ءومىردى تانىپ بىلۋگە قۇشتارلىق
اقتوبە وبلىسى، بايعانين اۋدانى،
قاراۋىلكەلدى ورتا مەكتەبىنىڭ
ءوزىن - ءوزى تانۋ ءپانى ءمۇعالىمى ءارىپوۆا مارال
تاقىرىبى: ءومىردى تانىپ بىلۋگە قۇشتارلىق
ءوزىن - ءوزى تانۋ 3 سىنىپ
ماقساتى: «ءومىر» ۇعىمىنىڭ ادامگەرشىلىك قۇندىلىق رەتىندەگى ءمانىن اشۋ.
مىندەتتەرى:
- ءومىردى تانۋ تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ؛
- ءومىردى تانىپ بىلۋگە قىزىعۋشىلىقتارىن ارتتىرۋ؛
- ءومىردى سۇيۋگە، جاقسى ءومىر سۇرۋگە تاربيەلەۋ
كورنەكى قۇرالدار: وقۋلىق، داپتەر، ءۇنتاسپا، سىزبا.
ءادىس - تاسىلدەرى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، اڭگىمەلەۋ
ۇيىمداستىرۋشىلىق: وقۋشىلاردى ساباققا باعىتتاپ، ساباقتىڭ تاقىرىبىمەن تانىستىرۋ.
5 ت
ءتارتىپ، تالاپ، تىنىشتىق، تازالىق، تاتۋىلىق
ءۇي تاپسىرماسى: ادام بولعىم كەلەدى
جاڭا ساباق:
تىنىشتىق ءساتى:
- بالالار، ىڭعايلانىپ، ەركىن وتىرىڭدار. كوزدەرىڭدى جۇمساڭدار دا بولادى. بىزگە كۇن جارقىراپ، ساۋلەسىن مول توگىپ تۇر. اۋا تاپ - تازا. كوگىلدىر اسپان. قۇستار سايراپ دالانىڭ ءسانىن كەلتىرىپ تۇر. وسىلاردىڭ ءبارى ءوز جاقسىلىعىن بارلىق ادامعا، بارلىق تىرشىلىك يەلەرىنە بىردەي كورسەتىپ تۇر. ادامدار دا سونداي بولسا ەكەن، شىركىن.... ءاربىر ءتىرى جان يەسى: كىپ - كىشكەنتاي قۇمىرسقالاردان باستاپ قۇستار دا، اڭدار مەن جانۋارلار دا، ادامدار دا ءوزىنىڭ ءومىرى ءۇشىن قۇلشىنىپ، ۇرپاعى ءۇشىن تىرشىلىك ەتىپ ءجۇر. ءبارى دە وسى اشىق اسپان اياسىندا، بەيبىت ەلدە ومىرگە كەلگەنىنە قۋانىشتى، بولاشاعىنا سەنىممەن قارايدى. وسىنداي جاقسى نيەتپەن بۇرىنعى قالپىمىزعا كەلەيىك.
اڭگىمەلەسۋ
ءمۇعالىم وقۋشىلارعا ءومىر ءسۇرۋدىڭ ءمانىن ۇعىندىرۋ جانە سول بويىنشا ولارعا دا ءوز پىكىرلەرىن ايتتىرۋ ءۇشىن اڭگىمەلەسۋ جۇرگىزەدى.
• ءومىردى تانۋ نە ءۇشىن قاجەت؟
• ءوز قىزىعۋشىلىقتارىڭ تۋرالى اڭگىمەلەپ بەرىڭدەر.
داپتەرمەن جۇمىس: التىن بالىقتان «ءوزىن - ءوزى تانۋدان نە ۇيرەنگىلەرىڭ كەلەتىنىن» سۇراعان تىلەكتەرىڭدى ايتىپ بەرىڭدەر.
