- 05 ناۋ. 2024 00:28
- 420
وپەراداعى اباي بەينەسى
ماقساتى: ابايدىڭ مۋزىكالىق مۇراسى تۋرالى تەرەڭ تانىتۋ، ۇعىندىرۋ. اقىن اندەرىندەگى ەرەكشە اۋەن، ىرعاق تۋرالى بىلىمدەرىن قالىپتاستىرۋ. اباي اندەرىنىڭ وپەراعا ۇلاسۋى، اقىن تۇلعاسىمەن وپەراداعى بەينەسىنىڭ ۇقساستىعىن ءتۇسىندىرۋ. وقۋشىلاردى وپەرا مۋزىكاسىن ءتۇسىنىپ، ۇعا بىلۋگە باۋلۋ، سونىمەن قاتار ادامگەرشىلىككە، سەزىمتالدىققا، ونەردى سۇيۋگە، قادىرلەۋگە تاربيەلەۋ.
ساباق ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ءادىس - ءتاسىلى: بايانداۋ، ويىن، ساحنالاۋ، توپتاستىرۋ، شىعارماشىلىق جۇمىس، ءان ايتۋ، كۋبيزم ءادىسى ت. ب.
ساباقتىڭ بارىسى: 1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ا) وقۋشىلار كلاسقا ابايدىڭ «تورجورعا» كۇيى اۋەنىمەن كىرەدى.
ءا) سالەمدەسۋ (مۋزىكامەن)
ب) داۋىس اشۋ جاتتىعۋى.
پسيحولوگيالىق دايىندىق:
كۇي تىڭدايمىز كۇمبىرلى.
ءان ايتامىز سوزىلتىپ،
بي بيلەيمىز ىرعاقتى
ءبىز باستايمىز ساباقتى.
- بالالار ءۇنتاسپادان تىڭداعان كۇي تانىس پا؟ (تورجورعا)
- كۇيدىڭ سيپاتى قانداي؟ (جۇردەك، كوڭىلدى)
ءۇي تاپسىرماسى (توپتىق جۇمىس)؛
1. ابايدىڭ مۋزىكالىق مۇراسى تۋرالى (اڭگىمەلەۋ)
2. اباي ءان - كۇي سىنشىسى (سۋرەتتەۋ)
3. اباي اندەرىنىڭ جيناقتالۋى (زەرتتەۋ)
«اداسقان نوتالار» ويىنى (اندەر جاسىرۋ)
دو – كوزىمنىڭ قاراسى
رە – ايتتىم سالەم، قالامقاس
مي - قاراڭعى تۇندە تاۋ قالعىپ
فا – بويى بۇلعاڭ
سول – سەگىز اياق
ليا – تاتيانا ءانى
سي – جەلسىز تۇندە جارىق اي.
(نوتالاردى سىزىق بويىنا ورنالاستىرۋ)
ءان ايتۋ: جەلسىز تۇندە جارىق اي (سۋرەت بويىنشا اڭگىمەلەۋ) ءاندى ەكى داۋىستا ورىنداۋ.
ءۇي تاپسىرماسىن قورىتۋ:
"اباي" توپتاستىرۋ(كومپوزيتور، اقىن، كۇيشى، اۋدارماشى، سىنشى)
جاڭا تاقىرىپ: وپەراداعى اباي بەينەسى ۇلى اقىن ەسىمىمەن اتالاتىن «اباي» وپەراسىن ا. جۇبانوۆ پەن ل. حاميدي ابايدىڭ تۋعانىنا 100 جىل تولۋىنا وراي ارنادى.
ليبرەتتوسى:
م. اۋەزوۆ
(1897 - 1961)
مۋزىكاسىن جازعاندار: ل. حاميدي، ا. جۇبانوۆ
وپەراداعى كەيىپكەرلەر: اباي، جيرەنشە، اجار، نارىمبەت، ايدار ت. ب
ا. جۇبانوۆ (1906 - 1968) اقتوبە وبلىسىندا تۋعان قازاق مۋزىكا ونەرىنىڭ كورنەكتى قايراتكەرى، اكادەميك، پروفەسسور، مۋزىكا زەرتتەۋشىسى بولعان. قازاقستانداعى كومپوزيتورلار مەكتەبىنىڭ نەگىزىن قالاۋشىلاردىڭ ءبىرى، سانكت-پەتەربۋرگ كونسەرۆاتورياسىن بىتىرگەن. ا. جۇبانوۆ 1934 جىلى قۇرمانعازى اتىنداعى حالىق اسپاپتار وركەسترىنىڭ باس ديريجەرى قىزمەتىن اتقارادى. وركەسترگە ارنالعان «بي»، «كۇي»، «قۇرمانعازى مارشى»، «قازاق مارشى» ت. ب. ۆوكالدىق اندەرى: «قارلىعاش»، «اق كوگەرشىن» ت. ب.
