مەنىڭ تاۋەلسىز قازاقستانىم
مەنىڭ تاۋەلسىز قازاقستانىم
ماقساتى: تاۋەلسىزدىك ۇعىمىن ءتۇسىندىرۋ. تۋعان جەردى، ەلىن سۇيەتىن، ۇلتجاندى، ادامگەرشىلىگى مول ازامات ەتىپ تاربيەلەۋ.
«اداي» كۇيى ويناپ تۇرادى، بالالار قولدارىنا جالاۋشا الىپ شىعادى. ءۇش رەت اينالىپ ورىندارىندا تۇرادى.
- بالالار قوناقتارمەن امانداسىپ الايىق.
شاتتىق شەڭبەرى:
جارقىراسىن كۇنىمىز!
تىنىش بولسىن ەلىمىز!
امان بولسىن باسىڭىز!
مىقتى بولسىن دەنىڭىز!
بۇگىنگى ءبىزدىڭ اشىق تاربيە ساعاتىمىزدىڭ تاقىرىبى: «مەنىڭ تاۋەلسىز قازاقستانىم!».
- بالالار ءقازىر قاي مەزگىل!
- قىس مەزگىلى.
- قىستىڭ قاي ايى؟
- جەلتوقسان ايى.
- جەلتوقسان ايىندا قانداي مەيرامدار بار؟
- تۇڭعىش پرەزيدەنت كۇنى 1 جەلتوقسان، 16 جەلتوقسان تاۋەلسىزدىك كۇنى، 31 جەلتوقسان جاڭا جىل.
- ءبىز وتكەن اپتادا پرەزيدەنت كۇنى اتاپ وتتىك. ءبىزدىڭ قازاقستان دەگەن ەلدىڭ پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆ.
16 جەلتوقسان تاۋەلسىزدىك كۇنى دەيمىز. تاۋەلسىزدىك دەگەن ياعني ءبىزدىڭ ءوز الدىنا دەربەس مەملەكەت. ءوزىمىزدىڭ ەلتاڭبامىز، تۋىمىز، گيمن بار. ولاردى رامىزدەر دەپ اتايمىز.
ەگەمەندى ەلىمىزدىڭ ەلتاڭباسىنان كەڭ - بايتاق وتانىمىزدىڭ وتكەن تاريحى، باي ءداستۇرى، سالت - ساناسى مەن جاسامپاز رۋحى تولىق تانىلادى. وندا نەلەر بەينەلەنگەنىنە نازار اۋدارايىق. ەلتاڭبانىڭ ورتاسىندا شاڭىراق تۇر. شاڭىراقتى، ياعني ءبىزدىڭ بەيبىتشىل وتانىمىزدى قورعاۋ ءۇشىن، شاڭىراقتىڭ بيىك بولۋى ويلاستىرىلعان. قازاقتا: « شاڭىراعىڭ بيىك، كەرەگەڭ كەڭ، بوساعاڭ بەرىك بولسىن» دەگەن تىلەك - ءسوز بار. ەلتاڭبا اۆتورلارى جانداربەك مالىبەك ۇلى مەن شوت - امان ىدىرىس ۇلى ءۋاليحان وسى سوزدەردى باسشىلىققا العان.
ەلتاڭبانىڭ ەكى جاعىندا دا قاناتتى پىراق بەينەلەنگەن. جىلقى مالى، جۇيرىك ات قازاقتا ەرەكشە باعالانعان. ءتىپتى ونىڭ شارۋاشىلىقتى دامىتۋدا، بوستاندىق جولىنداعى كۇرەستە دە ماڭىزى بولعانىن تاريحتان بىلەمىز. پىراق - مال شارۋاشىلىعىنىڭ باسىم بولعانىن اڭعارتاتىن جيىنتىق بەينە. بۇل تۇستا ءبىزدىڭ وتانىمىزدى قورعاۋ، ونىڭ ىرگەسىنىڭ بەرىك بولۋى ويلاستىرىلعان. وسى ماقساتتا جەتى بۋىننان تۇراتىن ءمۇيىز تاڭدالعان. جەتى بۋىن ءبىر جاعىنان ىرگەسى ءبۇتىن ەلدىكتى، اتا ءداستۇرىن قاستەرلەۋ دەگەندى اڭعارتادى. جالپى، قازاق ءمۇيىزدى قاستەرلەگەن. پىراقتىڭ قاناتى ءبىر قاراعاندا بيدايدىڭ باۋلانعان ءساتىن ەسكە سالادى. جوعارىدا ءدال ورتادا بەس بۇرىشتى جۇلدىز بەينەلەنگەن. قازاقتىڭ سان عاسىرلىق تاريحىندا جۇلدىزدىڭ قانشالىقتى ماڭىزدى بولعانى بەلگىلى. ەل جۇلدىزدى قاستەرلەيدى.
