وتباسى – شاعىن قوعام
ساباق تاقىرىبى: «وتباسى – شاعىن قوعام»
ساباق ماقساتى:
1. وتباسى - ءار ادامنىڭ شاعىن وتانى. ول قوعامنىڭ ءبىر بولشەگى، وت بار جەردە ءومىر بار. وتباسى دەگەن كەلەشەك ۇرپاقتى جالعاستىراتىن بولاشاق. وتباسىندا ادامداردىڭ الاتىن ورنى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ. وقۋشىلارعا اكە - شەشە، باۋىردىڭ ءقادىرىن بىلگىزۋ.
2. ۇل مەن قىزدار اكە - شەشەسىنىڭ قامقورلىعىنا، شەكسىز سۇيىسپەنشىلىگىنە بولەنىپ، ولاردىڭ داۋلەتى مەن قىزىعىن كورىپ عانا قويماي، ولاردان ادامگەرشىلىك، ادەپ - ينابات تاعىلىمىن الۋعا، جاقسى قاسيەتتەردى بويىنا ءسىڭىرۋ، جاقسىدان ۇيرەنىپ، جاماننان جيرەنۋگە باۋلۋ.
3. اتا - اناسىنا، تۋعان جەرگە، وتانعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتەرىن وياتۋ. سىيلاستىققا، مەيىرىمدىلىككە، تاتۋلىققا، قامقورلىققا تاربيەلەۋ. وقۋشىلاردىڭ بويىنا اتا - اناعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتى، قۇرمەت سەزىمىن وياتۋ، ادال دا پاراساتتى ۇل مەن قىز تاربيەلەۋ.
ساباق بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
پسيحولوگيالىق دايىندىق جۇرگىزۋ
باياۋ ءان ىرعاعى ويناپ تۇرادى. ينتەراكتيۆتىك تاقتادان اسەم گۇل شوقتارى كورسەتىلەدى.
گۇلدەر، گۇلدەر كوپ گۇلدەر،
قىزىل گۇلدەر، كوك گۇلدەر.
نازىك گۇلدەر ءانىمىز
جايناپ ءوسسىن باۋىمىز
گۇلدەر دەگەن جىر - اڭىز
سول گۇلدەردەن سۇلۋلىق
تازالىقتى ۇعامىز.
جۇمباق جاسىرۋ
تاقىرىبى: وتباسى مۇشەلەرى تۋرالى بولادى.
ءسوزجۇمباق شەشۋ. ءسوزجۇمباقتى شەشكەن كەزدە، سارى توركوزدە كىشكەنە قوعامدى بىلدىرەتىن ءسوز شىعادى.
1. ءتۇسى نارتتاي،
ءتىلىن تارتپاي،
جولعا شىقسا،
قويمايدى قۇرتپاي.
2. مەملەكەتتىك ءرامىزدىڭ ءبىرى.
3. ەڭبەك قۇرالى.
4. ەڭ جاقىن ادام.
5. ۋاقىت ولشەمى.
6. ىرىس الدى -
كىرىسپە ءسوز
بالالار، بايقادىڭدار ما، ءسوزجۇمباعىمىز دا، جۇمباعىمىز دا وتباسى، تۋىس تۋرالى تاقىرىپتا بولدى. ەندەشە بۇگىنگى ءبىزدىڭ ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى «وتباسى - شاعىن قوعام» دەپ اتالادى. اتا، اجە، اكە، انا، قارىنداس، ءىنى، اپكە – وتباسى بولىپ ەسەپتەلەدى. وتباسىنىڭ باسشىسى بولادى. باسشى وتباسىنىڭ بۇكىل شارۋاسىن ۇيىمداستىرادى. باسقا مۇشەلەرىنە قامقورلىق كورسەتىپ، باستارىن بىرىكتىرەدى.
