- 05 ناۋ. 2024 02:27
- 192
وقۋشىنى جەكە تۇلعا رەتىندە قالىپتاستىرۋعا سىنىپ ۇجىمىنىڭ ىقپالى
پاۆلودار وبلىسى، شارباقتى اۋدانى،
ەسىلباي جالپى ورتا ءبىلىم بەرۋ مەكتەبى
ديرەكتوردىڭ تاربيە ءىسى مەڭگەرۋشىسى
شارپەكوۆا اقمارال سايلاۋ قىزى
وقۋشىنى جەكە تۇلعا رەتىندە قالىپتاستىرۋعا سىنىپ ۇجىمىنىڭ ىقپالى.
ەلiمiزدiڭ بولاشاق ازاماتىنىڭ جەكە باسىنىڭ قالىپتاسۋىنىڭ ماڭىزدى كەزەڭi ونىڭ مەكتەپتە بولعان جىلدارىندا وتەدi. سوندىقتان وقۋشىنىڭ جەكە تۇلعا رەتىندە قالىپتاسۋىندا باستاۋىش مەكتەپ ۇجىمى ەرەكشە رول اتقارادى. اتاپ ايتقاندا، باستاۋىش مەكتەپ ۇجىمى نەگiزگi الەۋمەتتiك ورتا بولىپ تابىلادى، وسى ورتادا ادامنىڭ تۇتىنۋ قاجەتتiلiگi تاربيەلەنiپ، تالاپ - تiلەگi اشىلىپ، جەكە باسىنىڭ قابiلەتتiلiگi قالىپتاسادى.
«ۇجىم» دەگەن ۇعىم تەك كوپشىلىك نەمەسە توپ ادامدار رەتىندە ايتىلمايدى، بۇل، نەگىزىندە، قوعامنىڭ ءىسى، قىلىعى وزگەلەرىنە بايلانىستى دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى.
جالپى ۇجىم – جاس ءوسپiرiم ادامنىڭ قالىپتاسۋىندا ەرەكشە رول اتقارادى. اتاپ، ايتقاندا، ۇجىم بۇل نەگiزگi الەۋمەتتiك ورتا بولىپ تابىلادى، وسى ورتادا بالانىڭ تۇتىنۋ قاجەتتiلiگi تاربيەلەنiپ، تالاپ - تiلەگi اشىلىپ، جەكە باسىنىڭ قابiلەتتiلiگi قالىپتاسادى. بالالار ۇجىمى، نەگiزiندە، جەكە سىنىپ جانە مەكتەپ ۇجىمىنا ءبولiنەدi. سولاي بولسا دا، ۇجىمنىڭ ەڭ نەگiزگi فورماسى - سىنىپ ۇجىمى.
وقۋشىلار ۇجىمى – تاربيەنiڭ شەشۋشi فاكتورى جانە بiزدiڭ قوعام جاعدايىندا بالا ءومiرiن ۇيىمداستىرۋدىڭ نەگiزگi فورماسى. جەكە تۇلعانىڭ دامۋى ءۇشiن ۇجىمدا قولايلى جاعدايدىڭ بولۋى قاجەت. تۇلعا جان - جاقتى دامۋ مۇمكiنشiلiگiن ۇجىمنان الاتىن بولعاندىقتان ۇجىمدا تۇلعانىڭ باس بوستاندىعى بولۋى باستى شارت بولىپ تابىلادى. بالالار ۇجىمىن ۇيىمداستىرۋ قاجەتتi قوعامنىڭ ءوزi بiرتۇتاس ۇجىم رەتiندە ءومiر سۇرەتiندiگiنەن تۋىندايدى.
وقۋشىلار ۇجىمى - بالانىڭ ءومiرiن، وقۋىن، ەڭبەگiن، جاسامپازدىعىن، كۇش - قۋات مادەنيەتiن، ويىن ۇيىمداستىرۋدىڭ ەڭ تيiمدi قۇرالى.
بالانىڭ تاربيەلەۋiندە اركiم ءوزiنiڭ مۇمكiنشiلiگiن ءوزi دۇرىس باعالاي الۋى ەرەكشە ورنى الادى، ويتكەنi ۇنامسىز ادەتتەردiڭ باسىم كوپشiلiگi ەركەلەتۋدiڭ ناتيجەسiندە بالالاردىڭ مەنمەنسiنiپ «مەن وزگەلەردەن ارتىقپىن» دەۋدەن بولادى، مۇنىڭ سولاي كەلەتiنi ونى كiشi جاسىنان ەركەلەتiپ، ونىڭ ءوزiنiڭ مۇمكiنشiلiگiن دۇرىس باعالاۋىن ۇيرەتپەگەندiكتەن.
