ءمولدىر بۇلاق - جاسىل قۇراق
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ءمولدىر بۇلاق - جاسىل قۇراق.
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ ادام مەن تابيعات اراسىنداعى ۇيلەسىمدىلىك تۋرالى تۇسىنىكتەرىن دامىتۋ.
مىندەتتەرى:
- وقۋشىلاردىڭ تابيعات تۇتاستىعى تۋرالى ۇعىمدارىن كەڭەيتۋ؛
- تابيعاتتى ساقتاۋ، ايالاۋ سەزىمدەرىن دامىتۋعا ىقپال ەتۋ؛
- تابيعاتقا سۇيىسپەنشىلىككە، مەيىرىمدىلىككە، قامقورلىققا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىكتەر: دياپروەكتور، اۋديوكاسسەتا، ءۇنتاسپا، نوۋتبۋك، ءتۇستى قالام، ۆاتمان
ساباقتا قولدانىلاتىن
مودۋلدەر مەن ءادىس - تاسىلدەر: اكت، ستو، كوشباسشىلىق پەن باسقارۋ، اڭگىمەلەۋ، سۇراق - جاۋاپ، تالداۋ،
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەت، بەينەلەۋ، ءان - مۋزىكا
كىرىسپە
شاتتىق شەڭبەرى
ءمۇعالىم وقۋشىلاردى شەڭبەرگە شاقىرادى. وقۋشىلار مۇعالىممەن، ءبىر - بىرىمەن سالەمدەسەدى. بالالار ءۇنتاسپاعا قوسىلىپ «ارالدان ۇشقان اققۋلار» ءانىن ايتادى.
ارالدان ۇشقان اققۋلار.
ءسوزى: ش. سارييەۆتىكى
ءانى: س. بايتەرەكوۆتىكى
قۇستاردىڭ قايدا بازارى؟
تارقاعان، ءتۇسىپ اجارى.
جارالى جۇرەك جاندارداي
تومەندەپ تەڭىز نازارى.
بۇلتتارداي جۇزگەن اق الا،
جاپادان جالعىز شاعالا.
قوشتاسقان قايران ارالمەن،
قايعىلى، مۇڭدى جاعادا.
قايىرماسى:
قيا الماي قانات قاعادى،
قونا الماي ۇشىپ بارادى.
مولدىرەپ قۇستار جانارى، ارالىم.
ەڭ العاش سەنى كورىپ ەم،
اققۋدى تەڭىز كوگىنەن.
تولمايتىن ورنى - ءومىر ەڭ، ارالىم.
جىل سايىن كوكتەم جەتەدى،
سەنى ىزدەپ قۇستىڭ مەكەنى.
ۇياسىز قالعان اققۋلار
قونا الماي ۇشىپ وتەدى.
ايدىندى شالقار، ارالىم،
بالالىق شاعىم، جانارىم.
ايدىندا جۇزگەن قۇسىڭ ەم،
الىستاپ كەتىپ بارامىن.
ساباقتى ۇيىمداستىرۋ
سىنىپتى توپتارعا ءبولىپ وتىرعىزۋ.
قاعاز قيىندىلارىنا سوزدەر جازىلعان. ءاربىر وقۋشى ءبىر سوزدەن الادى، سوزدەردى جيناقتاعاندا ماقال - ماتەل قۇرالۋى ءتيىس. سوزدەردەن ماقال قۇراعان وقۋشىلار توپتاسىپ وتىرادى. توپباسشى سايلايدى.
ساباق تاقىرىبىن اشۋ ماقساتىندا ءمۇعالىم وقۋشىلاردىڭ ادام جانە تابيعات تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتە وتىرىپ، تابيعاتتىڭ ادام ومىرىندەگى ماڭىزى، تابيعات پەن ادام اراسىنداعى ۇيلەسىمدىلىك، تابيعاتقا قارىم - قاتىناس تۋرالى سۇراق قويىپ، وقۋشىلار اراسىندا اڭگىمەلەسۋ ۇيىمداستىرادى.
تابيعاتتىڭ ادام ومىرىندەگى ماڭىزى قانداي؟
تابيعات پەن ادام اراسىنداعى ۇيلەسىمدىلىك دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
تابيعاتقا ءوز قامقورلىقتارىڭدى قالاي بىلدىرەسىڭدەر؟
ماتىنمەن جۇمىس
اقسەلەۋ سەيدىمبەكتىڭ «بەتپاقدالا» ءماتىنىن وقىتۋ.