وتباسىنىڭ بەلگىلى تۇراتىن مەكەن - جايى جانە ءوزىنىڭ تابىسىنا لايىقتى شارۋاسى بولادى. وتباسى مۇشەلەرىنىڭ ءبارى دە ءوز مۇمكىندىگىنشە ءىس اتقارادى: وقيدى، جۇمىس ىستەيدى، ءۇي شارۋاسىمەن اينالىسادى. بارلىعىنىڭ ورتاق ءىسى - وتباسىن دۇرىس ۇستاپ، ءار مۇشەنىڭ دامۋىنا جاعداي جاسايدى. وتباسىنداعى شارۋا اقىلداسىپ شەشىلەدى. وتباسى تابىسى دا بارىنە ورتاق. ونىڭ مۇشەلەرىنە كەرەگىنشە جۇمسالادى. وتباسىنىڭ اۋقاتتى بولۋى قوعامعا دا بايلانىستى. حالىق تۇرمىسىنىڭ جاقسارۋى قوعامنىڭ وركەندەۋىنە جاعداي جاسايدى. وتباسى تۋعان - تۋىستارمەن قارىم - قاتىناستا بولادى. اتا - انانىڭ اقىلىمەن قارىم - قاتىناس تۇرلەرى رەتتەلىپ وتىرادى. قارىم - قاتىناس تۇرلەرى كوپ: قوناققا شاقىرۋ، تويعا كومەك بەرۋ، اۋىرىپ - سىرقاعانعا كومەك بەرۋ، كامەلەتكە كەلگەندەرىن ۇيلەندىرۋ. ادامنىڭ ءوز باسىنىڭ جۇمىسىنان باسقا دا وسىنداي قاتىناستارعا ۇلەس قوسۋى - ادامگەرشىلىك پارىزى. مۇنداي قاتىناستار ارقىلى اعايىن، تۋعان - تۋىس اراسىنداعى ادامنىڭ ءوز باسىنىڭ الاتىن ورنى ايقىندالادى. مەيىرىمدى بولساڭ سەنەن ۇنەمى كومەك سۇرايدى. كەرەك كەزىندە ساعان دا كومەك بەرەدى. ءسويتىپ، وتباسى شاعىن قوعامنىڭ جۇمىسىن اتقارادى.
وتباسىنا قامقورلىق – رەسپۋبليكامىزدىڭ نەگىزگى مىندەتتەرىنىڭ ءبىرى. ق ر - نىڭ اتا زاڭىنىڭ 27 - بابىندا نەكە مەن وتباسى، انا مەن اكە جانە بالا مەملەكەتتىڭ قورعاۋىندا بولادى دەپ كورسەتىلگەن.
وقۋلىقپەن جۇمىس
ءماتىندى تىزبەكتەي وقۋ.
تۇسىنىگىن سۇراۋ.
داپتەرمەن جۇمىس.
وتباسى دەگەنىمىز – بۇل مۇشەلەرى تۋىستىق قاتىناستا بولىپ، باسقا مۇشەلەرىنە قامقورلىق كورسەتىپ، باستارىن بىرىكتىرەتىن شاعىن قوعام.
قوعام دەگەنىمىز – بۇل جالپىعا بىردەي ماقسات - مىندەتتەرى بار، ءومىر جاعدايلارى مەن قارىم - قاتىناستارى بىرىكتىرىلگەن ادامدار توبى.
ق ر - نىڭ اتا زاڭى 27 - باپ. نەكە مەن وتباسى، انا مەن اكە جانە بالا مەملەكەتتىڭ قورعاۋىندا بولادى.
ويىن. تاڭعاجايىپ الاڭ
تابلودا تاربيە ءسوزى شىعادى
اۋىزشا تاپسىرما
1. وتباسىنىڭ قورعانى كىم؟
2. ءبىر شاڭىراق استىندا... ءسوزىن قالاي تۇسىنەسىڭ؟
3. ۇرلىق ءتۇبى....
4. تاربيە..... باستالادى.
5. ءادىل ءىستىڭ.... ارتى يگى.
6. اقىرىن ءجۇرىپ....
