InfoHub Logo

ساباقتىڭ تاقىرىبى: وسىمدىكتەردىڭ كوپتۇرلىلىگى

ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ وسىمدىك تۋرالى بىلىمدەرىن دامىتۋ، وسىمدىك توپتارىن اعاش، بۇتا، ءشوپ تولىقتىرۋ. الۋان ءتۇرلى وسىمدىكتەردى ءبىلۋ. وقۋشىنىڭ ويلاۋ قابىلەتىن ۇشتاۋ، سىني تۇرعىدان ويلاۋعا باۋلۋ.
ساباقتىڭ ءجۇرىسى:
ءى. ءمۇعالىمنىڭ ءىس – ارەكەتى:
ۇيىمداستىرۋ.
پسيحولوگيالىق دايىندىق.
قايىرلى كۇن – تابيعات
جايقالىپ ءوسسىن – وسىمدىك
جايناي بەرسىن – ورمانىمىز
بيىك بولسىن – تاۋلارىمىز
ءساتتى بولسىن – ساباعىمىز.

سىنىپ وقۋشىلارىن 4 توپقا ءبولىپ، وتىرعىزۋ.
الما، المۇرت، ءجۇزىم، بانان.

ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ. توپ بويىنشا تاپسىرما بەرۋ.
1 – توپ الما:
1. توپىراق قۇنارلى بولۋ ءۇشىن نە ىستەيدى؟
● وسىمدىك تامىرى ارقىلى قورەكتىك زاتتاردى بويىنا سىڭىرەدى.
● كۇن كوزىنىڭ جىلۋى مەن اۋاداعى كومىر – قىشقىل گازىن ءسىڭىرىپ ءوسىپ جەتىلەدى.
● جانۋارلاردىڭ دەنەسىندە قورىتىلىپ شىققان زاتتارمەن قۇستار، ءتۇرلى جاندىكتەر قورەكتەنەدى نەمەسە ولار شىرىندىگە اينالادى.
● سونىمەن توپىراقتىڭ بەتكى قاباتى وسىمدىكتەر مەن جاندىكتەردىڭ قالدىعىنان قۇنارلى توپىراققا اينالادى.
2 – توپ المۇرت:
2. توپىراق ءتۇسىنىڭ قالىپتاسۋى نەگە بايلانىستى؟
● قۇرامىنداعى قاراشىرىكتىڭ مولشەرىنە بايلانىستى توپىراقتىڭ ءتۇسى دە تۇرلىشە بولادى.
● قاراشىرىك كوپ بولسا، توپىراقتىڭ ءتۇسى قوڭىر بولادى.
● وڭتۇستىكتە توپىراقتىڭ ءتۇسى بوزعىل بولادى. سەبەبى سەلدەر وسىمدىكتەن قاراشىرىك تە از قالادى.
● قار سياقتى بولىپ تۇراتىن جەر ول – سور. ول جەر تۇزدى جەر. سور توپىراقتا وسىمدىك وتە سيرەك وسەدى.
3 – توپ ءجۇزىم:
3. قايسى سۋرەتتە ادامدار توپىراققا زيان، قايسىسىنا پايدا كەلتىرۋدە؟ (سۋرەتپەن اڭگىمە)
4 – توپ بانان:
4. تەستتىك تاپسىرمالار.

سىني تۇرعىدان ويلاۋ. جاڭا ساباق.
سونىمەن بالالار توپىراق قۇنارلى بولسا تابيعاتىمىز قانداي بولادى؟ مىنە بالالار بۇگىنگى وتەتىن تاقىرىبىمىز وسىمدىكتەردىڭ كوپتۇرلىلىگى.
داپتەرگە كۇننىڭ جادى، تاقىرىپ جازۋ.
وقۋلىقپەن جۇمىس (ءتۇسىندىرۋ)
گەرباري كورسەتۋ
اعاشتار: ەمەن، قاراعاي، قايىڭ، تال شىرشا
بۇتالار: توبىلعى، يتمۇرىن، جىڭعىل، قاراعاي، قىرىققۇلاق
شوپتەر: جۋسان، سەلەۋ، بيدايىق، جوڭىشقا، شوڭاينا، باقباق، بەتەگە

