وستىك جانە سەنترلىك سيممەتريا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: وستىك جانە سەنترلىك سيممەتريا
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىك. سيممەتريا ۇعىمىن مەڭگەرتۋ، تۇزۋگە جانە نۇكتەگە قاتىستى سيممەتريالى فيگۋرالار ۇعىمىمەن تانىستىرۋ، وستىك جانە سەنترلىك سيممەتريالى فيگۋرالاردى اتاۋ، تۇرلەرىن ءبىلۋ، مىسالدار كەلتىرۋ، قولدانىسى مەن ماڭىزىن ءبىلۋ؛
ءا) تاربيەلىك. ۇقىپتى كەسكىندەۋگە، دۇرىس تابۋعا، زەرتتەۋگە، ۇلتتىق مۇرالاردى بىلۋگە جانە قادىرلەۋگە تاربيەلەۋ؛
ب) دامىتۋشىلىق. سيممەتريا جانە سيممەتريالى فيگۋرالار تۋرالى ءبىلىم، بىلىك جانە داعدى قالىپتاستىرۋ.
ءتيپى: ءبىلىمدى بەكىتۋ
ءتۇرى: سايىس ساباق
ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، كورنەكىلىك ارقىلى، ءتۇسىندىرۋ، سايىس، باعالاۋ
كورنەكىلىگى: كەسپە قاعازدار، ۇلى عالىمداردىڭ پورترەتتەرى، ناقىل سوزدەر، تاريحي دەرەكتەر، البوم، رەفەراتتار جانە ت. ب.
ءپانارالىق بايلانىسى: بەينەلەۋ، تەحنولوگيا، قازاق ءتىلى، فيزيكا، بيولوگيا، تاريح
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ. وقۋشىلار 2 توپقا بولىنەدى: «كۆادرات»، «شەڭبەر»
ءىى. قايتالاۋ سۇراقتارى: سۇراق - جاۋاپ
1. قانداي فيگۋرالار تۇزۋگە قاتىستى سيممەتريالى فيگۋرالار دەپ اتالادى؟
2. وستىك سيممەتريالى فيگۋرالار دەپ قانداي فيگۋرالاردى ايتامىز؟
3. ءتورتبۇرىشتا، كۆادراتتا جانە شەڭبەردە سيممەتريا ءوسى نەشەۋ؟
4. سەنترلىك سيممەتريالى فيگۋرالار دەگەن نە؟
5. سەنترلىك سيممەتريالى فيگۋرالارعا مىسالدار كەلتىرىڭدەر.
ءىىى. نەگىزگى ءبولىم.
1.«ارىپپەن ويىن»
سۋرەتتە مىنا فيگۋرالاردىڭ قايسىسى وستىك سيممەتريالى فيگۋرالارعا جاتادى؟
عىلىمدا ويۋ - ورنەكتى مىناداي توپتارعا بولەدى:
1. زوومورفتىق (حايۋاناتتىق)؛
2. وسىمدىكتارىزدەس نەمەسە كوگورىس؛
3. گەومەتريالىق؛
4. كوسموگونيالىق، استرالدىق، عارىشتىق.
ورنەك اتاۋىنىڭ ماعىناسىنا قاراي مىناداي توپتارعا جىكتەيدى:
1. اي، كۇن، جۇلدىزدارعا (كوسموگونيالىق) – كوك الەمىنە بايلانىستى ورنەكتەر. ولارعا «اي»، «ايشىق»، «جۇلدىزشا»، «كۇن نۇرى»، «كۇن كوزى»،«كۇن ساۋلەسى»، «شىققان، باتقان كۇن»، «اي - تاڭ»، «اي - گۇل»، «اي تاڭبا»، «تۇنگى اي»، «جۇلدىز»، «اققان جۇلدىز»، «ۇركەر» سەكىلدى جۇلدىزدار جاتادى.
2. مالعا، مالدىڭ دەنەسىنە، ىزىنە بايلانىستى ورنەكتەر. بۇل ويۋدىڭ نەگىزىن «ءقوشقارمۇيىز» ورنەگى قالايدى. «وركەش»، «تۇيە تابان»، «تۇيە مويىن»، «قوشقار ءمۇيىز»، «ارقار ءمۇيىز»، «قىرىق ءمۇيىز»، «قوس ءمۇيىز»، «سىڭار ءمۇيىز» ت. ب.
3. اڭعا بايلانىستى ورنەكتەر: «ءبورىقۇلاق»، «تۇلكىباس»، «بورىكوز»، «يتتابان» ت. ب.
