«ءان – اعا، ءشامشى اعا» ادەبي - مۋزىكالىق كەش
«ءان – اعا، ءشامشى اعا» ادەبي - مۋزىكالىق كەش
كەشتىڭ تاقىرىبى: «ءان – اعا، ءشامشى اعا»
كەشتىڭ ماقساتى: قازاقتىڭ كورنەكتى سازگەرى ش. قالداياقوۆتىڭ ومىرىمەن تانىستىرىپ، اندەرىنىڭ شىعۋ تاريحى، ءمانى مەن ماڭىزىن اشۋ. ءان ونەرىنىڭ قىرى مەن سىرىنا قانىقتىرا وتىرىپ، وقۋشىلاردى اسەمدىككە تاربيەلەۋ. ش. قالداياقوۆتىڭ اندەرىن ناسيحاتتاۋ.
بىلىمدىلىك ءمانى: XX عاسىردا قازاق ءۆالسىنىڭ كورولى اتانعان سازگەر ومىرىمەن، ونىڭ حالىق ءسۇيىپ تىڭدايتىن اندەرىمەن تانىستىرۋ.
دامىتۋشىلىق ءمانى: وقۋشىلاردىڭ قازاق اندەرىنىڭ اۋەنىمەن تانىستىرۋ، ءاننىڭ سوزدەرىنىڭ ءمانىن، ماعىناسىن ءتۇسىنىپ ايتۋعا تالپىندىرۋ، قازاق اندەرىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتەرىن ارتتىرۋ.
تاربيەلىك ءمانى: حالىق جۇرەگىنەن ۇلكەن ورىن تاپقان سازگەردىڭ اۋەندەرىن تىڭداي وتىرىپ، اتا - اناسىنا، تۋعان ولكەگە، جەرگە، ءوز وتانىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتەرىن ارتتىرىپ تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: «ءان - اعا، ءشامشى اعا» بۋكلەتى، ءشامشى اندەرى» ءان البوم ش. قالدىاياقوۆتىڭ سۋرەتى، ت. ايبەرگەنوۆتىڭ ءسوزى جازىلعان پلاكات:
«جانسىن دەپ جاقسى ورتالارىڭدا مازداپ ءان،
قالسىن دەپ جاقسى كوڭىلدەر ويدى قوزعاعان
تىك تۇرىپ قارسى ال - و، تۋعان ەلىم تىلەكتەس،
تىلەكتەستىكپەن ورتاڭا كەلدى ءوز بالاڭ.»
ع. مۇسىرەپوۆتىڭ ءسوزى:
«قازاق ونەرىن بىلگىسى كەلگەندەر قاستەيەۆتىڭ سۋرەتتەرىن، قالداياقوۆتىڭ اندەرىن زەرتتەۋلەرى كەرەك»
كەشتىڭ بارىسى:
1. ءسوزى ي. يسايەۆتىڭ، ءانى قالىبەك قۇرمانالييەۆتىكى
«ءان - اعا نەمەسە شامشىمەن سىرلاسۋ» ءانىن قوجابايەۆ ەلدوس ورىنداپ تۇرادى، 3 پار ۆالس بيلەپ جۇرەدى.
- ءان كىم تۋرالى؟
- ءان ءشامشى قالداياقوۆ.
ولاي بولسا قۇرمەتتى وقۋشىلار، ۇستازدار بۇگىنگى ءبىزدىڭ كەشىمىزدە قازاقتىڭ كورنەكتى سازگەرى ءشامشىنىڭ ومىرىمەن تانىسىپ، اندەرىنىڭ شىعۋ تاريحىمەن، ءمانى مەن مازمۇنىن اشىپ اندەرىن ناسيحاتتاۋ.
جۇرگىزۋشى:
ارىس وزەنىنىڭ سىردارياعا قۇياتىن جەردەگى قويناۋىندا سارىكول دەگەن شاعىن كول بار. مىنە وسى كولدىڭ جاعاسىنا 1927 جىلى قالداياق دەگەن كەدەي كەلىپ، قامىستان كۇركە سالىپ، وسىندا مەكەندەپ قالادى.
قالداياقتىڭشىن اتى ءاناپيا ەكەن. ونىڭ وڭ اياق بالتىرىندا قالدى كورىپ جەڭگەلەرى قالداياق دەپ اتاپ كەتكەن.
