ولگەن كوڭىل، ىندىنسىز ءومىر
قاباعىنان قار جاۋعان
قاراڭعى بۇلت جوعالدى.
قاس قارايماي بەتى اۋعان،
قاھارلى جەل دە وڭالدى.
كوشەيىن دەپ قىبىرلاپ،
ەل قىستاۋدان قوزعالدى.
جارالى جۇرەك جىبىرلاپ،
جازىلماي جالعىز سول قالدى.
قىردان ويعا دۇبىرلەپ،
جاس بالالار شۋلاستى.
كۇنشۋاقتا كۇبىرلەپ،
كەمپىر-شال دا سىرلاستى.
قىز-بوزبالا ءبىر بولەك،
ازىلدەسىپ، دۋلاستى.
ءولىپ قالعان سۇم جۇرەك،
وياتسام دا، تۇرماس-تى.
بەتىمە جىلى تيەدى
كۇنگەيدەگى كۇنشۋاق.
جان جىلىنى سۇيەدى،
جانعا راحات وسى ۋاق.
ءولى جەردىڭ سۇيەگىن
ءتىرىلتتى جايناپ جاپىراق.
جارالى مەنىڭ جۇرەگىم،
جايناي الماس سول ءبىراق.
كۇن نۇرىمەن كوگەرىپ،
جاۋقازىن شىقتى جالبىراپ.
جەر جۇزىنە ءوڭ بەرىپ،
قىزىل گۇل ءبىتتى البىراپ.
توڭ ەرىدى، قار كەتىپ،
جان-جانۋار بالبىراپ.
قايعىلى كوڭىل تىرپ ەتىپ،
قاباعىن اشپاس سالبىراپ.
قولداعى مالعا ءتول ەرىپ،
جاندىدان ءوسىپ جان شىقتى.
جاڭادان دۇنيە جان بەرىپ،
نەشە ءتۇرلى مال شىقتى.
قاتىپ قالعان جەلىننەن
قايماعى بار بال شىقتى.
قايعىلى ءبىزدىڭ كوڭىلدەن
قايعىرعان سايىن قان شىقتى.
جەر جۇزىنە نۇر جاۋىپ،
كۇن جىلىندى، ءشوپ ءوستى.
بيە بايلاپ، قوي ساۋىپ،
بۋاز مالدان ءتول ءوستى.
جانعان وتتاي جالىنداپ،
جايلاۋعا قاراي ەل كوشتى.
جانباق تۇگىل جابىرقاپ،
جارالى جۇرەك قايتا ءوشتى.
كوكورايعا قونعاندا،
قوزىلار وينار دۇركىرەپ.
جازدىڭ كۇنى بولعاندا،
جاڭبىر جاۋار كۇركىرەپ.
جارالى ءبىزدىڭ كوڭىلگە
ءبىر تامبايدى سىركىرەپ.
تاياندى عوي ولىمگە –
قاقىرىق باستى كىركىرەپ.
امانداسا كەلىسىپ،
ءبىر باعىلاندى سويعىزار.
كەل دەپ اياق بەرىسىپ،
قىمىزعا ابدەن تويعىزار.
تەرى جادىراپ، جايىلدى،
دەنە بالقىپ، بوي قىزار.
قايعى مەنەن ۋايىمدى
ويلاۋدى دا قويعىزار.
باعىلان ەتىن بالقىتىپ،
بىرىنە-بىرى «جە» دەسىپ،
شاتتانىسىپ، شالقىسىپ،
كەم-كەتىگىن تەڭەسىپ.
ازىلدەسىپ ءار سوزگە،
قالجىڭ ايتىپ، ەگەسىپ.
ءسوز قىلار ەكەن سول كەزدە
ءبىز بايعۇستى نە دەسىپ؟
«ادال كىسى ەدى-اۋ» دەپ،
العىس ايتىپ العاي ما؟
«اركىمدى و دا جەدى-اۋ» دەپ،
ايتپەسە سوگىپ، قارعاي ما؟
اقىسى بولسا، كەتەر-اق،
اللادان ساۋاپ الماي ما؟
الال ەدى دەسەر-اق،
ءتاڭرى الدىنا بارماي ما؟
مەن – بiر تiلسiز كولiكپiن،
باسىما سوقپا، داۋىڭ جوق.