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىك. سيممەتريا ۇعىمىن مەڭگەرتۋ، تۇزۋگە جانە نۇكتەگە قاتىستى سيممەتريالى فيگۋرالار ۇعىمىمەن تانىستىرۋ، وستىك جانە سەنترلىك سيممەتريالى فيگۋرالاردى اتاۋ، تۇرلەرىن ءبىلۋ، مىسالدار كەلتىرۋ، قولدانىسى مەن ماڭىزىن ءبىلۋ؛
ءا) تاربيەلىك. ۇقىپتى كەسكىندەۋگە، دۇرىس تابۋعا، زەرتتەۋگە، ۇلتتىق مۇرالاردى بىلۋگە جانە قادىرلەۋگە تاربيەلەۋ؛
ب) دامىتۋشىلىق. سيممەتريا جانە سيممەتريالى فيگۋرالار تۋرالى ءبىلىم، بىلىك جانە داعدى قالىپتاستىرۋ.
ءتيپى: ءبىلىمدى بەكىتۋ
ءتۇرى: سايىس ساباق
ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، كورنەكىلىك ارقىلى، ءتۇسىندىرۋ، سايىس، باعالاۋ
كورنەكىلىگى: كەسپە قاعازدار، ۇلى عالىمداردىڭ پورترەتتەرى، ناقىل سوزدەر، تاريحي دەرەكتەر، البوم، رەفەراتتار جانە ت. ب.
ءپانارالىق بايلانىسى: بەينەلەۋ، تەحنولوگيا، قازاق ءتىلى، فيزيكا، بيولوگيا، تاريح
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ. وقۋشىلار 2 توپقا بولىنەدى: «كۆادرات»، «شەڭبەر»
ءىى. قايتالاۋ سۇراقتارى: سۇراق - جاۋاپ
1. قانداي فيگۋرالار تۇزۋگە قاتىستى سيممەتريالى فيگۋرالار دەپ اتالادى؟
2. وستىك سيممەتريالى فيگۋرالار دەپ قانداي فيگۋرالاردى ايتامىز؟
3. ءتورتبۇرىشتا، كۆادراتتا جانە شەڭبەردە سيممەتريا ءوسى نەشەۋ؟
4. سەنترلىك سيممەتريالى فيگۋرالار دەگەن نە؟
5. سەنترلىك سيممەتريالى فيگۋرالارعا مىسالدار كەلتىرىڭدەر.
ءىىى. نەگىزگى ءبولىم.
1.«ارىپپەن ويىن»
سۋرەتتە مىنا فيگۋرالاردىڭ قايسىسى وستىك سيممەتريالى فيگۋرالارعا جاتادى؟
عىلىمدا ويۋ - ورنەكتى مىناداي توپتارعا بولەدى:
1. زوومورفتىق (حايۋاناتتىق)؛
2. وسىمدىكتارىزدەس نەمەسە كوگورىس؛
3. گەومەتريالىق؛
4. كوسموگونيالىق، استرالدىق، عارىشتىق.
ورنەك اتاۋىنىڭ ماعىناسىنا قاراي مىناداي توپتارعا جىكتەيدى:
1. اي، كۇن، جۇلدىزدارعا (كوسموگونيالىق) – كوك الەمىنە بايلانىستى ورنەكتەر. ولارعا «اي»، «ايشىق»، «جۇلدىزشا»، «كۇن نۇرى»، «كۇن كوزى»،«كۇن ساۋلەسى»، «شىققان، باتقان كۇن»، «اي - تاڭ»، «اي - گۇل»، «اي تاڭبا»، «تۇنگى اي»، «جۇلدىز»، «اققان جۇلدىز»، «ۇركەر» سەكىلدى جۇلدىزدار جاتادى.
2. مالعا، مالدىڭ دەنەسىنە، ىزىنە بايلانىستى ورنەكتەر. بۇل ويۋدىڭ نەگىزىن «ءقوشقارمۇيىز» ورنەگى قالايدى. «وركەش»، «تۇيە تابان»، «تۇيە مويىن»، «قوشقار ءمۇيىز»، «ارقار ءمۇيىز»، «قىرىق ءمۇيىز»، «قوس ءمۇيىز»، «سىڭار ءمۇيىز» ت. ب.
3. اڭعا بايلانىستى ورنەكتەر: «ءبورىقۇلاق»، «تۇلكىباس»، «بورىكوز»، «يتتابان» ت. ب.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: مەنىڭ وتانىم - قازاقستان. استانا.
