مەن قازاقستاندىقپىن (شىعارما)
«اقتاستى ورتا مەكتەپ مەكتەپكە
دەيىنگى شاعىن ورتالىعىمەن»
كوممۋنالدىق مەملەكەتتىك مەكەمەسىنىڭ
8 - سىنىپ وقۋشىسى كەڭەسجان ەلدار
ءپان يەسى بەكمۋراتوۆا دينا مالىك قىزى
شىعارما
مەن قازاقستاندىقپىن
قازاق ەلى - قايسارلى دا باتىل، ايباتتى دا اسقاق ەلدەردىڭ ءبىرى. بوداندىقتى باستان كەشىرىپ، سۇم سوعىستىڭ تاۋقىمەتىن تارتىپ، سىڭار ساياساتتىڭ قۇرىعىنا تۇسكەن قازاق ەلى. اتا - بابالارىمىز تالاي جىلدار تار جول تايعاق كەشسە دە ەلىمىزدىڭ بولاشاعى، كەلەر ۇرپاقتىڭ باقىتتى عۇمىرى ءۇشىن كۇرەسكەن تاباندىلىق پەن اسقان قايسارلىق، شىدامدىلىق پەن باتىلدىق كورسەتكەن رايىمبەك بابامىزدىڭ، ءور ماحامبەتتىڭ، باتىر باۋىرجاننىڭ ۇرپاعى مەن بولامىن.
مەن قازاقستاندىقپىن. ويتكەنى مەن انا سۇتىمەن بىرگە سىڭگەن قازاق تىلىمەن «انا» دەگەن ءسوزدى ايتقان قازاقپىن. قارا قىلدى قاق جارعان قازىبەك اتامنىڭ، تورەلىگىن ءدوپ باسىپ ايتقان تولە ءبيدىڭ، ءادىلىن ايتقان ايتەكە ءبيدىڭ ءىزىن جالعاستىرۋشىمىن. قازاق ءتىلىنىڭ بايلىعى مەن بار ەكەندىگىن پاش ەتەتىن، مارتەبەسىن كوتەرەتىن، اباي، مۇحتار سويلەگەن دارا ءتىلدىڭ جاناشىرى مەن بولامىن. انا ءتىلىمىزدى الەمدىك تىلدەر قاتارىنا كوتەرەتىن ۇلانداردىڭ ءبىرىمىن.
مەن قازاقستاندىقپىن. كاسپييدەن التايعا دەيىن، الاتاۋ مەن قاراتاۋ جوتالارىنان باتىس ءسىبىر جازىعىنا دەيىنگى جەردى الىپ جاتقان ۇلان بايتاق قۋاتتى ەلدىڭ جاس ۇلانىمىن. كەڭ بايتاق اۋماعىندا تاۋلارى دا، ورمان دا، توعايلار دا، كەڭ جازىقتار دا بار. اقيىق اقىندار جىرلاپ وتكەن، رەسپۋبليكانىڭ وڭتۇستىك - شىعىسىندا ورنالاسقان، بيىكتىگى – 6995 مەترگە جەتەتىن ءحانتاڭىرى شىڭى.
ءحانتاڭىرى – قاريا شىڭ، دارا شىڭ، جالعاپ تۇرعان جەر مەن كوكتىڭ اراسىن - دەمەكشى، مەن سول بۇلتقا باسىن سۇيەگەن ءحانتاڭىرى شىڭىمەن ماقتانامىن. ويتكەنى مەن باتىر بابا ەسىمىمەن اتالاتىن، قوس اقىنى تەڭ وسكەن مۇقاعالي مەن ەركىن اتانىڭ، ۇلى جىبەك جولىندا ورنالاسقان رايىمبەك اۋدانىنىڭ تۋماسىمىن.
مەنىڭ ەلىم - قازاقستان، ەۋرازيا ماتەريگىندە ورنالاسقان بەس مەملەكەتپەن شەكتەسىپ جاتىر. باتىسى مەن سولتۇستىگىندە رەسەيمەن، شىعىسىندا قىتايمەن، وڭتۇستىگىندە تۇركىمەنستان، وزبەكستان جانە قىرعىزستانمەن شەكتەسەدى. جەر اۋماعى جاعىنان ەۋرازيا ماتەريگىندە رەسەي، جۇڭگو، ءۇندىستان مەملەكەتتەرىنەن كەيىن ءتورتىنشى ورىندى يەلەنەدى. جەر اۋماعى جاعىنان دۇنيەجۇزىندەگى اسا ءىرى مەملەكەتتەردىڭ العاشقى وندىعىنا كىرەدى.