ل. حاميدي (1906 - 1983) قازىرگى تاتارستاننىڭ اپاس اۋدانى بۋۆالي اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. 1933 ج ل. حاميدي قازاقستان مەملەكەتتىك دراما تەاترىنىڭ شاقىرۋىمەن الماتىعا كەلەدى. العاشقى كۇننەن باستاپ حالىق اندەرى مەن كۇيلەرىن جيناقتاۋمەن اينالىستى.
وپەرادا ۇلى اقىن اعارتۋشى بەينەسى جان - جاقتى اشىلىپ، ابايدىڭ ءومىر سۇرگەن كەزىندەگى قاراڭعى دا نادان، بايلىقتان باسقا بىلمەيتىن توپاس بايلار، قاتىگەز ادەتتى ۇستانعان كەيبىر ادامدار نانىمدى بەينەلەنگەن. وپەرا بارىسىندا اباي بۇتىندەي حالىقپەن بىرگە كورىنەدى. وپەرانىڭ سيۋجەتى بويىنشا، قايشىلىق نەگىزىندە ابايدىڭ سۇيىكتى شاكىرتى ايدار مەن اجاردىڭ ماحابباتى باياندالادى.
مۋزىكا تىڭداۋ: ابايدىڭ ارياسى.
ءان ۇيرەنۋ: «قارلىعاش ازات قۇسپىن» ءانىن وپەرادا ايەلدەر حورى ورىندايدى.
شىعارماشىلىق جۇمىس:
ءى توپ – توي ءانىن ساحنادا حورمەن ايتۋ.
ءىى توپ – ءان اۋەنىنە ءبيدىڭ ىرعاعىن تاۋىپ بيلەۋ.
ءىىى توپ – ابايدىڭ مۋزىكالىق بەينەسىن ساحنالاۋ.
قورىتۋ:
1. «اباي» وپەراسىن جازعان كومپوزيتورلار.
2. ساحناعا قاي جىلى قويىلدى؟
3. ليبرەتتوسىن جازعان كىم؟
4. وپەرادا اباي كىمدەرگە قارسى كۇرەستى؟
- مىنە، بالالار، اباي ولەڭىندە عانا ەمەس، ومىرىندە دە ادىلدىك، تۋرالىق، شىندىق ءۇشىن كۇرەسكەن.
باعالاۋ: نوتالار ارقىلى باعالاۋ.
ءبۇتىن نوتا و – وتە جاقسى.
جارتىلىق نوتا d – جاقسى.
شيرەكتىك نوتا d – ورتاشا.
ۇيگە تاپسىرما: وپەراداعى اباي بەينەسى (مازمۇنداۋ). كەيىپكەرلەردى ساحنالاۋ.
ساباق ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ءادىس - ءتاسىلى: بايانداۋ، ويىن، ساحنالاۋ، توپتاستىرۋ، شىعارماشىلىق جۇمىس، ءان ايتۋ، كۋبيزم ءادىسى ت. ب.
ساباقتىڭ بارىسى: 1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ا) وقۋشىلار كلاسقا ابايدىڭ «تورجورعا» كۇيى اۋەنىمەن كىرەدى.
ءا) سالەمدەسۋ (مۋزىكامەن)
ب) داۋىس اشۋ جاتتىعۋى.
پسيحولوگيالىق دايىندىق:
كۇي تىڭدايمىز كۇمبىرلى.
ءان ايتامىز سوزىلتىپ،
بي بيلەيمىز ىرعاقتى
ءبىز باستايمىز ساباقتى.
- بالالار ءۇنتاسپادان تىڭداعان كۇي تانىس پا؟ (تورجورعا)
- كۇيدىڭ سيپاتى قانداي؟ (جۇردەك، كوڭىلدى)
ءۇي تاپسىرماسى (توپتىق جۇمىس)؛
1. ابايدىڭ مۋزىكالىق مۇراسى تۋرالى (اڭگىمەلەۋ)
2. اباي ءان - كۇي سىنشىسى (سۋرەتتەۋ)
3. اباي اندەرىنىڭ جيناقتالۋى (زەرتتەۋ)
«اداسقان نوتالار» ويىنى (اندەر جاسىرۋ)
دو – كوزىمنىڭ قاراسى
رە – ايتتىم سالەم، قالامقاس
مي - قاراڭعى تۇندە تاۋ قالعىپ
فا – بويى بۇلعاڭ
سول – سەگىز اياق
ليا – تاتيانا ءانى
سي – جەلسىز تۇندە جارىق اي.
