وستىك سيممەتريا
قىزىلوردا قالاسى،
مۇراگەر مەكتەبىنىڭ ماتەماتيكا ءپانى ءمۇعالىمى
ماتجانوۆا جانار وڭعار قىزى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: وستىك سيممەتريا (سلايدىمەن)
ساباق ماقساتى: وقۋشىلاردى سيممەتريا ۇعىمىمەن تانىستىرۋ.
گەومەتريالىق فيگۋرالاردىڭ سيممەتريا وستەرىن تابۋ داعدىلارىن جەتىلدىرۋ. تۇزۋگە قاتىستى سيممەتريالى نۇكتەلەردى سالۋدى ۇيرەتۋ؛
ساباق ءتيپى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: بلۋم تاكسونومياسى، ستو ستراتەگيالارى.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: پرەزەنتاسيا، باعالاۋ پاراقتارى، ستيكەر، سىزعىش، سيركۋل، بۇرىشتىق.
ساباق بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. سىنىپتا وقۋشىلاردىڭ قاتىسۋىن قاداعالاۋ، سىنىپ وقۋشىلارىن 2 توپقا ءبولىپ وتىرعىزۋ، توپ باسشىسىن سايلاۋ، باعالاۋ پاراقتارىن تاراتۋ. وقۋ قۇرالدارىن الىپ، ساباققا نازار اۋدارۋ؛
2. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ. وقۋشىلار ءبىر - ءبىرىن تەكسەرەدى. باعالاۋ پاراعىنا دۇرىس جاۋاپقا سايكەس ۇپايدى جازامىز.
باعالاۋ پاراعىندا ساباقتا ورىندالاتىن جۇمىستار جازىلعان، ءار جۇمىس بويىنشا وقۋشىلار ءتيىستى ۇپاي الىپ وتىرادى.
3. وتكەن ساباققا شولۋ
وتكەن تاقىرىپتار بويىنشا قايتالاۋ سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرەيىك.
قايتالاۋ سۇراقتارى:
1. ءتۇزۋ، ساۋلە، كەسىندى دەگەنىمىز نە؟
2. بيسسەكتريسا، پەرپەنديكۋليار دەگەنىمىز نە؟
3. پاراللەل ءتۇزۋ دەگەنىمىز نە؟
4. بۇرىشتار تۋرالى تۇسىنىكتەرىڭ قانداي؟
5. دەكارت كووردينات جۇيەسىندەگى كوورديناتالار قالاي اتالادى؟
4. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ.
وتىلگەن تاقىرىپ بويىنشا ويىمىزدى جيناقتادىق. ەندى بۇگىنگى وتەتىن جاڭا ساباعىمىز: «وستىك سيممەتريا» دەپ اتالادى.
جاڭا ساباق: وستىك سيممەتريا
جاڭا ساباقتىڭ ماقساتى: عىلىم مەن ءوندىرىستىڭ دامۋى ءۇشىن، تابيعاتتاعى قۇبىلىستاردىڭ ەستەتيكالىق تالعامدا بولاتىندىعىن انىقتاپ ءبىلۋ ءۇشىن سيممەتريا ۇعىمىن وقىپ ءبىلۋ كەرەك.
تابيعاتتا بولاتىن بارلىق قۇبىلىستاردى: دەنەلەردىڭ قوزعالىسىن ۇشاقتار مەن راكەتالاردىڭ اسپاندا سامعاۋىن، كەمەلەردىڭ سۋ بەتىندە، سۋ استىندا ءجۇزۋىن، ەلەكتر جارىقتارىنىڭ پايدا بولۋ سەبەپتەرىن، وسىمدىكتەر مەن جانۋارلاردىڭ ءوسىپ جەتىلۋىن، جاڭا زاتتاردىڭ پايدا بولۋ جولدارىن ماتەماتيكالىق ورنەك ارقىلى جازىپ كورسەتۋگە بولادى.