7. ءوش العاننان گورى..... ءجون.
8. وقۋشىنىڭ مىندەتتەرىن اتا.
9. وقۋشىنىڭ قۇقىقتارىن اتا.
قاناتتى سوزدەرگە توقتالۋ
وتباسى - تاربيەنىڭ باستى ۇياسى.
اكە جولى – ۇلىنا ماقتانىش.
انانىڭ ايالى الاقانى - قىزىنا ساعىنىش.
ادامعا ەڭ ءبىرىنشى ءبىلىم ەمەس، تاربيە كەرەك. تاربيەسىز بەرىلگەن ءبىلىم - ادامزاتتىڭ قاس جاۋى، ول كەلەشەكتە ونىڭ ومىرىنە ءقاۋىپ اكەلەدى. (ءابۋناسىر ءال فارابي)
وتباسىندا ادام بويىندا اسىل قاسيەتتەر جارقىراي كورىنىپ قالىپتاسادى. وتانعا دەگەن ىستىق سەزىم جاقىندارىنا، تۋعان - تۋىسقاندارىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتەن باستالادى. (ن. نازاربايەۆ)
اتا - انانىڭ بالاعا ايتار تىلەگى
وقۋشىلاردىڭ جاۋابىن تىڭداۋ
بۇدان شىعاتىن ءتۇيىن: بالا تاربيەسىنە ەڭ اۋەلى ونىڭ ءوز اتا - اناسىنىڭ ەڭبەكقورلىعى، ۇستامدىلىعى، اقىل - وي، سانا - سەزىمى اسەر ەتپەك.
قورىتىندىلاۋ
وتباسى - بۇل قوعامنىڭ نەگىزى. بالانىڭ بولاشاقتا جاقسى ازامات بولىپ ءوسۋى، جان - جاقتى تاربيەلى بولۋى وتباسىنا بەرىلگەن ۇلتتىق تاربيەگە تىكەلەي بايلانىستى.
ۇيگە تاپسىرما: «التىن ۇيام» تاقىرىبىنا شىعارما جازۋ.
ساباق ماقساتى:
1. وتباسى - ءار ادامنىڭ شاعىن وتانى. ول قوعامنىڭ ءبىر بولشەگى، وت بار جەردە ءومىر بار. وتباسى دەگەن كەلەشەك ۇرپاقتى جالعاستىراتىن بولاشاق. وتباسىندا ادامداردىڭ الاتىن ورنى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ. وقۋشىلارعا اكە - شەشە، باۋىردىڭ ءقادىرىن بىلگىزۋ.
2. ۇل مەن قىزدار اكە - شەشەسىنىڭ قامقورلىعىنا، شەكسىز سۇيىسپەنشىلىگىنە بولەنىپ، ولاردىڭ داۋلەتى مەن قىزىعىن كورىپ عانا قويماي، ولاردان ادامگەرشىلىك، ادەپ - ينابات تاعىلىمىن الۋعا، جاقسى قاسيەتتەردى بويىنا ءسىڭىرۋ، جاقسىدان ۇيرەنىپ، جاماننان جيرەنۋگە باۋلۋ.
3. اتا - اناسىنا، تۋعان جەرگە، وتانعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتەرىن وياتۋ. سىيلاستىققا، مەيىرىمدىلىككە، تاتۋلىققا، قامقورلىققا تاربيەلەۋ. وقۋشىلاردىڭ بويىنا اتا - اناعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتى، قۇرمەت سەزىمىن وياتۋ، ادال دا پاراساتتى ۇل مەن قىز تاربيەلەۋ.
ساباق بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
پسيحولوگيالىق دايىندىق جۇرگىزۋ
باياۋ ءان ىرعاعى ويناپ تۇرادى. ينتەراكتيۆتىك تاقتادان اسەم گۇل شوقتارى كورسەتىلەدى.
گۇلدەر، گۇلدەر كوپ گۇلدەر،
قىزىل گۇلدەر، كوك گۇلدەر.