بالالاردىڭ جاۋاپتارى تىڭدالىپ، ءمۇعالىم تاراپىنان تۇيىندەلەدى:
- دۇرىس ايتاسىڭدار. ادام ۇزاق، جاقسى، باقىتتى ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن ءومىردى ءسۇيۋ كەرەك. ال ءومىر وزىنەن، اينالاسىنداعى ادامداردان، قورشاعان تابيعاتتان قۇرالادى. سول سەبەپتى دە ادام وسى ايتىلعانداردىڭ بارلىعىن ءسۇيۋى، سىيلاۋى قاجەت. ادام ومىرگە قانداي بولىپ كەلسە، ءوزىن سول تابيعي كۇيىندە قابىلداۋى ءتيىس، جاساندىلىق ادامعا جات قاسيەت. ومىردە كوپ جەتىستىكتەرگە جەتۋ مەن جاقسىلىققا، سىي - قۇرمەتكە، قۋانىش پەن باقىتقا كەنەلۋ ادامنىڭ ءومىردى تانىپ بىلۋگە، ونىڭ ۇيرەنۋگە دەگەن قۇشتارلىعىنا بايلانىستى. كوپ ءبىلىپ، بىلگەنىن ورىندى قولدانعان ادامنىڭ جاقسى ءومىر ءسۇرۋى اقيقات. ومىرگە ادام بولىپ كەلگەن سوڭ ءومىردىڭ قۋانىشىن، باقىتىن، جاقسىلىعىن سەزىنۋ كەرەك. ويتكەنى ءومىردى جاقسارتۋ، باقىتتى ءومىر ءسۇرۋ ءوز قولىمىزدا.
تاپسىرما
ساباقتا وقۋشىلارعا «ءومىردى تانىپ بىلگىم كەلەدى» تاقىرىبىنا اڭگىمە قۇراستىرۋ تاپسىرىلادى.
ماتىنمەن جۇمىس
ءمۇعالىم بالالاردىڭ ومىرگە قۇشتارلىعىن ارتتىرۋ ماقساتىندا «اتا وسيەتى» اڭگىمەسىن كىدىرىسپەن ايتا وتىرىپ، سۇراق قويۋ ارقىلى وقۋشىلاردى دا اڭگىمەگە قاتىستىرادى.
تۇيىندەمە
مۇراتقا جەتۋ جولىن بىلۋگە ارنالعان تۇيىندەمە ۇسىنىلادى.
دايەكسوز
اڭگىمە مازمۇنى بويىنشا تۋعان ويلار دايەكسوزدىڭ تۇسىندىرىلۋىمەن تۇيىندەلەدى.
ءمۇعالىم تاقتاعا جازىلعان «ءوزىڭدى تانىعىڭ كەلسە، ادامدارعا، ولاردىڭ ىسىنە قارا» دەگەن فريدريح شيللەردىڭ سوزىنە بالالاردىڭ نازارىن اۋدارادى، ونىڭ مانىنە توقتالادى، تۇسىندىرىلەدى.
بالالار دايەكسوزدى داپتەرلەرىنە جازادى.
وقۋشىلارعا ومىردەگى ادامدار مەن اينالاسىنىڭ قاجەتتىلىگىن ۇعىندىرۋ ماقساتىندا جاتتىعۋ - ويلانۋ ۇيىمداستىرىلادى.
جاتتىعۋ - ويلانۋ
بالالار ءۇش توپقا ءبولىنىپ، ءار توپ ءوز سۇراقتارى بويىنشا پلاكاتتاعى سۇلبالار سىزباسىنا جاۋاپتارىن جازىپ شىعادى.
1 - توپ. ومىردە كىمدەردىڭ كومەگىن، قامقورلىعىن سەزىندىڭدەر؟ ولاردىڭ ءومىر سۇرۋگە قانداي كومەگى بار؟
2 - توپ. ءوز بويىڭنان ادامنىڭ قانداي جاقسى قاسيەتتەرىن سەزىنە بىلدىڭدەر؟ ومىردە قانداي جاعدايدا سول قاسيەتتەرىڭنىڭ سەپتىگى ءتيدى؟
3 - توپ. ءومىردى ءسۇيۋ نەگە جەتەلەيدى؟ ادامعا ءومىردى تانىپ ءبىلۋ ءۇشىن نە قاجەت؟
ۇيگە تاپسىما: 1 تاپسىرما. داپتەرمەن جۇمىس
1 - تاپسىرما: «مەنىڭ باقىتتى بولۋىم ءۇشىن» تاقىرىبىنا قىسقاشا اڭگىمە قۇراستىرىڭدار.