ەندى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك تۋىنا نازار اۋدارايىق. بايگەدەن وزىپ شىققان بۇل تۋدىڭ اۆتورى - الماتىلىق شاكەن وڭلاسىن ۇلى نيازبەكوۆ. تۋ نەلىكتەن كوك ءتۇستى؟ بۇكىل دۇنيەگە كوك ءجۇزى، اسپان الەمى ورتاق. جەر شارى ۇلتتارعا، مەملەكەتتەرگە جانە باسقالارعا بولىنگەنمەن، جوعارىدان ايقارا اشىلعان اسپان ەشقاشان بولىنبەگەن، بولىنبەيدى دە. ال كۇنگە كەلەتىن بولساق، ول دا بارشاعا ورتاق. كۇن ساۋلەسى بارىنە نۇرىن شاشادى، ساۋلەسىن توگەدى. ونىڭ جىلۋى جەر بەتىندەگى بۇكىل تىرشىلىك اتاۋلىعا ورتاق. سوندىقتان دا كۇننىڭ تۋدان ورىن الۋى لايىق. قازاق حالقى سوناۋ ەرتە زاماننان بەرى قىراندى كيەلى، قاسيەتتى قۇس دەپ ەسەپتەگەن. تۋدان قىراننىڭ ورىن الۋى تاۋەلسىزدىك العان قازاقستان قىران سياقتى بيىكتە بولسىن، عۇمىرى ۇزاق بولسىن دەگەن ويدان تۋعان.
بۇلارمەن قاتار تۋدان قازاقتىڭ ويۋ - ورنەگىن بايقايمىز. مۇنىڭ ءوزى تۋدىڭ ەرەكشەلىگىن - قازاق ەلىنىڭ وزىندىك سيپاتىن، تانىمدىق بەينەسىن كورسەتەدى.
ەگەر دە تۋعا تۇتاس زەر سالساق، اۆتوردىڭ ونى جاساعاندا ۇلكەن مازمۇندى ويلاستىرىلعانى بايقالادى. ول: كوك جۇزىندە الەمگە نۇرىن شاشقان كۇن ساۋلەسى، استىندا قياعا قانات قاققان قىران - تىنىشتىقتىڭ، باياندى ءومىردىڭ بەلگىسى، ال ويۋ - ورنەك تۋدىڭ قاي ەلدىكى ەكەنىن اڭعارتادى
گيمن – 1. جينالىستار مەن ماجىلىستەردە؛
2. ەسكەرتكىشتەر ورناتىلعاندا؛
3. شەت ەلدەردىڭ مەملەكەت باسشىلارىن قارسى العاندا نەمەسە شىعارىپ سالعاندا ورىندالادى.
4. گيمندى مىندەتتى تۇردە تۇرەگەپ تۇرىپ، وڭ قولىمەن جۇرەگىن ۇستاپ تىڭدايدى.
وسى رامىزدەر تۋرالى كوكتەگەن تاقپاقتار بار.
كوك اسپانداي كوكپەڭبەك،
قازاقستان جالاۋى.
كوك ەمەس ول تەكتەن – تەك
ەلدىڭ اشىق قاباعى.
اق نەيتتى – التىن كۇن،
اسقار ارمان – قىرانى.