ال ءبىزدىڭ بۇگىنگى وتكەلى وتىرعان سيممەتريا تاقىرىبى سول اسەمدىك پەن سۇلۋلىقتى، جۇپتىلىقتى، ومىرگە قاجەتتىلىكتى، ەستەتيكالىق تالعامدى، قىزىعۋشىلىقتى كورسەتەتىن تاقىرىپ. وسى تاقىرىپتى ءوتۋ بارىسىندا مىناداي ماسەلەلەردى قاراستىرامىز:
I. سيممەتريا تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
ءىى. وستىك سيممەتريا تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
1. «سيممەتريا» گرەك سوزىنەن الىنعان، ول «گارمونيا» ءسوزى سياقتى بىردەي ولشەمدىلىكتى، بەلگىلى ءبىر رەتتىلىكپەن ورنالاسقان دەگەن ۇعىمدى بىلدىرەدى. سيممەتريا ءار ءتۇرلى بولادى. سيممەتريانىڭ ەڭ قاراپايىم ءتۇرى - تۇزۋگە قاتىستى سيممەتريا.
2. بەرىلگەن تۇزۋگە قاتىستى سيممەتريالى نۇكتەلەردى سالۋدى ۇيرەنەيىك.
ول ءۇشىن:
1/ k ءتۇزۋىن سىزىپ، ودان تىس جاتقان ا نۇكتەسىن بەلگىلەۋ كەرەك؛
2/ ا نۇكتەسى ارقىلى k تۇزۋىنە پەرپەنديكۋليار ءتۇسىرۋ كەرەك: اد ┴ k؛
3/ پەرپەنديكۋلياردىڭ k تۇزۋىنەن كەيىنگى سوزىندىدا د نۇكتەسىنەن باستاپ ۇزىندىعى اد - عا تەڭ دا1 كەسىندىسىن سالۋ كەرەك. سوندا k تۇزۋىنە قاتىستى ا نۇكتەسىنە سيممەتريالى ا1 نۇكتەسى سالىنادى.
3. بەرىلگەن تۇزۋگە قاتىستى بەرىلگەن كەسىندىگە سيممەتريالى كەسىندىنى سالۋدى ۇيرەنەيىك.
ول ءۇشىن كەسىندىنىڭ ۇشتارىنان بەرىلگەن تۇزۋگە پەرپەنديكۋليار تۇزۋلەر جۇرگىزەمىز. كەسىندى ۇشى مەن تۇزۋگە دەيىنگى اراقاشىقتىقتى ءتۇزۋدىڭ سوزىندىسىندا ولشەپ سالامىز. سوندا كەسىندى ۇشتارىنا سيممەتريالى نۇكتەلەر شىعادى.
تۇزۋگە قاتىستى سيممەتريادا ارا قاشىقتىق ساقتالادى، كەسىندى كەسىندىگە بەينەلەنەدى.
ەگەر ءتۇزۋ بويىمەن بۇكتەگەندە جازىقتىقتاعى ەكى فيگۋرا ءبىر - بىرىمەن بەتتەسەتىن بولسا، ونداي فيگۋرالار تۇزۋگە قاتىستى سيممەتريالى فيگۋرالار دەپ اتالادى.
جازىقتىقتاعى ا فيگۋراسى ۆ فيگۋراسىنا k تۇزۋىنە قاتىستى سيممەتريالى
4. سيممەتريالى فيگۋرالار ءوزارا تەڭ بولادى.
ەگەر ءتۇزۋ فيگۋرانى سيممەتريالى ەكى بولىككە بولسە، وندا ونداي فيگۋرا وستىك سيممەتريالى فيگۋرا دەپ اتالادى، ال ءتۇزۋ سول فيگۋرانىڭ سيممەتريا ءوسى دەپ اتالادى.
تىكتورتبۇرىش شارشى
ەكى سيممەتريا ءوسى بار ءتورت سيممەتريا ءوسى بار
شەڭبەردىڭ سيممەتريا وستەرى شەكسىز كوپ.
وستىك سيممەتريا قازاقتىڭ ۇلتتىق ويۋ - ورنەكتەردە دە كەسدەسەدى. مىسالى ونىڭ تۇرلەرى مەن اتتارى: ءقوشقارمۇيىز، ءقوسمۇيىز، گۇل ويۋ، ت. ب.
