مۇحتار اۋەزوۆ «كوكسەرەك» اڭگىمەسى
سىنىبى: 7
سىلتەمە: مۇعالىمدەرگە ارنالعان نۇسقاۋلىق ستو 48 - بەت،
ديالوگتىك وقىتۋدىڭ ماڭىزدىلىعى 38 - بەت.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: م. اۋەزوۆ «كوكسەرەك» اڭگىمەسى
جالپى ماقساتى: وقۋشىلارعا اڭگىمەنىڭ يدەياسىن جان - جاقتى تالداي وتىرىپ اشۋ؛
ادامدار مەن كوك ءبورىنىڭ ءىس - ارەكەتتەرىن سارالاي وتىرىپ، ادامزاتتىڭ تابيعاتپەن پسيحولوگيالىق تەپە - تەڭدىكتى ساقتاۋ كەرەكتىگىن ءتۇسىندىرۋ. قاسقىردىڭ تاعىلىق جولعا ءتۇسۋ جولدارىن سۋرەتتەۋدەگى جازۋشىنىڭ شەبەرلىگىن تانۋ. ءوز ويلارىن تولىق بايلانىستىرا وتىرىپ، سويلەۋ شەبەرلىگىن، كوركەم جازۋ داعدىلارىن جەتىلدىرۋ. سىنىپتاعى وقۋشىلاردىڭ سىني تۇرعىدان ويلاۋ ارقىلى، ءوز بەتتەرىمەن جۇمىس جاساۋ، ءبىر - بىرىنە كومەك بەرە ءبىلۋ داعدىلارىن جەتىلدىرۋگە مۇمكىندىك بەرۋ.. ينتەراكتيۆتى بايلانىس ارقىلى توپتىق جۇمىس جاساتۋ ارقىلى بىرلەسىپ ءبىلىم الۋىنا مۇمكىندىك بەرۋ.
وقىتۋدىڭ ناتيجەسى: وقۋشىلار توپتىق جۇمىس جاساۋ بارىسىندا ءوز ويلارىن ەركىن جەتكىزۋگە مۇمكىندىك الادى. بىرلەسىپ جۇمىس ىستەۋگە مۇمكىندىك الادى.
ءتۇيىندى يدەيالار توپتىق جۇمىستا ءوزىن - ءوزى رەتتەي الادى. ديالوگتىك قارىم - قاتىناسقا ءتۇسۋ ارقىلى كۇماندى جاۋاپتارىن تۇزەتە الادى.
پسيحولوگيالىق جاعداي: پسيحوگەومەتريالىق دياگنوستيكا
3 توپقا ءبولۋ.
كۆادرات. سەندە توزىمدىلىك، شىدامدىلىق، ەڭبەكقورلىق دامىعان. ءوز اينالاڭا ادامداردى جيناپ ۇيىمداستىرۋ، رەتتەۋ جانە جۇيەلەۋ قابىلەتىن بارشىلىق. سەنەن ۇزدىك ادمينيستراتور شىعادى.
شەڭبەر. سەندە ادامگەرشىلىك جوعارى دامىعان. سەن ءوز ارىپتەسىڭدى تىڭداي الاسىڭ جانە ونىڭ قايعىسى مەن قۋانىشىن بىرگە بولىسەسىڭ، باسقانىڭ اۋىرتپالىعىنا جاردەمدەسۋ قابىلەتىن جوعارى قالىپتاسقان.
ءۇشبۇرىش. ساعان باسقارۋشىلىق قاسيەت ءتان. ءوز كوزدەگەن ماقساتىنا قول جەتكىزۋگە بارلىق مۇمكىنشىلىگىڭدى جاسايسىڭ. وزىڭە سەنىمدىسىڭ جانە جەڭىسكە، جەتىستىكتەرگە، ۇتىستارعا وڭاي قول جەتكىزەسىڭ. ايتقانىننان شىقپايسىڭ، ابىرويلىسىڭ. سەن قوعامدا، ومىردە جوعارى جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزەسىڭ، جۇمىسىڭدا جوعارىعا كوتەرىلۋگە بەيىمدىلىگىن بار.
ءى قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ
قاسقىر. تابيعات .ادامزات.
بەرىلگەن سوزدەردى سۋرەتتەرمەن بايلانىستىرىڭىز ولەڭ شىعارىڭىز
اناسى، ونىڭ، تىرشىلىكتىڭ، بالاسى، ءبىر بولشەگى، جاراتقان، ادامزاتتى، سەندە، ماحابباتپەن، ءسۇي، عۇلاماتتى، ۇلى.
