بىرىككەن سوزدەر
ساباقتىڭ تاقىرىبى: بىرىككەن سوزدەر.
ساباقتىڭ ماقساتى: بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا بىرىككەن سوزدەردىڭ جاسالۋ جولدارىن، تۇرلەرىن مەڭگەرتۋ، كۇردەلى سوزدەر تۇرلەرىنەن، اجىراتا بىلۋگە ۇيرەتۋ؛
دامىتۋشىلىق: ەستە ساقتاۋعا، وي ورىستەرىن، ىنتاسىن، تانىمىن، زەيىنىن، قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ، ىزدەندىرۋ، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن، سوزدىك قورلارىن دامىتۋ؛
تاربيەلىك: ادامگەرشىلىككە، ەڭبەكسۇيگىشتىككە، شاپشاڭدىققا، تاپقىرلىققا، جيناقىلىققا، ءوز ويلارىن ەركىن جەتكىزە بىلۋگە تاربيەلەۋ؛
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايدتار، ۇلەستىرمە كەسپە قاعاز، رەبۋس، توپ اتتارى، كەستە، بىرىككەن سوزدەرگە بايلانىستى «تاڭعاجايىپ تابيعات» سۋرەتتەرى، شىعارماشىلىق جۇمىس.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ءادىسى: سۇراق – جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، تالداۋ، بايانداۋ، ستو ستراتەگيالارى.
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى. وقۋشىلارمەن امانداسۋ، ساباققا دايىندىعىن، سىنىپ تازالىعىن تەكسەرۋ، توپقا ءبولۋ: «اتامەكەن»، «جەرۇيىق»، «جۇمباقتاس» ءىى. پسيحولوگيالىق قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ. – ءبىز قاندايمىز، قاندايمىز
شۇعىلالى تاڭدايمىز
كۇلىمدەگەن كۇندەيمىز
رەنجۋدى بىلمەيمىز
ۇلكەندى سىيلايمىز
كىشىنى جاقتايمىز
ءبىز كوڭىلدى بالامىز
قايىرلى كۇن دەپ، قوناقتار
سالەمدەسىپ الامىز
قايىرلى كۇن بولسىن!
ءارقاشان كۇنىمىز ءساتتى بولسىن!.
II. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ. ەرەجە: «كۇردەلى ءسوز»
III. جاڭا ساباققا دايىندىق.
1 - سلايد.
ءسوز تۇلعاسىنا قاراي
↓-----------------↓
ءتۇبىر-----قوسىمشا
--------------↓---------↓
---------جۇرناق جالعاۋ
2 - سلايد. ءسوز قۇرامىنا قاراي دارا، كۇردەلى بىرىككەن، قىسقارعان، قوس ءسوز، تىركەستى
ءتۇبىر
تۋىندى
كۇردەلى ءسوز
سىزبامەن جۇمىس.
- ولاي بولسا، ەرتەگىنى ەسىمىزگە تۇسىرەيىك. ەرتە، ەرتە.، ەرتەدە «ءسوزستان»دەگەن ەلدە ءبىر اقساقال ءومىر ءسۇرىپتى. ول اقساقالدىڭ اتى - «كۇردەلى ءسوز». ونىڭ ءۇش ۇلى بولىپتى. سول اقساقالمەن بىرگە بىزگە تاعى ءبىر اتا كەلىپتى. - ول اتاي بىزگە كوپتەگەن تاپسىرمالار اكەلىپتى. - ال ءبىز بىرىگىپ تاپسىرمالاردى ورىنداساق كىم ەكەنىن ساباق سوڭىندا بىلەمىز.
IV. داپتەرمەن جۇمىس كۇن جادىن جازىپ، سۋرەتتى ديكتانت جازامىز. الما+جان، اينا+گۇل، اي+دوس، يت+مۇرىن، تۇيە+قۇس، تاس+باقا، توعىز+قۇمالاق، التى+باقان، شاڭ+قوبىز. وسى سوزدەردى ءسوز قۇرامىنا تالدايىق. وقۋشىلار تالداپ ەكى تۇبىردەن تۇراتىنىن ايتادى.