دياپروەكتوردان «اڭشى» مۋلتفيلمىنەن ءۇزىندى كورسەتۋ. وقۋشىلار ءماتىندى وقيدى. مۋلتفيلمنەن العان اسەرىمەن ءماتىندى سالىستىرا وتىرىپ سۋرەت ارقىلى قاعازعا تۇسىرەدى. توپتان ءبىر وقۋشى شىعىپ سالعان سۋرەتتەرى بويىنشا اڭگىمەلەپ ايتىپ شىعادى.
تاپسىرما
تابيعات تۇتاستىعىن ساقتاۋ جونىندە ۇسىنىستار ايتادى، ونىڭ ماندىلىگىن دالەلدەيدى.
ۇسىنىستاردى ءار ءتۇرلى ۇلگىدە:
• سىزبا
• جوبا
• كەستە
• سۋرەت
• مودەل - تۇرىندە بەرۋگە بولادى نەمەسە اۋىزشا ايتادى.
شىعارماشىلىق تاپسىرما
1 - توپ: جويىلىپ، قۇرىپ كەتۋ ءقاۋپى ءتونىپ تۇرعان تابيعات اتىنان ءوتىنىش حات جازادى.
2 - توپ: «تابيعاتتى قورعاۋ جانە ساقتاۋ» جوباسىن جاسايدى.
3 - توپ: تابيعاتقا بايلانىستى ايتىلعان تىيىم سوزدەردى جازادى.
4 - توپ: «تابيعاتتى قورعايمىز» تاقىرىبىنا ولەڭ شىعارادى.
سەرگىتۋ ءساتى
«سۋدان قايىقپەن ءوتۋ» ويىنى ويناتىلادى. ءار توپتان ءبىر وقۋشى شىعادى. ەكى شەتكە سىزىق سىزىلادى، بۇل مارە سىزىعى. وقۋشىلاردىڭ قولىنا ەكى اق پاراق بەرىلەدى، قولىنداعى پاراقتى اياعىنىڭ استىنا كەزەكتەستىرىپ قويۋ ارقىلى ورتاداعى سۋدان ءوتىپ مارە سىزىعىنا جىلدام جەتۋ قاجەت.
وي قوزعاۋ
ءمۇعالىم وقۋشىلارعا مىسال اڭگىمە ايتادى.
تەڭىز جاعالاۋى. جاعالاۋدا ءبىر بالا ەڭكەيىپ، كوتەرىلىپ، قولىن سەرمەپ قيمىلدار جاساپ ءجۇر. بۇنى قىزىق كورگەن سول ماڭدا جۇرگەن ءبىر كىسى بالاعا جاقىنداپ كەلدى. قاراسا الگى بالا تەڭىز جاعالاۋىنا شىعىپ قالعان تەڭىز جۇلدىزشالارىن تەرىپ، قايتا سۋعا لاقتىرىپ ءجۇر ەكەن.
- «جىگىتىم، سەن ءوزى قىزىق ادام ەكەنسىڭ. تەڭىز جاعالاۋى كوپتەگەن شاقىرىمعا سوزىلىپ جاتىر، ال ونىڭ جاعالاۋىندا سۋدان شىعىپ قالعان تەڭىز جۇلدىزشالارى مىڭداپ كەزدەسەدى. سەن ونىڭ ءبارىن سۋعا تاستاپ جىبەرە المايسىڭ عوي. جانە وسىنىڭ سەن ءۇشىن ءمانى بار ما؟» - دەپ سۇرادى الگى كىسى.
- «ارينە، مۇنىڭ مەن ءۇشىن ءمانى جوق ەكەنى راس، ال ءبىراق مەن سۋعا تاستاعان ءاربىر تەڭىز جۇلدىزشاسى ءۇشىن ۇلكەن ءمانى بار دەپ ويلايمىن»، - دەپ جاۋاپ بەردى الگى بالا.
قورىتىندىلاۋ
وقۋشىلار «مەن سەنى قورعايمىن...» تاقىرىبىنا شاعىن ەسسە جازادى.
جۇرەكتەن جۇرەككە
الدارىنداعى جۇرەكشەگە «مەن ءۇشىن تابيعات ماڭىزدى، ويتكەنى...» سويلەمدى اياقتايدى، تاقتاعا ىلەدى.
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ ادام مەن تابيعات اراسىنداعى ۇيلەسىمدىلىك تۋرالى تۇسىنىكتەرىن دامىتۋ.