2 - تاپسىرما: «باقىتتى بالالىق شاق» تاقىرىبىنا سۋرەت سالىڭدار.
قورىتىندىلاۋ
ءمۇعالىم وقۋلىقتاعى قورجىندا بەرىلگەن ءتۇيىندى سوزدەردى پايدالانىپ، بۇگىنگى ساباقتى قورىتىندىلايدى.
ءمۇعالىم ساباقتا ايتىلعان ويلاردى قورىتىندىلايدى، وقۋشىلار بۇگىنگى ساباقتان العان تۇسىنىكتەرىن ءا. دۇيسەنبييەۆتىڭ «ءبىز ءومىردىڭ گۇلىمىز» ولەڭى ارقىلى بىلدىرەدى.
- بۇگىنگىساباقتان وقىپ بىلگەنىمىزدەي ءومىردى ءسۇيۋ، وعان قۇشتار بولۋ - باقىتتى، جاقسى ءومىر سۇرۋگە كومەكتەسەدى. وسى ءومىر وزدەرى سياقتى بالالاردىڭ قىزىقتى الەمى. ءومىردىڭ گ ۇلى دە، قۋانىشى دا سەندەرسىڭدەر. وزدەرىڭدى سۇيىڭدەر.
ءۇنتاسپادان «ءبىز ءومىردىڭ گۇلىمىز» ءانىن تىڭدايدى. ءبارى بىرگە قوسىلىپ ايتادى.
ءبىز ءومىردىڭ گۇلىمىز
ءسوزىن جازعان ءا. دۇيسەنبييەۆ
ءانىن جازعان ب. عيزاتوۆ
زەڭگىر كوكتەن، بال دوستىققا،
نۇرىن توككەن، جولداستىققا،
ورتاق ءبىزدىڭ كۇنىمىز شاقىرادى ءانىمىز.
جايناپ وسكەن، تىنىشتىقتا،
جايدارى وسكەن نۇر قۇشاقتا،
ءبىز ءومىردىڭ گۇلىمىز. باقىتتىمىز ءبارىمىز..
قاراۋىلكەلدى ورتا مەكتەبىنىڭ
ءوزىن - ءوزى تانۋ ءپانى ءمۇعالىمى ءارىپوۆا مارال
تاقىرىبى: ءومىردى تانىپ بىلۋگە قۇشتارلىق
ءوزىن - ءوزى تانۋ 3 سىنىپ
ماقساتى: «ءومىر» ۇعىمىنىڭ ادامگەرشىلىك قۇندىلىق رەتىندەگى ءمانىن اشۋ.
مىندەتتەرى:
- ءومىردى تانۋ تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ؛
- ءومىردى تانىپ بىلۋگە قىزىعۋشىلىقتارىن ارتتىرۋ؛
- ءومىردى سۇيۋگە، جاقسى ءومىر سۇرۋگە تاربيەلەۋ
كورنەكى قۇرالدار: وقۋلىق، داپتەر، ءۇنتاسپا، سىزبا.
ءادىس - تاسىلدەرى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، اڭگىمەلەۋ
ۇيىمداستىرۋشىلىق: وقۋشىلاردى ساباققا باعىتتاپ، ساباقتىڭ تاقىرىبىمەن تانىستىرۋ.
5 ت
ءتارتىپ، تالاپ، تىنىشتىق، تازالىق، تاتۋىلىق
ءۇي تاپسىرماسى: ادام بولعىم كەلەدى
جاڭا ساباق:
تىنىشتىق ءساتى:
- بالالار، ىڭعايلانىپ، ەركىن وتىرىڭدار. كوزدەرىڭدى جۇمساڭدار دا بولادى. بىزگە كۇن جارقىراپ، ساۋلەسىن مول توگىپ تۇر. اۋا تاپ - تازا. كوگىلدىر اسپان. قۇستار سايراپ دالانىڭ ءسانىن كەلتىرىپ تۇر. وسىلاردىڭ ءبارى ءوز جاقسىلىعىن بارلىق ادامعا، بارلىق تىرشىلىك يەلەرىنە بىردەي كورسەتىپ تۇر. ادامدار دا سونداي بولسا ەكەن، شىركىن.... ءاربىر ءتىرى جان يەسى: كىپ - كىشكەنتاي قۇمىرسقالاردان باستاپ قۇستار دا، اڭدار مەن جانۋارلار دا، ادامدار دا ءوزىنىڭ ءومىرى ءۇشىن قۇلشىنىپ، ۇرپاعى ءۇشىن تىرشىلىك ەتىپ ءجۇر. ءبارى دە وسى اشىق اسپان اياسىندا، بەيبىت ەلدە ومىرگە كەلگەنىنە قۋانىشتى، بولاشاعىنا سەنىممەن قارايدى. وسىنداي جاقسى نيەتپەن بۇرىنعى قالپىمىزعا كەلەيىك.