تەپكiلەمە، ءولiكپiن،
شايتاننان باسقا جاۋىم جوق.
قىزىعىپ سەندەر ۇمتىلار،
قاسىما ەرگەن قاۋىم جوق.
جازامدى كەشiپ، مۇتىڭدار،
جازادان، سiءرا، ساۋىڭ جوق.
مەن كەتتىم دە، سەن قالدىڭ،
زيانىم ەندى تيە مە.
نەڭدى جۇتتىم، نەڭدى الدىم،
كەشسەڭشى جالعىز يەگە.
ساعان دا ساۋاپ كەرەك قوي،
كىم سەنەدى دۇنيەگە.
وسىنى بىلگەن زەرەك قوي،
جولىقپاساڭ كيەڭە.
جوق بولسا اقىڭ وزىمدە،
قالعانداردى زارلاتپا.
وتىرىك بولسا سوزىمدە،
ونىما مەنىڭ الداتپا.
اقىڭ بولسا – ءبىت الىپ،
كوپ جەتىمگە قارعاتپا.
ولگەنگە وتىرىك داۋ سالىپ،
قايىڭدى تالعا جالعاتپا.
ولگەن جاننىڭ مولاسىن
تەكپىلەمەك ونەر مە.
ونىمەن قايتىپ وڭاسىڭ،
ويلاساڭ، پايدا كەلەر مە؟
وزىمنەن باسقا اركىم بار،
ءبارىن دە جەڭدىم دەي بەرمە.
الدىڭدا قيىن ءبىر كۇن بار...
اپتىعىپ، اسىپ، ەلەرمە.
اقىڭ بولسا باسىمدا،
وسى كۇندە مەنى ءولتىر.
وتىرمىن عوي قاسىڭدا،
ءوزىڭنىڭ جازاڭ دەپ ءولتىر.
جازام بولسا تارتايىن،
قولىڭنان كەلسە، انە، ءولتىر!
وبالىمدى ارتايىن،
قىزىقساڭ بوسقا جانە ءولتىر!
ول قولىڭنان كەلمەسە،
ويناقتاما، دۋلاما.
ويلاشى ءوزىڭ، ەندەشە،
سوعان كوڭلىڭ تولا ما؟
ۇيتسەڭ – قاتىن بولعانىڭ،
ەركەك ولاي بولا ما.
ول ەمەس قوي وڭعانىڭ،
مۇنىمەن كىسى وڭا ما؟
بiرەۋدiڭ مiنiن كەشiرسەڭ،
ساعان دا قۇداي كەشەدi.
ءبارiن دە قىلماي ەسiرسەڭ‚
توبەڭدi ءالi-اق تەسەدi.
كوڭiلi جۇمساق ادامنىڭ
كۇرمەۋiن تاعدىر شەشەدi.
راحىمسىز، پەيiلi جاماننىڭ
ورنى دايىن دەسەدi.
مەن – دوسىڭمىن، جاۋ ەمەس،
ەلەرە بەرمە، قايتا تۋ.
جۇرەگiم دەرتتi، ساۋ ەمەس،
سول سەبەپتi ءسوزiم – ۋ.
اششى دەپ الماي قويماڭىز،
اڭساعاندا كەرەك سۋ.
ابايلاپ ارتىن ويلاڭىز،
الدى عوي الداپ وڭكەي قۋ.
مەن وتەرمىن، كەتەرمىن،
جوقتارسىڭ مەنى ءبىر كەزدە.
جاردەمىم تيمەس، نە ەتەرمىن،
بەكىنەم وسى ءبىر سوزگە.
ماقسۇتىڭ قايسى، دوسىڭ كىم،
وسىنىڭ ءتۇبىن شىن كوزدە.
بار اقىلىم – وسىنىم،
ايتارىم جوق ءتىپتى وزگە.
ماقسۇتىڭ بولسا ورىنسىز،
سiلكiنiپ ءجۇرiپ شىعا بەر.
جولداسىڭ بولسا تويىمسىز،
كوزiنە قۇمدى تىعا بەر.
