مىڭ ءبىر ماقال
سىنىبى: 5
تاربيە ساعاتىنىڭ تاقىرىبى مىڭ ءبىر ماقال (سلايدىمەن)
سىلتەمە جوسپار
جالپى ماقساتى: ماقال – ماتەل ايتۋ ارقىلى وقۋشىلاردى كوركەم، ۇتىمدى سويلەۋگە، قيىننان قيىستىرا بىلۋگە، سوزدىك قورىن مولايتۋعا، ويلارىن مازمۇندى جەتكىزە بىلۋگە ۇيرەتۋ.
كۇتىلەتىن ناتيجە: ماقال – ماتەل ايتۋ ارقىلى وقۋشىلار تاپقىر وي ايتىپ، ۇتىمدى سويلەۋگە، قيىننان قيىستىرا بىلۋگە، سوزدىك قورىن مولايتۋعا قالىپتاسادى.
نەگىزگى يدەيالار: ماقال - ماتەل – اتا بابامىزدان قالعان وشپەس مۇرا. كولەمى جاعىنان شاعىن بولعانمەن، ۋاقىت وتكەن سايىن ماعىناسى تەرەڭدەپ، قۇنى ارتىپ، قىمبات قازىناعا اينالىپ كەلەدى. ماقال - ماتەل – تاربيەلىك ءمانى زور، رۋحاني بايلىق.
تاپسىرمالار:
ۇجىمدىق جۇمىس (دوڭگەلەك ۇستەل)
ۇجىمدىق جۇمىس (ەكى جاقتى تۇسىندىرمە كۇندەلىگى)
توپتىق جۇمىس (جاسىرىن تاقىرىپ)
توپتىق جۇمىس (سۋرەتتەر سويلەيدى)
ۇجىمدىق جۇمىس (قانداي ءسوز؟)
ساباق بويىنشا ءمۇعالىمنىڭ جازبالارى: (ءمۇعالىم جانە وقۋشى نەمەن اينالىسادى)
ءى. ۇيىمداستىرۋ
1. سىنىپ وقۋشىلارىنا جاعىمدى احۋال تۋعىزۋ. كوڭىل - كۇيلەرىن سمايليكتەر ارقىلى كورسەتۋ. (1 مينۋت)
2. توپقا ءبولۋ (ماقال - ماتەل ارقىلى قيىندىلاردى قۇراستىرادى
/تويدىڭ بولعانىنان بولادىسى قىزىق، اقساق قوي تۇستەن كەيىن ماڭىرايدى، ءىنىسى باردىڭ تىنىسى بار، اعاسى باردىڭ جاعاسى بار/ ماقالدارى بويىنشا 3 توپقا بولىنەدى، 2 مينۋت)
- جارايسىزدار، راحمەت! ءبارىمىز ءارقاشان بىرگە جۇرەيىك جانە سىنىبىمىز ءۇشىن، توبىمىز ءۇشىن جانىمىز ءبىر بولسىن!
ءىى. توپتىق جۇمىس: «دوڭگەلەك ۇستەل» (3 مينۋت)
- كىم قانداي ماقال - ماتەلدەر بىلەدى؟
ورتادا جاتقان اق پاراققا توپ مۇشەلەرى تۇگەل ساعات ءتىلى بويىنشا ۇيدەن جاتتاپ كەلگەن ماقال - ماتەلدەرىنىڭ 3 - 4 - ەۋىن جازادى، ءبىر اينالىم عانا جاسالىنادى. سوڭعى وقۋشى توبىنىڭ جازعانىن وقىپ شىعادى. (وقۋشىلار سۇراقتارى ماداقتاۋ، قوشەمەتتەۋ ارقىلى ءفورماتيۆتى باعالانادى)
- ال، بالالار، ءار توپتان بۇرىن ەستىمەگەن ءبىر ماقال - ماتەلدى تاڭداپ، ونىڭ ماعىناسىن اشايىق. تاقتاعا «ەكى جاقتى تۇسىندىرمە كۇندەلىگى» ادىسىنە سالىپ، ماقال - ماتەلدەردىڭ ماعىناسىن اشىپ جازۋ. (2 مينۋت)
ەكى جاقتى تۇسىندىرمە كۇندەلىگى (مىسالى)
توپ ماقال - ماتەل ماعىناسى
ءى قاراڭعىدا تاپقانىڭدى حانعا بەرمە،
جارىقتا تاپقانىڭدى جانعا بەرمە. ەڭبەكپەن تاپقانىڭدى ورىنسىز شاشپا.