• جۇلدىز ورنەگى – اسپانداعى جۇلدىز كورىنىسىنە ۇقسايدى.
ول كوبىنەسە كىلەمدەردە ءجيى قولدانىلادى.
• ءقوشقارمۇيىز – قوشقاردىڭ ەكى شەكەسىنە ءيىرىلىپ كەتكەن قوس مۇيىزىنە ۇقسايدى. ول ۇلتتىق كيىمدەردە جانە تەكەمەت، سىرماق، اياققاپ، ت. ب. كيىز بۇيىمدارىندا كەزدەسەدى.
• جالاۋشا – اتىنا ساي جالاۋعا ۇقساس نەمەسە باسپا “گ” ءارپى تارىزدەس ورنەك. كەستەدە ءجيى كەزدەستىرۋگە بولادى.
پرەزەنتاسيا ( ينتەراكتيۆتى تاقتادان وقۋشىلار ۇلتتىق ويۋ - ورنەك تۇرىمەن تانىسادى)
5. بۇرىش – وستىك سيممەتريالى فيگۋرا.
بۇرىشتىڭ سيممەتريا ءوسى بويىنداعى بۇرىشتىڭ توبەسىنەن باستالاتىن ساۋلەنى بيسسەكتريسا دەپ اتايدى.
5. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ تاپسىرمالارى.
بەرىلگەن سۋرەتتەردە سيممەتريا ءوسىن جۇرگىزۋگە بولا ما؟ قانشا سيممەتريا ءوسىن جۇرگىزۋگە بولادى؟
وقۋشىلار بەرىلگەن فيگۋرالاردىڭ سيممەتريا وستەرىن سىزىپ كورسەتەدى.
سيممەتريانىڭ ەڭ قاراپايىم ءتۇرى – تۇزۋگە قاتىستى سيممەتريا.
1 / مىندەتتى تاپسىرما: كوورديناتالىق جازىقتىقتا ا ( 0؛ 4 )، ۆ( 1؛ 1 )، س (4؛ 1)،
د( 2؛- 1 )، ە( 3؛- 4 )، ك (0؛ - 2)، ع(- 3؛- 4 )، N( - 2؛- 1 )، م (- 4؛ 1)، L (- 1؛ 1) نۇكتەلەرىن سالىڭدار جانە ولاردى تىزبەكتەي كەسىندىلەرمەن قوسىڭدار.
ا) «وي قوزعاۋ» ستراتەگياسى
1. ورديناتا وسىنە قاراعان سيممەتريالى نۇكتەلەر بار ما؟
2. ابسيسسا وسىنە قاراعاندا سيممەتريالى نۇكتەلەر بار ما؟
3. سيممەتريالى كەسىندىلەر بار ما؟
ءا) توپتاستىرۋ
ءى، ءىى، ءىىى، ءىۇ شيرەك نۇكتەلەرى.
ۆ/ قانداي فيگۋرا شىقتى جانە ول قاي وسكە قاراعاندا سيممەتريالى.
2 / دەڭگەيلىك تاپسىرمالار
ا. بەرىلگەن فيگۋرالاردان وستىك سيممەتريالى فيگۋرالاردى تاڭداپ الىڭدار.
ۆ. كوورديناتالىق جازىقتىقتاعى ا(2؛ 6) نۇكتەسىنە:
1) ورديناتالار وسىنە قاتىستى سيممەتريالى نۇكتەنى تاۋىپ، كوورديناتالارىمەن جازىڭدار؛
2) ابسيسسالار وسىنە قاتىستى سيممەتريالى نۇكتەنى تاۋىپ، كوورديناتالارىمەن جازىڭدار.
س. اۆس تەڭ ءبۇيىرلى ءۇشبۇرىشتىڭ ۆ توبەسى ارقىلى وتەتىن k ءتۇزۋى – ونىڭ
سيممەتريا ءوسى. ا توبەسىنىڭ سيممەتريا وسىنەن قاشىقتىعى 3، 5 سم. ۆس
قابىرعاسىنىڭ ۇزىندىعى 9 سم. اۆس ءۇشبۇرىشىنىڭ پەريمەترىن تابىڭدار.