قازاقستاننىڭ تابيعاتى – تاماشا. ەمگە داۋا، دەرتكە شيپا ءتۇرلى وسىمدىكتەرگە باي. قايناۋى قازىناعا تولى. دالاسىندا شۇبىرعان مال، جورتقان اڭ - قۇس، ايدىنىندا اققۋ - قازى. جايقالعان ءدانى كوز تۇندىرادى. وسىنداي ەلىمنىڭ تابيعاتىنا تامسانىپ، جاس جۇرەگىممەن ماقتانا الامىن.
مەن قازاقستاندىقپىن. ەرجۇرەك، دوستىققا ادال، باۋىرمال، قوناقجايمىن. اسقاق ارمان جەتەگىندە وتانشىلدىق رۋحتى تۋ ەتكەن ۇلت پەن ۇلىستاردىڭ ۇل - قىزدارىن قۇشاعىما سىيدىرىپ وتىرمىن. ولار قاسيەتتى قازاق توپىراعىندا ءوسىپ - ءونىپ، بەرەكە بىرلىكتە، دوستىق قارىم - قاتىناستا تىنىشتىق پەن تاتۋلىقتا ءومىر سۇرۋدە. ەڭسەسى ىرگەلى، تۇعىرى نىق، ىرىس پەن ىنتىماعى، بەرەكە بىرلىگى جاراسقان ەلدىڭ ۇلانىمىن.
ەلىمىز 1991 جىلى ەگەمەندىك الىپ، التىن كۇمبەزدى كوگىمدە، قىران قۇستى بايراعى جەلبىرەپ، ايبارلى ءانى اسقاقتاپ، داڭقتى قازاقستانىم تاۋەلسىز ەل اتاندى. بۇكىل الەمگە تانىلىپ قادام باستى. قازاقستان استاناسىن باس قالا ەتىپ، دامىعان مادەنيەت پەن ەكونوميكانىڭ، ءبىلىم مەن عىلىمنىڭ ورتالىعىنا اينالدىرا، ەلىنىڭ تۇراقتىلىعى مەن بىرلىگىن ساقتاپ دۇنيە جۇزىنە تانىتۋعا كۇش سالۋدا. ەلىمىزدە وبسە، سامميت، ازيا ويىندارى ءوتتى. ەندى 2017 جىلى ەحرو جوسپارلانۋدا. ياعني، قازاق ەلى بۇدان دا تانىمال بولماقشى.
«ەگەمەن ەلدىڭ ەڭسەسى بيىك»- دەگەندەي بۇگىنگى كۇنى ەلىمىز ءالى تالاي اسۋلاردى اسۋعا بەلىن بەكەم بۋىپ، ەل الدىنداعى جاڭا مىندەتتەر «ءجۇز ناقتى قاداممەن» الەمنىڭ دامىعان 30 ەلىنىڭ قاتارىنا كىرۋ مىندەتى تۇر.
«ەل ءۇمىتىن ەر اقتار، ەر اتاعىن ەل ساقتار» دەمەكشى وسىنداي الىپ ەلدى باسقارىپ وتىرعان تۇڭعىش پرەزيدەنتىمىز ن. ءا. نازاربايەۆ اتامىز قايراتكەرلىگىنىڭ، كورەگەندىگىنىڭ ارقاسىندا ەلىمدى باستاپ كەلەدى.
بولاشاقتا مەن ەلىمنىڭ ءقادىرلى ازاماتى، ماقتانىشى بولامىن. ەلىمنىڭ ەرتەڭى، بولاشاعى ءۇشىن ايانباي ەڭبەك ەتۋ، وقۋ وقىپ، ءبىلىم يگەرۋ، جاس تاۋەلسىز مەملەكەتىمنىڭ ىرگەسىنىڭ بەكي ءتۇسۋى، ۇلتتار اراسىنداعى ىنتىماقتاستىق پەن دوستىقتى نىعايتۋ ەڭ باستى پارىزىم دەپ تۇسىنەمىن.
ن. ءا. نازاربايەۆ: «ەلىڭنىڭ ۇلى بولساڭ، ەلىڭە جانىڭ اشىسا، ازاماتتىق نامىسىڭ بولسا، قازاق مەملەكەتىنىڭ نىعايىپ - كوركەيۋى جولىندا جان تەرىڭدى سىعىپ ءجۇرىپ ەڭبەك ەت. جەردىڭ دە، ەلدىڭ دە يەسى ءوزىڭ ەكەنىڭدى ۇمىتپا!» دەگەن.
عاسىردان عاسىرعا جىبەك جەلى بولىپ جالعاسىپ كەلە جاتقان بابالار اماناتىن، ەلباسىنىڭ ءۇمىتىن اقتايتىن قازاقستان ازاماتى مەن بولامىن.
