و دىبىسى مەن ءارپى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: و دىبىسى مەن ءارپى
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. و ارپىمەن وقۋشىلاردى تانىستىرۋ. قۇرامىندا و دىبىسى بار سوزدەردى تالداۋ. و دىبىسىن دۇرىس دىبىستاتىپ، ونىڭ تاڭباسىن – ءارپىن تانىتۋ. و دىبىسى بار ءسوز، سويلەم ويلاتۋ.
2. وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
3. ەڭبەككە، ادامگەرشىلىككە تاربيەلەۋ
ءادىسى: سۇراق – جاۋاپ، جۇمباق، قايتالاۋ.
كورنەكىلىك: الىپپە، مازمۇندى سۋرەت، قيما ارىپتەر، سىزبا – كەستە.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ساياحات ساباق.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. جاڭا ساباق.
- بالالار، بۇگىن ءبىز «ارىپتەر باعىنا» ساياحاتقا شىعامىز.
- «ارىپتەر باعىنا» قانداي كولىكپەن بارساق ەكەن؟
- ال، بالالار، ول باققا مەن «ءبىلىم» كولىگىمەن بارعىم كەلىپ وتىر.
- ال سەندەر وسى كولىككە وتىرۋعا دايىنسىڭدار ما؟
- وندا قاراپ وتىرمايىق.
- ال، بالالار، وينايىق.
وينايىق تا وينايىق.
قانداي جۇمباق بولسا دا،
شەشپەي ونى قويمايىق.
1. «ويۋدا» بارمىن،
«دوپتا» بارمىن،
«تۇندە» جوقپىن.
مەن سوندا قانداي دىبىسپىن؟ (و)
«و» دىبىسىن 3 رەت حورمەن قايتالاپ ايتقىزۋ.
وسى دىبىسپەن سوزدەر ويلاۋ.
- «و» قانداي دىبىس؟
- ول ءسوزدىڭ قانداي بۋىندارىندا كەزدەسەدى؟
- كىم وسى دىبىسپەن ماقال كەلتىرەدى؟
سەرگىتۋ ءساتى:
وڭ قولىمدا – بەس ساۋساق،
سول قولىمدا – بەس ساۋساق.
الاقاندى اشامىز،
بەستى بەسكە قوسامىز
كەل، سانايىق ال مۇنى،
نەشەۋ بولدى بارلىعى؟
وڭ قولىمدا – بەس ساۋساق،
سول قولىمدا – بەس ساۋساق.
جاسىرىپ ەم بەسەۋىن،
قالدى مۇندا نەشەۋى؟
بەسەۋ ەكەن قالدىعى.
نەشەۋ بولدى بارلىعى؟
- و دىبىسى كەزدەسەتىن سوزدەر بارما؟
- بالالار، الدىمىزدان قاسقىر شىقتى. ول ءبىزدىڭ قايدا باراتىنىمىزدى سۇرادى. جاۋاپتى ورىنداۋعا وقۋلىقتاعى ۇزىك سىزىقتارعا قوسۋىمىز كەرەك.
- ودان ءارى ءجۇرىپ كەلە جاتقانىمىزدا الدىمىزدان تۇلكى شىقتى.
- ەگەر وقۋلىقتىڭ وسى بەتىندەگى «ويۋ» سوزىمەن ۇلگى بويىنشا سويلەم قۇراساڭدار، باقتى ءوزىم كورسەتىپ بەرەمىن، - دەدى ول قۋلانا.
- باققا جاقىنداعان قاراۋىلدىڭ ارپىلداپ ءيتى شىقتى. ول بۋىنداردى تولىقتىرىپ وقىپ بەرۋدى بۇيىردى.
ويىن «كۇن مەن ءتۇن». «ءبىلىم» كولىگىمەن باققا كەلەدى. ولار:
- بالالار، قالاي وقي الادى ەكەن، كورەيىك، - دەپ مىنا سوزدەردى وقۋعا بەردى.