قىزىعىپ جۇرگەن iسiڭ كiم،
ەرتە ەسەپتەپ، ۇعا بەر.
سەنiسiپ جۇرگەن كiسiڭ كiم،
جالماۋىز بولسا، جىعا بەر.
مەن جاۋ بولسام، كiم دوسىڭ،
بايقادىڭ با ونى ءوزiڭ؟
وزگەلەردەن سەن شوشىن،
جاۋ دەسەڭ دە، مەن – كوزiڭ.
ءتۇبiندە مەندە ايلا جوق،
الالعa دايىن مiنەزiم.
تويىمسىز قۋدان پايدا جوق،
شىن جاقىندىق بۇل ءسوزiم.
الالعا ايلا قىلۋشى ەم:
«جاۋ جىقپاسىن تۋدى»،– دەپ.
سەسكەنiپ، ەرتە-اق بiلۋشi ەم:
«Iشكiزەر قۋلار ۋدى»،– دەپ.
«جازالى قىلماس قۇدايىم
ايلانى اقپەن جۋدى دەپ،–
دەۋشi ەدiم،– ءۇستiپ شىدايىن،
قۇرتپاس پا ەكەن قۋدى»،– دەپ.
مەن كورگەندi كورمەدi-اۋ،
قايراتتى وڭكەي باتىرىم.
قايتەيiن، توقتاۋ بەرمەدi-اۋ،
قۋ زالىم دەگەن كاپiرiڭ.
ۇقپاعان سوڭ لاجىم نە،
جان دوسىم مەن جاقىنىم.
ۇققانىڭ بولسا، قامىڭ جە،
وڭداسىن قۇداي اقىرىن.
قۋ مەن سۇم بيلەدى
بەرەكەلى بايىمدى.
ءبارىمىزدى ۇنداي يلەدى،
سىڭىرتپەي ىشكەن شايىمدى.
كۇيدىرگەن سوڭ شىداتپاي،
كورە تۇرىپ جايىڭدى،
كىم ايتادى، مەن ايتپاي،
سەندەرگە ەندى ۋايىمدى.
قاراڭعى بۇلت جوعالدى.
قاس قارايماي بەتى اۋعان،
قاھارلى جەل دە وڭالدى.
كوشەيىن دەپ قىبىرلاپ،
ەل قىستاۋدان قوزعالدى.
جارالى جۇرەك جىبىرلاپ،
جازىلماي جالعىز سول قالدى.
قىردان ويعا دۇبىرلەپ،
جاس بالالار شۋلاستى.
كۇنشۋاقتا كۇبىرلەپ،
كەمپىر-شال دا سىرلاستى.
قىز-بوزبالا ءبىر بولەك،
ازىلدەسىپ، دۋلاستى.
ءولىپ قالعان سۇم جۇرەك،
وياتسام دا، تۇرماس-تى.
بەتىمە جىلى تيەدى
كۇنگەيدەگى كۇنشۋاق.
جان جىلىنى سۇيەدى،
جانعا راحات وسى ۋاق.
ءولى جەردىڭ سۇيەگىن
ءتىرىلتتى جايناپ جاپىراق.
جارالى مەنىڭ جۇرەگىم،
جايناي الماس سول ءبىراق.
كۇن نۇرىمەن كوگەرىپ،
جاۋقازىن شىقتى جالبىراپ.
جەر جۇزىنە ءوڭ بەرىپ،
قىزىل گۇل ءبىتتى البىراپ.
توڭ ەرىدى، قار كەتىپ،
جان-جانۋار بالبىراپ.
قايعىلى كوڭىل تىرپ ەتىپ،
قاباعىن اشپاس سالبىراپ.
قولداعى مالعا ءتول ەرىپ،
جاندىدان ءوسىپ جان شىقتى.
جاڭادان دۇنيە جان بەرىپ،
نەشە ءتۇرلى مال شىقتى.
قاتىپ قالعان جەلىننەن
قايماعى بار بال شىقتى.
قايعىلى ءبىزدىڭ كوڭىلدەن
قايعىرعان سايىن قان شىقتى.