تەست
1. وستىك سيممەتريالى فيگۋرانى تاپ:
ا) شەڭبەر؛ ءا) ساۋلە؛ ب) ءتورتبۇرىش.
2. ورديناتا وسىنە قاراعاندا ا(- 3؛ 2) نۇكتەسىنە سيممەتريالى نۇكتەنىڭ كوورديناتاسىن تاپ:
ا) ا1 (- 3؛- 2) ءا) ا1 (3؛ 2) ب) ا1 (3؛- 2).
3. كۆادراتتىڭ نەشە سيممەتريا ءوسى بار؟
ا) 2؛ ءا) 4؛ ب) 1.
4. كۆادراتتىڭ بارلىق سيممەتريا وستەرى كۆادراتتى نەشە ءۇشبۇرىشقا بولەدى؟
ا) 5؛ ءا) 3؛ ب) 8.
7. ساباقتى قورىتىندىلاۋ
مىنە، ءبىز بۇگىن وستىك سيممەتريا جايلى تانىستىق. سيممەتريانى ءبىز كۇندەلىكتى ومىردە، تابيعاتتا، تۇرمىستا، قازاقتىڭ ويۋ - ورنەكتەرىندە ايقىن كورۋگە بولاتىندىعىن كوردىك.
ەندى مىنا ولەڭ جولدارىن وزدەرىڭە ارنايمىن.
ءبىلىم دەگەن بيىك شىڭ،
باقىتقا سەنى جەتكىزەر.
ءبىلىم دەگەن اقىلشىڭ،
قيىندىقتان وتكىزەر، - دەپ ءارى قاراي ۇنەمى بىلىمدەرىڭدى جەتىلدىرىپ، وتە جاقسى دەگەن باعاعا وقۋلارىڭىزعا تىلەكتەسپىن.
1. وستىك سيممەتريانى قالاي تۇسىندىك؟
2. وستىك سيممەتريانىڭ ماتەريالدارى
3. سيممەتريانىڭ قاجەتتىلىگى.
8. ۇيگە تاپسىرما:
مۇراگەر مەكتەبىنىڭ ماتەماتيكا ءپانى ءمۇعالىمى
ماتجانوۆا جانار وڭعار قىزى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: وستىك سيممەتريا (سلايدىمەن)
ساباق ماقساتى: وقۋشىلاردى سيممەتريا ۇعىمىمەن تانىستىرۋ.
گەومەتريالىق فيگۋرالاردىڭ سيممەتريا وستەرىن تابۋ داعدىلارىن جەتىلدىرۋ. تۇزۋگە قاتىستى سيممەتريالى نۇكتەلەردى سالۋدى ۇيرەتۋ؛
ساباق ءتيپى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: بلۋم تاكسونومياسى، ستو ستراتەگيالارى.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: پرەزەنتاسيا، باعالاۋ پاراقتارى، ستيكەر، سىزعىش، سيركۋل، بۇرىشتىق.
ساباق بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. سىنىپتا وقۋشىلاردىڭ قاتىسۋىن قاداعالاۋ، سىنىپ وقۋشىلارىن 2 توپقا ءبولىپ وتىرعىزۋ، توپ باسشىسىن سايلاۋ، باعالاۋ پاراقتارىن تاراتۋ. وقۋ قۇرالدارىن الىپ، ساباققا نازار اۋدارۋ؛
2. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ. وقۋشىلار ءبىر - ءبىرىن تەكسەرەدى. باعالاۋ پاراعىنا دۇرىس جاۋاپقا سايكەس ۇپايدى جازامىز.
باعالاۋ پاراعىندا ساباقتا ورىندالاتىن جۇمىستار جازىلعان، ءار جۇمىس بويىنشا وقۋشىلار ءتيىستى ۇپاي الىپ وتىرادى.
3. وتكەن ساباققا شولۋ
وتكەن تاقىرىپتار بويىنشا قايتالاۋ سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرەيىك.
