مولەكۋلالاردىڭ ولشەمى مەن ماسساسى. مولەكۋلالار سانى. زات مولشەرى. موليارلىق ماسسا.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: مولەكۋلالاردىڭ ولشەمى مەن ماسساسى. مولەكۋلالار سانى. زات مولشەرى. موليارلىق ماسسا.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا مولەكۋلالاردىڭ ولشەمى مەن ماسساسى، زات مولشەرى، موليارلىق ماسسا، مولەكۋلالار سانى تۋرالى ءتۇسىندىرۋ.
دامىتۋشىلىق: مكت نەگىزدەرىن وقىپ – ۇيرەنۋدە وقۋشىلاردىڭ لوگيكالىق ويلاۋ جۇيەسىن دامىتۋ، جۇيەلى تۇردە ويلاۋعا، ىزدەنۋگە باعىتتاۋ.
تاربيەلىك: ءومىردىڭ بارلىق اعىمى فيزيكالىق زاڭدىلىققا قاتىستى ەكەندىگىن كورسەتۋ. وقۋشىلاردى ەڭبەكتەنە، ىزدەنە بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس
ساباقتىڭ ءادىسى: تۇسىندىرمەلى بايانداۋ، سۇراق - جاۋاپ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، پروەكتور، سلايد
ءپانارالىق، پانىشىلىك بايلانىس: فيزيكا 7 سىنىپ، حيميا 9 سىنىپ.
ساباق بارىسى.
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
2. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
3. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ
4. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ
5. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ
6. قورىتىندىلاۋ، باعالاۋ
ءى ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ا) وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ:
1. FILA – كەستەسىن تولتىرۋ.
2. مكت - نىڭ نەگىزگى قاعيدالارى. فيزيكادا جانە حيميادا
3. 1 - توپ: فيزيكتەر
«اتوم» جانە «مولەكۋلا» سوزدەرىن پايدالانىپ، تومەندەگى سويلەمدى اياقتا:
1. سۋ........ قۇرامىنا وتتەك جانە سۋتەك.......... كىرەدى.
2. ادام مەن جانۋارلار تىنىس العاندا وتتەك......... پايدالانادى.
2 - توپ: حيميكتەر
1. اۋانىڭ قۇرامىندا ازوت جانە وتتەك......... بار.
2. قاتتى قىزدىرعاندا سۋ....... سۋتەك پەن وتتەك......... ىدىرايدى.
III. جاڭا ساباق ءتۇسىندىرۋ.
مولەكۋلالاردىڭ نەگىزگى سيپاتتامالارىنىڭ ءبىرى ولاردىڭ ولشەمى مەن ماسساسى بولىپ تابىلادى.
مولەكۋلالار ولشەمىن باعالاۋ ءۇشىن نەمىس فيزيگى ۆ رەنتگەن مەن اعىلشىن فيزيگى د رەلەي تاجىريبە جۇرگىزدى.
حالىقارالىق كەلىسىمگە ساي بارلىق مولەكۋلالاردىڭ ماسسالارىن كومىرتەك اتومى ماسساسىنىڭ 1/12 بولىگىمەن سالىستىرادى
بارلىق حيميالىق ەلەمەنتتەردىڭ اتومدارىنىڭ سالىستىرمالى ماسسالارى د. ي مەندەلەيەۆتىڭ پەريودتىق كەستەسىندە كورسەتىلگەن.
بەرىلگەن دەنەدەگى بارلىق اتومدار مەن مولەكۋلالاردىڭ سالىستىرمالى سانى زات مولشەرى دەپ اتاتىن فيزيكالىق شامامەن سيپاتتالادى.
زاتتىڭ n مولشەرى دەپ بەرىلگەن دەنەدەگى N مولەكۋلالار سانىنىڭ 12گ كومىرتەكتەگى NA اتومدار سانىنا قاتىناسىن ايتادى: N=n*Na
NA – اۆاگادرو تۇراقتىسى. ونى 1811 جىلى يتاليان فيزيگى ءارى حيميگى ا. اۆاگادرو انىقتاعان سونىڭ قۇرمەتىنە وسىلاي اتالعان.
NA = 6، 02*1023 مول - 1
زات مولشەرىنىڭ بىرلىگىنە 1 مول الىنعان. ν=N/Na
سالىستىرمالى مولەكۋلالىق ماسسامەن قاتار فيزيكا مەن حيميادا م موليارلىق ماسسا ۇعىمى كەڭىنەن پايدادانىلادى.(مولدىك ماسسا)
موليارلىق (مولدىك) ماسسا دەپ 1 مول مولشەرىندە الىنعان زاتتاردىڭ ماسساسىن ايتادى. ولشەم بىرلىگى 1 كگ/مول. M=m0 NA
مولەكۋلانىڭ ماسساسىن تابۋ ءۇشىن m0 =م/Na
زات مولشەرى، زات ماسساسى جانە موليارلىق ماسسا اراسىندا مىناداي بايلانىس بار.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا مولەكۋلالاردىڭ ولشەمى مەن ماسساسى، زات مولشەرى، موليارلىق ماسسا، مولەكۋلالار سانى تۋرالى ءتۇسىندىرۋ.
