وتان، تۋعان جەر، ەل تۋرالى ماقال-ماتەلدەر
وتان ءۇشىن كۇرەس،
ەرگە تيگەن ۇلەس.
*** *** *** ***
وتان — قۋات،
وتباسى — شۋاق.
*** *** *** ***
وتانعا وپاسىزدىق ەتكەنىڭ،
ءوز تۇبىڭە ءوزىڭ جەتكەنىڭ.
*** *** *** ***
ەل مەن جەر ەگىز.
*** *** *** ***
وتان — وتتان دا ىستىق.
*** *** *** ***
وتاندى ءسۇيۋ — وت باسىنان باستالادى.
*** *** *** ***
وتانسىز ادام،
ورمانسىز بۇلبۇل.
*** *** *** ***
ەلگە باي قۇت ەمەس، بي قۇت.
*** *** *** ***
وتان — ەلدىڭ اناسى
ەل — ەردىڭ اناسى.
*** *** *** ***
جۇرت دەگەندە جۇمىلىپ،
ەل دەگەندە ەگىلىپ.
*** *** *** ***
يەسىنە كەرەك بولسا قوڭسى وكپەلەمەيدى.
*** *** *** ***
تۋرا بيدە تۋعان جوق،
تۋعاندى بيدە يمان جوق.
*** *** *** ***
تۇگەل ءسوزدىڭ ءتۇبى ءبىر،
ءتۇپ اتاسى مايقى بي.
*** *** *** ***
ە، قۇدايىم، بي قىل،
بي قىلماساڭ، بي تۇسەتىن ءۇي قىل.
*** *** *** ***
ەلشىگە ءولىم جوق.
*** *** *** ***
ەلدەستىرمەك ەلشىدەن،
جاۋلاستىرماق جاۋشىدان.
*** *** *** ***
ەلشىنىڭ قىلىشى — ءتىل.
*** *** *** ***
ەل اعاسىمەن جاراسادى،
كيىم جاعاسىمەن جاراسادى.
*** *** *** ***
اتالار ءسوزى —
اقىلدىڭ كوزى
*** *** *** ***
تۋعان جەر — تۇعىرىڭ،
تۋعان ەل — قىدىرىڭ.
*** *** *** ***
ەل ءقادىرىن كورگەن بىلەدى،
جەر ءقادىرىن جۇرگەن بىلەدى.
*** *** *** ***
ادام ەلىندە كوگەرەر،
قوعا كولىندە كوگەرەر.
*** *** *** ***
بوتەن جەردىڭ گۇلىنەن
تۋعان جەردىڭ تىكەنى ارتىق.
*** *** *** ***
ءوز ەلىمنىڭ باسى بولماسام دا،
سايىنىڭ تاسى بولايىن.
*** *** *** ***
تۋعان جەردىڭ كۇنى دە ىستىق، ءتۇنى دە ىستىق.
*** *** *** ***
ەلىنەن بەزگەن وڭبايدى،
كولىنەن بەزگەن قونبايدى.
*** *** *** ***
ەل نە دەمەيدى،
ەسەك نە جەمەيدى.
*** *** *** ***
ەل بولام دەسەڭ، بەسىگىڭدى تۇزە.
*** *** *** ***
تۋعان جەردەي جەر بولماس،
تۋعان ەلدەي ەل بولماس.
*** *** *** ***
پالەن جەردە التىن بار،
ءوز ەلىڭدەي قايدا بار.
*** *** *** ***
تۋعان جەردىڭ جۋاسى دا ءتاتتى.
*** *** *** ***
اركىمنىڭ ءوز جەرى — جۇماق.
*** *** *** ***
ەر ەلىندە،
گۇل جەرىندە.
*** *** *** ***
ءوز ەلىندە كورتىشقاندا باتىر.
*** *** *** ***
ءوز ەلىنىڭ ءيتى دە ءقادىرلى.
*** *** *** ***
اۋىل ءيتىنىڭ قۇيرىعى دا قايقى.
*** *** *** ***
قۇرتاقانداي تورعاي دا،
ءوز ۇياسىن قورعايدى.
*** *** *** ***
وراعىڭ وتكىر بولسا،
قارىڭ تالمايدى.
وتانىڭ بەرىك بولسا،
جاۋىڭ المايدى.
*** *** *** ***
وتانسىز ادام —
ورمانسىز بۇلبۇل.
*** *** *** ***
ۇيدە وڭباعان،
تۇزدە دە وڭباعان.
*** *** *** ***
ەلىنەن بەزگەن ەر بولماس،
كولىنەن بەزگەن قاز بولماس.
*** *** *** ***
ساعىنعان ەلىن اڭسايدى،
سارىالا قاز كولىن اڭسايدى.
*** *** *** ***
جات ەلدىڭ قارشىعاسىنان،
ءوز ەلىڭنىڭ قارعاسى ارتىق.
*** *** *** ***
باقا كولىندە پاتشا،
بالىق سۋىندا پاتشا.
جىگىت ەلىندە پاتشا.