اڭگىمەلەسۋ
ءمۇعالىم وقۋشىلارعا ءومىر ءسۇرۋدىڭ ءمانىن ۇعىندىرۋ جانە سول بويىنشا ولارعا دا ءوز پىكىرلەرىن ايتتىرۋ ءۇشىن اڭگىمەلەسۋ جۇرگىزەدى.
• ءومىردى تانۋ نە ءۇشىن قاجەت؟
• ءوز قىزىعۋشىلىقتارىڭ تۋرالى اڭگىمەلەپ بەرىڭدەر.
داپتەرمەن جۇمىس: التىن بالىقتان «ءوزىن - ءوزى تانۋدان نە ۇيرەنگىلەرىڭ كەلەتىنىن» سۇراعان تىلەكتەرىڭدى ايتىپ بەرىڭدەر.
بالالاردىڭ جاۋاپتارى تىڭدالىپ، ءمۇعالىم تاراپىنان تۇيىندەلەدى:
- دۇرىس ايتاسىڭدار. ادام ۇزاق، جاقسى، باقىتتى ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن ءومىردى ءسۇيۋ كەرەك. ال ءومىر وزىنەن، اينالاسىنداعى ادامداردان، قورشاعان تابيعاتتان قۇرالادى. سول سەبەپتى دە ادام وسى ايتىلعانداردىڭ بارلىعىن ءسۇيۋى، سىيلاۋى قاجەت. ادام ومىرگە قانداي بولىپ كەلسە، ءوزىن سول تابيعي كۇيىندە قابىلداۋى ءتيىس، جاساندىلىق ادامعا جات قاسيەت. ومىردە كوپ جەتىستىكتەرگە جەتۋ مەن جاقسىلىققا، سىي - قۇرمەتكە، قۋانىش پەن باقىتقا كەنەلۋ ادامنىڭ ءومىردى تانىپ بىلۋگە، ونىڭ ۇيرەنۋگە دەگەن قۇشتارلىعىنا بايلانىستى. كوپ ءبىلىپ، بىلگەنىن ورىندى قولدانعان ادامنىڭ جاقسى ءومىر ءسۇرۋى اقيقات. ومىرگە ادام بولىپ كەلگەن سوڭ ءومىردىڭ قۋانىشىن، باقىتىن، جاقسىلىعىن سەزىنۋ كەرەك. ويتكەنى ءومىردى جاقسارتۋ، باقىتتى ءومىر ءسۇرۋ ءوز قولىمىزدا.
تاپسىرما
ساباقتا وقۋشىلارعا «ءومىردى تانىپ بىلگىم كەلەدى» تاقىرىبىنا اڭگىمە قۇراستىرۋ تاپسىرىلادى.
ماتىنمەن جۇمىس
ءمۇعالىم بالالاردىڭ ومىرگە قۇشتارلىعىن ارتتىرۋ ماقساتىندا «اتا وسيەتى» اڭگىمەسىن كىدىرىسپەن ايتا وتىرىپ، سۇراق قويۋ ارقىلى وقۋشىلاردى دا اڭگىمەگە قاتىستىرادى.
تۇيىندەمە
مۇراتقا جەتۋ جولىن بىلۋگە ارنالعان تۇيىندەمە ۇسىنىلادى.
دايەكسوز
اڭگىمە مازمۇنى بويىنشا تۋعان ويلار دايەكسوزدىڭ تۇسىندىرىلۋىمەن تۇيىندەلەدى.