ءىى ءوزىن - ءوزى سىيلاعان ەر باقىتتى،
ءوزىن - ءوزى بيلەگەن ەل باقىتتى. ادام اۋەلى ءوز ءقادىرىن بىلسە عانا ەل مەن جەر ءقادىرىن بىلە الادى.
ءىىى شىن ەر جەڭسە، تاسىماس،
جەڭىلسە جاسىماس. قانداي جاعداي بولسا دا، ءوز - ءوزىڭدى سابىرلى ۇستاپ ۇيرەن.
ءىىى. ماعىنانى تانۋ. (3 مينۋت)
ماقال - ماتەل – اتا بابامىزدان قالعان وشپەس مۇرا. كولەمى جاعىنان شاعىن بولعانمەن، ۋاقىت وتكەن سايىن ماعىناسى تەرەڭدەپ، قۇنى ارتىپ، قىمبات قازىناعا اينالىپ كەلەدى. ماقال - ماتەل – تاربيەلىك ءمانى زور، رۋحاني بايلىق. وسى تۇستا مەن وسى ماقال مەن ماتەل ايىرماشىلىعىن ءتۇسىندىرىپ وتكىم كەلىپ وتىر. مىسالى: ماقالدا قورىتىندى، تۇجىرىمدى ءتۇيىن ايتىلادى. ايتىلار وي ناقتى تولىق جەتكىزىلەدى. مىسالى: «ەر جىگىت ەلى ءۇشىن تۋادى، ەلى ءۇشىن ولەدى» دەگەن ماقالدا ەلدى قورعاۋ، جەردى قورعاۋ ناعىز جىگىتتىڭ ءىسى ەكەندىگى ايتىلىپ تۇر. ال، ماتەلدە وي تىكەلەي بىلدىرىلمەي تۇسپالداپ، جانامالاپ ايتىلادى. مىسالى: «كوپپەن كورگەن ۇلى توي». مۇندا نە كورسەڭ دە حالىقپەن بىرگە كور، ءوز باسىڭنىڭ عانا قامىن ويلاما دەگەن ءسوز تۇسپالداپ ايتىلىپ تۇر.
ءىV. توپتىق جۇمىس «جاسىرىن تاقىرىپ» (20 مينۋت)
ءار توپقا جاسىرىن تاقىرىپ بەرىلەدى، سول تاقىرىپقا بايلانىستى پلاكاتقا سۋرەت سالادى. سالعان سۋرەتتەرىن قاراما - قارسى توپقا بەرىپ، ول توپ قانداي تاقىرىپقا سالىنعانىن تاۋىپ، سول پلاكاتقا ماقال - ماتەلدەر جازىپ تولىقتىرادى جانە قورعايدى.
جاسىرىن تاقىرىپتى جۇپتا، توپتا تالقىلاپ، پوستەرگە ءتۇسىرۋ. (8 مينۋت)
ساعات ءتىلى بويىنشا الدىڭعى توپتىڭ پلاكاتىن الىپ، تالقىلاپ، تاقىرىبىن تاۋىپ، ماقال - ماتەلمەن جالعاستىرىپ اياقتاۋ. (3 مينۋت)
پوستەر قورعالادى. ءار توپقا 1، 5 مينۋتتان (6 مينۋت)
ساعات تىلىنە قارسى توپتار ءبىر - ءبىرىن «ەكى جۇلدىز، ءبىر ۇسىنىس» ارقىلى ءفورماتيۆتى باعالايدى. (3 مينۋت)
ءى توپ – وتان
ءىى توپ – دوستىق
ءىىى توپ – ءبىلىم
V. توپتىق جۇمىس «سۋرەتتەر سويلەيدى» (3 مينۋت)
ءار توپقا سلايد ارقىلى سۋرەتتەر كورسەتىلەدى، سول سۋرەتتىڭ سايكەس ماقال - ماتەلىن تابادى.
