وقۋشىلارعا سۇراق قويۋ جانە ولاردىڭ جاۋاپتارىنا قاراي ارەكەت ەتۋ تۋرالى.
«بالاعا ءوز بەتىمەن زەتتتەۋگە مۇمكىندىكتۋعىزعان سايىن ول ودان ءارى جاقسى وقي تۇسەدى»
پيتەر كلاين.
قازىرگى ۋاقىتتاعى جاڭا پەداگوگيكا عىلىمىنداعى پروبلەما ول - وقۋشىلاردىڭ پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ بولىپ تابىلادى. جاڭا تەحنولوگيانىڭ ءادىس - تاسىلدەرى وقۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن تولىقتىرۋعا كومەكتەسەدى. وسىعان وراي وزىق تاجىريبە، جاڭا تەحنولوگيانىڭ ءتيىمدى ادىستەرىن تاڭداپ الىپ، ولاردى ۇيلەسىمدى، ءتيىمدى جانە شىعارماشىلىقپەن پايدالانۋ - ۇستاز شەبەرلىگىنىڭ بەلگىسى. ۇستاز رەتىندە وقىتىپ جۇرگەن وقۋشىلارىمنىڭ ەرەكشەلىكتەرىن زەرتتەپ، ءبىلىپ العان سوڭ عانا، ولاردى دامۋ دەڭگەيىنە وراي ءادىس - تاسىلدەردى ىرىكتەپ، تالداپ قولدانۋعا، جەتىلدىرۋگە ەرەكشە نازار اۋدارىپ كەلەمىن. وقۋشىلاردى جۇپپەن، توپپەن جۇمىستاندىرۋ ارقىلى ۇيىمداستىرىلعان ساباقتار، وقۋشىلاردىڭ دارىندىلىعىن دامىتىپ، شىڭداۋ جولدارىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى، ولاردىڭ اراسىندا ىنتىماقتاستىق پەن سەرىكتەستىكتى تۋدىرۋ، باسقا ادامنىڭ ويىمەن دە ەسەپتەسۋ قاجەت ەكەنىن دە تۇسىندىرەدى، ۋاقىت ۇنەمدەلەدى. جۇپپەن جانە شاعىن توپپەن جۇمىس تەز، جاڭا يدەيالاردى ۇسىنۋمەن قاتار بەلگىلى ءبىر جاعدايدى ناتيجەلى شەشۋگە دە مۇمكىندىك بەرەدى.
ساباق بارىسىندا وقۋشىلاردىڭ ىزدەنۋىن قاداعالاپ، ءبىلىم داعدىسىن تولىقتىرۋعا باعىتتالعان ساباق وتكىزۋ ادىستەرىنىڭ ءبىرى - «وقۋ مەن جازۋ ارقىلى سىن تۇرعىسىنان وقۋ» جوباسىنىڭ ستراتەگيالارى. بۇل جوبانىڭ ستراتەگيالارىن ساباق بارىسىندا قولدانۋ جاڭا وقۋ ماتەريالدارىنداعى وقيعا مەن قۇبىلىستاردى وقۋشىلاردىڭ وزدەرى بايقاپ، تالداۋىنا جاعداي جاسايدى. دەمەك، ءبىلىم وقۋشىلارعا دايار كۇيىندە بەرىلمەيدى، ءوزىنىڭ وي ەڭبەگىن قاجەت ەتەتىن تاپسىرمالاردى ورىنداۋى ارقىلى قول جەتكىزەدى. ءار وقۋشى ءوز ويىنا شەك كەلتىرمەي جاۋاپ بەرۋگە داعدىلانادى. وقۋشى بويىنداعى تانىمدىق قابىلەتىنىڭ شىعارماشىلىق ويلاۋ جۇيەسىنىڭ دامۋىنا جول اشادى. پراكتيكا كەزىندە ءوز ساباقتارىمدا قولدانىپ جۇرگەن ءادىس - تاسىلدەر: التى قاقپاق، ءتۇرتىپ الۋ، كۇندەلىك جازۋ، الەم شارلاۋ، رولدىك ويىندار، ديالوگتىك اڭگىمە جۇرگىزۋ، توپتاستىرۋ، سەمانتيكالىق كارتا، ۆەنن دياگرامماسىن تولىقتىرۋ، دجيكسو، سۇراق - جاۋاپ. وقىتۋدى ديالوگتىك تاسىلمەن دامىتۋداعى سۇراق قويۋ ارقىلى بايقاعانىم: وقۋشىلار تاقىرىپ بويىنشا جانە سىندارلى سويلەۋگە ىنتالاندى، پانگە قىزىعۋشىلىقتى كورسەتتى، زەرتتەۋگە ىنتالاندى، وقۋشىلار سىني تۇرعىدان ويلاۋعا كومەكتەستى، وقۋشىلاردىڭ ءبىر - بىرىنەن ۇيرەندى، باسقا وقۋشىلاردىڭ يدەيالارىن قۇرمەتتەۋىنە جانە باعالاۋىنا ىقپالىن تيگىزدى، وقىتۋداعى قيىندىقتار مەن تۇسىنبەستىكتەردى انىقتادى.