ءمۇعالىم:- دۇرىس، سول اقساقالدىڭ «بىرىككەن ءسوز» ۇلى ىنتىماقتا، بىرلىكتە باقىتتى ءومىر كەشىپتى. بالالارى دا تاتۋ بولىپ، ءبىر - بىرىنەن اجىراماي، ۇيىمشىل بولعان ەكەن.
V. جاڭا ساباق. بىرىككەن سوزدەر. كوكجيەك، شەكارا، اققۇتان، كوكجيەك - تاڭەرتەڭگى مەزگىل، اشىق اسپان اياسى. اققۇتان - دەنەلى، اياعى ۇزىن، توپشاسىندا ادەمى قاۋىرسىنى بار جىل قۇسى، بۇل سوزدەر ەكى تۇبىردەن قۇرالعان.
ەكى تۇبىردەن قۇرالعانمەن، ءبىر عانا ماعىنانى بىلدىرەدى.
بۇل – بىرىككەن ءسوز، ويتكەنى
ءبىر عانا سۇراققا جاۋاپ بەرەدى
ەرەجە: ەكى نە ودان دا كوپ تۇبىردەن قۇرالعان سوزدەردى بىرىككەن سوزدەر دەپ اتايدى. ولار بىرىگىپ جازىلادى: الابوتا، بالقاراعاي.
VI. وقۋلىقپەن جۇمىس 33 - جاتتىعۋ، 77 - بەت اۋىزشا سوزدەردى وقىپ، تۇبىرلەرىن انىقتاۋ
اققۋ، بۇزاۋباس، اقمارال، شاڭسورعىش، بالمۇزداق، ەگەۋقۇيرىق، جەتىقاراقشى، شەكارا.
ءار ءسوز نەشە تۇبىردەن قۇرالعان؟
بۇزاۋباس – باسى ۇلكەن، الدىڭعى اياقتارىمەن جەر قازاتىن ءتۇسى سارى قوڭىز.
ەگەۋقۇيرىق – اۋىلشارۋاشىلىعىنا زياندى، تۇمسىعى ءسۇيىر، قۇيرىعى ۇزىن سۇر تىشقان.
Vءىى. توپتىق جۇمىس ءى - توپقا - تاراتىلعان قيما قاعازداردا بەرىلگەن سوزدەردى قۇراستىر
ءىى - توپقا - بىلەتىن شوپتەردىڭ اتىن ءتىزىپ جازىڭدار
ءىىى - توپقا - وي سەرگىتۋ تاپسىرمالارى
1. سۋ بەتىن سىزىپ، اققۇمان ءجۇر ءجۇزىپ.(----)
2. اياعى تۇيەگە ۇقسايدى، قۇس بولسا دا ۇشپايدى.(-------)
3. بىرىككەن ءسوزدىڭ ءبىرىنشى ءتۇبىرى تاعام سوزىمەن سينونيمدەس، ەكىنشى ءتۇبىرى تاماق پىسىرەتىن ىدىس.(-------)
4. ءۇي جانۋارىنىڭ ءبىرىنىڭ اتى جانە سەزىم مۇشەسىنىڭ اتىمەن بىرىگىپ ايتىلعان ءسوز.(-------)
5. ءبىرىنشى ءتۇبىرى - سان، ەكىنشى ءتۇبىرى - دەنە مۇشەسى، ءۇشىنشى ءتۇبىرى - ونسىز اس ءدامسىز.(---------)
6. «كومىر كەنى»اتالعان قالا؟(---------)
7. قازاقتىڭ ۇلتتىق ويىنى. (-------)
VIءىى. «قوشەمەتتەۋ» ويىنى. بىرىككەن سوزدەردى ەستىگەندە قول سوعامىز.
توعاي ىشىندەگى بارلىق قۇستار جينالىپ، بەيبىتشىلىك جايلى سايراي باستادى. بۇل مەرەكەنى قۇس تورەسى اققۋ باسقاردى. شاعىن الاڭ قۇستارعا سىيماي كەتتى. بۇلبۇل مەن كوكەك تە، ۇيرەك پەن قاز دا، بودەنە مەن بۇلدىرىق تا، اققۇتان مەن كوكقۇتان، ءبىرقازانعا دەيىن كەلدى.