قالداياقتىڭ سول كۇركەسىندە 1930 جىلى ءبىر بالا دۇنيەگە كەلەدى. باسقا بالالارداي شىڭعىرىپ جىلاماي، ءبىر ءتۇرلى اۋەزدى ىرعاققا ۇقسايتىن ءۇن شىعارادى. حيسساداعى ءشامشيد پاتشانىڭ اتىمەن اتالىپ، سول بالا اتتاي 30 جىل وتكەن سوڭ ءشامشى قالداياقوۆ بولىپ ءوسىپ جەتىلىپ، ۆالس كورولى اتانادى.
ءشامشى قالداياقوۆتىڭ ءومىربايانى
ش. قالداياقوۆ 15 - ءشى تامىز 1930 جىلى شىمكەنت وبلىسىنىڭ قىزىلقۇم اۋدانى ارىس وزەنىنىڭ بويىندا دۇنيەگە كەلگەن. اكەسى قالدىاياق تەرىسكەيدە تۋىپ وسكەن اتاقتى شەجىرەسى، كوپشىل، اقىنجاندى، زەرگەر، ونەرلى جان بولدى. شەشەسى ساقىپجامال ءۇنى قوڭىراۋداي سىلدىرلاپ، ءان سالسا، اجارى اشىلىپ، توتى قۇستاي تۇرلەنىپ كەتەتىن جان ەكەن. 1952 - 1962 جىلدارى قازاقتىڭ قۇرمانعازى اتىنداعى مەملەكەتتىك كونسەرۆاتورياسىندا ۆەليكانوۆتىڭ كلاسى بويىنشا وقىعان، اياقتاي الماعان. 1950 جىلدان تۆورچەستۆالىق جۇمىسپەن شۇعىلدانعان. 1965 جىلى قازاقستان لەنين سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى اتانعان. 1991 جىلى 29 - شى جەلتوقساندا «قازاقستان حالىق ءارتيسى» اتاعىن الدى. قازاق جاستارىنىڭ باقىتىتى ءومىرىن جىرلايتىن «قاراكوز»، «مەنىڭ قازاقستانىم»، «سىر سۇلۋى»، «اق بانتيك»، «قۋانىش ءۆالسى» ت. ب حالاق اراسىندا كەڭ تاراعان سەزىمگە تولى اندەردىڭ اۆتورى.
كەشتىڭ تاقىرىبى: «ءان – اعا، ءشامشى اعا»
كەشتىڭ ماقساتى: قازاقتىڭ كورنەكتى سازگەرى ش. قالداياقوۆتىڭ ومىرىمەن تانىستىرىپ، اندەرىنىڭ شىعۋ تاريحى، ءمانى مەن ماڭىزىن اشۋ. ءان ونەرىنىڭ قىرى مەن سىرىنا قانىقتىرا وتىرىپ، وقۋشىلاردى اسەمدىككە تاربيەلەۋ. ش. قالداياقوۆتىڭ اندەرىن ناسيحاتتاۋ.
بىلىمدىلىك ءمانى: XX عاسىردا قازاق ءۆالسىنىڭ كورولى اتانعان سازگەر ومىرىمەن، ونىڭ حالىق ءسۇيىپ تىڭدايتىن اندەرىمەن تانىستىرۋ.
دامىتۋشىلىق ءمانى: وقۋشىلاردىڭ قازاق اندەرىنىڭ اۋەنىمەن تانىستىرۋ، ءاننىڭ سوزدەرىنىڭ ءمانىن، ماعىناسىن ءتۇسىنىپ ايتۋعا تالپىندىرۋ، قازاق اندەرىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتەرىن ارتتىرۋ.
تاربيەلىك ءمانى: حالىق جۇرەگىنەن ۇلكەن ورىن تاپقان سازگەردىڭ اۋەندەرىن تىڭداي وتىرىپ، اتا - اناسىنا، تۋعان ولكەگە، جەرگە، ءوز وتانىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتەرىن ارتتىرىپ تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: «ءان - اعا، ءشامشى اعا» بۋكلەتى، ءشامشى اندەرى» ءان البوم ش. قالدىاياقوۆتىڭ سۋرەتى، ت. ايبەرگەنوۆتىڭ ءسوزى جازىلعان پلاكات:
«جانسىن دەپ جاقسى ورتالارىڭدا مازداپ ءان،
قالسىن دەپ جاقسى كوڭىلدەر ويدى قوزعاعان
تىك تۇرىپ قارسى ال - و، تۋعان ەلىم تىلەكتەس،
تىلەكتەستىكپەن ورتاڭا كەلدى ءوز بالاڭ.»