«الەم شارلاۋ» ستراتەگياسى بويىنشا قويىلعان سۇراقتارعا وقۋشىلار العان بىلىمدەرىن ءبىر - بىرىنە ءتۇسىندىرىپ، جاۋاپ بەرگەندە ءبىر - ءبىرىن تىڭدادى.
«توپتاستىرۋ» ستراتەگياسى ارقىلى سۇراق قويعان كەزدە وقۋشىلار ءبىر نارسە تۋرالى ويىنداعى نەگىزگى قاجەتتىلىكتەرىن، بىلەتىندەرىن، بىلگەندەرىن توپتادى.
«كۋبيزم» ستراتەگياسى اياسىندا وقۋشىلار سۇراققا جاۋاپ بەرگەندە ۇعىمدى جان - جاقتى، ءار قىرىنان سالىستىردى، انىقتادى، زەرتتەدى.
«رولدىك ويىنى» بارىسىندا ءبىر - بىرىنە سۇراق قويۋ ارقىلى تىلدەرى جاتتىعىپ، وبرازداردا ويناۋعا ۇيرەندى.
«ۆەنن دياگرامماسى» بويىنشا قويىلعان سۇراقتارعا توپتار ەكى جاڭا ۇعىمدى سالىستىردى، ەكى ۇعىمنىڭ ورتاق قاسيەتتەرىن تابا الدى.
«سەمانتيكالىق كارتا» ستراتەگياسى بويىنشا قويىلعان سۇراقتارعا جاۋاپ بەرگەندە وقۋشىلار جاڭا ۇعىمنىڭ وزىنە ءتان ەرەكشەلىكتەرىن، قاسيەتتەرىن، قىزمەتىن، ماڭىزىن تانىپ انىقتايدى، زەرتتەيدى.
«فيشبوۋن» ءتاسىلىن قولدانعاندا وقۋشىلار بەلگىلى ءبىر ءماتىن بويىنشا بەرىلگەن سۇراقتى جان - جاقتى قورىتىندىلاپ جاۋاپ بەردى.
«تۇجىرىمدامالىق كارتا» بويىنشا وقۋشىلار بەرىلگەن تاپسىرماعا ناقتىلاپ، قورىتىندى جاساپ، زەرتتەپ جاۋاپ بەردى.
«التى قاقپاق» ءتاسىلى بويىنشا توپتار ءماتىندى ءار قىرىنان سالىستىرىپ، زەرتتەپ، تالداپ جاۋاپ بەردى.
«ىستىق ورىندىق» ءتاسىلى اياسىندا وقۋشىلار ءبىر - بىرىنە سۇراق قويۋ ارقىلى تاقىرىپتى جان - جاقتى قاراستىرىپ، سىني تۇرعىدان ويلانىپ جاۋاپ بەردى.
«بلۋم تاكسونومياسى» بويىنشا ساباقتى قورىتىندى جاساعاندا قويىلعان سۇراقتارعا توپتار ءبىلۋ، ءتۇسىنۋ، قولدانۋ، تالداۋ، جيناقتاۋ، باعالاۋ اياسىندا جاۋاپ بەردى.
قورىتا كەلگەندە، وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىعىن، ىزدەنۋشىلىگىن دامىتىپ، ءارقايسىسىنا جەكە تۇلعا رەتىندە قاراپ، ولاردىڭ وزدەرىنە دەگەن سەنىمىن، بىلىمگە ىنتاسىن ارتتىرۋىمىز كەرەك.