مىندەتتەرى:
- وقۋشىلاردىڭ تابيعات تۇتاستىعى تۋرالى ۇعىمدارىن كەڭەيتۋ؛
- تابيعاتتى ساقتاۋ، ايالاۋ سەزىمدەرىن دامىتۋعا ىقپال ەتۋ؛
- تابيعاتقا سۇيىسپەنشىلىككە، مەيىرىمدىلىككە، قامقورلىققا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىكتەر: دياپروەكتور، اۋديوكاسسەتا، ءۇنتاسپا، نوۋتبۋك، ءتۇستى قالام، ۆاتمان
ساباقتا قولدانىلاتىن
مودۋلدەر مەن ءادىس - تاسىلدەر: اكت، ستو، كوشباسشىلىق پەن باسقارۋ، اڭگىمەلەۋ، سۇراق - جاۋاپ، تالداۋ،
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەت، بەينەلەۋ، ءان - مۋزىكا
كىرىسپە
شاتتىق شەڭبەرى
ءمۇعالىم وقۋشىلاردى شەڭبەرگە شاقىرادى. وقۋشىلار مۇعالىممەن، ءبىر - بىرىمەن سالەمدەسەدى. بالالار ءۇنتاسپاعا قوسىلىپ «ارالدان ۇشقان اققۋلار» ءانىن ايتادى.
ارالدان ۇشقان اققۋلار.
ءسوزى: ش. سارييەۆتىكى
ءانى: س. بايتەرەكوۆتىكى
قۇستاردىڭ قايدا بازارى؟
تارقاعان، ءتۇسىپ اجارى.
جارالى جۇرەك جاندارداي
تومەندەپ تەڭىز نازارى.
بۇلتتارداي جۇزگەن اق الا،
جاپادان جالعىز شاعالا.
قوشتاسقان قايران ارالمەن،
قايعىلى، مۇڭدى جاعادا.
قايىرماسى:
قيا الماي قانات قاعادى،
قونا الماي ۇشىپ بارادى.
مولدىرەپ قۇستار جانارى، ارالىم.
ەڭ العاش سەنى كورىپ ەم،
اققۋدى تەڭىز كوگىنەن.
تولمايتىن ورنى - ءومىر ەڭ، ارالىم.
جىل سايىن كوكتەم جەتەدى،
سەنى ىزدەپ قۇستىڭ مەكەنى.
ۇياسىز قالعان اققۋلار
قونا الماي ۇشىپ وتەدى.
ايدىندى شالقار، ارالىم،
بالالىق شاعىم، جانارىم.
ايدىندا جۇزگەن قۇسىڭ ەم،
الىستاپ كەتىپ بارامىن.
ساباقتى ۇيىمداستىرۋ
سىنىپتى توپتارعا ءبولىپ وتىرعىزۋ.
قاعاز قيىندىلارىنا سوزدەر جازىلعان. ءاربىر وقۋشى ءبىر سوزدەن الادى، سوزدەردى جيناقتاعاندا ماقال - ماتەل قۇرالۋى ءتيىس. سوزدەردەن ماقال قۇراعان وقۋشىلار توپتاسىپ وتىرادى. توپباسشى سايلايدى.
ساباق تاقىرىبىن اشۋ ماقساتىندا ءمۇعالىم وقۋشىلاردىڭ ادام جانە تابيعات تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتە وتىرىپ، تابيعاتتىڭ ادام ومىرىندەگى ماڭىزى، تابيعات پەن ادام اراسىنداعى ۇيلەسىمدىلىك، تابيعاتقا قارىم - قاتىناس تۋرالى سۇراق قويىپ، وقۋشىلار اراسىندا اڭگىمەلەسۋ ۇيىمداستىرادى.
تابيعاتتىڭ ادام ومىرىندەگى ماڭىزى قانداي؟
تابيعات پەن ادام اراسىنداعى ۇيلەسىمدىلىك دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
تابيعاتقا ءوز قامقورلىقتارىڭدى قالاي بىلدىرەسىڭدەر؟
ماتىنمەن جۇمىس
اقسەلەۋ سەيدىمبەكتىڭ «بەتپاقدالا» ءماتىنىن وقىتۋ.
دياپروەكتوردان «اڭشى» مۋلتفيلمىنەن ءۇزىندى كورسەتۋ. وقۋشىلار ءماتىندى وقيدى. مۋلتفيلمنەن العان اسەرىمەن ءماتىندى سالىستىرا وتىرىپ سۋرەت ارقىلى قاعازعا تۇسىرەدى. توپتان ءبىر وقۋشى شىعىپ سالعان سۋرەتتەرى بويىنشا اڭگىمەلەپ ايتىپ شىعادى.