ءىى. ماعىنانى تانى
ۆەنن دياگرامماسى
كۆادرات توبى: كوكسەرەك
اۋىل ءومىرى --------------- تاعىلىق ءومىر
شەڭبەر توبى: ادام مەن قاسقىر
ءۇشبۇرىش توبى
اققاسقا -------------- كوكسەرەك
ءىىى. وي تولعانىس
ەكى جاقتى تۇسىنىكتەمە كۇندەلىگى
ماتىننەن قاتتى اسەر ەتكەن تۇستارى
1. ادامدار قولىنان قاسقىر كۇشىكتەرىنىڭ ءولتىرىلۋى.
2. قۇرماشتىڭ كۇشىكتى باعىپ الۋى مەن كوكسەرەك دەپ اتاۋى.
3. كوكسەرەكتىڭ العاش رەت تابيعاتقا قاراپ ۇلۋى.
4. اۋىلعا شابۋى، قۇرماشقا شابۋىل جاساۋى.
5. اجەسىنىڭ قايعىرۋى. قۇرماشتىڭ قايتىس بولۋى. تابيعات انانىڭ تىنىشتىعىن جاۋىز ادامدار بۇزدى. جازىقسىز كۇشىكتەردى ءولتىرۋى دۇرىس ەمەس.
ءوز پىكىرىڭ
قۇرماشتىڭ تازا كوڭىلى مەن مەيرىمدى جان ەكەنىن ءبىلدىم.
قاسقىر تابيعاتتىڭ ءبىر بولشەگى. قاسقىر قاشاندا قاسقىرلىعىن قىلادى.
كوكسەرەكتىڭ بۇل ءىس - ارەكەتىنە ادامداردىڭ وزدەرى سەبەپ بولدى. ول ساناسىز، تاعى قاسقىر، ابدەن وشپەندى بولىپ العان.
كۇللى تىرشىلىك اتاۋلىنىڭ قۇتتى قونىس مەكەنى، التىن ۇياسى، تالبەسىگى - تابيعاتتى ايالاۋ.
سەرگىتۋ ءساتى
ءبىر ءجۇز ەكى قۇلاق نەشە ادامنىڭ قۇلاعى؟
اسپاندا ءۇش تۇيەقۇس ۇشىپ كەلە جاتتى. اڭشى ولاردىڭ ءبىرىن اتىپ الدى. اسپاندا قانشا تۇيەقۇس قالدى؟
جاۋاپ: (ءبىر، تۇيەقۇس ۇشپايدى)
رۇقسات ەتىلمەيتىن تۇستەر ويىنى
الدىمەن مەنى مۇقيات تىڭداڭىزدار. ءقازىر مەن سىزدەرگە سۇراقتار قويامىن، ال سىزدەر جاۋاپتارىن باعان بويىنا جازىپ وتىراسىزدار جانە دە بۇل ويىننىڭ بارىسىندا مىنا 2 ەرەجەنى ساقتاۋىمىز كەرەك:
ويىن بارىسىندا اق جانە كوگىلدىر ءتۇستى ايتۋعا رۇقسات ەتىلمەيدى.
ءبىر ءتۇستى ەكىنشى رەت قايتالاۋعا بولمايدى.
سونىمەن ويىن شارتىنا تۇسىنسەك ويىنىمىزدى باستايىق.
سۇراقتار:
ءشوپتىڭ ءتۇسى قانداي؟
اسپان ءتۇسى قانداي؟
كۇنباعىستىڭ جاپىراقتارىنىڭ ءتۇسى قانداي؟
كۇزدە جاپىراقتىڭ ءتۇسى قانداي بولادى؟
كۇننىڭ ءتۇسى قانداي بولادى؟
قاردىڭ ءتۇسى قانداي؟
تەڭىزدىڭ ءتۇسى قانداي؟
قۇرباقانىڭ ءتۇسى قانداي؟
جاۋاپتارى:
جاسىل؛
كوك؛
ءشوپتىڭ ءتۇسى سياقتى؛
سارى؛
قىزىل، كۇرەڭ قىزىل؛
جارقىراعان؛
قايىڭ تۇستەس نەمەسە تەڭىز تولقىندارىنىڭ تۇستەرىمەن بىردەي؛
باتپاق تۇستەس؛
V. دوڭگەلەك ۇستەل «دوڭگەلەك ۇستەل» ستراتەگياسى بويىنشا بەرىلگەن سۇراقتار بويىنشا بىلەتىندەرىن توپ بولىپ قورىتىپ جازادى. توپتان ءبىر وقۋشى قورعايدى.