پيتەر كلاين.
قازىرگى ۋاقىتتاعى جاڭا پەداگوگيكا عىلىمىنداعى پروبلەما ول - وقۋشىلاردىڭ پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ بولىپ تابىلادى. جاڭا تەحنولوگيانىڭ ءادىس - تاسىلدەرى وقۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن تولىقتىرۋعا كومەكتەسەدى. وسىعان وراي وزىق تاجىريبە، جاڭا تەحنولوگيانىڭ ءتيىمدى ادىستەرىن تاڭداپ الىپ، ولاردى ۇيلەسىمدى، ءتيىمدى جانە شىعارماشىلىقپەن پايدالانۋ - ۇستاز شەبەرلىگىنىڭ بەلگىسى. ۇستاز رەتىندە وقىتىپ جۇرگەن وقۋشىلارىمنىڭ ەرەكشەلىكتەرىن زەرتتەپ، ءبىلىپ العان سوڭ عانا، ولاردى دامۋ دەڭگەيىنە وراي ءادىس - تاسىلدەردى ىرىكتەپ، تالداپ قولدانۋعا، جەتىلدىرۋگە ەرەكشە نازار اۋدارىپ كەلەمىن. وقۋشىلاردى جۇپپەن، توپپەن جۇمىستاندىرۋ ارقىلى ۇيىمداستىرىلعان ساباقتار، وقۋشىلاردىڭ دارىندىلىعىن دامىتىپ، شىڭداۋ جولدارىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى، ولاردىڭ اراسىندا ىنتىماقتاستىق پەن سەرىكتەستىكتى تۋدىرۋ، باسقا ادامنىڭ ويىمەن دە ەسەپتەسۋ قاجەت ەكەنىن دە تۇسىندىرەدى، ۋاقىت ۇنەمدەلەدى. جۇپپەن جانە شاعىن توپپەن جۇمىس تەز، جاڭا يدەيالاردى ۇسىنۋمەن قاتار بەلگىلى ءبىر جاعدايدى ناتيجەلى شەشۋگە دە مۇمكىندىك بەرەدى.
ساباق بارىسىندا وقۋشىلاردىڭ ىزدەنۋىن قاداعالاپ، ءبىلىم داعدىسىن تولىقتىرۋعا باعىتتالعان ساباق وتكىزۋ ادىستەرىنىڭ ءبىرى - «وقۋ مەن جازۋ ارقىلى سىن تۇرعىسىنان وقۋ» جوباسىنىڭ ستراتەگيالارى. بۇل جوبانىڭ ستراتەگيالارىن ساباق بارىسىندا قولدانۋ جاڭا وقۋ ماتەريالدارىنداعى وقيعا مەن قۇبىلىستاردى وقۋشىلاردىڭ وزدەرى بايقاپ، تالداۋىنا جاعداي جاسايدى. دەمەك، ءبىلىم وقۋشىلارعا دايار كۇيىندە بەرىلمەيدى، ءوزىنىڭ وي ەڭبەگىن قاجەت ەتەتىن تاپسىرمالاردى ورىنداۋى ارقىلى قول جەتكىزەدى. ءار وقۋشى ءوز ويىنا شەك كەلتىرمەي جاۋاپ بەرۋگە داعدىلانادى. وقۋشى بويىنداعى تانىمدىق قابىلەتىنىڭ شىعارماشىلىق ويلاۋ جۇيەسىنىڭ دامۋىنا جول اشادى. پراكتيكا كەزىندە ءوز ساباقتارىمدا قولدانىپ جۇرگەن ءادىس - تاسىلدەر: التى قاقپاق، ءتۇرتىپ الۋ، كۇندەلىك جازۋ، الەم شارلاۋ، رولدىك ويىندار، ديالوگتىك اڭگىمە جۇرگىزۋ، توپتاستىرۋ، سەمانتيكالىق كارتا، ۆەنن دياگرامماسىن تولىقتىرۋ، دجيكسو، سۇراق - جاۋاپ. وقىتۋدى ديالوگتىك تاسىلمەن دامىتۋداعى سۇراق قويۋ ارقىلى بايقاعانىم: وقۋشىلار تاقىرىپ بويىنشا جانە سىندارلى سويلەۋگە ىنتالاندى، پانگە قىزىعۋشىلىقتى كورسەتتى، زەرتتەۋگە ىنتالاندى، وقۋشىلار سىني تۇرعىدان ويلاۋعا كومەكتەستى، وقۋشىلاردىڭ ءبىر - بىرىنەن ۇيرەندى، باسقا وقۋشىلاردىڭ يدەيالارىن قۇرمەتتەۋىنە جانە باعالاۋىنا ىقپالىن تيگىزدى، وقىتۋداعى قيىندىقتار مەن تۇسىنبەستىكتەردى انىقتادى.
