مودەل تۇرلەرى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: مودەل تۇرلەرى (سلايد)
ساباقتىڭ ماقساتى: 1. مودەل تۇرلەرىمەن تانىستىرا وتىرىپ، تەوريالىق ءبىلىمدى پراكتيكادا ۇشتاستىرۋ
2. وقۋشىلاردى تاربيەلىلىككە، ۇقىپتىلىققا، تياناقتىلىققا باۋلۋ.
3. وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن، لوگيكالىق - ابستراكسياسىن دامىتۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ساباقتا قولدانىلاتىن كورنەكتى قۇرالدار: وقۋلىق، كومپيۋتەر، جۇمىس داپتەرى
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: كورسەتە ءتۇسىندىرۋ، توپتىق، تاپسىرمالار ورىنداۋ
ساباقتىڭ ءوتۋ بارىسى:
ءى. وقۋشىلاردى ۇيىمداستىرۋ.
ءىى. ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى تەكسەرۋ.
ءىىى. جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ.
IV. ساباقتى بەكىتۋ.
V. قورىتىندىلاۋ، ۇيگە تاپسىرما بەرۋ.
جاڭا ساباق
ناقتى نىسانداردى /ءتۇپنۇسقا/ زەرتتەۋ ماقساتىندا ادامنىڭ قولىمەن جاسالعان نىساندى مودەل دەيمىز.
مودەل ناقتى نىساندى، قۇبىلىستى نەمەسە ۇدەرىستى قاراپايىم ەتىپ تۇسىندىرەدى. مودەلدەۋ - نىسانداردى، ۇدەرىستەردى جانە قۇبىلىستاردى زەرتتەۋ ءۇشىن مودەل قۇرۋ. مودەلدەۋ - نىسانداردى، ۇدەرىستەردى جانە قۇبىلىستاردى زەرتەۋ ءۇشىن مودەل قۇرۋ.
مودەلدەۋ كەلەسى شەشىمدەردى قابىلداۋعا دالەلدى مۇمكىندىك بەرەدى: ياعني قالاي ۇيرەنشىكتى نىسانداردى جەتىلدىرۋ كەرەك، الدە جاڭاسىن قۇرۋ كەرەك پە، ۇدەرىستەردى باسقارۋدى وزگەرتۋ كەرەك، سونىمەن قاتار ءبىزدى قورشاعان ورتانى قالاي جاقسى جاعىنا قاراي وزگەرتۋ كەرەك.
مودەلدەۋ كەزەڭدەرى
مودەلدەۋدىڭ بارلىق كەزەڭدەرى ماقساتقا جانە ەسەپتىڭ قويىلۋىنا بايلانىستى انىقتالادى. مودەلدەۋ - شىعارماشىلىق ۇدەرىسكە جاتادى جانە ەرەكشەلەنگەن كەزەڭدەر ءار ناقتى جاعدايدا وزگەرىسكە ۇشىراۋى مۇمكىن. مودەلدىڭ كەزەڭدەرى: 1. مودەلدەۋ ماقساتى نىساندى تالداۋ؛ 2. مودەلدى قۇرۋ؛ 3. كومپيۋتەرلىك مودەل / مودەلدەۋ جوسپارى، مودەلدەۋ تەحنولوگياسى /؛ 4. مودەلدەۋ ناتيجەسىن تالداۋ ناتيجە ماقساتقا سايكەس كەلەدى، ناتيجە ماقساتقا سايكەس كەلمەيدى /. قوعامدىق ماسەلەلەردى زەرتتەۋ كەزىندە مودەلدەۋ وتە ماڭىزدى ءرول اتقارادى.
زەرتتەۋ ماقساتى رەتىندە مىنالاردى ايتۋعا بولادى:
• قورشاعان ورتانى تانىپ ءبىلۋ؛
• بەرىلگەن قاسيەت بويىنشا نىساندى قۇرۋ؛
• اسەردىڭ نىسانعا تيگىزەر سالدارى؛
• قۇبىلىستاردى، ۇدەرىستەردى جانە نىسانداردى ءتيىمدى باسقارۋ.
مودەلدەر كەلەسى بەلگىلەر بويىنشا جىكتەلەدى:
• قولدانۋ ايماعى (وقۋلىق، ويىندىق، تاجىريبەلىك، يميتاسيالىق جانە ت. ب.)
• ۋاقىت فاكتورلارىن ەسكەرۋ(ستاتيستيكالىق جانە ديناميكالىق)؛
• كورسەتۋ نەمەسە ۇسىنۋ ءتاسىلى.
1. وقۋ مودەلى - بۇل مودەلگە وقىتۋ پروگراممالارىن جاتقىزۋعا بولادى.