ءمۇعالىم تاقتاعا جازىلعان «ءوزىڭدى تانىعىڭ كەلسە، ادامدارعا، ولاردىڭ ىسىنە قارا» دەگەن فريدريح شيللەردىڭ سوزىنە بالالاردىڭ نازارىن اۋدارادى، ونىڭ مانىنە توقتالادى، تۇسىندىرىلەدى.
بالالار دايەكسوزدى داپتەرلەرىنە جازادى.
وقۋشىلارعا ومىردەگى ادامدار مەن اينالاسىنىڭ قاجەتتىلىگىن ۇعىندىرۋ ماقساتىندا جاتتىعۋ - ويلانۋ ۇيىمداستىرىلادى.
جاتتىعۋ - ويلانۋ
بالالار ءۇش توپقا ءبولىنىپ، ءار توپ ءوز سۇراقتارى بويىنشا پلاكاتتاعى سۇلبالار سىزباسىنا جاۋاپتارىن جازىپ شىعادى.
1 - توپ. ومىردە كىمدەردىڭ كومەگىن، قامقورلىعىن سەزىندىڭدەر؟ ولاردىڭ ءومىر سۇرۋگە قانداي كومەگى بار؟
2 - توپ. ءوز بويىڭنان ادامنىڭ قانداي جاقسى قاسيەتتەرىن سەزىنە بىلدىڭدەر؟ ومىردە قانداي جاعدايدا سول قاسيەتتەرىڭنىڭ سەپتىگى ءتيدى؟
3 - توپ. ءومىردى ءسۇيۋ نەگە جەتەلەيدى؟ ادامعا ءومىردى تانىپ ءبىلۋ ءۇشىن نە قاجەت؟
ۇيگە تاپسىما: 1 تاپسىرما. داپتەرمەن جۇمىس
1 - تاپسىرما: «مەنىڭ باقىتتى بولۋىم ءۇشىن» تاقىرىبىنا قىسقاشا اڭگىمە قۇراستىرىڭدار.
2 - تاپسىرما: «باقىتتى بالالىق شاق» تاقىرىبىنا سۋرەت سالىڭدار.
قورىتىندىلاۋ
ءمۇعالىم وقۋلىقتاعى قورجىندا بەرىلگەن ءتۇيىندى سوزدەردى پايدالانىپ، بۇگىنگى ساباقتى قورىتىندىلايدى.
ءمۇعالىم ساباقتا ايتىلعان ويلاردى قورىتىندىلايدى، وقۋشىلار بۇگىنگى ساباقتان العان تۇسىنىكتەرىن ءا. دۇيسەنبييەۆتىڭ «ءبىز ءومىردىڭ گۇلىمىز» ولەڭى ارقىلى بىلدىرەدى.
- بۇگىنگىساباقتان وقىپ بىلگەنىمىزدەي ءومىردى ءسۇيۋ، وعان قۇشتار بولۋ - باقىتتى، جاقسى ءومىر سۇرۋگە كومەكتەسەدى. وسى ءومىر وزدەرى سياقتى بالالاردىڭ قىزىقتى الەمى. ءومىردىڭ گ ۇلى دە، قۋانىشى دا سەندەرسىڭدەر. وزدەرىڭدى سۇيىڭدەر.
ءۇنتاسپادان «ءبىز ءومىردىڭ گۇلىمىز» ءانىن تىڭدايدى. ءبارى بىرگە قوسىلىپ ايتادى.
ءبىز ءومىردىڭ گۇلىمىز
ءسوزىن جازعان ءا. دۇيسەنبييەۆ
ءانىن جازعان ب. عيزاتوۆ
زەڭگىر كوكتەن، بال دوستىققا،
نۇرىن توككەن، جولداستىققا،
ورتاق ءبىزدىڭ كۇنىمىز شاقىرادى ءانىمىز.
جايناپ وسكەن، تىنىشتىقتا،
جايدارى وسكەن نۇر قۇشاقتا،
ءبىز ءومىردىڭ گۇلىمىز. باقىتتىمىز ءبارىمىز..
You Might Also Like