«الەم شارلاۋ» ستراتەگياسى بويىنشا قويىلعان سۇراقتارعا وقۋشىلار العان بىلىمدەرىن ءبىر - بىرىنە ءتۇسىندىرىپ، جاۋاپ بەرگەندە ءبىر - ءبىرىن تىڭدادى.
«توپتاستىرۋ» ستراتەگياسى ارقىلى سۇراق قويعان كەزدە وقۋشىلار ءبىر نارسە تۋرالى ويىنداعى نەگىزگى قاجەتتىلىكتەرىن، بىلەتىندەرىن، بىلگەندەرىن توپتادى.
«كۋبيزم» ستراتەگياسى اياسىندا وقۋشىلار سۇراققا جاۋاپ بەرگەندە ۇعىمدى جان - جاقتى، ءار قىرىنان سالىستىردى، انىقتادى، زەرتتەدى.
«رولدىك ويىنى» بارىسىندا ءبىر - بىرىنە سۇراق قويۋ ارقىلى تىلدەرى جاتتىعىپ، وبرازداردا ويناۋعا ۇيرەندى.
«ۆەنن دياگرامماسى» بويىنشا قويىلعان سۇراقتارعا توپتار ەكى جاڭا ۇعىمدى سالىستىردى، ەكى ۇعىمنىڭ ورتاق قاسيەتتەرىن تابا الدى.
«سەمانتيكالىق كارتا» ستراتەگياسى بويىنشا قويىلعان سۇراقتارعا جاۋاپ بەرگەندە وقۋشىلار جاڭا ۇعىمنىڭ وزىنە ءتان ەرەكشەلىكتەرىن، قاسيەتتەرىن، قىزمەتىن، ماڭىزىن تانىپ انىقتايدى، زەرتتەيدى.
«فيشبوۋن» ءتاسىلىن قولدانعاندا وقۋشىلار بەلگىلى ءبىر ءماتىن بويىنشا بەرىلگەن سۇراقتى جان - جاقتى قورىتىندىلاپ جاۋاپ بەردى.
«تۇجىرىمدامالىق كارتا» بويىنشا وقۋشىلار بەرىلگەن تاپسىرماعا ناقتىلاپ، قورىتىندى جاساپ، زەرتتەپ جاۋاپ بەردى.
«التى قاقپاق» ءتاسىلى بويىنشا توپتار ءماتىندى ءار قىرىنان سالىستىرىپ، زەرتتەپ، تالداپ جاۋاپ بەردى.
«ىستىق ورىندىق» ءتاسىلى اياسىندا وقۋشىلار ءبىر - بىرىنە سۇراق قويۋ ارقىلى تاقىرىپتى جان - جاقتى قاراستىرىپ، سىني تۇرعىدان ويلانىپ جاۋاپ بەردى.
«بلۋم تاكسونومياسى» بويىنشا ساباقتى قورىتىندى جاساعاندا قويىلعان سۇراقتارعا توپتار ءبىلۋ، ءتۇسىنۋ، قولدانۋ، تالداۋ، جيناقتاۋ، باعالاۋ اياسىندا جاۋاپ بەردى.
قورىتا كەلگەندە، وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىعىن، ىزدەنۋشىلىگىن دامىتىپ، ءارقايسىسىنا جەكە تۇلعا رەتىندە قاراپ، ولاردىڭ وزدەرىنە دەگەن سەنىمىن، بىلىمگە ىنتاسىن ارتتىرۋىمىز كەرەك.
You Might Also Like
-
ماقساتى: كۇز مەزگىلىنىڭ ەرەكشەلىكتەرى مەن ايىرماشىلىقتارىن ءتۇسىندىرۋ. كۇزگى اۋا رايى قۇبىلىسىن باقىلاۋ.