1. جازۋشىنىڭ بۇل اڭگىمەنى جازۋىنا نە سەبەپ بولدى؟
2. ادامداردىڭ بولتىرىككە جاساعان ءىس - ارەكەتتەرىنە قالاي قارايسىزدار؟
3. اڭگىمەنىڭ يدەياسى نە؟
4. كوكسەرەك قۇرماشپەن نەگە تەز ءتىل تابىستى؟
5. كوكسەرەكتى جاۋىزدىققا باۋلىعان نە؟
6. قۇرماشتىڭ ولىمىنە كىنالى كىم؟
ۇيگە تاپسىرما
كومپوزيسيالىق جوسپار بويىنشا سۋرەت سالىڭدار.
ر/س ------اڭگىمەنىڭ كومپوزيسيالىق ەلەمەنتتەرى --------------------- كومپوزيسيالىق جوسپار
1. --------وقيعانىڭ باستالۋى --------------------------------------- قاراادىر تابيعاتى. قاسقىرلار مەكەنى.
2. --------وقيعانىڭ بايلانىسى ---------------------------------- ادامدار شابۋىلى. كوكسەرەكتى اسىراۋى
3. --------وقيعانىڭ دامۋى -------------------------------------- كوكسەرەكتىڭ اۋىل تىرلىگىن جاتسىنۋى.
4.-------- وقيعانىڭ شيەلەنىسۋى------------------------------- كوكسەرەكتىڭ ءوز قانداستارىنا قوسىلۋى
5.-------- وقيعانىڭ شارىقتاۋ شەگى ----------------------- كوكسەرەكتىڭ جويقىن كۇشكە اينالۋى
6. --------وقيعانىڭ شەشىمى ------------------------------- قۇرماشتىڭ قازاسى. كوكسەرەكتىڭ جازاسىن تارتۋى
باعالاۋ توپ باسشىلارىنا بەرىلگەن باعالاۋ پاراعى بويىنشا باعالانادى.
رەفلەكتيۆتى بايلانىس ينسەرت كەستەسى
بىلەمىن + ءبىلدىم + بىلىگىم كەلەدى +
سىلتەمە: مۇعالىمدەرگە ارنالعان نۇسقاۋلىق ستو 48 - بەت،
ديالوگتىك وقىتۋدىڭ ماڭىزدىلىعى 38 - بەت.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: م. اۋەزوۆ «كوكسەرەك» اڭگىمەسى
جالپى ماقساتى: وقۋشىلارعا اڭگىمەنىڭ يدەياسىن جان - جاقتى تالداي وتىرىپ اشۋ؛
ادامدار مەن كوك ءبورىنىڭ ءىس - ارەكەتتەرىن سارالاي وتىرىپ، ادامزاتتىڭ تابيعاتپەن پسيحولوگيالىق تەپە - تەڭدىكتى ساقتاۋ كەرەكتىگىن ءتۇسىندىرۋ. قاسقىردىڭ تاعىلىق جولعا ءتۇسۋ جولدارىن سۋرەتتەۋدەگى جازۋشىنىڭ شەبەرلىگىن تانۋ. ءوز ويلارىن تولىق بايلانىستىرا وتىرىپ، سويلەۋ شەبەرلىگىن، كوركەم جازۋ داعدىلارىن جەتىلدىرۋ. سىنىپتاعى وقۋشىلاردىڭ سىني تۇرعىدان ويلاۋ ارقىلى، ءوز بەتتەرىمەن جۇمىس جاساۋ، ءبىر - بىرىنە كومەك بەرە ءبىلۋ داعدىلارىن جەتىلدىرۋگە مۇمكىندىك بەرۋ.. ينتەراكتيۆتى بايلانىس ارقىلى توپتىق جۇمىس جاساتۋ ارقىلى بىرلەسىپ ءبىلىم الۋىنا مۇمكىندىك بەرۋ.
وقىتۋدىڭ ناتيجەسى: وقۋشىلار توپتىق جۇمىس جاساۋ بارىسىندا ءوز ويلارىن ەركىن جەتكىزۋگە مۇمكىندىك الادى. بىرلەسىپ جۇمىس ىستەۋگە مۇمكىندىك الادى.