قايتالاۋ سۇراقتارى:
1. ءتۇزۋ، ساۋلە، كەسىندى دەگەنىمىز نە؟
2. بيسسەكتريسا، پەرپەنديكۋليار دەگەنىمىز نە؟
3. پاراللەل ءتۇزۋ دەگەنىمىز نە؟
4. بۇرىشتار تۋرالى تۇسىنىكتەرىڭ قانداي؟
5. دەكارت كووردينات جۇيەسىندەگى كوورديناتالار قالاي اتالادى؟
4. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ.
وتىلگەن تاقىرىپ بويىنشا ويىمىزدى جيناقتادىق. ەندى بۇگىنگى وتەتىن جاڭا ساباعىمىز: «وستىك سيممەتريا» دەپ اتالادى.
جاڭا ساباق: وستىك سيممەتريا
جاڭا ساباقتىڭ ماقساتى: عىلىم مەن ءوندىرىستىڭ دامۋى ءۇشىن، تابيعاتتاعى قۇبىلىستاردىڭ ەستەتيكالىق تالعامدا بولاتىندىعىن انىقتاپ ءبىلۋ ءۇشىن سيممەتريا ۇعىمىن وقىپ ءبىلۋ كەرەك.
تابيعاتتا بولاتىن بارلىق قۇبىلىستاردى: دەنەلەردىڭ قوزعالىسىن ۇشاقتار مەن راكەتالاردىڭ اسپاندا سامعاۋىن، كەمەلەردىڭ سۋ بەتىندە، سۋ استىندا ءجۇزۋىن، ەلەكتر جارىقتارىنىڭ پايدا بولۋ سەبەپتەرىن، وسىمدىكتەر مەن جانۋارلاردىڭ ءوسىپ جەتىلۋىن، جاڭا زاتتاردىڭ پايدا بولۋ جولدارىن ماتەماتيكالىق ورنەك ارقىلى جازىپ كورسەتۋگە بولادى.
ال ءبىزدىڭ بۇگىنگى وتكەلى وتىرعان سيممەتريا تاقىرىبى سول اسەمدىك پەن سۇلۋلىقتى، جۇپتىلىقتى، ومىرگە قاجەتتىلىكتى، ەستەتيكالىق تالعامدى، قىزىعۋشىلىقتى كورسەتەتىن تاقىرىپ. وسى تاقىرىپتى ءوتۋ بارىسىندا مىناداي ماسەلەلەردى قاراستىرامىز:
I. سيممەتريا تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
ءىى. وستىك سيممەتريا تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
1. «سيممەتريا» گرەك سوزىنەن الىنعان، ول «گارمونيا» ءسوزى سياقتى بىردەي ولشەمدىلىكتى، بەلگىلى ءبىر رەتتىلىكپەن ورنالاسقان دەگەن ۇعىمدى بىلدىرەدى. سيممەتريا ءار ءتۇرلى بولادى. سيممەتريانىڭ ەڭ قاراپايىم ءتۇرى - تۇزۋگە قاتىستى سيممەتريا.
2. بەرىلگەن تۇزۋگە قاتىستى سيممەتريالى نۇكتەلەردى سالۋدى ۇيرەنەيىك.
ول ءۇشىن:
1/ k ءتۇزۋىن سىزىپ، ودان تىس جاتقان ا نۇكتەسىن بەلگىلەۋ كەرەك؛
2/ ا نۇكتەسى ارقىلى k تۇزۋىنە پەرپەنديكۋليار ءتۇسىرۋ كەرەك: اد ┴ k؛
3/ پەرپەنديكۋلياردىڭ k تۇزۋىنەن كەيىنگى سوزىندىدا د نۇكتەسىنەن باستاپ ۇزىندىعى اد - عا تەڭ دا1 كەسىندىسىن سالۋ كەرەك. سوندا k تۇزۋىنە قاتىستى ا نۇكتەسىنە سيممەتريالى ا1 نۇكتەسى سالىنادى.
3. بەرىلگەن تۇزۋگە قاتىستى بەرىلگەن كەسىندىگە سيممەتريالى كەسىندىنى سالۋدى ۇيرەنەيىك.
