- 05 ناۋ. 2024 01:58
- 179
ولكەنىڭ تۋما تالانتى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «ولكەنىڭ تۋما تالانتى»
تاربيە ساعاتىنىڭ ماقساتى: كورنەكتى مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى، قازاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسى، مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ يەگەرى، «تۇركى دۇنيەسىنە قىزمەت» حالىقارالىق سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى، ءابىش كەكىلباي ۇلىنىڭ قالامگەرلىگى، قايراتكەرلىگى، ساياساتكەرلىگى تۋرالى وقۋشىلارعا كەڭىرەك تانىستىرۋ.
تاربيەلىلىگى: ايگىلى ءسوز زەرگەرىنىڭ زامانداستارى، دوستارى، ارىپتەستەرى، ءىنى – قارىنداستارىنىڭ ءار جىلدارداعى جازىلعان، گازەت – جۋرنالداردا جارىق كورگەن وي – تولعامدارى، ىستىق لەبىزدەرىن بەرە وتىرىپ، وقۋشىلاردى ۇلتجاندىلىققا، سىيلاستىققا، ادامگەرشىلىككە، مەيىرىمدىلىككە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: جازۋشىنىڭ شىعارمالارى بويىنشا پلاكاتتار، جازۋشىنىڭ ومىرىنەن سۋرەت – شەجىرە ينتەراكتيۆتى تاقتامەن سلايد ارقىلى كورسەتۋ
1. كىرىسپە ءسوز. ءمۇعالىمنىڭ ءابىش كەكىلبايەۆ تۋرالى ولەڭ وقۋى
ۇرپاقتاردى تامسانتقان سىمبات، ءنارى،
عۇمىرىڭىز تىرلىكتىڭ ءتۇرلى اقپارى.
تاۋەلسىز ەل تورىندە جارقىراعان،
بۇل عاسىردىڭ ءوزىڭىز ءبىر ماقتانى.
باقىت كەيدە دەسەك تە ازاپتى نۇر،
ءومىر سىزگە سىيلاپتى عاجاپ عۇمىر.
قالاممەنەن بىلىممەن، پاراساتپەن،
كوتەردىڭىز قازاقتى بيىككە ءبىر.
جىلىتسا جۇرەكتەردى جان شۋاعى،
بىلىممەن كوڭىل كىرى ارشىلادى.
نۇر شاشسىن دەپ الەمگە سىيعا تارتقان
سياقتىسىز ماڭعىستاۋ شامشىراعى!
ارايلىم: تىلسىم تاريحىن بالبال تاستارعا مۇسىندەگەن، رۋحاني الەمىن زەرگەرلىك اشەكەيلەرىنە كۇمىسپەن كۇپتەپ، كۇيلەرىنىڭ كۇمبىرىمەن كومكەرىپ، جىرلارىمەن جيەكتەگەن، وتكەنى ونەگەلى، بۇگىنى باي دا، باياندى، كەلەشەگى كوڭىلگە شالقار شابىت ۇيالاتاتىن، 362 اۋليە مەن ءپىر بەكەت اتانىڭ رۋحىمەن تىنىستاپ جاتقان كيەلى ماڭعىستاۋ توپىراعىندا دۇنيەگە كەلگەن ءابىش كەكىلبايۇلىنا ارنالعان «ولكەنىڭ تۋما تالانتى» اتتى تاربيە ساعاتىنا قوش كەلدىڭىزدەر!
گۇلنار: وسى ءبىر قاسيەتتى توپىراق، كيەلى جەردە دۇنيەگە كەلىپ، قالىڭ قازاقتىڭ قامىن جەپ، الاشتىڭ ارداعىنا اينالعان ۇلى تۇلعالار ارينە، از ەمەس. ولاردى ءدال ءقازىر تۇگەندەپ تاۋىسا الماسىمىز حاق. ءبىراق ولاردىڭ ەڭبەگىنە ءىلتيپات، رۋحىنا تاعزىم ەتىپ وتىرۋ ۇرپاق پارىزى.
امانگۇل: قازاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسى ءابىش كەكىلباي ۇلى وسىدان ون بەس جىل بۇرىن اقتاۋدا تۋعانىنا 60 جىل تولۋىنا ارنالعان سالتاناتتى جيىندا: «الپىسقا جەتكەن ادام دا الىستان كەلە جاتقان جولاۋشى عوي. جول ۇستىندە تالاي قۋانىپ، تالاي قۇلازيدى ەكەن. سوندايدا بالا-شاعاسىنىڭ تىلەگىنە قوسىپ، سەنىڭ تىلەگىڭدى دە تىلەسە وتىراتىن اق پەيىل اتا قاۋىمنىڭ بارلىعى – قۇدايدان كەيىنگى قۋاتىڭ ەكەن. بۇنى مەن ەشقاشان ەستەن شىعارماق ەمەسپىن. تۇرعاندا ءتاۋباما، جاتقاندا كاليماعا قوسىپ كەلەمىن. شىرعالاڭ عاسىردى دا تاۋسىپ كەلەمىز. پىكىر ەتە بىلسەك، تالاي شىڭىراۋعا بويلاپپىز. شۇكىر ەتە بىلسەك، تالاي شىڭعا ورمەلەپپىز. جارىعى تاۋسىلماعان جانعا باقىتتىمىن دەپ قومدانۋ تاسىرلىق، باقىتسىزبىن دەپ مۇڭايۋ پاقىرلىق شىعار. مەن دە بۇگىن جەر ورتاسىنان اسقاندا بابالارىمىز ايتقانداي «جاراتقان يەم، وسى بەرگەنىڭە ءتاۋبا! دەسەك ەرسى بولماس. بۇل ءۇشىن اۋەلى تاڭىرگە، سوسىن ەل – حالقىما قارىزدارمىن» دەگەنى باردى.