ءتۇيىندى يدەيالار توپتىق جۇمىستا ءوزىن - ءوزى رەتتەي الادى. ديالوگتىك قارىم - قاتىناسقا ءتۇسۋ ارقىلى كۇماندى جاۋاپتارىن تۇزەتە الادى.
پسيحولوگيالىق جاعداي: پسيحوگەومەتريالىق دياگنوستيكا
3 توپقا ءبولۋ.
كۆادرات. سەندە توزىمدىلىك، شىدامدىلىق، ەڭبەكقورلىق دامىعان. ءوز اينالاڭا ادامداردى جيناپ ۇيىمداستىرۋ، رەتتەۋ جانە جۇيەلەۋ قابىلەتىن بارشىلىق. سەنەن ۇزدىك ادمينيستراتور شىعادى.
شەڭبەر. سەندە ادامگەرشىلىك جوعارى دامىعان. سەن ءوز ارىپتەسىڭدى تىڭداي الاسىڭ جانە ونىڭ قايعىسى مەن قۋانىشىن بىرگە بولىسەسىڭ، باسقانىڭ اۋىرتپالىعىنا جاردەمدەسۋ قابىلەتىن جوعارى قالىپتاسقان.
ءۇشبۇرىش. ساعان باسقارۋشىلىق قاسيەت ءتان. ءوز كوزدەگەن ماقساتىنا قول جەتكىزۋگە بارلىق مۇمكىنشىلىگىڭدى جاسايسىڭ. وزىڭە سەنىمدىسىڭ جانە جەڭىسكە، جەتىستىكتەرگە، ۇتىستارعا وڭاي قول جەتكىزەسىڭ. ايتقانىننان شىقپايسىڭ، ابىرويلىسىڭ. سەن قوعامدا، ومىردە جوعارى جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزەسىڭ، جۇمىسىڭدا جوعارىعا كوتەرىلۋگە بەيىمدىلىگىن بار.
ءى قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ
قاسقىر. تابيعات .ادامزات.
بەرىلگەن سوزدەردى سۋرەتتەرمەن بايلانىستىرىڭىز ولەڭ شىعارىڭىز
اناسى، ونىڭ، تىرشىلىكتىڭ، بالاسى، ءبىر بولشەگى، جاراتقان، ادامزاتتى، سەندە، ماحابباتپەن، ءسۇي، عۇلاماتتى، ۇلى.
ءىى. ماعىنانى تانى
ۆەنن دياگرامماسى
كۆادرات توبى: كوكسەرەك
اۋىل ءومىرى --------------- تاعىلىق ءومىر
شەڭبەر توبى: ادام مەن قاسقىر
ءۇشبۇرىش توبى
اققاسقا -------------- كوكسەرەك
ءىىى. وي تولعانىس
ەكى جاقتى تۇسىنىكتەمە كۇندەلىگى
ماتىننەن قاتتى اسەر ەتكەن تۇستارى
1. ادامدار قولىنان قاسقىر كۇشىكتەرىنىڭ ءولتىرىلۋى.
2. قۇرماشتىڭ كۇشىكتى باعىپ الۋى مەن كوكسەرەك دەپ اتاۋى.
3. كوكسەرەكتىڭ العاش رەت تابيعاتقا قاراپ ۇلۋى.
4. اۋىلعا شابۋى، قۇرماشقا شابۋىل جاساۋى.
5. اجەسىنىڭ قايعىرۋى. قۇرماشتىڭ قايتىس بولۋى. تابيعات انانىڭ تىنىشتىعىن جاۋىز ادامدار بۇزدى. جازىقسىز كۇشىكتەردى ءولتىرۋى دۇرىس ەمەس.
ءوز پىكىرىڭ
قۇرماشتىڭ تازا كوڭىلى مەن مەيرىمدى جان ەكەنىن ءبىلدىم.
قاسقىر تابيعاتتىڭ ءبىر بولشەگى. قاسقىر قاشاندا قاسقىرلىعىن قىلادى.
كوكسەرەكتىڭ بۇل ءىس - ارەكەتىنە ادامداردىڭ وزدەرى سەبەپ بولدى. ول ساناسىز، تاعى قاسقىر، ابدەن وشپەندى بولىپ العان.
كۇللى تىرشىلىك اتاۋلىنىڭ قۇتتى قونىس مەكەنى، التىن ۇياسى، تالبەسىگى - تابيعاتتى ايالاۋ.