الەمدەگى ەڭ ۇلكەن وسىمدىك – بۇل الىپ سەكۆوييا، ونىڭ بيىكتىگى 84 مەترگە دەيىن جانە دىڭگەگىنىڭ ديامەترى 11 مەتر.
الەمدەگى ەڭ كىشىگىرىم گۇلدەنەتىن وسىمدىك – بۇل بالىقوت، ونىڭ باسقا اتاۋى – باتىرىلعان ۆەبستەريا. وسىمدىكتىڭ ولشەمى 1مم. ولاردى ۇلكەيتۋ شىنىسى ارقىلى كورۋگە بولادى.
سەرگىتۋ ءساتى
1 – توپ: وسىمدىكتەردىڭ سىرتقى ورتا جاعدايلارىنا بەيىمدىلىگىن اتا؟
1. ىلعال سۇيگىش وسىمدىكتەر: باقباق، قوڭىرباس، جوڭىشقا.
2. قۇرعاقشىلىققا ءتوزىمدى وسىمدىكتەر: جانتاق، سۇتتىگەن.
3. جىلۋ سۇيگىش وسىمدىكتەر: ماقتا، اسقاباق، كۇرىش، جۇگەرى.
4. سۋىققا ءتوزىمدى وسىمدىكتەر: بيداي، ارپا، س ۇلى.
5. جارىق سۇيگىش وسىمدىكتەر: ماقتا، جولجەلكەن، وگەيشوپ، قوڭىراۋباس.

2 – توپ: وسىمدىكتىڭ ادام ومىرىندەگى ماڭىزى قانداي؟ پىكىرىڭدى دالەلدە.
1. ءار ءتۇرلى تاعامدار، قورەك: جەمىس – جيدەكتەر، كوكونىستەر. بىزگە دارۋمەندەر جەتكىزەدى.
2. ءدارى – دارمەك: شوپتەن دارىلەر. شوپتەن جاسالعان ءدارى – دارمەكتەر ادامداردى ەمدەيدى.
3. قۇرىلىس ماتەريالىن الامىز نەمەسە ءۇي جيھازدارىن پايدالانامىز: ەسىك، تەرەزە، ساندىق، سورەلەر جاسالادى.
4. ادەمىلىككە گۇلدەر وسىرەمىز. وسىرگەن گۇلىمىز بولمە اۋاسىن تازارتادى.
5. مال ازىعى بولادى. وتىن، جىلۋ بەرەدى.

3 – توپ: وسىمدىكتەردىڭ تابيعاتتاعى ماڭىزى قانداي؟
1. سۋ بۋلاندىرىپ، اۋانى ىلعالداندىرادى.
2. ىستىقتى قايتارادى، سۋىقتى باسەڭدەتەدى.
3. جەل جىلدامدىعىن ازايتىپ، جەلدەن قورعايدى.
4. قاردى توقتاتادى.

4 – توپ: وزدەرىڭە تانىس وسىمدىكتەردىڭ سۋرەتىن سال
ويىن: قار لاقتىرۋ.
1. وسىمدىك مۇشەلەرىن اتا؟ (تامىر، تۇقىم، ساباق، گۇل، جەمىس، جاپىراق)
2. ءبىزدىڭ جەرىمىزدە قانداي وسىمدىكتەر وسەدى؟ (قارا تال، جوڭىشقا، جۋسان، جىڭعىل، ادىراسپان، بايشەشەك)
3. اعاشتار بۇرشىكتى قاي مەزگىلدە جارادى نەمەسە گۇلدەيدى؟ (كوكتەم)
4. ءبىزدىڭ ەلىمىزدە وسىمدىكتەردىڭ نەشە ءتۇرى بار؟ (6000 استام ءتۇرى بار)

لوگيكالىق ويىندار
توپتار ءبىر – ءبىرىن باعالايدى. ءبىر – بىرىمەن ويلاسا وتىرىپ توپباسشىسى جەتوندارمەن باعالايدى. قاي توپتىڭ جۇمىسى ۇنادى، پىكىر ايتۋ.
رەفلەكسيا
بۇگىنگى ساباق بويىنشا ويلارىن ستيكەرگە جازادى.
- ساباق ۇنادى ما؟
- قانداي تاپسىرما ورىنداعان ۇنادى؟
- قانداي تاپسىرمانى ورىنداۋعا قيىندىق كەلتىردى؟ (پىكىرلەرىن جازۋ)
ۇيگە تاپسىرما: وقۋلىقتاعى وسىمدىكتەردىڭ سۋرەتىن سالۋ. وسىمدىكتەر تۋرالى ماقال – ماتەلدەر جازىپ كەلۋ. مازمۇنداۋ