(نوتالاردى سىزىق بويىنا ورنالاستىرۋ)
ءان ايتۋ: جەلسىز تۇندە جارىق اي (سۋرەت بويىنشا اڭگىمەلەۋ) ءاندى ەكى داۋىستا ورىنداۋ.
ءۇي تاپسىرماسىن قورىتۋ:
"اباي" توپتاستىرۋ(كومپوزيتور، اقىن، كۇيشى، اۋدارماشى، سىنشى)
جاڭا تاقىرىپ: وپەراداعى اباي بەينەسى ۇلى اقىن ەسىمىمەن اتالاتىن «اباي» وپەراسىن ا. جۇبانوۆ پەن ل. حاميدي ابايدىڭ تۋعانىنا 100 جىل تولۋىنا وراي ارنادى.
ليبرەتتوسى:
م. اۋەزوۆ
(1897 - 1961)
مۋزىكاسىن جازعاندار: ل. حاميدي، ا. جۇبانوۆ
وپەراداعى كەيىپكەرلەر: اباي، جيرەنشە، اجار، نارىمبەت، ايدار ت. ب
ا. جۇبانوۆ (1906 - 1968) اقتوبە وبلىسىندا تۋعان قازاق مۋزىكا ونەرىنىڭ كورنەكتى قايراتكەرى، اكادەميك، پروفەسسور، مۋزىكا زەرتتەۋشىسى بولعان. قازاقستانداعى كومپوزيتورلار مەكتەبىنىڭ نەگىزىن قالاۋشىلاردىڭ ءبىرى، سانكت-پەتەربۋرگ كونسەرۆاتورياسىن بىتىرگەن. ا. جۇبانوۆ 1934 جىلى قۇرمانعازى اتىنداعى حالىق اسپاپتار وركەسترىنىڭ باس ديريجەرى قىزمەتىن اتقارادى. وركەسترگە ارنالعان «بي»، «كۇي»، «قۇرمانعازى مارشى»، «قازاق مارشى» ت. ب. ۆوكالدىق اندەرى: «قارلىعاش»، «اق كوگەرشىن» ت. ب.
ل. حاميدي (1906 - 1983) قازىرگى تاتارستاننىڭ اپاس اۋدانى بۋۆالي اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. 1933 ج ل. حاميدي قازاقستان مەملەكەتتىك دراما تەاترىنىڭ شاقىرۋىمەن الماتىعا كەلەدى. العاشقى كۇننەن باستاپ حالىق اندەرى مەن كۇيلەرىن جيناقتاۋمەن اينالىستى.
وپەرادا ۇلى اقىن اعارتۋشى بەينەسى جان - جاقتى اشىلىپ، ابايدىڭ ءومىر سۇرگەن كەزىندەگى قاراڭعى دا نادان، بايلىقتان باسقا بىلمەيتىن توپاس بايلار، قاتىگەز ادەتتى ۇستانعان كەيبىر ادامدار نانىمدى بەينەلەنگەن. وپەرا بارىسىندا اباي بۇتىندەي حالىقپەن بىرگە كورىنەدى. وپەرانىڭ سيۋجەتى بويىنشا، قايشىلىق نەگىزىندە ابايدىڭ سۇيىكتى شاكىرتى ايدار مەن اجاردىڭ ماحابباتى باياندالادى.
مۋزىكا تىڭداۋ: ابايدىڭ ارياسى.
ءان ۇيرەنۋ: «قارلىعاش ازات قۇسپىن» ءانىن وپەرادا ايەلدەر حورى ورىندايدى.
شىعارماشىلىق جۇمىس:
ءى توپ – توي ءانىن ساحنادا حورمەن ايتۋ.
ءىى توپ – ءان اۋەنىنە ءبيدىڭ ىرعاعىن تاۋىپ بيلەۋ.
ءىىى توپ – ابايدىڭ مۋزىكالىق بەينەسىن ساحنالاۋ.
قورىتۋ:
1. «اباي» وپەراسىن جازعان كومپوزيتورلار.
2. ساحناعا قاي جىلى قويىلدى؟
3. ليبرەتتوسىن جازعان كىم؟
4. وپەرادا اباي كىمدەرگە قارسى كۇرەستى؟
- مىنە، بالالار، اباي ولەڭىندە عانا ەمەس، ومىرىندە دە ادىلدىك، تۋرالىق، شىندىق ءۇشىن كۇرەسكەن.
باعالاۋ: نوتالار ارقىلى باعالاۋ.
ءبۇتىن نوتا و – وتە جاقسى.
جارتىلىق نوتا d – جاقسى.
شيرەكتىك نوتا d – ورتاشا.
ۇيگە تاپسىرما: وپەراداعى اباي بەينەسى (مازمۇنداۋ). كەيىپكەرلەردى ساحنالاۋ.