(وقۋشىلار جاۋاپتارى ماداقتاۋ، قوشەمەتتەۋ ارقىلى ءفورماتيۆتى باعالانادى)
ءى توپ.
باتىر تۋسا – ەل ىرىسى،
جاڭبىر جاۋسا – جەر ىرىسى.
ءىى توپ.
100 تەڭگەڭ بولعانشا،
100 دوسىڭ بولسىن
ءىىى توپ.
مەكتەپ - كەمە،
ءبىلىم - تەڭىز.
Vءى. ۇجىمدىق جۇمىس «قانداي ءسوز؟» (6 مينۋت)
ءار توپتان ءبىر وقۋشىدان شىعىپ، ءارىپ كيىمدى ۇستەرىنە كيەدى. كيگەن ارىپتەرىنەن سۇراققا بايلانىستى سوزدەر قۇراستىرادى.
1 2 3 4
و ز ى ق
ا س ت ا
1. پاك، كىرشىكسىز... (تازا)
2. جەكە، دارا، قاتارىنان... (وزىق)
3. قويدىڭ ءتولى (قوزى)
4. ەڭ ۇزدىك وقۋشى (وزات)
5.... ويناعان ازار، دوپ ويناعان توزار (اسىق)
6. ەتتىڭ ءبارى... ەمەس، ءيتتىڭ ءبارى تازى ەمەس (قازى)
ال، بالالار بۇگىنگى ساباقتا ءبارىمىز دە بەلسەندىلىك تانىتىپ، ساباعىمىز ءساتتى شىعۋىنا بىرىگىپ اتسالىستىق. ەندەشە، دوستىعىمىز بەرىك بولسىن دەگەن تىلەكپەن ءبارىمىز بىرگە «دوس بولايىق، ءبارىمىز» ءانىن ۇجىم بولىپ ورىندايىق. (2 مينۋت)
كەرى بايلانىس. پاراققا بۇگىنگى كۇننەن العان اسەرلەرىن جازادى. (3 مينۋت)
كەيىنگى تاپسىرمالار اتا - اجەلەرىمىزدەن ەسكى ماقال - ماتەلدەر تىڭداپ، جازىپ جاتتاۋ.
تاربيە ساعاتىنىڭ تاقىرىبى مىڭ ءبىر ماقال (سلايدىمەن)
سىلتەمە جوسپار
جالپى ماقساتى: ماقال – ماتەل ايتۋ ارقىلى وقۋشىلاردى كوركەم، ۇتىمدى سويلەۋگە، قيىننان قيىستىرا بىلۋگە، سوزدىك قورىن مولايتۋعا، ويلارىن مازمۇندى جەتكىزە بىلۋگە ۇيرەتۋ.
كۇتىلەتىن ناتيجە: ماقال – ماتەل ايتۋ ارقىلى وقۋشىلار تاپقىر وي ايتىپ، ۇتىمدى سويلەۋگە، قيىننان قيىستىرا بىلۋگە، سوزدىك قورىن مولايتۋعا قالىپتاسادى.
نەگىزگى يدەيالار: ماقال - ماتەل – اتا بابامىزدان قالعان وشپەس مۇرا. كولەمى جاعىنان شاعىن بولعانمەن، ۋاقىت وتكەن سايىن ماعىناسى تەرەڭدەپ، قۇنى ارتىپ، قىمبات قازىناعا اينالىپ كەلەدى. ماقال - ماتەل – تاربيەلىك ءمانى زور، رۋحاني بايلىق.