- بالالار سوزدەردى وقىپ، ولارمەن سويلەم قۇرايدى. ەندى ولارعا بالالار باسقا دا ونەرلەرىن كورسەتپەك بولدى.
1. قوشاقان ءانى
2. قاماجاي ءبيى
3. تاقپاق، جۇمباقتار ايتىلىپ ىشىنە «و» دىبىسى تابىلىپ، سوزدەر بۋىنعا بولىنەدى. «و» ءارپىن كەلتىرە وتىرىپ «وتان» تاقىرىبى توڭىرەگىندە اڭگىمەلەسۋ. بالالار وتانىن سۇيەتىندىگىن ايتتى. ونى مىنا ولەڭ شۋماعىمەن پىسىقتاي ءتۇستى.
وتاندى اركىم اناسىنداي،
قاستەرلەيدى، قولدايدى،
ويتكەنى وتان بالاسىنداي،
ءبىزدى اسىراپ قورعايدى،
وتان دەگەن – اتامەكەن.
وتان دەگەن – تۋعان جەر.
وتان – انا، وتان – پانا،
قازاقستان – تۋعان ەل.
- سونىمەن، ارىپتەر باعىمەن قوش ايتىسىپ، ساياحاتتان امان ەسەن ءوز مەكەنىمىزگە ورالدىق.
2. قورىتۋ.
الدار كوسە سىنىپقا كەلەدى. ونىڭ قورجىنىندا ءبىر تاپسىرما بار. ول بالالاردىڭ ساباقتى قانشالىقتى مەڭگەرگەندەرىن ءبىلۋ ءۇشىن، و ارپىمەن سوزدەر قۇراستىرعىزادى.
- ەندى بالالار، الدار كوسە ءوز اۋىلىنا اتتانادى. ول سەندەرگە ساباققا جاقسى قاتىسقاندارىڭ مىنا سىيلىقتاردى تاپسىرادى.
3. ۇيگە تاپسىرما.
«وتان» تاقىرىبىنا سۋرەت سالىپ كەلۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. و ارپىمەن وقۋشىلاردى تانىستىرۋ. قۇرامىندا و دىبىسى بار سوزدەردى تالداۋ. و دىبىسىن دۇرىس دىبىستاتىپ، ونىڭ تاڭباسىن – ءارپىن تانىتۋ. و دىبىسى بار ءسوز، سويلەم ويلاتۋ.
2. وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
3. ەڭبەككە، ادامگەرشىلىككە تاربيەلەۋ
ءادىسى: سۇراق – جاۋاپ، جۇمباق، قايتالاۋ.
كورنەكىلىك: الىپپە، مازمۇندى سۋرەت، قيما ارىپتەر، سىزبا – كەستە.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ساياحات ساباق.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. جاڭا ساباق.
- بالالار، بۇگىن ءبىز «ارىپتەر باعىنا» ساياحاتقا شىعامىز.
- «ارىپتەر باعىنا» قانداي كولىكپەن بارساق ەكەن؟
- ال، بالالار، ول باققا مەن «ءبىلىم» كولىگىمەن بارعىم كەلىپ وتىر.
- ال سەندەر وسى كولىككە وتىرۋعا دايىنسىڭدار ما؟
- وندا قاراپ وتىرمايىق.
- ال، بالالار، وينايىق.
وينايىق تا وينايىق.
قانداي جۇمباق بولسا دا،
شەشپەي ونى قويمايىق.
1. «ويۋدا» بارمىن،
«دوپتا» بارمىن،
«تۇندە» جوقپىن.
مەن سوندا قانداي دىبىسپىن؟ (و)
«و» دىبىسىن 3 رەت حورمەن قايتالاپ ايتقىزۋ.
وسى دىبىسپەن سوزدەر ويلاۋ.
- «و» قانداي دىبىس؟
- ول ءسوزدىڭ قانداي بۋىندارىندا كەزدەسەدى؟
- كىم وسى دىبىسپەن ماقال كەلتىرەدى؟
سەرگىتۋ ءساتى:
وڭ قولىمدا – بەس ساۋساق،
سول قولىمدا – بەس ساۋساق.
