ءومىر زايا بولماسىن
تاجىريبەلى پسيحولوگ جانە ۇستاز كەرول مورگان وقىرماندارىنا 2 سۇراق قويادى: بالا كۇنىندە كىم بولۋدى ارماندادىڭىز جانە سول ارمانىڭىز ىسكە استى ما؟ تەرىس جاۋاپ بەرگەندەرگە ومىرلەرىنىڭ قۇر ءوتىپ جاتقاندىعىن بىلدىرەتىن 13 بەلگىنى ايتقان ەكەن. كەرول ۇسىنعان ماقالانى وقىپ كورىڭىز.
1. ءسىز لايىقسىز زاتتارعا تىم كوپ ۋاقىت جۇمسايسىز
بەينەويىندار. تەلەديدار. ينتەرنەت. تىم كوپ تاماق. شامادان تىس ىشىمدىك. ءتىزىمدى جالعاستىرا بەرۋگە بولادى. ومىرىڭىزگە بايسالدى قاراڭىزشى. ۋاقىتىڭىزدىڭ كوپ بولىگىن قايدا جانە قالاي وتكىزەسىز؟ بۇل سىزگە پايدا اكەلە مە؟ بۇل ءسىزدى جاقسى ومىرگە جەتەلەي مە؟ ەگەر جوق بولسا، سىزگە كۇندەلىكتى ارەكەتتەرىڭىزدى قايتا قاراستىرىپ، وزگەرىستەر ەنگىزۋ قاجەت.
2. ءسىز تىم كوپ شاعىمداناسىز
ءاراقاشان ءوز ومىرىنە كوڭىلى تولمايتىن جانە بۇل جايلى ايتۋدى دوعارمايتىن ادامداردى بىلەمىن. ءسىز سولاردىڭ ءبىرىسىز بە؟ جۇمىسىڭىزعا، باستىعىڭىزعا، جالاقىڭىزعا، كورشىلەرىڭىزگە نەمەسە جۇبايىڭىزعا كوڭىلىڭىز تولماي ما؟ ەگەر سولاي بولسا، ءسىز ەشتەڭە وزگەرتۋگە تالپىنبايسىز، تەك قانا اينالاڭىزعا جاعىمسىز ەنەرگيا تاراتۋشىسىز. شاعىمدار ءسىزدى تىعىرىققا تىرەيدى. ۇنامايتىن زاتتار جايلى ەمەس، جاقسى كورەتىن زاتتارىڭىز جايلى ءجيى ايتىڭىز، ناتيجەسى كوپ ۇزاماي بىلىنە باستايدى.
3. ءسىز اقىل-ويىڭىزدى قورەكتەندىرمەيسىز
ەگەر ءسىز تۇلعا رەتىندە وسپەسەڭىز جانە دامىماساڭىز، وندا تۇرىپ قالعان، بالدىر باسقان توعانعا ۇقسايتىن بولاسىز. بۇل ءسىزدىڭ اقىل-ويىڭىزعا دا قاتىستى، ەگەر ءسىز ونى بەلسەندى كەيىپتە ۇستاماساڭىز جانە جاڭا زاتتاردى مەڭگەرمەسەڭىز. ءتۇرلى ماسەلەلەر مەن سىناقتار اقىل-ەسىڭىزگە كەرەسىنشە وڭ اسەر ەتەدى.
4. وز-وزىڭىزبەن ىشتەي تەرىس ديالوگ قۇراسىز
ىشكى ديالوگ ءسىز ءۇشىن تاعدىرشەشتى بولۋى مۇمكىن. گەنري فورد ايتپاقشى: «ءسىز نە ويلاساڭىز دا – ىستەي الساڭىز دا، الماساڭىز دا، ءسىز دۇرىس ويلايسىز». ەگەر ءسىز جۇمىس بابىمەن كوتەرىلۋگە نەمەسە جەكە كاسىپپەن اينالىسۋعا جەتكىلىكتى تۇردە اقىلدى ەمەسپىن دەپ ويلاساڭىز – بۇل شىندىق. ەگەر ءسىز قاندايدا ءبىر وزگەرىس جاساۋعا شارشاۋمىن دەسەڭىز – ءسىز دۇرىس ايتاسىز. وز-وزىڭىزگە نە دەسەڭىز دە، بۇل ءسىزدىڭ بولمىسىڭىزعا اينالادى. ويلارىڭىزدى باقىلاۋدا ۇستاڭىز، سوندا ءومىر سوعان ساي بولا تۇسەدى.
5. ءسىز شابىتتى سەزىنبەيسىز
ءسىزدىڭ بىردەڭەگە قۇلشىنىسىڭىز بار ما؟ مەن قۇلشىنىسىم جوق دەپ ويلايتىن كوپتەگەن ادامدى بىلەمىن. ءسىز اسا زور ىجداھاتتىقپەن ىستەيتىن ءبىر ءىس بولۋى كەرەك. ءسىزدى تولعاندىراتىن بىردەڭە تابىڭىز جانە سونىمەن كوبىرەك اينالىسۋعا تىرىسىڭىز.