ول ءۇشىن كەسىندىنىڭ ۇشتارىنان بەرىلگەن تۇزۋگە پەرپەنديكۋليار تۇزۋلەر جۇرگىزەمىز. كەسىندى ۇشى مەن تۇزۋگە دەيىنگى اراقاشىقتىقتى ءتۇزۋدىڭ سوزىندىسىندا ولشەپ سالامىز. سوندا كەسىندى ۇشتارىنا سيممەتريالى نۇكتەلەر شىعادى.
تۇزۋگە قاتىستى سيممەتريادا ارا قاشىقتىق ساقتالادى، كەسىندى كەسىندىگە بەينەلەنەدى.
ەگەر ءتۇزۋ بويىمەن بۇكتەگەندە جازىقتىقتاعى ەكى فيگۋرا ءبىر - بىرىمەن بەتتەسەتىن بولسا، ونداي فيگۋرالار تۇزۋگە قاتىستى سيممەتريالى فيگۋرالار دەپ اتالادى.
جازىقتىقتاعى ا فيگۋراسى ۆ فيگۋراسىنا k تۇزۋىنە قاتىستى سيممەتريالى
4. سيممەتريالى فيگۋرالار ءوزارا تەڭ بولادى.
ەگەر ءتۇزۋ فيگۋرانى سيممەتريالى ەكى بولىككە بولسە، وندا ونداي فيگۋرا وستىك سيممەتريالى فيگۋرا دەپ اتالادى، ال ءتۇزۋ سول فيگۋرانىڭ سيممەتريا ءوسى دەپ اتالادى.
تىكتورتبۇرىش شارشى
ەكى سيممەتريا ءوسى بار ءتورت سيممەتريا ءوسى بار
شەڭبەردىڭ سيممەتريا وستەرى شەكسىز كوپ.
وستىك سيممەتريا قازاقتىڭ ۇلتتىق ويۋ - ورنەكتەردە دە كەسدەسەدى. مىسالى ونىڭ تۇرلەرى مەن اتتارى: ءقوشقارمۇيىز، ءقوسمۇيىز، گۇل ويۋ، ت. ب.
• جۇلدىز ورنەگى – اسپانداعى جۇلدىز كورىنىسىنە ۇقسايدى.
ول كوبىنەسە كىلەمدەردە ءجيى قولدانىلادى.
• ءقوشقارمۇيىز – قوشقاردىڭ ەكى شەكەسىنە ءيىرىلىپ كەتكەن قوس مۇيىزىنە ۇقسايدى. ول ۇلتتىق كيىمدەردە جانە تەكەمەت، سىرماق، اياققاپ، ت. ب. كيىز بۇيىمدارىندا كەزدەسەدى.
• جالاۋشا – اتىنا ساي جالاۋعا ۇقساس نەمەسە باسپا “گ” ءارپى تارىزدەس ورنەك. كەستەدە ءجيى كەزدەستىرۋگە بولادى.
پرەزەنتاسيا ( ينتەراكتيۆتى تاقتادان وقۋشىلار ۇلتتىق ويۋ - ورنەك تۇرىمەن تانىسادى)
5. بۇرىش – وستىك سيممەتريالى فيگۋرا.
بۇرىشتىڭ سيممەتريا ءوسى بويىنداعى بۇرىشتىڭ توبەسىنەن باستالاتىن ساۋلەنى بيسسەكتريسا دەپ اتايدى.
5. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ تاپسىرمالارى.
بەرىلگەن سۋرەتتەردە سيممەتريا ءوسىن جۇرگىزۋگە بولا ما؟ قانشا سيممەتريا ءوسىن جۇرگىزۋگە بولادى؟
وقۋشىلار بەرىلگەن فيگۋرالاردىڭ سيممەتريا وستەرىن سىزىپ كورسەتەدى.
سيممەتريانىڭ ەڭ قاراپايىم ءتۇرى – تۇزۋگە قاتىستى سيممەتريا.