ءابىش كەكىلباي ۇلىنىڭ ءومىربايانى. اقتىلەك، نۇرجان، جانار
قاسيەتتى ماڭعىستاۋدىڭ ءاربىر تاسى تاريحي شەجىرەگە تولى. ەندى وسى ماڭعىستاۋدىڭ وي - قىرىن كىم زەرتتەيدى، ءان - جىرىن كىم جازادى دەپ جۇرگەندە، مىرزايىردىڭ توپىراعىنان ءابىش اتتى الىپ كەمەڭگەر، ويشىل، دانا، قاراپايىم سوزبەن ايتقاندا، وسى ءبىر عاجايىپ ولكەنىڭ قىر - سىرىن اشۋشى، ياعني، وزگەلەرگە تۋعان ولكەسىن تانىستىرۋشى ءبىر ۇل دۇنيەگە كەلگەن ەدى. بۇگىندە ەسىمىن شارتاراپ تانىپ قانا قويماي، ۇلى الاشتاعى ۇلىلىقتى الەمگە پاش ەتىپ جۇرگەن جانداردىڭ ءبىرى، حح عاسىردىڭ قازاق حالقىنا بەرگەن ۇلكەن سىيىنىڭ ءبىرى - ءابىش كەكىلباي ۇلى. ءوزىنىڭ جالىن جىرىنا قوسىپ، ماقتان تۇتاتىن:
شىتىرا اپپاق شىڭدارى،
شىر اينالا قورشاعان.
بىتىرا سۋسىل قۇمدارى،
بۇلتيا شوككەن ورتادان.
مىرزايىر دەگەن جەر بار - دى،
تاربيە ساعاتىنىڭ ماقساتى: كورنەكتى مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى، قازاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسى، مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ يەگەرى، «تۇركى دۇنيەسىنە قىزمەت» حالىقارالىق سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى، ءابىش كەكىلباي ۇلىنىڭ قالامگەرلىگى، قايراتكەرلىگى، ساياساتكەرلىگى تۋرالى وقۋشىلارعا كەڭىرەك تانىستىرۋ.
تاربيەلىلىگى: ايگىلى ءسوز زەرگەرىنىڭ زامانداستارى، دوستارى، ارىپتەستەرى، ءىنى – قارىنداستارىنىڭ ءار جىلدارداعى جازىلعان، گازەت – جۋرنالداردا جارىق كورگەن وي – تولعامدارى، ىستىق لەبىزدەرىن بەرە وتىرىپ، وقۋشىلاردى ۇلتجاندىلىققا، سىيلاستىققا، ادامگەرشىلىككە، مەيىرىمدىلىككە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: جازۋشىنىڭ شىعارمالارى بويىنشا پلاكاتتار، جازۋشىنىڭ ومىرىنەن سۋرەت – شەجىرە ينتەراكتيۆتى تاقتامەن سلايد ارقىلى كورسەتۋ
1. كىرىسپە ءسوز. ءمۇعالىمنىڭ ءابىش كەكىلبايەۆ تۋرالى ولەڭ وقۋى
ۇرپاقتاردى تامسانتقان سىمبات، ءنارى،
عۇمىرىڭىز تىرلىكتىڭ ءتۇرلى اقپارى.
تاۋەلسىز ەل تورىندە جارقىراعان،
بۇل عاسىردىڭ ءوزىڭىز ءبىر ماقتانى.
باقىت كەيدە دەسەك تە ازاپتى نۇر،
ءومىر سىزگە سىيلاپتى عاجاپ عۇمىر.
قالاممەنەن بىلىممەن، پاراساتپەن،
كوتەردىڭىز قازاقتى بيىككە ءبىر.
جىلىتسا جۇرەكتەردى جان شۋاعى،
بىلىممەن كوڭىل كىرى ارشىلادى.
نۇر شاشسىن دەپ الەمگە سىيعا تارتقان
سياقتىسىز ماڭعىستاۋ شامشىراعى!