تاپسىرمالار:
ۇجىمدىق جۇمىس (دوڭگەلەك ۇستەل)
ۇجىمدىق جۇمىس (ەكى جاقتى تۇسىندىرمە كۇندەلىگى)
توپتىق جۇمىس (جاسىرىن تاقىرىپ)
توپتىق جۇمىس (سۋرەتتەر سويلەيدى)
ۇجىمدىق جۇمىس (قانداي ءسوز؟)
ساباق بويىنشا ءمۇعالىمنىڭ جازبالارى: (ءمۇعالىم جانە وقۋشى نەمەن اينالىسادى)
ءى. ۇيىمداستىرۋ
1. سىنىپ وقۋشىلارىنا جاعىمدى احۋال تۋعىزۋ. كوڭىل - كۇيلەرىن سمايليكتەر ارقىلى كورسەتۋ. (1 مينۋت)
2. توپقا ءبولۋ (ماقال - ماتەل ارقىلى قيىندىلاردى قۇراستىرادى
/تويدىڭ بولعانىنان بولادىسى قىزىق، اقساق قوي تۇستەن كەيىن ماڭىرايدى، ءىنىسى باردىڭ تىنىسى بار، اعاسى باردىڭ جاعاسى بار/ ماقالدارى بويىنشا 3 توپقا بولىنەدى، 2 مينۋت)
- جارايسىزدار، راحمەت! ءبارىمىز ءارقاشان بىرگە جۇرەيىك جانە سىنىبىمىز ءۇشىن، توبىمىز ءۇشىن جانىمىز ءبىر بولسىن!
ءىى. توپتىق جۇمىس: «دوڭگەلەك ۇستەل» (3 مينۋت)
- كىم قانداي ماقال - ماتەلدەر بىلەدى؟
ورتادا جاتقان اق پاراققا توپ مۇشەلەرى تۇگەل ساعات ءتىلى بويىنشا ۇيدەن جاتتاپ كەلگەن ماقال - ماتەلدەرىنىڭ 3 - 4 - ەۋىن جازادى، ءبىر اينالىم عانا جاسالىنادى. سوڭعى وقۋشى توبىنىڭ جازعانىن وقىپ شىعادى. (وقۋشىلار سۇراقتارى ماداقتاۋ، قوشەمەتتەۋ ارقىلى ءفورماتيۆتى باعالانادى)
- ال، بالالار، ءار توپتان بۇرىن ەستىمەگەن ءبىر ماقال - ماتەلدى تاڭداپ، ونىڭ ماعىناسىن اشايىق. تاقتاعا «ەكى جاقتى تۇسىندىرمە كۇندەلىگى» ادىسىنە سالىپ، ماقال - ماتەلدەردىڭ ماعىناسىن اشىپ جازۋ. (2 مينۋت)
ەكى جاقتى تۇسىندىرمە كۇندەلىگى (مىسالى)
توپ ماقال - ماتەل ماعىناسى
ءى قاراڭعىدا تاپقانىڭدى حانعا بەرمە،
جارىقتا تاپقانىڭدى جانعا بەرمە. ەڭبەكپەن تاپقانىڭدى ورىنسىز شاشپا.
ءىى ءوزىن - ءوزى سىيلاعان ەر باقىتتى،
ءوزىن - ءوزى بيلەگەن ەل باقىتتى. ادام اۋەلى ءوز ءقادىرىن بىلسە عانا ەل مەن جەر ءقادىرىن بىلە الادى.
ءىىى شىن ەر جەڭسە، تاسىماس،
جەڭىلسە جاسىماس. قانداي جاعداي بولسا دا، ءوز - ءوزىڭدى سابىرلى ۇستاپ ۇيرەن.
ءىىى. ماعىنانى تانۋ. (3 مينۋت)
ماقال - ماتەل – اتا بابامىزدان قالعان وشپەس مۇرا. كولەمى جاعىنان شاعىن بولعانمەن، ۋاقىت وتكەن سايىن ماعىناسى تەرەڭدەپ، قۇنى ارتىپ، قىمبات قازىناعا اينالىپ كەلەدى. ماقال - ماتەل – تاربيەلىك ءمانى زور، رۋحاني بايلىق. وسى تۇستا مەن وسى ماقال مەن ماتەل ايىرماشىلىعىن ءتۇسىندىرىپ وتكىم كەلىپ وتىر. مىسالى: ماقالدا قورىتىندى، تۇجىرىمدى ءتۇيىن ايتىلادى. ايتىلار وي ناقتى تولىق جەتكىزىلەدى. مىسالى: «ەر جىگىت ەلى ءۇشىن تۋادى، ەلى ءۇشىن ولەدى» دەگەن ماقالدا ەلدى قورعاۋ، جەردى قورعاۋ ناعىز جىگىتتىڭ ءىسى ەكەندىگى ايتىلىپ تۇر. ال، ماتەلدە وي تىكەلەي بىلدىرىلمەي تۇسپالداپ، جانامالاپ ايتىلادى. مىسالى: «كوپپەن كورگەن ۇلى توي». مۇندا نە كورسەڭ دە حالىقپەن بىرگە كور، ءوز باسىڭنىڭ عانا قامىن ويلاما دەگەن ءسوز تۇسپالداپ ايتىلىپ تۇر.