6. ءسىز بولاشاعىڭىزدى جوسپارلامايسىز
ارينە، «بۇگىنمەن» ءومىر ءسۇرىپ، «وسى ساتتەن ءلاززات الۋ» كەرەمەت، ءبىراق تۇبىندە قايدا بارارىڭىزدى ءبىلۋ ءۇشىن كەيدە بولاشاقتى دا ويلاپ قويۋ كەرەك. ەگەر ءسىزدىڭ ماقساتىڭىز نەمەسە جوسپارىڭىز بولماسا، وندا ءسىز ايتەۋىر ءبىر جەرگە تاپ بولارمىن دەپ مۇحيتتا ءبىر ورىندا قالقىپ تۇرعان قايىققا ۇقسايسىز. مۇنداي ناتيجە ءسىزدى قاناعاتتاندىرا ما؟ بەلگىلەنگەن جەرگە باعىتتايتىن GPS سياقتى، ءسىزدى الىپ جۇرەتىن ىشكى GPS-كە ءزارۋسىز.
7. ءسىزدىڭ وسۋىڭىزگە ەشقالاي ىقپال ەتە المايتىن ادامدارمەن كوپ ۋاقىت وتكىزەسىز
ءسىزدى العا جەتەلەۋگە ىقپال ەتە المايتىن ادامدارمەن ۋاقىت وتكىزىپ، ءبىر ورىندا تۇرىپ قالۋ ءقاۋپى بار. ولاردىڭ جانىندا ءسىز باياعى كەزەڭدە قالا بەرەسىز. مۇنداي «دوستاردى»«ەنەرگەتيكالىق قانىشەرلەر» دەۋگە بولادى. ولار ءسىزدىڭ ءومىرىڭىزدى سورىپ الىپ، ورنىنا ەشقانداي وڭ اسەر بەرمەيدى. وسۋگە تالپىناتىن ادامداردىڭ اينالاسىندا كوبىرەك بولىڭىز، سوندا ءوزىڭىز دە العا ۇمتىلاسىز.
8. ءسىز تەلەفونىڭىزعا تاۋەلدىسىز
ءسوزسىز، زاماناۋي ۇيالى تەلەفوندار – بۇل كەز كەلگەندى باۋراپ الاتىن تاماشا قۇرىلعىلار. ءبىراق ويلاپ كورىڭىزشى، سۇيىكتى «ويىنشىعىڭىزعا» قانشا ۋاقىت كەتىرەسىز؟ ال بۇدان قانداي قارىم-قاتىناستار قۇرتىلۋى مۇمكىن؟ وتباسىڭىزبەن تاماق ءىشىپ وتىرىپ، سمس جىبەرىپ، ينتەرنەت اقتارىپ وتىراتىنداردىڭ قاتارىنانسىز با؟ وندا ءسىز جاقىنداسۋدىڭ تاماشا ساتتەرىن جىبەرىپ الىپ ءجۇرسىز – نەمەسە بولاشاقتى جوسپارلاۋعا بولاتىن ۋاقىتتى.
9. ءسىز قاجەت ەمەس زاتتارعا اقشا قۇرتاسىز
«ماعان كەرەك» پەن «قالايمىن» دەگەننىڭ اراسىندا ايىرماشىلىق بار. ونى ءتىپتى بالا-باقشادا دا ۇيرەتكەن شىعار. دەگەنمەن، زاماناۋي قوعامدا شەكارا كورىنبەيدى. نەسيەدەن شىعا الماي جۇرسە دە، قولدارىنا سوڭعى ۇلگىدەگى گادجەتتەردى ۇستاپ جۇرگەن كوپتەگەن ادامدى بىلەمىن. ال شىن مانىندە ادامعا كوپ نارسە قاجەت ەمەس: تاماق، سۋ، تۇراتىن جەر مەن سۇيىكتى ادام. قالعانىنىڭ ءبارى – جاي عانا بونۋستار. سول سەبەپتى اقشاڭىزدى قايدا جۇمساپ جاتقانىڭىزدى ويلانىڭىز، سوندا قانداي وزگەرىس جاساي الاتىنىڭىز تۇسىنىكتى بولا باستايدى.
10. ۇيقىڭىز قانبايدى
مەن دارىگەر ەمەسپىن، ءبىراق ۇيقىنىڭ سەرگىتەتىن كۇشى جايلى كوپتەگەن كىتاپتاردى وقىدىم. ۇيقىنىڭ دەنساۋلىق ءۇشىن ماڭىزى زور. ەگەر ءسىز ۇيقىڭىز قانىپ ۇيىقتاۋ ءۇشىن تىم جۇمىسباستى بولساڭىز نەمەسە تۇنگى ۇشكە دەيىن سەرگەك ءجۇرۋدى ادەتكە اينالدىرساڭىز، بۇل سالتتى قايتا قاراستىرىپ كورىڭىز.