دامىتۋشىلىق: مكت نەگىزدەرىن وقىپ – ۇيرەنۋدە وقۋشىلاردىڭ لوگيكالىق ويلاۋ جۇيەسىن دامىتۋ، جۇيەلى تۇردە ويلاۋعا، ىزدەنۋگە باعىتتاۋ.
تاربيەلىك: ءومىردىڭ بارلىق اعىمى فيزيكالىق زاڭدىلىققا قاتىستى ەكەندىگىن كورسەتۋ. وقۋشىلاردى ەڭبەكتەنە، ىزدەنە بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس
ساباقتىڭ ءادىسى: تۇسىندىرمەلى بايانداۋ، سۇراق - جاۋاپ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، پروەكتور، سلايد
ءپانارالىق، پانىشىلىك بايلانىس: فيزيكا 7 سىنىپ، حيميا 9 سىنىپ.
ساباق بارىسى.
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
2. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
3. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ
4. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ
5. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ
6. قورىتىندىلاۋ، باعالاۋ
ءى ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ا) وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ:
1. FILA – كەستەسىن تولتىرۋ.
2. مكت - نىڭ نەگىزگى قاعيدالارى. فيزيكادا جانە حيميادا
3. 1 - توپ: فيزيكتەر
«اتوم» جانە «مولەكۋلا» سوزدەرىن پايدالانىپ، تومەندەگى سويلەمدى اياقتا:
1. سۋ........ قۇرامىنا وتتەك جانە سۋتەك.......... كىرەدى.
2. ادام مەن جانۋارلار تىنىس العاندا وتتەك......... پايدالانادى.
2 - توپ: حيميكتەر
1. اۋانىڭ قۇرامىندا ازوت جانە وتتەك......... بار.
2. قاتتى قىزدىرعاندا سۋ....... سۋتەك پەن وتتەك......... ىدىرايدى.
III. جاڭا ساباق ءتۇسىندىرۋ.
مولەكۋلالاردىڭ نەگىزگى سيپاتتامالارىنىڭ ءبىرى ولاردىڭ ولشەمى مەن ماسساسى بولىپ تابىلادى.
مولەكۋلالار ولشەمىن باعالاۋ ءۇشىن نەمىس فيزيگى ۆ رەنتگەن مەن اعىلشىن فيزيگى د رەلەي تاجىريبە جۇرگىزدى.
حالىقارالىق كەلىسىمگە ساي بارلىق مولەكۋلالاردىڭ ماسسالارىن كومىرتەك اتومى ماسساسىنىڭ 1/12 بولىگىمەن سالىستىرادى
بارلىق حيميالىق ەلەمەنتتەردىڭ اتومدارىنىڭ سالىستىرمالى ماسسالارى د. ي مەندەلەيەۆتىڭ پەريودتىق كەستەسىندە كورسەتىلگەن.
بەرىلگەن دەنەدەگى بارلىق اتومدار مەن مولەكۋلالاردىڭ سالىستىرمالى سانى زات مولشەرى دەپ اتاتىن فيزيكالىق شامامەن سيپاتتالادى.
زاتتىڭ n مولشەرى دەپ بەرىلگەن دەنەدەگى N مولەكۋلالار سانىنىڭ 12گ كومىرتەكتەگى NA اتومدار سانىنا قاتىناسىن ايتادى: N=n*Na
NA – اۆاگادرو تۇراقتىسى. ونى 1811 جىلى يتاليان فيزيگى ءارى حيميگى ا. اۆاگادرو انىقتاعان سونىڭ قۇرمەتىنە وسىلاي اتالعان.
NA = 6، 02*1023 مول - 1
زات مولشەرىنىڭ بىرلىگىنە 1 مول الىنعان. ν=N/Na
سالىستىرمالى مولەكۋلالىق ماسسامەن قاتار فيزيكا مەن حيميادا م موليارلىق ماسسا ۇعىمى كەڭىنەن پايدادانىلادى.(مولدىك ماسسا)
موليارلىق (مولدىك) ماسسا دەپ 1 مول مولشەرىندە الىنعان زاتتاردىڭ ماسساسىن ايتادى. ولشەم بىرلىگى 1 كگ/مول. M=m0 NA
مولەكۋلانىڭ ماسساسىن تابۋ ءۇشىن m0 =م/Na
زات مولشەرى، زات ماسساسى جانە موليارلىق ماسسا اراسىندا مىناداي بايلانىس بار.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ ۇنەم تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ، وي - ورىستەرىن، تىلدىك قورىن دامىتۋ، ۇنەمدەي بىلۋگە ۇقىپتىلىققا تاربيەلەۋ.