جالاۋى بۇل حالقىمنىڭ
مارتەبەسى، ماقتانى.
ماقساتى: تاۋەلسىزدىك ۇعىمىن ءتۇسىندىرۋ. تۋعان جەردى، ەلىن سۇيەتىن، ۇلتجاندى، ادامگەرشىلىگى مول ازامات ەتىپ تاربيەلەۋ.
«اداي» كۇيى ويناپ تۇرادى، بالالار قولدارىنا جالاۋشا الىپ شىعادى. ءۇش رەت اينالىپ ورىندارىندا تۇرادى.
- بالالار قوناقتارمەن امانداسىپ الايىق.
شاتتىق شەڭبەرى:
جارقىراسىن كۇنىمىز!
تىنىش بولسىن ەلىمىز!
امان بولسىن باسىڭىز!
مىقتى بولسىن دەنىڭىز!
بۇگىنگى ءبىزدىڭ اشىق تاربيە ساعاتىمىزدىڭ تاقىرىبى: «مەنىڭ تاۋەلسىز قازاقستانىم!».
- بالالار ءقازىر قاي مەزگىل!
- قىس مەزگىلى.
- قىستىڭ قاي ايى؟
- جەلتوقسان ايى.
- جەلتوقسان ايىندا قانداي مەيرامدار بار؟
- تۇڭعىش پرەزيدەنت كۇنى 1 جەلتوقسان، 16 جەلتوقسان تاۋەلسىزدىك كۇنى، 31 جەلتوقسان جاڭا جىل.
- ءبىز وتكەن اپتادا پرەزيدەنت كۇنى اتاپ وتتىك. ءبىزدىڭ قازاقستان دەگەن ەلدىڭ پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆ.
16 جەلتوقسان تاۋەلسىزدىك كۇنى دەيمىز. تاۋەلسىزدىك دەگەن ياعني ءبىزدىڭ ءوز الدىنا دەربەس مەملەكەت. ءوزىمىزدىڭ ەلتاڭبامىز، تۋىمىز، گيمن بار. ولاردى رامىزدەر دەپ اتايمىز.
ەگەمەندى ەلىمىزدىڭ ەلتاڭباسىنان كەڭ - بايتاق وتانىمىزدىڭ وتكەن تاريحى، باي ءداستۇرى، سالت - ساناسى مەن جاسامپاز رۋحى تولىق تانىلادى. وندا نەلەر بەينەلەنگەنىنە نازار اۋدارايىق. ەلتاڭبانىڭ ورتاسىندا شاڭىراق تۇر. شاڭىراقتى، ياعني ءبىزدىڭ بەيبىتشىل وتانىمىزدى قورعاۋ ءۇشىن، شاڭىراقتىڭ بيىك بولۋى ويلاستىرىلعان. قازاقتا: « شاڭىراعىڭ بيىك، كەرەگەڭ كەڭ، بوساعاڭ بەرىك بولسىن» دەگەن تىلەك - ءسوز بار. ەلتاڭبا اۆتورلارى جانداربەك مالىبەك ۇلى مەن شوت - امان ىدىرىس ۇلى ءۋاليحان وسى سوزدەردى باسشىلىققا العان.
ەلتاڭبانىڭ ەكى جاعىندا دا قاناتتى پىراق بەينەلەنگەن. جىلقى مالى، جۇيرىك ات قازاقتا ەرەكشە باعالانعان. ءتىپتى ونىڭ شارۋاشىلىقتى دامىتۋدا، بوستاندىق جولىنداعى كۇرەستە دە ماڭىزى بولعانىن تاريحتان بىلەمىز. پىراق - مال شارۋاشىلىعىنىڭ باسىم بولعانىن اڭعارتاتىن جيىنتىق بەينە. بۇل تۇستا ءبىزدىڭ وتانىمىزدى قورعاۋ، ونىڭ ىرگەسىنىڭ بەرىك بولۋى ويلاستىرىلعان. وسى ماقساتتا جەتى بۋىننان تۇراتىن ءمۇيىز تاڭدالعان. جەتى بۋىن ءبىر جاعىنان ىرگەسى ءبۇتىن ەلدىكتى، اتا ءداستۇرىن قاستەرلەۋ دەگەندى اڭعارتادى. جالپى، قازاق ءمۇيىزدى قاستەرلەگەن. پىراقتىڭ قاناتى ءبىر قاراعاندا بيدايدىڭ باۋلانعان ءساتىن ەسكە سالادى. جوعارىدا ءدال ورتادا بەس بۇرىشتى جۇلدىز بەينەلەنگەن. قازاقتىڭ سان عاسىرلىق تاريحىندا جۇلدىزدىڭ قانشالىقتى ماڭىزدى بولعانى بەلگىلى. ەل جۇلدىزدى قاستەرلەيدى.