2. ديناميكالىق مودەل - ۋاقىت وتۋىنە بايلانىستى نىسان قاسيەتتەرىنىڭ وزگەرىسىن كورسەتەدى. مىسالى وقۋشىنىڭ وقۋ ۇلگەرىمىن كورسەتەتىن سىنىپ جۋرنالىن جاتقىزۋعا بولادى. بەرىلۋ تاسىلدەرى بويىنشا مودەلدەۋدىڭ جىكتەلۋىن تولىعىراق قاراستىرايىق. ءبىز قاراستىراتىن مودەل تۇرلەرى: اقپاراتتىق، تاڭبالىق، كومپيۋتەرلىك مودەل.
اقپاراتتىق مودەل دەگەنىمىز - نىساننىڭ، ۇدەرىستىڭ، قۇبىلىستىڭ قاسيەتتەرى مەن كۇيىن سيپاتتايتىن اقپارات جيىنتىعى جانە سىرتقى الەممەن ءوزارا بايلانىسى بولىپ تابىلادى.
تاڭبالىق مودەلدەرگە سۋرەت، ءماتىن، گرافيك، سىزبالار، جاتادى.
كومپيۋتەرلىك مودەل دەپ پروگراممالىق ورتا كومەگىمەن جۇزەگە اساتىن مودەلدەردى ايتادى. قازىرگى كەزدە كومپيۋتەرلەر دىبىستىق، بەينە، انيماسيا، ءماتىن، سىزبا، كەستە، ت. ب. اقپاراتتارمەن جۇمىس ىستەي الادى. وسى اقپاراتتاردى وڭدەۋ، تاراتۋ، قابىلداۋ ءۇشىن كومپيۋتەردىڭ تەحنيكالىق جانە پروگراممالىق جابدىقتاۋى بولۋى ءتيىس.
ەگەر ماتەماتيكالىق مودەلدى زەرتتەسەك، وندا پروگراممالاۋ ورتاسىن نەمەسە ەلەكتروندىق كەستەنى قولدانعان ىڭعايلى. سوزدىك مودەلگە ماتىندىك رەداكتور ىڭعايلى. ال گرافيكالىق مودەلگە گرافيكالىق رەداكتوردا قۇرىلادى.
ورىندالاتىن تاپسىرمالار:
ءى. گرافيكالىق رەداكتوردا سىنىپ بولمەسىنىڭ مودەلىن سالۋ
ءىى. ولەڭ ۇزىندىلەرىمەن جۇمىس / توپپەن جانە جەكە/
1) ولەڭدى وقىپ، ولەڭگە اتاۋ بەرەمىز، اۆتورىن تابامىز
2) ءار بالا پوستەرمەن جۇمىس جاسايدى/ ولەڭنىڭ مودەلىن قۇرۋ/
ءىىى. توپپەن جۇمىس رەبۋستار شەشۋ «مي قاتىرۋ»
IV. تەست جۇمىسى
1. مودەلدى تەك..... قۇرۋعا بولادى
A) ناقتى ءبىر نىسانعا
B) ويلاستىرىپ الىنعان نىسانعا
C) كەز كەلگەن نىسانعا، ۇدەرىسكە، قۇبىلىسقا
D) تابيعي قۇبىلىستارعا
2. مودەلدەۋدىڭ نەگىزگى كەزەڭدەرى ول:
A) مودەلدى قۇرۋ، كومپيۋتەرلىك تاجىريبە
B) ەسەپتىڭ قويىلۋى، مودەل قۇرۋ، كومپيۋتەرلىك تاجىريبە، مودەلدەۋ ناتيجەسىن تالداۋ
C) ەسەپتىڭ قويىلۋى، مودەلدى قۇرۋ
D) مودەلدى قۇرۋ، مودەلدەۋ ناتيجەسىن تالداۋ
3. اقپاراتتىق مودەل:
A) كومپيۋتەردىڭ كومەگىمەن جۇزەگە اسادى.
B) نىساننىڭ، ۇدەرىستىڭ، قۇبىلىستىڭ سيپاتتاماسىن بەرەدى.
C) نىساننىڭ قاسيەتتەرىن سيپاتتايتىن ماتەماتيكالىق فورمۋلالار
D) تەك ستاتيستيكالىق مودەل
4. ۋاقىت فاكتورلارىنا بايلانىستى مودەلدى كەلەسىدەي دەپ ايتۋعا بولادى:
A) كومپيۋتەرلىك جانە كومپيۋتەرلىك ەمەس
B) ستاستيكالىق جانە ديناميكالىق
C) تاجىريبەلىك جانە يميتاسيالى
D) سوزدىك مودەلدەۋ
V. قورىتىندىلاۋ، ۇيگە تاپسىرما
ساباقتىڭ ماقساتى: 1. مودەل تۇرلەرىمەن تانىستىرا وتىرىپ، تەوريالىق ءبىلىمدى پراكتيكادا ۇشتاستىرۋ
2. وقۋشىلاردى تاربيەلىلىككە، ۇقىپتىلىققا، تياناقتىلىققا باۋلۋ.
3. وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن، لوگيكالىق - ابستراكسياسىن دامىتۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ساباقتا قولدانىلاتىن كورنەكتى قۇرالدار: وقۋلىق، كومپيۋتەر، جۇمىس داپتەرى
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: كورسەتە ءتۇسىندىرۋ، توپتىق، تاپسىرمالار ورىنداۋ
ساباقتىڭ ءوتۋ بارىسى:
ءى. وقۋشىلاردى ۇيىمداستىرۋ.
ءىى. ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى تەكسەرۋ.
ءىىى. جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ.
IV. ساباقتى بەكىتۋ.
V. قورىتىندىلاۋ، ۇيگە تاپسىرما بەرۋ.
جاڭا ساباق
ناقتى نىسانداردى /ءتۇپنۇسقا/ زەرتتەۋ ماقساتىندا ادامنىڭ قولىمەن جاسالعان نىساندى مودەل دەيمىز.
مودەل ناقتى نىساندى، قۇبىلىستى نەمەسە ۇدەرىستى قاراپايىم ەتىپ تۇسىندىرەدى. مودەلدەۋ - نىسانداردى، ۇدەرىستەردى جانە قۇبىلىستاردى زەرتتەۋ ءۇشىن مودەل قۇرۋ. مودەلدەۋ - نىسانداردى، ۇدەرىستەردى جانە قۇبىلىستاردى زەرتەۋ ءۇشىن مودەل قۇرۋ.
مودەلدەۋ كەلەسى شەشىمدەردى قابىلداۋعا دالەلدى مۇمكىندىك بەرەدى: ياعني قالاي ۇيرەنشىكتى نىسانداردى جەتىلدىرۋ كەرەك، الدە جاڭاسىن قۇرۋ كەرەك پە، ۇدەرىستەردى باسقارۋدى وزگەرتۋ كەرەك، سونىمەن قاتار ءبىزدى قورشاعان ورتانى قالاي جاقسى جاعىنا قاراي وزگەرتۋ كەرەك.
مودەلدەۋ كەزەڭدەرى
مودەلدەۋدىڭ بارلىق كەزەڭدەرى ماقساتقا جانە ەسەپتىڭ قويىلۋىنا بايلانىستى انىقتالادى. مودەلدەۋ - شىعارماشىلىق ۇدەرىسكە جاتادى جانە ەرەكشەلەنگەن كەزەڭدەر ءار ناقتى جاعدايدا وزگەرىسكە ۇشىراۋى مۇمكىن. مودەلدىڭ كەزەڭدەرى: 1. مودەلدەۋ ماقساتى نىساندى تالداۋ؛ 2. مودەلدى قۇرۋ؛ 3. كومپيۋتەرلىك مودەل / مودەلدەۋ جوسپارى، مودەلدەۋ تەحنولوگياسى /؛ 4. مودەلدەۋ ناتيجەسىن تالداۋ ناتيجە ماقساتقا سايكەس كەلەدى، ناتيجە ماقساتقا سايكەس كەلمەيدى /. قوعامدىق ماسەلەلەردى زەرتتەۋ كەزىندە مودەلدەۋ وتە ماڭىزدى ءرول اتقارادى.
زەرتتەۋ ماقساتى رەتىندە مىنالاردى ايتۋعا بولادى:
• قورشاعان ورتانى تانىپ ءبىلۋ؛
• بەرىلگەن قاسيەت بويىنشا نىساندى قۇرۋ؛
• اسەردىڭ نىسانعا تيگىزەر سالدارى؛
• قۇبىلىستاردى، ۇدەرىستەردى جانە نىسانداردى ءتيىمدى باسقارۋ.
مودەلدەر كەلەسى بەلگىلەر بويىنشا جىكتەلەدى:
• قولدانۋ ايماعى (وقۋلىق، ويىندىق، تاجىريبەلىك، يميتاسيالىق جانە ت. ب.)
• ۋاقىت فاكتورلارىن ەسكەرۋ(ستاتيستيكالىق جانە ديناميكالىق)؛
• كورسەتۋ نەمەسە ۇسىنۋ ءتاسىلى.
1. وقۋ مودەلى - بۇل مودەلگە وقىتۋ پروگراممالارىن جاتقىزۋعا بولادى.