جەر جۇزىنە نۇر جاۋىپ،
كۇن جىلىندى، ءشوپ ءوستى.
بيە بايلاپ، قوي ساۋىپ،
بۋاز مالدان ءتول ءوستى.
جانعان وتتاي جالىنداپ،
جايلاۋعا قاراي ەل كوشتى.
جانباق تۇگىل جابىرقاپ،
جارالى جۇرەك قايتا ءوشتى.
كوكورايعا قونعاندا،
قوزىلار وينار دۇركىرەپ.
جازدىڭ كۇنى بولعاندا،
جاڭبىر جاۋار كۇركىرەپ.
جارالى ءبىزدىڭ كوڭىلگە
ءبىر تامبايدى سىركىرەپ.
تاياندى عوي ولىمگە –
قاقىرىق باستى كىركىرەپ.
امانداسا كەلىسىپ،
ءبىر باعىلاندى سويعىزار.
كەل دەپ اياق بەرىسىپ،
قىمىزعا ابدەن تويعىزار.
تەرى جادىراپ، جايىلدى،
دەنە بالقىپ، بوي قىزار.
قايعى مەنەن ۋايىمدى
ويلاۋدى دا قويعىزار.
باعىلان ەتىن بالقىتىپ،
بىرىنە-بىرى «جە» دەسىپ،
شاتتانىسىپ، شالقىسىپ،
كەم-كەتىگىن تەڭەسىپ.
ازىلدەسىپ ءار سوزگە،
قالجىڭ ايتىپ، ەگەسىپ.
ءسوز قىلار ەكەن سول كەزدە
ءبىز بايعۇستى نە دەسىپ؟
«ادال كىسى ەدى-اۋ» دەپ،
العىس ايتىپ العاي ما؟
«اركىمدى و دا جەدى-اۋ» دەپ،
ايتپەسە سوگىپ، قارعاي ما؟
اقىسى بولسا، كەتەر-اق،
اللادان ساۋاپ الماي ما؟
الال ەدى دەسەر-اق،
ءتاڭرى الدىنا بارماي ما؟
مەن – بiر تiلسiز كولiكپiن،
باسىما سوقپا، داۋىڭ جوق.
تەپكiلەمە، ءولiكپiن،
شايتاننان باسقا جاۋىم جوق.
قىزىعىپ سەندەر ۇمتىلار،
قاسىما ەرگەن قاۋىم جوق.
جازامدى كەشiپ، مۇتىڭدار،
جازادان، سiءرا، ساۋىڭ جوق.
مەن كەتتىم دە، سەن قالدىڭ،
زيانىم ەندى تيە مە.
نەڭدى جۇتتىم، نەڭدى الدىم،
كەشسەڭشى جالعىز يەگە.
ساعان دا ساۋاپ كەرەك قوي،
كىم سەنەدى دۇنيەگە.
وسىنى بىلگەن زەرەك قوي،
جولىقپاساڭ كيەڭە.
جوق بولسا اقىڭ وزىمدە،
قالعانداردى زارلاتپا.
وتىرىك بولسا سوزىمدە،
ونىما مەنىڭ الداتپا.
اقىڭ بولسا – ءبىت الىپ،
كوپ جەتىمگە قارعاتپا.
ولگەنگە وتىرىك داۋ سالىپ،
قايىڭدى تالعا جالعاتپا.
ولگەن جاننىڭ مولاسىن
تەكپىلەمەك ونەر مە.
ونىمەن قايتىپ وڭاسىڭ،
ويلاساڭ، پايدا كەلەر مە؟
وزىمنەن باسقا اركىم بار،
ءبارىن دە جەڭدىم دەي بەرمە.
الدىڭدا قيىن ءبىر كۇن بار...
اپتىعىپ، اسىپ، ەلەرمە.
اقىڭ بولسا باسىمدا،
وسى كۇندە مەنى ءولتىر.
وتىرمىن عوي قاسىڭدا،
ءوزىڭنىڭ جازاڭ دەپ ءولتىر.
جازام بولسا تارتايىن،
قولىڭنان كەلسە، انە، ءولتىر!
وبالىمدى ارتايىن،
قىزىقساڭ بوسقا جانە ءولتىر!