مەكتەپتەگi سىنىپ سياقتى بiرلەستiكتەر شاعىن توپ دەپ اتالادى. ماسەلەن، كەيبiر وقۋشى مەكتەپتە جۇرگiزiلەتiن ءارتۇرلi iس - شارالاردىڭ ءبارiنە دە قاتىسادى. ول فۋتبول كومانداسىنىڭ، نە ءپان ءۇيiرمەسiنiڭ مۇشەسi، نە جەتەكشiسi، ت. ب. بiراق وسىلاردىڭ بiرەۋiنە ەرەكشەدەن قويادى. شاعىن توپتاعىلاردىڭ ءوزارا قارىم - قاتىناسىنا شەك قويىلمايدى.
ناقتى توپتاردىڭ جوعارى دارەجەدە ۇيىمداسقان ءتۇرi - ۇجىم دەپ اتالادى. ادامداردىڭ ەرەكشە ۇيىمشىلدىعىنىڭ ارقاسىندا ولاردىڭ مۇددەلەرiنiڭ بiر - بiرiمەن ۇشتاسىپ، بiر جەڭنەن قول، بiر جاعادان باس شىعاراتىنداي حالگە جەتۋi، توپتىڭ پسيحولوگيالىق احۋالىنىڭ ورناۋى، دامۋدىڭ بيiك دەڭگەيiنە كوتەرiلۋ - ۇجىمنىڭ باستى بەلگiسi. كەز كەلگەن توپتىڭ كوپ جاعدايدا ۇجىم دەڭگەيiنە كوتەرiلە المايتىنى دا كوبiنەسە وسىنداي توپتا كەلەڭسiز جاعدايلاردىڭ ورىن تەبۋiنەن تۋىندايدى.
ادامنىڭ توپقا ىقپال ەتۋ دارەجەسi ونىڭ جەكە باسىنىڭ قاسيەتتەرiنە دە تاۋەلدi. ورامدى اقىل، تەرەڭ سەزiم، كۇشتi ەرiك - جiگەر، قاجىر - قايرات، قابiلەتتiلiك وسىنىڭ ءبارi ۇجىم يگiلiگiنە اينالسا، كiسiنiڭ رۋحاني ءومiرi باي بولسا، داعدى يكەم، شەبەرلiگi جەكتiلiكتi بولسا، ول سوعۇرلىم توپ iشiنە تەز سiڭiپ، بەدەلi دە جوعارى بولادى. ال، ادام ءوزiن ۇجىمنان جوعارى قويسا، ءاسiرەسە وعان قارسى كەلۋگە تىرىسسا، تاكاپپارلىق كورسەتسە، ونىڭ جۇرتقا ىقپالى
تومەندەپ، بارا - بارا بەدەلiنەن ايرىلاتىن بولادى.
ەسىلباي جالپى ورتا ءبىلىم بەرۋ مەكتەبى
ديرەكتوردىڭ تاربيە ءىسى مەڭگەرۋشىسى
شارپەكوۆا اقمارال سايلاۋ قىزى
وقۋشىنى جەكە تۇلعا رەتىندە قالىپتاستىرۋعا سىنىپ ۇجىمىنىڭ ىقپالى.
ەلiمiزدiڭ بولاشاق ازاماتىنىڭ جەكە باسىنىڭ قالىپتاسۋىنىڭ ماڭىزدى كەزەڭi ونىڭ مەكتەپتە بولعان جىلدارىندا وتەدi. سوندىقتان وقۋشىنىڭ جەكە تۇلعا رەتىندە قالىپتاسۋىندا باستاۋىش مەكتەپ ۇجىمى ەرەكشە رول اتقارادى. اتاپ ايتقاندا، باستاۋىش مەكتەپ ۇجىمى نەگiزگi الەۋمەتتiك ورتا بولىپ تابىلادى، وسى ورتادا ادامنىڭ تۇتىنۋ قاجەتتiلiگi تاربيەلەنiپ، تالاپ - تiلەگi اشىلىپ، جەكە باسىنىڭ قابiلەتتiلiگi قالىپتاسادى.
«ۇجىم» دەگەن ۇعىم تەك كوپشىلىك نەمەسە توپ ادامدار رەتىندە ايتىلمايدى، بۇل، نەگىزىندە، قوعامنىڭ ءىسى، قىلىعى وزگەلەرىنە بايلانىستى دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى.
جالپى ۇجىم – جاس ءوسپiرiم ادامنىڭ قالىپتاسۋىندا ەرەكشە رول اتقارادى. اتاپ، ايتقاندا، ۇجىم بۇل نەگiزگi الەۋمەتتiك ورتا بولىپ تابىلادى، وسى ورتادا بالانىڭ تۇتىنۋ قاجەتتiلiگi تاربيەلەنiپ، تالاپ - تiلەگi اشىلىپ، جەكە باسىنىڭ قابiلەتتiلiگi قالىپتاسادى. بالالار ۇجىمى، نەگiزiندە، جەكە سىنىپ جانە مەكتەپ ۇجىمىنا ءبولiنەدi. سولاي بولسا دا، ۇجىمنىڭ ەڭ نەگiزگi فورماسى - سىنىپ ۇجىمى.