ەندى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك تۋىنا نازار اۋدارايىق. بايگەدەن وزىپ شىققان بۇل تۋدىڭ اۆتورى - الماتىلىق شاكەن وڭلاسىن ۇلى نيازبەكوۆ. تۋ نەلىكتەن كوك ءتۇستى؟ بۇكىل دۇنيەگە كوك ءجۇزى، اسپان الەمى ورتاق. جەر شارى ۇلتتارعا، مەملەكەتتەرگە جانە باسقالارعا بولىنگەنمەن، جوعارىدان ايقارا اشىلعان اسپان ەشقاشان بولىنبەگەن، بولىنبەيدى دە. ال كۇنگە كەلەتىن بولساق، ول دا بارشاعا ورتاق. كۇن ساۋلەسى بارىنە نۇرىن شاشادى، ساۋلەسىن توگەدى. ونىڭ جىلۋى جەر بەتىندەگى بۇكىل تىرشىلىك اتاۋلىعا ورتاق. سوندىقتان دا كۇننىڭ تۋدان ورىن الۋى لايىق. قازاق حالقى سوناۋ ەرتە زاماننان بەرى قىراندى كيەلى، قاسيەتتى قۇس دەپ ەسەپتەگەن. تۋدان قىراننىڭ ورىن الۋى تاۋەلسىزدىك العان قازاقستان قىران سياقتى بيىكتە بولسىن، عۇمىرى ۇزاق بولسىن دەگەن ويدان تۋعان.
بۇلارمەن قاتار تۋدان قازاقتىڭ ويۋ - ورنەگىن بايقايمىز. مۇنىڭ ءوزى تۋدىڭ ەرەكشەلىگىن - قازاق ەلىنىڭ وزىندىك سيپاتىن، تانىمدىق بەينەسىن كورسەتەدى.
ەگەر دە تۋعا تۇتاس زەر سالساق، اۆتوردىڭ ونى جاساعاندا ۇلكەن مازمۇندى ويلاستىرىلعانى بايقالادى. ول: كوك جۇزىندە الەمگە نۇرىن شاشقان كۇن ساۋلەسى، استىندا قياعا قانات قاققان قىران - تىنىشتىقتىڭ، باياندى ءومىردىڭ بەلگىسى، ال ويۋ - ورنەك تۋدىڭ قاي ەلدىكى ەكەنىن اڭعارتادى
گيمن – 1. جينالىستار مەن ماجىلىستەردە؛
2. ەسكەرتكىشتەر ورناتىلعاندا؛
3. شەت ەلدەردىڭ مەملەكەت باسشىلارىن قارسى العاندا نەمەسە شىعارىپ سالعاندا ورىندالادى.
4. گيمندى مىندەتتى تۇردە تۇرەگەپ تۇرىپ، وڭ قولىمەن جۇرەگىن ۇستاپ تىڭدايدى.
وسى رامىزدەر تۋرالى كوكتەگەن تاقپاقتار بار.
كوك اسپانداي كوكپەڭبەك،
قازاقستان جالاۋى.
كوك ەمەس ول تەكتەن – تەك
ەلدىڭ اشىق قاباعى.
اق نەيتتى – التىن كۇن،
اسقار ارمان – قىرانى.
جالاۋى بۇل حالقىمنىڭ
مارتەبەسى، ماقتانى.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