دەيىنگى شاعىن ورتالىعىمەن»
كوممۋنالدىق مەملەكەتتىك مەكەمەسىنىڭ
8 - سىنىپ وقۋشىسى كەڭەسجان ەلدار
ءپان يەسى بەكمۋراتوۆا دينا مالىك قىزى
شىعارما
مەن قازاقستاندىقپىن
قازاق ەلى - قايسارلى دا باتىل، ايباتتى دا اسقاق ەلدەردىڭ ءبىرى. بوداندىقتى باستان كەشىرىپ، سۇم سوعىستىڭ تاۋقىمەتىن تارتىپ، سىڭار ساياساتتىڭ قۇرىعىنا تۇسكەن قازاق ەلى. اتا - بابالارىمىز تالاي جىلدار تار جول تايعاق كەشسە دە ەلىمىزدىڭ بولاشاعى، كەلەر ۇرپاقتىڭ باقىتتى عۇمىرى ءۇشىن كۇرەسكەن تاباندىلىق پەن اسقان قايسارلىق، شىدامدىلىق پەن باتىلدىق كورسەتكەن رايىمبەك بابامىزدىڭ، ءور ماحامبەتتىڭ، باتىر باۋىرجاننىڭ ۇرپاعى مەن بولامىن.
مەن قازاقستاندىقپىن. ويتكەنى مەن انا سۇتىمەن بىرگە سىڭگەن قازاق تىلىمەن «انا» دەگەن ءسوزدى ايتقان قازاقپىن. قارا قىلدى قاق جارعان قازىبەك اتامنىڭ، تورەلىگىن ءدوپ باسىپ ايتقان تولە ءبيدىڭ، ءادىلىن ايتقان ايتەكە ءبيدىڭ ءىزىن جالعاستىرۋشىمىن. قازاق ءتىلىنىڭ بايلىعى مەن بار ەكەندىگىن پاش ەتەتىن، مارتەبەسىن كوتەرەتىن، اباي، مۇحتار سويلەگەن دارا ءتىلدىڭ جاناشىرى مەن بولامىن. انا ءتىلىمىزدى الەمدىك تىلدەر قاتارىنا كوتەرەتىن ۇلانداردىڭ ءبىرىمىن.
مەن قازاقستاندىقپىن. كاسپييدەن التايعا دەيىن، الاتاۋ مەن قاراتاۋ جوتالارىنان باتىس ءسىبىر جازىعىنا دەيىنگى جەردى الىپ جاتقان ۇلان بايتاق قۋاتتى ەلدىڭ جاس ۇلانىمىن. كەڭ بايتاق اۋماعىندا تاۋلارى دا، ورمان دا، توعايلار دا، كەڭ جازىقتار دا بار. اقيىق اقىندار جىرلاپ وتكەن، رەسپۋبليكانىڭ وڭتۇستىك - شىعىسىندا ورنالاسقان، بيىكتىگى – 6995 مەترگە جەتەتىن ءحانتاڭىرى شىڭى.
ءحانتاڭىرى – قاريا شىڭ، دارا شىڭ، جالعاپ تۇرعان جەر مەن كوكتىڭ اراسىن - دەمەكشى، مەن سول بۇلتقا باسىن سۇيەگەن ءحانتاڭىرى شىڭىمەن ماقتانامىن. ويتكەنى مەن باتىر بابا ەسىمىمەن اتالاتىن، قوس اقىنى تەڭ وسكەن مۇقاعالي مەن ەركىن اتانىڭ، ۇلى جىبەك جولىندا ورنالاسقان رايىمبەك اۋدانىنىڭ تۋماسىمىن.
مەنىڭ ەلىم - قازاقستان، ەۋرازيا ماتەريگىندە ورنالاسقان بەس مەملەكەتپەن شەكتەسىپ جاتىر. باتىسى مەن سولتۇستىگىندە رەسەيمەن، شىعىسىندا قىتايمەن، وڭتۇستىگىندە تۇركىمەنستان، وزبەكستان جانە قىرعىزستانمەن شەكتەسەدى. جەر اۋماعى جاعىنان ەۋرازيا ماتەريگىندە رەسەي، جۇڭگو، ءۇندىستان مەملەكەتتەرىنەن كەيىن ءتورتىنشى ورىندى يەلەنەدى. جەر اۋماعى جاعىنان دۇنيەجۇزىندەگى اسا ءىرى مەملەكەتتەردىڭ العاشقى وندىعىنا كىرەدى.