تاپسىرما
تابيعات تۇتاستىعىن ساقتاۋ جونىندە ۇسىنىستار ايتادى، ونىڭ ماندىلىگىن دالەلدەيدى.
ۇسىنىستاردى ءار ءتۇرلى ۇلگىدە:
• سىزبا
• جوبا
• كەستە
• سۋرەت
• مودەل - تۇرىندە بەرۋگە بولادى نەمەسە اۋىزشا ايتادى.
شىعارماشىلىق تاپسىرما
1 - توپ: جويىلىپ، قۇرىپ كەتۋ ءقاۋپى ءتونىپ تۇرعان تابيعات اتىنان ءوتىنىش حات جازادى.
2 - توپ: «تابيعاتتى قورعاۋ جانە ساقتاۋ» جوباسىن جاسايدى.
3 - توپ: تابيعاتقا بايلانىستى ايتىلعان تىيىم سوزدەردى جازادى.
4 - توپ: «تابيعاتتى قورعايمىز» تاقىرىبىنا ولەڭ شىعارادى.
سەرگىتۋ ءساتى
«سۋدان قايىقپەن ءوتۋ» ويىنى ويناتىلادى. ءار توپتان ءبىر وقۋشى شىعادى. ەكى شەتكە سىزىق سىزىلادى، بۇل مارە سىزىعى. وقۋشىلاردىڭ قولىنا ەكى اق پاراق بەرىلەدى، قولىنداعى پاراقتى اياعىنىڭ استىنا كەزەكتەستىرىپ قويۋ ارقىلى ورتاداعى سۋدان ءوتىپ مارە سىزىعىنا جىلدام جەتۋ قاجەت.
وي قوزعاۋ
ءمۇعالىم وقۋشىلارعا مىسال اڭگىمە ايتادى.
تەڭىز جاعالاۋى. جاعالاۋدا ءبىر بالا ەڭكەيىپ، كوتەرىلىپ، قولىن سەرمەپ قيمىلدار جاساپ ءجۇر. بۇنى قىزىق كورگەن سول ماڭدا جۇرگەن ءبىر كىسى بالاعا جاقىنداپ كەلدى. قاراسا الگى بالا تەڭىز جاعالاۋىنا شىعىپ قالعان تەڭىز جۇلدىزشالارىن تەرىپ، قايتا سۋعا لاقتىرىپ ءجۇر ەكەن.
- «جىگىتىم، سەن ءوزى قىزىق ادام ەكەنسىڭ. تەڭىز جاعالاۋى كوپتەگەن شاقىرىمعا سوزىلىپ جاتىر، ال ونىڭ جاعالاۋىندا سۋدان شىعىپ قالعان تەڭىز جۇلدىزشالارى مىڭداپ كەزدەسەدى. سەن ونىڭ ءبارىن سۋعا تاستاپ جىبەرە المايسىڭ عوي. جانە وسىنىڭ سەن ءۇشىن ءمانى بار ما؟» - دەپ سۇرادى الگى كىسى.
- «ارينە، مۇنىڭ مەن ءۇشىن ءمانى جوق ەكەنى راس، ال ءبىراق مەن سۋعا تاستاعان ءاربىر تەڭىز جۇلدىزشاسى ءۇشىن ۇلكەن ءمانى بار دەپ ويلايمىن»، - دەپ جاۋاپ بەردى الگى بالا.
قورىتىندىلاۋ
وقۋشىلار «مەن سەنى قورعايمىن...» تاقىرىبىنا شاعىن ەسسە جازادى.
جۇرەكتەن جۇرەككە
الدارىنداعى جۇرەكشەگە «مەن ءۇشىن تابيعات ماڭىزدى، ويتكەنى...» سويلەمدى اياقتايدى، تاقتاعا ىلەدى.
You Might Also Like
-
ماقساتى: ءىرى جانە ۇساق ەلەمەنتتەردى ورنالاستىرىپ، اجەلەرىنە گۇل جاساۋدى ۇيرەتۋ، پىشىندەردەن گۇلدى قۇراستىرىپ، جاپسىرۋ ءتاسىلىن ۇيرەتۋ؛
-
ماقساتى: 1. رازريادتان ەكى رەت ءوتۋ ارقىلى كوبەيتۋ جانە ءبولۋدىڭ جازباشا تاسىلدەرى تۋرالى بىلىمدەرىن قالىپتاستىرۋ؛ 3 - 4 امالمەن ورنەك تۇرىندە ەسەپتەر قۇراستىرۋ جانە شىعارۋ داعدىلارىن بەكىتۋ.