*** *** *** ***
ەگىلمەگەن جەر جەتىم،
ەلىنەن ايرىلعان ەر جەتىم.
*** *** *** ***
ەرىنەن ايرىلعان كومگەنشە جىلايدى،
ەلىنەن ايرىلعان ولگەنشە جىلايدى.
*** *** *** ***
ەل ءىشى التىن بەسىك.
*** *** *** ***
جەرى بايدىڭ ەلى باي.
*** *** *** ***
ەل ەلدىڭ ءبارى جاقسى، ءوز ەلىڭ بارىنەن جاقسى.
*** *** *** ***
ەسىڭ باردا ەلىڭ تاپ.
*** *** *** ***
تۋعان جەردىڭ اۋاسى دا شيپا.
*** *** *** ***
ەلىڭە قاراپ، ەرتەڭىڭە قامدان.
*** *** *** ***
ەردەن اسپاق بولسا دا،
ەلدەن اسپاق جوق.
*** *** *** ***
ورتا ءجۇزدى قامشى بەرىپ داۋعا قوي،
ۇلى ءجۇزدى قاۋعا بەرىپ مالعا قوي،
كىشى ءجۇزدى نايزا بەرىپ جاۋعا قوي.
*** *** *** ***
دانىشپان ايتسا، ەل ايتقانى،
ەلدىڭ قامىن جەپ ايتقانى.
*** *** *** ***
ەلىڭ — پاناڭ،
جەرىڭ — اناڭ.
*** *** *** ***
ءوز ەلىڭ وزەككە تەپپەس.
*** *** *** ***
ەلۋىندە ەر دانا،
ەلۋ جىلدا ەل جاڭا.
*** *** *** ***
ەل جاسىمەن كورىكتى،
تاۋ تاسىمەن كورىكتى،
اياق اسىمەن كورىكتى.
*** *** *** ***
ءوز ەلىڭ — التىن بەسىگىڭ.
*** *** *** ***
كىسى ەلىندە سۇلتان بولعانشا،
ءوز ەلىڭە ۇلتان بول.
*** *** *** ***
يت تويعان جەرىنە،
ەر تۋعان ەلىنە.
*** *** *** ***
كىمنىڭ جەرىن جەرلەسەڭ،
سونىڭ جىرىن جىرلارسىڭ.
*** *** *** ***
ءوز ەلىمنىڭ باسى بولماسام دا،
سايىنىڭ تاسى بولايىن.
*** *** *** ***
ەلىنەن بەزگەن وڭبايدى،
كولىنەن بەزگەن قونبايدى.
*** *** *** ***
ىرگەسى بەرىك ەلدى
جاۋ الا الماس.
اۋىزى ءبىر ەلدى،
داۋ الا الماس.
*** *** *** ***
ۇلتاراقتاي بولسا دا،
اتا قونىسى جەر قىمبات.
ات توبەلىندەي بولسا دا،
تۋىپ وسكەن ەل قىمبات.
*** *** *** ***
جات ەلدىڭ جاقسىسى بولعانشا،
ءوز ەلىڭنىڭ ساقشىسى بول.
*** *** *** ***
ءوز ەلىم — ولەڭ توسەگىم.
*** *** *** ***
ىنتىماقسىز ەلدى —
ۇرىسى بيلەيدى.
ىنتىماقتى ەلدى —
دۇرىسى بيلەيدى.
*** *** *** ***
التىن الما، العىس ال،
التىن دەگەن — جەر سىيى،
العىس دەگەن — ەل سىيى.
*** *** *** ***
ەل داۋسىز بولمايدى،
ەر جاۋسىز بولمايدى.
*** *** *** ***
ەل قۇلاعى ەلۋ.
*** *** *** ***
بۇلىنگەن ەلدەن،
بۇلدىرگى الما.
*** *** *** ***
بالىق ىزدەسەڭ كولگە بار،
بەرەكە ىزدەسەڭ ەلگە بار.
*** *** *** ***
ەل-جۇرتىڭنىڭ ءقادىرىن
ءىس تۇسكەندە بىلەرسىڭ.
سارى توننىڭ ءقادىرىن،
قىس تۇسكەندە بىلەرسىڭ.
*** *** *** ***
ەركەكتىڭ جامانى،
قاتىنىن جاماندار.
ەلدىڭ جامانى،
باتىرىن جاماندار.
*** *** *** ***
اڭقاۋ ەلگە — ارامزا مولدا.
*** *** *** ***
قازاق تۋرالى
قارعا تامىرلى قازاقپىز،
سۇراسا كەلە قارىن بولە بوپ شىعامىز.
*** *** *** ***
قازاق دەسەڭ، وزىڭە تيەدى.
*** *** *** ***
جامان قازاق ورىس بولا المايدى.
قاجەتتى سىلتەمەلەر:
وتان تۋرالى ماقال-ماتەلدەر توپتاماسى
وتان تۋرالى ماقال-ماتەلدەر
سايتتاعى بارلىق ماقال - ماتەلدەر
ۇلاعاتتى سوزدەر
تۋعان ەل، وتان تۋرالى ولەڭدەرڭدەر