2. ديناميكالىق مودەل - ۋاقىت وتۋىنە بايلانىستى نىسان قاسيەتتەرىنىڭ وزگەرىسىن كورسەتەدى. مىسالى وقۋشىنىڭ وقۋ ۇلگەرىمىن كورسەتەتىن سىنىپ جۋرنالىن جاتقىزۋعا بولادى. بەرىلۋ تاسىلدەرى بويىنشا مودەلدەۋدىڭ جىكتەلۋىن تولىعىراق قاراستىرايىق. ءبىز قاراستىراتىن مودەل تۇرلەرى: اقپاراتتىق، تاڭبالىق، كومپيۋتەرلىك مودەل.
اقپاراتتىق مودەل دەگەنىمىز - نىساننىڭ، ۇدەرىستىڭ، قۇبىلىستىڭ قاسيەتتەرى مەن كۇيىن سيپاتتايتىن اقپارات جيىنتىعى جانە سىرتقى الەممەن ءوزارا بايلانىسى بولىپ تابىلادى.
تاڭبالىق مودەلدەرگە سۋرەت، ءماتىن، گرافيك، سىزبالار، جاتادى.
كومپيۋتەرلىك مودەل دەپ پروگراممالىق ورتا كومەگىمەن جۇزەگە اساتىن مودەلدەردى ايتادى. قازىرگى كەزدە كومپيۋتەرلەر دىبىستىق، بەينە، انيماسيا، ءماتىن، سىزبا، كەستە، ت. ب. اقپاراتتارمەن جۇمىس ىستەي الادى. وسى اقپاراتتاردى وڭدەۋ، تاراتۋ، قابىلداۋ ءۇشىن كومپيۋتەردىڭ تەحنيكالىق جانە پروگراممالىق جابدىقتاۋى بولۋى ءتيىس.
ەگەر ماتەماتيكالىق مودەلدى زەرتتەسەك، وندا پروگراممالاۋ ورتاسىن نەمەسە ەلەكتروندىق كەستەنى قولدانعان ىڭعايلى. سوزدىك مودەلگە ماتىندىك رەداكتور ىڭعايلى. ال گرافيكالىق مودەلگە گرافيكالىق رەداكتوردا قۇرىلادى.
ورىندالاتىن تاپسىرمالار:
ءى. گرافيكالىق رەداكتوردا سىنىپ بولمەسىنىڭ مودەلىن سالۋ
ءىى. ولەڭ ۇزىندىلەرىمەن جۇمىس / توپپەن جانە جەكە/
1) ولەڭدى وقىپ، ولەڭگە اتاۋ بەرەمىز، اۆتورىن تابامىز
2) ءار بالا پوستەرمەن جۇمىس جاسايدى/ ولەڭنىڭ مودەلىن قۇرۋ/
ءىىى. توپپەن جۇمىس رەبۋستار شەشۋ «مي قاتىرۋ»
IV. تەست جۇمىسى
1. مودەلدى تەك..... قۇرۋعا بولادى
A) ناقتى ءبىر نىسانعا
B) ويلاستىرىپ الىنعان نىسانعا
C) كەز كەلگەن نىسانعا، ۇدەرىسكە، قۇبىلىسقا
D) تابيعي قۇبىلىستارعا
2. مودەلدەۋدىڭ نەگىزگى كەزەڭدەرى ول:
A) مودەلدى قۇرۋ، كومپيۋتەرلىك تاجىريبە
B) ەسەپتىڭ قويىلۋى، مودەل قۇرۋ، كومپيۋتەرلىك تاجىريبە، مودەلدەۋ ناتيجەسىن تالداۋ
C) ەسەپتىڭ قويىلۋى، مودەلدى قۇرۋ
D) مودەلدى قۇرۋ، مودەلدەۋ ناتيجەسىن تالداۋ
3. اقپاراتتىق مودەل:
A) كومپيۋتەردىڭ كومەگىمەن جۇزەگە اسادى.
B) نىساننىڭ، ۇدەرىستىڭ، قۇبىلىستىڭ سيپاتتاماسىن بەرەدى.
C) نىساننىڭ قاسيەتتەرىن سيپاتتايتىن ماتەماتيكالىق فورمۋلالار
D) تەك ستاتيستيكالىق مودەل
4. ۋاقىت فاكتورلارىنا بايلانىستى مودەلدى كەلەسىدەي دەپ ايتۋعا بولادى:
A) كومپيۋتەرلىك جانە كومپيۋتەرلىك ەمەس
B) ستاستيكالىق جانە ديناميكالىق
C) تاجىريبەلىك جانە يميتاسيالى
D) سوزدىك مودەلدەۋ
V. قورىتىندىلاۋ، ۇيگە تاپسىرما
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
