InfoHub Logo

مۋزىكا 4 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: نۇرعيسا تىلەندييەۆ ءومىربايانى
(1925 - 1998)
ساباقتىڭ ماقساتى: ن. تىلەندييەۆ ومىربايانىمەن تانىستىرۋ. وقۋشىلاردىڭ قازاق كومپوزيتورلارى، اسپاپتىق مۋزىكاسى جايلى بىلىمدەرىن تولىقتىرۋ. كومپوزيتوردىڭ شىعارمالارىنا كوزىن قانىقتىرۋ، تانىستىرۋ.
ساباقتىڭ تاربيەلىك ءمانى: ونەردى سۇيۋگە، قۇرمەتتەۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ دامىتۋشىلىق ءمانى: وقۋشىلاردى ۇيىمشىلدىققا، ويلاۋعا،
قيالداي ءبىلۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ كورنەكىلىكتەرى: كومپوزيتوردىڭ سۋرەتى، ينتەراكتيۆتى تاقتا.
سلايدتار، بايان اسپابى، ءسوزجۇمباق شەشۋ.

ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ، وقۋ قۇرالدارىن تەكسەرۋ.
2. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
مۇقان تولەبايەۆتىڭ ءومىربايانى جانە شىعارماسى.
م. تولەبايەۆتىڭ ەڭ اتاقتى شىعارماسى قانداي؟
قانداي ءان - رومانستار جازدى؟
قازاقتىڭ قانداي كاسىبي كومپوزيتورلارىن بىلەسىڭ؟
3. وقۋشىلاردى باعالاۋ.

4. جاڭا ساباق. نۇرعيسا تىلەندييەۆ /1925 - 1998/
قازاق دومبىراسىنىڭ قۇرمانعازى مەن تاتتىمبەتتەن كەيىنگى تارلاندارىنىڭ ءبىرى، تۋعان حالقى ءۇشىن بارىنشا ەڭبەك ەتكەن، شىڭ دارىن يەسى، ويلى دا سەزىمتال، ءبىلىمدى، قازاق حالقىنىڭ رۋحاني مۋزىكا مادەنيەتىن كوتەرۋگە اتسالىسقان اتاقتى، تالانتتى كومپوزيتور اتاقتى دومبىراشى، ءارى ديريجەر
ن. تىلەندييەۆ 1925 جىلى ءساۋىردىڭ 1 - ءى كۇنى الماتى وبلىسى جامبىل اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن. قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى، حالىق قاھارمانى.
الماتى ۇلتتىق كونسەرۆاتورياسىمەن ماسكەۋ كونسەرۆاتورياسىندا ءبىلىم العان. 1981 جىلى بەلگىلى «وتىرار سازى» فولكلورلىق - ەتنوگرافيالىق وركەسترىن قۇرىپ، ءومىرىنىڭ سوڭىنا دەيىن ونىڭ باس ديريجەرى بولدى.
ونىڭ «كوش كەرۋەنى»، «اتا تولعاۋى»، «اققۋ»، «ءالقيسا»، «ماحامبەت» ت. ب كۇيلەرى حالىققا كەڭ تاراعان.
50 - دەن استام درامالىق سپەكتاكلدەر مەن 19 كينوفيلمدەرگە مۋزىكا جازدى. سونىڭ ىشىندە «قىز - جىبەك»، «قيلى كەزەڭ»، «مەنىڭ اتىم قوجا» فيلمدەرگە، «قارلىعاشتىڭ قۇيرىعى نەگە ايىر؟»، «اقساق قۇلان» سياقتى 17 مۋلتفيلمگە مۋزىكا جازدى.
2000 جىلى «وتىرار سازى فولكلورلىق - ەتنوگرافيالىق وركەسترىنە
ن. تىلەندييەۆ ەسىمى بەرىلدى. سۋرەتتەن كورىپ وتىرعانىمىزداي اكەسىنەن قالعان وركەستردى قايتا جاڭعىرتىپ، دينارا نۇرعيسا قىزى ديريجەرلىق ەتىپ، بولاشاق ۇرپاققا جەتكىزىپ وتىر. اندەرى: «سارجايلاۋ»، «اكە تۋرالى جىر»، «قۇستار قايتىپ بارادى» ت. ب