الاقاندى اشامىز،
بەستى بەسكە قوسامىز
كەل، سانايىق ال مۇنى،
نەشەۋ بولدى بارلىعى؟
وڭ قولىمدا – بەس ساۋساق،
سول قولىمدا – بەس ساۋساق.
جاسىرىپ ەم بەسەۋىن،
قالدى مۇندا نەشەۋى؟
بەسەۋ ەكەن قالدىعى.
نەشەۋ بولدى بارلىعى؟
- و دىبىسى كەزدەسەتىن سوزدەر بارما؟
- بالالار، الدىمىزدان قاسقىر شىقتى. ول ءبىزدىڭ قايدا باراتىنىمىزدى سۇرادى. جاۋاپتى ورىنداۋعا وقۋلىقتاعى ۇزىك سىزىقتارعا قوسۋىمىز كەرەك.
- ودان ءارى ءجۇرىپ كەلە جاتقانىمىزدا الدىمىزدان تۇلكى شىقتى.
- ەگەر وقۋلىقتىڭ وسى بەتىندەگى «ويۋ» سوزىمەن ۇلگى بويىنشا سويلەم قۇراساڭدار، باقتى ءوزىم كورسەتىپ بەرەمىن، - دەدى ول قۋلانا.
- باققا جاقىنداعان قاراۋىلدىڭ ارپىلداپ ءيتى شىقتى. ول بۋىنداردى تولىقتىرىپ وقىپ بەرۋدى بۇيىردى.
ويىن «كۇن مەن ءتۇن». «ءبىلىم» كولىگىمەن باققا كەلەدى. ولار:
- بالالار، قالاي وقي الادى ەكەن، كورەيىك، - دەپ مىنا سوزدەردى وقۋعا بەردى.
- بالالار سوزدەردى وقىپ، ولارمەن سويلەم قۇرايدى. ەندى ولارعا بالالار باسقا دا ونەرلەرىن كورسەتپەك بولدى.
1. قوشاقان ءانى
2. قاماجاي ءبيى
3. تاقپاق، جۇمباقتار ايتىلىپ ىشىنە «و» دىبىسى تابىلىپ، سوزدەر بۋىنعا بولىنەدى. «و» ءارپىن كەلتىرە وتىرىپ «وتان» تاقىرىبى توڭىرەگىندە اڭگىمەلەسۋ. بالالار وتانىن سۇيەتىندىگىن ايتتى. ونى مىنا ولەڭ شۋماعىمەن پىسىقتاي ءتۇستى.
وتاندى اركىم اناسىنداي،
قاستەرلەيدى، قولدايدى،
ويتكەنى وتان بالاسىنداي،
ءبىزدى اسىراپ قورعايدى،
وتان دەگەن – اتامەكەن.
وتان دەگەن – تۋعان جەر.
وتان – انا، وتان – پانا،
قازاقستان – تۋعان ەل.
- سونىمەن، ارىپتەر باعىمەن قوش ايتىسىپ، ساياحاتتان امان ەسەن ءوز مەكەنىمىزگە ورالدىق.
2. قورىتۋ.
الدار كوسە سىنىپقا كەلەدى. ونىڭ قورجىنىندا ءبىر تاپسىرما بار. ول بالالاردىڭ ساباقتى قانشالىقتى مەڭگەرگەندەرىن ءبىلۋ ءۇشىن، و ارپىمەن سوزدەر قۇراستىرعىزادى.
- ەندى بالالار، الدار كوسە ءوز اۋىلىنا اتتانادى. ول سەندەرگە ساباققا جاقسى قاتىسقاندارىڭ مىنا سىيلىقتاردى تاپسىرادى.
3. ۇيگە تاپسىرما.
«وتان» تاقىرىبىنا سۋرەت سالىپ كەلۋ.
You Might Also Like