ول قولىڭنان كەلمەسە،
ويناقتاما، دۋلاما.
ويلاشى ءوزىڭ، ەندەشە،
سوعان كوڭلىڭ تولا ما؟
ۇيتسەڭ – قاتىن بولعانىڭ،
ەركەك ولاي بولا ما.
ول ەمەس قوي وڭعانىڭ،
مۇنىمەن كىسى وڭا ما؟
بiرەۋدiڭ مiنiن كەشiرسەڭ،
ساعان دا قۇداي كەشەدi.
ءبارiن دە قىلماي ەسiرسەڭ‚
توبەڭدi ءالi-اق تەسەدi.
كوڭiلi جۇمساق ادامنىڭ
كۇرمەۋiن تاعدىر شەشەدi.
راحىمسىز، پەيiلi جاماننىڭ
ورنى دايىن دەسەدi.
مەن – دوسىڭمىن، جاۋ ەمەس،
ەلەرە بەرمە، قايتا تۋ.
جۇرەگiم دەرتتi، ساۋ ەمەس،
سول سەبەپتi ءسوزiم – ۋ.
اششى دەپ الماي قويماڭىز،
اڭساعاندا كەرەك سۋ.
ابايلاپ ارتىن ويلاڭىز،
الدى عوي الداپ وڭكەي قۋ.
مەن وتەرمىن، كەتەرمىن،
جوقتارسىڭ مەنى ءبىر كەزدە.
جاردەمىم تيمەس، نە ەتەرمىن،
بەكىنەم وسى ءبىر سوزگە.
ماقسۇتىڭ قايسى، دوسىڭ كىم،
وسىنىڭ ءتۇبىن شىن كوزدە.
بار اقىلىم – وسىنىم،
ايتارىم جوق ءتىپتى وزگە.
ماقسۇتىڭ بولسا ورىنسىز،
سiلكiنiپ ءجۇرiپ شىعا بەر.
جولداسىڭ بولسا تويىمسىز،
كوزiنە قۇمدى تىعا بەر.
قىزىعىپ جۇرگەن iسiڭ كiم،
ەرتە ەسەپتەپ، ۇعا بەر.
سەنiسiپ جۇرگەن كiسiڭ كiم،
جالماۋىز بولسا، جىعا بەر.
مەن جاۋ بولسام، كiم دوسىڭ،
بايقادىڭ با ونى ءوزiڭ؟
وزگەلەردەن سەن شوشىن،
جاۋ دەسەڭ دە، مەن – كوزiڭ.
ءتۇبiندە مەندە ايلا جوق،
الالعa دايىن مiنەزiم.
تويىمسىز قۋدان پايدا جوق،
شىن جاقىندىق بۇل ءسوزiم.
الالعا ايلا قىلۋشى ەم:
«جاۋ جىقپاسىن تۋدى»،– دەپ.
سەسكەنiپ، ەرتە-اق بiلۋشi ەم:
«Iشكiزەر قۋلار ۋدى»،– دەپ.
«جازالى قىلماس قۇدايىم
ايلانى اقپەن جۋدى دەپ،–
دەۋشi ەدiم،– ءۇستiپ شىدايىن،
قۇرتپاس پا ەكەن قۋدى»،– دەپ.
مەن كورگەندi كورمەدi-اۋ،
قايراتتى وڭكەي باتىرىم.
قايتەيiن، توقتاۋ بەرمەدi-اۋ،
قۋ زالىم دەگەن كاپiرiڭ.
ۇقپاعان سوڭ لاجىم نە،
جان دوسىم مەن جاقىنىم.
ۇققانىڭ بولسا، قامىڭ جە،
وڭداسىن قۇداي اقىرىن.
قۋ مەن سۇم بيلەدى
بەرەكەلى بايىمدى.
ءبارىمىزدى ۇنداي يلەدى،
سىڭىرتپەي ىشكەن شايىمدى.
كۇيدىرگەن سوڭ شىداتپاي،
كورە تۇرىپ جايىڭدى،
كىم ايتادى، مەن ايتپاي،
سەندەرگە ەندى ۋايىمدى.