ع. مۇسىرەپوۆتىڭ ءسوزى:
«قازاق ونەرىن بىلگىسى كەلگەندەر قاستەيەۆتىڭ سۋرەتتەرىن، قالداياقوۆتىڭ اندەرىن زەرتتەۋلەرى كەرەك»
كەشتىڭ بارىسى:
1. ءسوزى ي. يسايەۆتىڭ، ءانى قالىبەك قۇرمانالييەۆتىكى
«ءان - اعا نەمەسە شامشىمەن سىرلاسۋ» ءانىن قوجابايەۆ ەلدوس ورىنداپ تۇرادى، 3 پار ۆالس بيلەپ جۇرەدى.
- ءان كىم تۋرالى؟
- ءان ءشامشى قالداياقوۆ.
ولاي بولسا قۇرمەتتى وقۋشىلار، ۇستازدار بۇگىنگى ءبىزدىڭ كەشىمىزدە قازاقتىڭ كورنەكتى سازگەرى ءشامشىنىڭ ومىرىمەن تانىسىپ، اندەرىنىڭ شىعۋ تاريحىمەن، ءمانى مەن مازمۇنىن اشىپ اندەرىن ناسيحاتتاۋ.
جۇرگىزۋشى:
ارىس وزەنىنىڭ سىردارياعا قۇياتىن جەردەگى قويناۋىندا سارىكول دەگەن شاعىن كول بار. مىنە وسى كولدىڭ جاعاسىنا 1927 جىلى قالداياق دەگەن كەدەي كەلىپ، قامىستان كۇركە سالىپ، وسىندا مەكەندەپ قالادى.
قالداياقتىڭشىن اتى ءاناپيا ەكەن. ونىڭ وڭ اياق بالتىرىندا قالدى كورىپ جەڭگەلەرى قالداياق دەپ اتاپ كەتكەن.
قالداياقتىڭ سول كۇركەسىندە 1930 جىلى ءبىر بالا دۇنيەگە كەلەدى. باسقا بالالارداي شىڭعىرىپ جىلاماي، ءبىر ءتۇرلى اۋەزدى ىرعاققا ۇقسايتىن ءۇن شىعارادى. حيسساداعى ءشامشيد پاتشانىڭ اتىمەن اتالىپ، سول بالا اتتاي 30 جىل وتكەن سوڭ ءشامشى قالداياقوۆ بولىپ ءوسىپ جەتىلىپ، ۆالس كورولى اتانادى.
ءشامشى قالداياقوۆتىڭ ءومىربايانى
ش. قالداياقوۆ 15 - ءشى تامىز 1930 جىلى شىمكەنت وبلىسىنىڭ قىزىلقۇم اۋدانى ارىس وزەنىنىڭ بويىندا دۇنيەگە كەلگەن. اكەسى قالدىاياق تەرىسكەيدە تۋىپ وسكەن اتاقتى شەجىرەسى، كوپشىل، اقىنجاندى، زەرگەر، ونەرلى جان بولدى. شەشەسى ساقىپجامال ءۇنى قوڭىراۋداي سىلدىرلاپ، ءان سالسا، اجارى اشىلىپ، توتى قۇستاي تۇرلەنىپ كەتەتىن جان ەكەن. 1952 - 1962 جىلدارى قازاقتىڭ قۇرمانعازى اتىنداعى مەملەكەتتىك كونسەرۆاتورياسىندا ۆەليكانوۆتىڭ كلاسى بويىنشا وقىعان، اياقتاي الماعان. 1950 جىلدان تۆورچەستۆالىق جۇمىسپەن شۇعىلدانعان. 1965 جىلى قازاقستان لەنين سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى اتانعان. 1991 جىلى 29 - شى جەلتوقساندا «قازاقستان حالىق ءارتيسى» اتاعىن الدى. قازاق جاستارىنىڭ باقىتىتى ءومىرىن جىرلايتىن «قاراكوز»، «مەنىڭ قازاقستانىم»، «سىر سۇلۋى»، «اق بانتيك»، «قۋانىش ءۆالسى» ت. ب حالاق اراسىندا كەڭ تاراعان سەزىمگە تولى اندەردىڭ اۆتورى.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