ءىV. توپتىق جۇمىس «جاسىرىن تاقىرىپ» (20 مينۋت)
ءار توپقا جاسىرىن تاقىرىپ بەرىلەدى، سول تاقىرىپقا بايلانىستى پلاكاتقا سۋرەت سالادى. سالعان سۋرەتتەرىن قاراما - قارسى توپقا بەرىپ، ول توپ قانداي تاقىرىپقا سالىنعانىن تاۋىپ، سول پلاكاتقا ماقال - ماتەلدەر جازىپ تولىقتىرادى جانە قورعايدى.
جاسىرىن تاقىرىپتى جۇپتا، توپتا تالقىلاپ، پوستەرگە ءتۇسىرۋ. (8 مينۋت)
ساعات ءتىلى بويىنشا الدىڭعى توپتىڭ پلاكاتىن الىپ، تالقىلاپ، تاقىرىبىن تاۋىپ، ماقال - ماتەلمەن جالعاستىرىپ اياقتاۋ. (3 مينۋت)
پوستەر قورعالادى. ءار توپقا 1، 5 مينۋتتان (6 مينۋت)
ساعات تىلىنە قارسى توپتار ءبىر - ءبىرىن «ەكى جۇلدىز، ءبىر ۇسىنىس» ارقىلى ءفورماتيۆتى باعالايدى. (3 مينۋت)
ءى توپ – وتان
ءىى توپ – دوستىق
ءىىى توپ – ءبىلىم
V. توپتىق جۇمىس «سۋرەتتەر سويلەيدى» (3 مينۋت)
ءار توپقا سلايد ارقىلى سۋرەتتەر كورسەتىلەدى، سول سۋرەتتىڭ سايكەس ماقال - ماتەلىن تابادى.
(وقۋشىلار جاۋاپتارى ماداقتاۋ، قوشەمەتتەۋ ارقىلى ءفورماتيۆتى باعالانادى)
ءى توپ.
باتىر تۋسا – ەل ىرىسى،
جاڭبىر جاۋسا – جەر ىرىسى.
ءىى توپ.
100 تەڭگەڭ بولعانشا،
100 دوسىڭ بولسىن
ءىىى توپ.
مەكتەپ - كەمە،
ءبىلىم - تەڭىز.
Vءى. ۇجىمدىق جۇمىس «قانداي ءسوز؟» (6 مينۋت)
ءار توپتان ءبىر وقۋشىدان شىعىپ، ءارىپ كيىمدى ۇستەرىنە كيەدى. كيگەن ارىپتەرىنەن سۇراققا بايلانىستى سوزدەر قۇراستىرادى.
1 2 3 4
و ز ى ق
ا س ت ا
1. پاك، كىرشىكسىز... (تازا)
2. جەكە، دارا، قاتارىنان... (وزىق)
3. قويدىڭ ءتولى (قوزى)
4. ەڭ ۇزدىك وقۋشى (وزات)
5.... ويناعان ازار، دوپ ويناعان توزار (اسىق)
6. ەتتىڭ ءبارى... ەمەس، ءيتتىڭ ءبارى تازى ەمەس (قازى)
ال، بالالار بۇگىنگى ساباقتا ءبارىمىز دە بەلسەندىلىك تانىتىپ، ساباعىمىز ءساتتى شىعۋىنا بىرىگىپ اتسالىستىق. ەندەشە، دوستىعىمىز بەرىك بولسىن دەگەن تىلەكپەن ءبارىمىز بىرگە «دوس بولايىق، ءبارىمىز» ءانىن ۇجىم بولىپ ورىندايىق. (2 مينۋت)
كەرى بايلانىس. پاراققا بۇگىنگى كۇننەن العان اسەرلەرىن جازادى. (3 مينۋت)
كەيىنگى تاپسىرمالار اتا - اجەلەرىمىزدەن ەسكى ماقال - ماتەلدەر تىڭداپ، جازىپ جاتتاۋ.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.