نازىك گۇلدەر ءانىمىز
جايناپ ءوسسىن باۋىمىز
گۇلدەر دەگەن جىر - اڭىز
سول گۇلدەردەن سۇلۋلىق
تازالىقتى ۇعامىز.
جۇمباق جاسىرۋ
تاقىرىبى: وتباسى مۇشەلەرى تۋرالى بولادى.
ءسوزجۇمباق شەشۋ. ءسوزجۇمباقتى شەشكەن كەزدە، سارى توركوزدە كىشكەنە قوعامدى بىلدىرەتىن ءسوز شىعادى.
1. ءتۇسى نارتتاي،
ءتىلىن تارتپاي،
جولعا شىقسا،
قويمايدى قۇرتپاي.
2. مەملەكەتتىك ءرامىزدىڭ ءبىرى.
3. ەڭبەك قۇرالى.
4. ەڭ جاقىن ادام.
5. ۋاقىت ولشەمى.
6. ىرىس الدى -
كىرىسپە ءسوز
بالالار، بايقادىڭدار ما، ءسوزجۇمباعىمىز دا، جۇمباعىمىز دا وتباسى، تۋىس تۋرالى تاقىرىپتا بولدى. ەندەشە بۇگىنگى ءبىزدىڭ ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى «وتباسى - شاعىن قوعام» دەپ اتالادى. اتا، اجە، اكە، انا، قارىنداس، ءىنى، اپكە – وتباسى بولىپ ەسەپتەلەدى. وتباسىنىڭ باسشىسى بولادى. باسشى وتباسىنىڭ بۇكىل شارۋاسىن ۇيىمداستىرادى. باسقا مۇشەلەرىنە قامقورلىق كورسەتىپ، باستارىن بىرىكتىرەدى.
وتباسىنىڭ بەلگىلى تۇراتىن مەكەن - جايى جانە ءوزىنىڭ تابىسىنا لايىقتى شارۋاسى بولادى. وتباسى مۇشەلەرىنىڭ ءبارى دە ءوز مۇمكىندىگىنشە ءىس اتقارادى: وقيدى، جۇمىس ىستەيدى، ءۇي شارۋاسىمەن اينالىسادى. بارلىعىنىڭ ورتاق ءىسى - وتباسىن دۇرىس ۇستاپ، ءار مۇشەنىڭ دامۋىنا جاعداي جاسايدى. وتباسىنداعى شارۋا اقىلداسىپ شەشىلەدى. وتباسى تابىسى دا بارىنە ورتاق. ونىڭ مۇشەلەرىنە كەرەگىنشە جۇمسالادى. وتباسىنىڭ اۋقاتتى بولۋى قوعامعا دا بايلانىستى. حالىق تۇرمىسىنىڭ جاقسارۋى قوعامنىڭ وركەندەۋىنە جاعداي جاسايدى. وتباسى تۋعان - تۋىستارمەن قارىم - قاتىناستا بولادى. اتا - انانىڭ اقىلىمەن قارىم - قاتىناس تۇرلەرى رەتتەلىپ وتىرادى. قارىم - قاتىناس تۇرلەرى كوپ: قوناققا شاقىرۋ، تويعا كومەك بەرۋ، اۋىرىپ - سىرقاعانعا كومەك بەرۋ، كامەلەتكە كەلگەندەرىن ۇيلەندىرۋ. ادامنىڭ ءوز باسىنىڭ جۇمىسىنان باسقا دا وسىنداي قاتىناستارعا ۇلەس قوسۋى - ادامگەرشىلىك پارىزى. مۇنداي قاتىناستار ارقىلى اعايىن، تۋعان - تۋىس اراسىنداعى ادامنىڭ ءوز باسىنىڭ الاتىن ورنى ايقىندالادى. مەيىرىمدى بولساڭ سەنەن ۇنەمى كومەك سۇرايدى. كەرەك كەزىندە ساعان دا كومەك بەرەدى. ءسويتىپ، وتباسى شاعىن قوعامنىڭ جۇمىسىن اتقارادى.