11. ءسىز دەنەڭىزدى كۇتپەيسىز
دەنساۋلىق ءۇشىن سونىمەن قاتار تاماق پەن سپورت تا ماڭىزدى. ارينە، مۇنىمەن مەن جاڭالىق اشىپ وتىرعان جوقپىن. ءبىراق ۇيلەستىرىلگەن تاعام مەن فيزيكالىق جاتتىعۋلاردىڭ وڭ اسەرى ارتىق سالماقتان ارىلۋمەن عانا شەكتەلىپ قالمايدى. پسيحيكالىق جاعدايىڭىز، جالپى جاعدايىڭىز جاقسارادى. كۇندەلىكتى جەپ جۇرگەن تاعامدارىڭىزعا وزگەرىستەر ەنگىزىپ، بەلسەندىلىك دەڭگەيىن كوتەرۋدى باستاڭىز، كوپ ۇزاماي مۇنىڭ ءبارى ءومىرىڭىزدىڭ ساپاسىن قالاي جاقسارتقانىنا تاڭ قالاسىز.
12. ءسىز جايلى ايماقتان شىققىڭىز كەلمەيدى
جايلى ايماقتا ءومىر ءسۇرۋ قانداي وڭاي ەكەنىن بىلەمىن. تانىس مەيرامحاناعا بارسام، ءاردايىم سول ءبىر تاعامدارعا تاپسىرىس بەرەمىن. جاڭا بىردەڭە جەپ كورۋدەن قورقامىن ەمەس، تاپسىرىس بەرگەن تاعامدى جاقسى كورگەندىكتەن. ءبىراق بۇل مەن ايتىپ وتىرعان جايلى ايماق ەمەس. مەن ءومىرىڭىزدى جاقسارتۋ ءۇشىن تاۋەكەلگە بارۋ جايلى ايتىپ وتىرمىن. سونىمەن قاتار، «تاۋەكەل» مەن «ەسەپتەلگەن تاۋەكەل» اراسىندا ۇلكەن ايىرماشىلىق بار ەكەنىن ەسكەرىڭىز. كەز كەلگەن تاۋەكەلدىڭ اجالدى بولۋ ءقاۋپى بار، ءبىراق ەسەپتەلگەن تاۋەكەل – بارلىق نۇسقالاردى تارازىلاپ، ارەكەت ەتۋگە جاقسى، ويلى جوسپار قۇرىلعانى.
13. ءسىز وزىڭىزگە ۇنامايتىن ءومىردى ءسۇرىپ جاتىرسىز
تابىستىلىقتى مەن ءاردايىم باقىت دەڭگەيىمەن ولشەيمىن. ءسىز شىنىمەن باقىتتىسىز با؟ ەگەر جوق بولسا، وندا بىردەڭەنى وزگەرتەتىن ءسات كەلدى. ءتىپتى قاناعاتتانارلىق سەزىم دە تولىققاندى ءومىر ءسۇرىپ جاتقانىڭىزدى بىلدىرمەيدى. ءومىرىڭىز قىزىقتى بولۋ ءۇشىن جانە سىزگە ءلاززات اكەلۋ ءۇشىن قولىڭىزدان كەلگەننىڭ ءبارىن جاساڭىز.
ەگەر وسى 13 تارماقتىڭ بىرەۋى ءسىز جايلى بولسا، ەڭسەڭىزدى تۇسىرمەڭىز. ءسىز ءارقاشان وزگەرىس ەنگىزە الاسىز. ءبىراق ەڭ الدىمەن وزگەرتۋ كەرەك تۇس، - ەشتەڭەنى وزگەرتە المايمىن دەگەن ويدان ارىلۋ. كوبىنە ءسىز ءوز ويلارىڭىزبەن وزىڭىزگە بوگەت جاسايسىز. سوندىقتان ويلارىڭىزدى تارازىلاۋدان باستاڭىز. وسىلايشا ءومىرىڭىز دە وزگەرەدى.
بەگىمحان كەرىمحان ۇلى
م.اۋەزوۆ اتىنداعى جوبب مەكتەپتىڭ قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءمۇعالىمى
پاۆلودار قالاسى
قازاقستان جۋرناليستەر وداعىنىڭ مۇشەسى
You Might Also Like
-
جاڭا جىلدان كەيىنگى ءبىر اپتاعا جۋىق دەمالىس كوزدى اشىپ-جۇمعانشا زۋ ەتىپ وتە شىقتى. جۇمىستىڭ العاشقى كۇنى-اق جوعارى جاقتان كەلىپ تۇسكەن شۇعىل حابارلاما جەرگىلىكتى باسقارۋ ۇكىمەتىن ابدەن ابىگەرگە سال...