وقۋشىلار ۇجىمى – تاربيەنiڭ شەشۋشi فاكتورى جانە بiزدiڭ قوعام جاعدايىندا بالا ءومiرiن ۇيىمداستىرۋدىڭ نەگiزگi فورماسى. جەكە تۇلعانىڭ دامۋى ءۇشiن ۇجىمدا قولايلى جاعدايدىڭ بولۋى قاجەت. تۇلعا جان - جاقتى دامۋ مۇمكiنشiلiگiن ۇجىمنان الاتىن بولعاندىقتان ۇجىمدا تۇلعانىڭ باس بوستاندىعى بولۋى باستى شارت بولىپ تابىلادى. بالالار ۇجىمىن ۇيىمداستىرۋ قاجەتتi قوعامنىڭ ءوزi بiرتۇتاس ۇجىم رەتiندە ءومiر سۇرەتiندiگiنەن تۋىندايدى.
وقۋشىلار ۇجىمى - بالانىڭ ءومiرiن، وقۋىن، ەڭبەگiن، جاسامپازدىعىن، كۇش - قۋات مادەنيەتiن، ويىن ۇيىمداستىرۋدىڭ ەڭ تيiمدi قۇرالى.
بالانىڭ تاربيەلەۋiندە اركiم ءوزiنiڭ مۇمكiنشiلiگiن ءوزi دۇرىس باعالاي الۋى ەرەكشە ورنى الادى، ويتكەنi ۇنامسىز ادەتتەردiڭ باسىم كوپشiلiگi ەركەلەتۋدiڭ ناتيجەسiندە بالالاردىڭ مەنمەنسiنiپ «مەن وزگەلەردەن ارتىقپىن» دەۋدەن بولادى، مۇنىڭ سولاي كەلەتiنi ونى كiشi جاسىنان ەركەلەتiپ، ونىڭ ءوزiنiڭ مۇمكiنشiلiگiن دۇرىس باعالاۋىن ۇيرەتپەگەندiكتەن.
مەكتەپتەگi سىنىپ سياقتى بiرلەستiكتەر شاعىن توپ دەپ اتالادى. ماسەلەن، كەيبiر وقۋشى مەكتەپتە جۇرگiزiلەتiن ءارتۇرلi iس - شارالاردىڭ ءبارiنە دە قاتىسادى. ول فۋتبول كومانداسىنىڭ، نە ءپان ءۇيiرمەسiنiڭ مۇشەسi، نە جەتەكشiسi، ت. ب. بiراق وسىلاردىڭ بiرەۋiنە ەرەكشەدەن قويادى. شاعىن توپتاعىلاردىڭ ءوزارا قارىم - قاتىناسىنا شەك قويىلمايدى.
ناقتى توپتاردىڭ جوعارى دارەجەدە ۇيىمداسقان ءتۇرi - ۇجىم دەپ اتالادى. ادامداردىڭ ەرەكشە ۇيىمشىلدىعىنىڭ ارقاسىندا ولاردىڭ مۇددەلەرiنiڭ بiر - بiرiمەن ۇشتاسىپ، بiر جەڭنەن قول، بiر جاعادان باس شىعاراتىنداي حالگە جەتۋi، توپتىڭ پسيحولوگيالىق احۋالىنىڭ ورناۋى، دامۋدىڭ بيiك دەڭگەيiنە كوتەرiلۋ - ۇجىمنىڭ باستى بەلگiسi. كەز كەلگەن توپتىڭ كوپ جاعدايدا ۇجىم دەڭگەيiنە كوتەرiلە المايتىنى دا كوبiنەسە وسىنداي توپتا كەلەڭسiز جاعدايلاردىڭ ورىن تەبۋiنەن تۋىندايدى.
ادامنىڭ توپقا ىقپال ەتۋ دارەجەسi ونىڭ جەكە باسىنىڭ قاسيەتتەرiنە دە تاۋەلدi. ورامدى اقىل، تەرەڭ سەزiم، كۇشتi ەرiك - جiگەر، قاجىر - قايرات، قابiلەتتiلiك وسىنىڭ ءبارi ۇجىم يگiلiگiنە اينالسا، كiسiنiڭ رۋحاني ءومiرi باي بولسا، داعدى يكەم، شەبەرلiگi جەكتiلiكتi بولسا، ول سوعۇرلىم توپ iشiنە تەز سiڭiپ، بەدەلi دە جوعارى بولادى. ال، ادام ءوزiن ۇجىمنان جوعارى قويسا، ءاسiرەسە وعان قارسى كەلۋگە تىرىسسا، تاكاپپارلىق كورسەتسە، ونىڭ جۇرتقا ىقپالى
تومەندەپ، بارا - بارا بەدەلiنەن ايرىلاتىن بولادى.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.