وتباسىنا قامقورلىق – رەسپۋبليكامىزدىڭ نەگىزگى مىندەتتەرىنىڭ ءبىرى. ق ر - نىڭ اتا زاڭىنىڭ 27 - بابىندا نەكە مەن وتباسى، انا مەن اكە جانە بالا مەملەكەتتىڭ قورعاۋىندا بولادى دەپ كورسەتىلگەن.
وقۋلىقپەن جۇمىس
ءماتىندى تىزبەكتەي وقۋ.
تۇسىنىگىن سۇراۋ.
داپتەرمەن جۇمىس.
وتباسى دەگەنىمىز – بۇل مۇشەلەرى تۋىستىق قاتىناستا بولىپ، باسقا مۇشەلەرىنە قامقورلىق كورسەتىپ، باستارىن بىرىكتىرەتىن شاعىن قوعام.
قوعام دەگەنىمىز – بۇل جالپىعا بىردەي ماقسات - مىندەتتەرى بار، ءومىر جاعدايلارى مەن قارىم - قاتىناستارى بىرىكتىرىلگەن ادامدار توبى.
ق ر - نىڭ اتا زاڭى 27 - باپ. نەكە مەن وتباسى، انا مەن اكە جانە بالا مەملەكەتتىڭ قورعاۋىندا بولادى.
ويىن. تاڭعاجايىپ الاڭ
تابلودا تاربيە ءسوزى شىعادى
اۋىزشا تاپسىرما
1. وتباسىنىڭ قورعانى كىم؟
2. ءبىر شاڭىراق استىندا... ءسوزىن قالاي تۇسىنەسىڭ؟
3. ۇرلىق ءتۇبى....
4. تاربيە..... باستالادى.
5. ءادىل ءىستىڭ.... ارتى يگى.
6. اقىرىن ءجۇرىپ....
7. ءوش العاننان گورى..... ءجون.
8. وقۋشىنىڭ مىندەتتەرىن اتا.
9. وقۋشىنىڭ قۇقىقتارىن اتا.
قاناتتى سوزدەرگە توقتالۋ
وتباسى - تاربيەنىڭ باستى ۇياسى.
اكە جولى – ۇلىنا ماقتانىش.
انانىڭ ايالى الاقانى - قىزىنا ساعىنىش.
ادامعا ەڭ ءبىرىنشى ءبىلىم ەمەس، تاربيە كەرەك. تاربيەسىز بەرىلگەن ءبىلىم - ادامزاتتىڭ قاس جاۋى، ول كەلەشەكتە ونىڭ ومىرىنە ءقاۋىپ اكەلەدى. (ءابۋناسىر ءال فارابي)
وتباسىندا ادام بويىندا اسىل قاسيەتتەر جارقىراي كورىنىپ قالىپتاسادى. وتانعا دەگەن ىستىق سەزىم جاقىندارىنا، تۋعان - تۋىسقاندارىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتەن باستالادى. (ن. نازاربايەۆ)
اتا - انانىڭ بالاعا ايتار تىلەگى
وقۋشىلاردىڭ جاۋابىن تىڭداۋ
بۇدان شىعاتىن ءتۇيىن: بالا تاربيەسىنە ەڭ اۋەلى ونىڭ ءوز اتا - اناسىنىڭ ەڭبەكقورلىعى، ۇستامدىلىعى، اقىل - وي، سانا - سەزىمى اسەر ەتپەك.
قورىتىندىلاۋ
وتباسى - بۇل قوعامنىڭ نەگىزى. بالانىڭ بولاشاقتا جاقسى ازامات بولىپ ءوسۋى، جان - جاقتى تاربيەلى بولۋى وتباسىنا بەرىلگەن ۇلتتىق تاربيەگە تىكەلەي بايلانىستى.
ۇيگە تاپسىرما: «التىن ۇيام» تاقىرىبىنا شىعارما جازۋ.
You Might Also Like