5. مۋزىكا تىڭداۋ: «اتا تولعاۋى»، «كوش كەرۋەن» كۇيلەرىن تىڭداۋ.
كۇيلەردى تىڭداي وتىرىپ، قازاقتىڭ اسپاپتارىنىڭ ورىندالۋىن اجىراتامىز. ورىندالۋ رەتىنە قاراي ورنالاستىرىپ، داپتەرىمىزگە جازامىز.
5. ءان ۇيرەنۋ. «جان انام» ءانى. مۋزىكا: ە. ءومىروۆ ءسوزى: ق. جالەنوۆا
بالالار الدىمىزدا قانداي مەرەكە كەلە جاتىر؟
- دۇرىس ايتاسىڭدار.
الدىمىزدا 8 - ءشى ناۋرىز حالىقارالىق انالر مەن اپالارىمىزدىڭ، اپايلارىمىزدىڭ مەرەكەسى كەلە جاتىر. وسى رەتتى پايدالانا وتىرىپ، بارلىق انالارىمىزدى، اپايلارىمىزدى قۇتتىقتايمىز!
بۇگىنگى ۇيرەنەتىن ءانىمىزدىڭ نەگىزگى مازمۇنى وسى انالارىمىزعا ارنالعان. سوندىقتان اركىم ءوز اناسىن قۇرمەتتەپ، سىيلاۋى كەرەك.
الدىمەن ءاندى ءوزىم ايتىپ كورسەتەم. «جان انام» ءانى جۇمساق تەمبرلى، اسىقپاي، اشىق ورىندالادى. بالاللار ءاندى جۇمساق سازدى اۋەنمەن جەتكىزەدى.
ماقال - ماتەلدەر
انانىڭ ءسۇتى - بال،
بالانىڭ ءتىلى - بال.

انا الدىندا - قۇرمەت،
اتا الدىندا - قىزمەت.

داۋسىمىزعا جاتتىعۋ جاساتۋ: دو ماجور گامماسى.
ءاندى 2 - 3 رەت ايتقىزۋ، قيىندىق كەلتىرەتىن جەرلەرمەن جۇمىس جاساۋ.
پارتا - پارتا بويىنشا ايتقىزۋ، بايان اسپابىمەن قوسىلىپ ايتقىزۋ.

6. قازاقستاندىق كاسىبي كومپوزيتورلار مەن ولاردىڭ شىعارمالارى:
ا. جۇبانوۆ «اباي» وپەراسى
ە. برۋسيلوۆسكيي «قىز جىبەك» وپەراسى
ن. تىلەندييەۆ «اتا تولعاۋى»
م. تولەبايەۆ «ءبىرجان - سارا» وپەراسى

7. ساباقتى قورىتىندىلاۋ:
1. ن. تىلەندييەۆ كىم؟
2. ول قانداي شىعارمالار جازدى؟
3. «اتا تولعاۋى» كۇيىندە قازاقتىڭ قانداي اسپاپتارى بار؟
4. «كوش كەرۋەن» كۇيىندە جىلدىڭ قاي مەزگىلىن سۋرەتتەيدى؟
5. نۇرعيسا قانداي ونەر ۇجىمىن قۇردى؟
6. «جان انام» ءاننىڭ نەگىزگى مازمۇنى كىم تۋرالى ايتىلادى؟

8. ۇيگە تاپسىرما:
1. نۇرعيسانىڭ ءومىربايانىن وقىپ كەلۋ.
2. «جان انام» ءانىن ءسوزىن جاتتاۋ.
3. تىڭداعان كۇيلەرىمىزدىڭ مازمۇنىنا قاراي شىعارما جازىپ كەلۋ.