1 / مىندەتتى تاپسىرما: كوورديناتالىق جازىقتىقتا ا ( 0؛ 4 )، ۆ( 1؛ 1 )، س (4؛ 1)،
د( 2؛- 1 )، ە( 3؛- 4 )، ك (0؛ - 2)، ع(- 3؛- 4 )، N( - 2؛- 1 )، م (- 4؛ 1)، L (- 1؛ 1) نۇكتەلەرىن سالىڭدار جانە ولاردى تىزبەكتەي كەسىندىلەرمەن قوسىڭدار.
ا) «وي قوزعاۋ» ستراتەگياسى
1. ورديناتا وسىنە قاراعان سيممەتريالى نۇكتەلەر بار ما؟
2. ابسيسسا وسىنە قاراعاندا سيممەتريالى نۇكتەلەر بار ما؟
3. سيممەتريالى كەسىندىلەر بار ما؟
ءا) توپتاستىرۋ
ءى، ءىى، ءىىى، ءىۇ شيرەك نۇكتەلەرى.
ۆ/ قانداي فيگۋرا شىقتى جانە ول قاي وسكە قاراعاندا سيممەتريالى.
2 / دەڭگەيلىك تاپسىرمالار
ا. بەرىلگەن فيگۋرالاردان وستىك سيممەتريالى فيگۋرالاردى تاڭداپ الىڭدار.
ۆ. كوورديناتالىق جازىقتىقتاعى ا(2؛ 6) نۇكتەسىنە:
1) ورديناتالار وسىنە قاتىستى سيممەتريالى نۇكتەنى تاۋىپ، كوورديناتالارىمەن جازىڭدار؛
2) ابسيسسالار وسىنە قاتىستى سيممەتريالى نۇكتەنى تاۋىپ، كوورديناتالارىمەن جازىڭدار.
س. اۆس تەڭ ءبۇيىرلى ءۇشبۇرىشتىڭ ۆ توبەسى ارقىلى وتەتىن k ءتۇزۋى – ونىڭ
سيممەتريا ءوسى. ا توبەسىنىڭ سيممەتريا وسىنەن قاشىقتىعى 3، 5 سم. ۆس
قابىرعاسىنىڭ ۇزىندىعى 9 سم. اۆس ءۇشبۇرىشىنىڭ پەريمەترىن تابىڭدار.
تەست
1. وستىك سيممەتريالى فيگۋرانى تاپ:
ا) شەڭبەر؛ ءا) ساۋلە؛ ب) ءتورتبۇرىش.
2. ورديناتا وسىنە قاراعاندا ا(- 3؛ 2) نۇكتەسىنە سيممەتريالى نۇكتەنىڭ كوورديناتاسىن تاپ:
ا) ا1 (- 3؛- 2) ءا) ا1 (3؛ 2) ب) ا1 (3؛- 2).
3. كۆادراتتىڭ نەشە سيممەتريا ءوسى بار؟
ا) 2؛ ءا) 4؛ ب) 1.
4. كۆادراتتىڭ بارلىق سيممەتريا وستەرى كۆادراتتى نەشە ءۇشبۇرىشقا بولەدى؟
ا) 5؛ ءا) 3؛ ب) 8.
7. ساباقتى قورىتىندىلاۋ
مىنە، ءبىز بۇگىن وستىك سيممەتريا جايلى تانىستىق. سيممەتريانى ءبىز كۇندەلىكتى ومىردە، تابيعاتتا، تۇرمىستا، قازاقتىڭ ويۋ - ورنەكتەرىندە ايقىن كورۋگە بولاتىندىعىن كوردىك.
ەندى مىنا ولەڭ جولدارىن وزدەرىڭە ارنايمىن.
ءبىلىم دەگەن بيىك شىڭ،
باقىتقا سەنى جەتكىزەر.
ءبىلىم دەگەن اقىلشىڭ،
قيىندىقتان وتكىزەر، - دەپ ءارى قاراي ۇنەمى بىلىمدەرىڭدى جەتىلدىرىپ، وتە جاقسى دەگەن باعاعا وقۋلارىڭىزعا تىلەكتەسپىن.
1. وستىك سيممەتريانى قالاي تۇسىندىك؟
2. وستىك سيممەتريانىڭ ماتەريالدارى
3. سيممەتريانىڭ قاجەتتىلىگى.
8. ۇيگە تاپسىرما:
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