سەرگىتۋ ءساتى
ءبىر ءجۇز ەكى قۇلاق نەشە ادامنىڭ قۇلاعى؟
اسپاندا ءۇش تۇيەقۇس ۇشىپ كەلە جاتتى. اڭشى ولاردىڭ ءبىرىن اتىپ الدى. اسپاندا قانشا تۇيەقۇس قالدى؟
جاۋاپ: (ءبىر، تۇيەقۇس ۇشپايدى)
رۇقسات ەتىلمەيتىن تۇستەر ويىنى
الدىمەن مەنى مۇقيات تىڭداڭىزدار. ءقازىر مەن سىزدەرگە سۇراقتار قويامىن، ال سىزدەر جاۋاپتارىن باعان بويىنا جازىپ وتىراسىزدار جانە دە بۇل ويىننىڭ بارىسىندا مىنا 2 ەرەجەنى ساقتاۋىمىز كەرەك:
ويىن بارىسىندا اق جانە كوگىلدىر ءتۇستى ايتۋعا رۇقسات ەتىلمەيدى.
ءبىر ءتۇستى ەكىنشى رەت قايتالاۋعا بولمايدى.
سونىمەن ويىن شارتىنا تۇسىنسەك ويىنىمىزدى باستايىق.
سۇراقتار:
ءشوپتىڭ ءتۇسى قانداي؟
اسپان ءتۇسى قانداي؟
كۇنباعىستىڭ جاپىراقتارىنىڭ ءتۇسى قانداي؟
كۇزدە جاپىراقتىڭ ءتۇسى قانداي بولادى؟
كۇننىڭ ءتۇسى قانداي بولادى؟
قاردىڭ ءتۇسى قانداي؟
تەڭىزدىڭ ءتۇسى قانداي؟
قۇرباقانىڭ ءتۇسى قانداي؟
جاۋاپتارى:
جاسىل؛
كوك؛
ءشوپتىڭ ءتۇسى سياقتى؛
سارى؛
قىزىل، كۇرەڭ قىزىل؛
جارقىراعان؛
قايىڭ تۇستەس نەمەسە تەڭىز تولقىندارىنىڭ تۇستەرىمەن بىردەي؛
باتپاق تۇستەس؛
V. دوڭگەلەك ۇستەل «دوڭگەلەك ۇستەل» ستراتەگياسى بويىنشا بەرىلگەن سۇراقتار بويىنشا بىلەتىندەرىن توپ بولىپ قورىتىپ جازادى. توپتان ءبىر وقۋشى قورعايدى.
1. جازۋشىنىڭ بۇل اڭگىمەنى جازۋىنا نە سەبەپ بولدى؟
2. ادامداردىڭ بولتىرىككە جاساعان ءىس - ارەكەتتەرىنە قالاي قارايسىزدار؟
3. اڭگىمەنىڭ يدەياسى نە؟
4. كوكسەرەك قۇرماشپەن نەگە تەز ءتىل تابىستى؟
5. كوكسەرەكتى جاۋىزدىققا باۋلىعان نە؟
6. قۇرماشتىڭ ولىمىنە كىنالى كىم؟
ۇيگە تاپسىرما
كومپوزيسيالىق جوسپار بويىنشا سۋرەت سالىڭدار.
ر/س ------اڭگىمەنىڭ كومپوزيسيالىق ەلەمەنتتەرى --------------------- كومپوزيسيالىق جوسپار
1. --------وقيعانىڭ باستالۋى --------------------------------------- قاراادىر تابيعاتى. قاسقىرلار مەكەنى.
2. --------وقيعانىڭ بايلانىسى ---------------------------------- ادامدار شابۋىلى. كوكسەرەكتى اسىراۋى
3. --------وقيعانىڭ دامۋى -------------------------------------- كوكسەرەكتىڭ اۋىل تىرلىگىن جاتسىنۋى.
4.-------- وقيعانىڭ شيەلەنىسۋى------------------------------- كوكسەرەكتىڭ ءوز قانداستارىنا قوسىلۋى
5.-------- وقيعانىڭ شارىقتاۋ شەگى ----------------------- كوكسەرەكتىڭ جويقىن كۇشكە اينالۋى
6. --------وقيعانىڭ شەشىمى ------------------------------- قۇرماشتىڭ قازاسى. كوكسەرەكتىڭ جازاسىن تارتۋى
باعالاۋ توپ باسشىلارىنا بەرىلگەن باعالاۋ پاراعى بويىنشا باعالانادى.
رەفلەكتيۆتى بايلانىس ينسەرت كەستەسى
بىلەمىن + ءبىلدىم + بىلىگىم كەلەدى +