتقان سىندارلى ساياساتىنىڭ ارقاسىندا الىسقا قول سەرمەپ، الەمدىك دەڭگەيدەگى ۇستانىمدى يگەرىپ، كەلەشەكتىڭ كىلتىن ءوز قولدارىنا الۋدا. سوندىقتان كەلەشەكتە قازاقستان الەمدەگى ەڭ دامىعان، ەڭ قۋاتتى ەلدەردىڭ قاتارىنا ەنىپ گۇلدەنۋىنە بۇگىنگى ستۋدەنتتەر قالتقىسىز ۇلەستەرىن قوسادى، ياكي قوسۋ ءۇشىن ايانىپ قالمايدى دەگەن سەنىمدەمىن. ەلىمنىڭ كوركەيۋىنە قاسىق قانىم قالعانشا، تىنباي ەڭبەك ەتەتىنىمە ار الدىندا انت ەتەمىن!
ايدانا بورانبايەۆا
يننوۆاسيالىق ەۋرازيا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ 4 كۋرس ستۋدەنتى
پاۆلودار قالاسى
You Might Also Like
-
اتىراۋدان «ان-24» دەگەن ۇشاققا ءمىنىپ، استراحانعا قاراي ، ۇشساڭىز، سوناۋ بيىكتەن «قوعالى كولدەر، قوم سۋلاردى» كورەسىز. دە سول باياعى بابالار ەلىنە: اسان قايعى مەن قازتۋعان، شا...
-
ەرتە، ەرتە، ەرتەدە، ءبىر عاجايىپ ولكەدە مەيىرىمدى شاڭسورعىش بولىپتى. ءوزى سونداي سۇيكىمدى، ەلگەزەك، ەڭبەكقور ەكەن. ءوتىنىش ايتقان ۇلكەن-كىشىنىڭ كوڭىلىن قالدىرماي اپ-ساتتە تازالاۋ كەرەك جەردى ايناداي ج...