قازاقستاننىڭ تابيعاتى – تاماشا. ەمگە داۋا، دەرتكە شيپا ءتۇرلى وسىمدىكتەرگە باي. قايناۋى قازىناعا تولى. دالاسىندا شۇبىرعان مال، جورتقان اڭ - قۇس، ايدىنىندا اققۋ - قازى. جايقالعان ءدانى كوز تۇندىرادى. وسىنداي ەلىمنىڭ تابيعاتىنا تامسانىپ، جاس جۇرەگىممەن ماقتانا الامىن.
مەن قازاقستاندىقپىن. ەرجۇرەك، دوستىققا ادال، باۋىرمال، قوناقجايمىن. اسقاق ارمان جەتەگىندە وتانشىلدىق رۋحتى تۋ ەتكەن ۇلت پەن ۇلىستاردىڭ ۇل - قىزدارىن قۇشاعىما سىيدىرىپ وتىرمىن. ولار قاسيەتتى قازاق توپىراعىندا ءوسىپ - ءونىپ، بەرەكە بىرلىكتە، دوستىق قارىم - قاتىناستا تىنىشتىق پەن تاتۋلىقتا ءومىر سۇرۋدە. ەڭسەسى ىرگەلى، تۇعىرى نىق، ىرىس پەن ىنتىماعى، بەرەكە بىرلىگى جاراسقان ەلدىڭ ۇلانىمىن.
ەلىمىز 1991 جىلى ەگەمەندىك الىپ، التىن كۇمبەزدى كوگىمدە، قىران قۇستى بايراعى جەلبىرەپ، ايبارلى ءانى اسقاقتاپ، داڭقتى قازاقستانىم تاۋەلسىز ەل اتاندى. بۇكىل الەمگە تانىلىپ قادام باستى. قازاقستان استاناسىن باس قالا ەتىپ، دامىعان مادەنيەت پەن ەكونوميكانىڭ، ءبىلىم مەن عىلىمنىڭ ورتالىعىنا اينالدىرا، ەلىنىڭ تۇراقتىلىعى مەن بىرلىگىن ساقتاپ دۇنيە جۇزىنە تانىتۋعا كۇش سالۋدا. ەلىمىزدە وبسە، سامميت، ازيا ويىندارى ءوتتى. ەندى 2017 جىلى ەحرو جوسپارلانۋدا. ياعني، قازاق ەلى بۇدان دا تانىمال بولماقشى.
«ەگەمەن ەلدىڭ ەڭسەسى بيىك»- دەگەندەي بۇگىنگى كۇنى ەلىمىز ءالى تالاي اسۋلاردى اسۋعا بەلىن بەكەم بۋىپ، ەل الدىنداعى جاڭا مىندەتتەر «ءجۇز ناقتى قاداممەن» الەمنىڭ دامىعان 30 ەلىنىڭ قاتارىنا كىرۋ مىندەتى تۇر.
«ەل ءۇمىتىن ەر اقتار، ەر اتاعىن ەل ساقتار» دەمەكشى وسىنداي الىپ ەلدى باسقارىپ وتىرعان تۇڭعىش پرەزيدەنتىمىز ن. ءا. نازاربايەۆ اتامىز قايراتكەرلىگىنىڭ، كورەگەندىگىنىڭ ارقاسىندا ەلىمدى باستاپ كەلەدى.
بولاشاقتا مەن ەلىمنىڭ ءقادىرلى ازاماتى، ماقتانىشى بولامىن. ەلىمنىڭ ەرتەڭى، بولاشاعى ءۇشىن ايانباي ەڭبەك ەتۋ، وقۋ وقىپ، ءبىلىم يگەرۋ، جاس تاۋەلسىز مەملەكەتىمنىڭ ىرگەسىنىڭ بەكي ءتۇسۋى، ۇلتتار اراسىنداعى ىنتىماقتاستىق پەن دوستىقتى نىعايتۋ ەڭ باستى پارىزىم دەپ تۇسىنەمىن.
ن. ءا. نازاربايەۆ: «ەلىڭنىڭ ۇلى بولساڭ، ەلىڭە جانىڭ اشىسا، ازاماتتىق نامىسىڭ بولسا، قازاق مەملەكەتىنىڭ نىعايىپ - كوركەيۋى جولىندا جان تەرىڭدى سىعىپ ءجۇرىپ ەڭبەك ەت. جەردىڭ دە، ەلدىڭ دە يەسى ءوزىڭ ەكەنىڭدى ۇمىتپا!» دەگەن.
عاسىردان عاسىرعا جىبەك جەلى بولىپ جالعاسىپ كەلە جاتقان بابالار اماناتىن، ەلباسىنىڭ ءۇمىتىن اقتايتىن قازاقستان ازاماتى مەن بولامىن.
You Might Also Like