ارايلىم: تىلسىم تاريحىن بالبال تاستارعا مۇسىندەگەن، رۋحاني الەمىن زەرگەرلىك اشەكەيلەرىنە كۇمىسپەن كۇپتەپ، كۇيلەرىنىڭ كۇمبىرىمەن كومكەرىپ، جىرلارىمەن جيەكتەگەن، وتكەنى ونەگەلى، بۇگىنى باي دا، باياندى، كەلەشەگى كوڭىلگە شالقار شابىت ۇيالاتاتىن، 362 اۋليە مەن ءپىر بەكەت اتانىڭ رۋحىمەن تىنىستاپ جاتقان كيەلى ماڭعىستاۋ توپىراعىندا دۇنيەگە كەلگەن ءابىش كەكىلبايۇلىنا ارنالعان «ولكەنىڭ تۋما تالانتى» اتتى تاربيە ساعاتىنا قوش كەلدىڭىزدەر!
گۇلنار: وسى ءبىر قاسيەتتى توپىراق، كيەلى جەردە دۇنيەگە كەلىپ، قالىڭ قازاقتىڭ قامىن جەپ، الاشتىڭ ارداعىنا اينالعان ۇلى تۇلعالار ارينە، از ەمەس. ولاردى ءدال ءقازىر تۇگەندەپ تاۋىسا الماسىمىز حاق. ءبىراق ولاردىڭ ەڭبەگىنە ءىلتيپات، رۋحىنا تاعزىم ەتىپ وتىرۋ ۇرپاق پارىزى.
امانگۇل: قازاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسى ءابىش كەكىلباي ۇلى وسىدان ون بەس جىل بۇرىن اقتاۋدا تۋعانىنا 60 جىل تولۋىنا ارنالعان سالتاناتتى جيىندا: «الپىسقا جەتكەن ادام دا الىستان كەلە جاتقان جولاۋشى عوي. جول ۇستىندە تالاي قۋانىپ، تالاي قۇلازيدى ەكەن. سوندايدا بالا-شاعاسىنىڭ تىلەگىنە قوسىپ، سەنىڭ تىلەگىڭدى دە تىلەسە وتىراتىن اق پەيىل اتا قاۋىمنىڭ بارلىعى – قۇدايدان كەيىنگى قۋاتىڭ ەكەن. بۇنى مەن ەشقاشان ەستەن شىعارماق ەمەسپىن. تۇرعاندا ءتاۋباما، جاتقاندا كاليماعا قوسىپ كەلەمىن. شىرعالاڭ عاسىردى دا تاۋسىپ كەلەمىز. پىكىر ەتە بىلسەك، تالاي شىڭىراۋعا بويلاپپىز. شۇكىر ەتە بىلسەك، تالاي شىڭعا ورمەلەپپىز. جارىعى تاۋسىلماعان جانعا باقىتتىمىن دەپ قومدانۋ تاسىرلىق، باقىتسىزبىن دەپ مۇڭايۋ پاقىرلىق شىعار. مەن دە بۇگىن جەر ورتاسىنان اسقاندا بابالارىمىز ايتقانداي «جاراتقان يەم، وسى بەرگەنىڭە ءتاۋبا! دەسەك ەرسى بولماس. بۇل ءۇشىن اۋەلى تاڭىرگە، سوسىن ەل – حالقىما قارىزدارمىن» دەگەنى باردى.
ءابىش كەكىلباي ۇلىنىڭ ءومىربايانى. اقتىلەك، نۇرجان، جانار
قاسيەتتى ماڭعىستاۋدىڭ ءاربىر تاسى تاريحي شەجىرەگە تولى. ەندى وسى ماڭعىستاۋدىڭ وي - قىرىن كىم زەرتتەيدى، ءان - جىرىن كىم جازادى دەپ جۇرگەندە، مىرزايىردىڭ توپىراعىنان ءابىش اتتى الىپ كەمەڭگەر، ويشىل، دانا، قاراپايىم سوزبەن ايتقاندا، وسى ءبىر عاجايىپ ولكەنىڭ قىر - سىرىن اشۋشى، ياعني، وزگەلەرگە تۋعان ولكەسىن تانىستىرۋشى ءبىر ۇل دۇنيەگە كەلگەن ەدى. بۇگىندە ەسىمىن شارتاراپ تانىپ قانا قويماي، ۇلى الاشتاعى ۇلىلىقتى الەمگە پاش ەتىپ جۇرگەن جانداردىڭ ءبىرى، حح عاسىردىڭ قازاق حالقىنا بەرگەن ۇلكەن سىيىنىڭ ءبىرى - ءابىش كەكىلباي ۇلى. ءوزىنىڭ جالىن جىرىنا قوسىپ، ماقتان تۇتاتىن:
شىتىرا اپپاق شىڭدارى،
شىر اينالا قورشاعان.
بىتىرا سۋسىل قۇمدارى،
بۇلتيا شوككەن ورتادان.
مىرزايىر دەگەن جەر بار - دى،
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.