IX. سەرگىتۋ ءساتى ەگەر كوڭىلدى بولساڭ.... بالالار مەندە سەندەرمەن قاتار كوڭىلدى بولىپ تۇرمىن، ال بىزگە كەلگەن قوناق كىم ەكەنىن كورگىلەرىڭ كەلە مە؟ ولاي بولسا، كورەيىك. كىم ەكەن؟- اياز اتا. X. شىعارماشىلىق جۇمىس. شاعىن ءماتىن قۇراستىرايىق. «جاڭا جىلدىق شىرشادا». ىشىندە بىرىككەن سوزدەرى بار سويلەمدەر بولاتىن بولسىن.
Xءى. «ويىڭ جۇيرىك، ءتىلىڭ جۇيرىك بولسا ەگەر، تاۋىپ كور» ويىنى. بىرىككەن سوزدەردەن اڭدار قۇستار جەر - سۋ اتتارىن جاز
Xءىى. ءۇي تاپسىرماسى.
«حايۋاناتتار باعىنا ساياحات» تاقىرىبىنا اڭگىمە قۇراپ جاز.
XIءىى. وقۋشىلاردى باعالاۋ
ساباقتىڭ ماقساتى: بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا بىرىككەن سوزدەردىڭ جاسالۋ جولدارىن، تۇرلەرىن مەڭگەرتۋ، كۇردەلى سوزدەر تۇرلەرىنەن، اجىراتا بىلۋگە ۇيرەتۋ؛
دامىتۋشىلىق: ەستە ساقتاۋعا، وي ورىستەرىن، ىنتاسىن، تانىمىن، زەيىنىن، قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ، ىزدەندىرۋ، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن، سوزدىك قورلارىن دامىتۋ؛
تاربيەلىك: ادامگەرشىلىككە، ەڭبەكسۇيگىشتىككە، شاپشاڭدىققا، تاپقىرلىققا، جيناقىلىققا، ءوز ويلارىن ەركىن جەتكىزە بىلۋگە تاربيەلەۋ؛
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايدتار، ۇلەستىرمە كەسپە قاعاز، رەبۋس، توپ اتتارى، كەستە، بىرىككەن سوزدەرگە بايلانىستى «تاڭعاجايىپ تابيعات» سۋرەتتەرى، شىعارماشىلىق جۇمىس.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ءادىسى: سۇراق – جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، تالداۋ، بايانداۋ، ستو ستراتەگيالارى.
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى. وقۋشىلارمەن امانداسۋ، ساباققا دايىندىعىن، سىنىپ تازالىعىن تەكسەرۋ، توپقا ءبولۋ: «اتامەكەن»، «جەرۇيىق»، «جۇمباقتاس» ءىى. پسيحولوگيالىق قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ. – ءبىز قاندايمىز، قاندايمىز
شۇعىلالى تاڭدايمىز
كۇلىمدەگەن كۇندەيمىز
رەنجۋدى بىلمەيمىز
ۇلكەندى سىيلايمىز
كىشىنى جاقتايمىز
ءبىز كوڭىلدى بالامىز
قايىرلى كۇن دەپ، قوناقتار
سالەمدەسىپ الامىز
قايىرلى كۇن بولسىن!
ءارقاشان كۇنىمىز ءساتتى بولسىن!.
II. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ. ەرەجە: «كۇردەلى ءسوز»
III. جاڭا ساباققا دايىندىق.
1 - سلايد.
ءسوز تۇلعاسىنا قاراي
↓-----------------↓
ءتۇبىر-----قوسىمشا
--------------↓---------↓
---------جۇرناق جالعاۋ
2 - سلايد. ءسوز قۇرامىنا قاراي دارا، كۇردەلى بىرىككەن، قىسقارعان، قوس ءسوز، تىركەستى
ءتۇبىر
تۋىندى
كۇردەلى ءسوز
سىزبامەن جۇمىس.
- ولاي بولسا، ەرتەگىنى ەسىمىزگە تۇسىرەيىك. ەرتە، ەرتە.، ەرتەدە «ءسوزستان»دەگەن ەلدە ءبىر اقساقال ءومىر ءسۇرىپتى. ول اقساقالدىڭ اتى - «كۇردەلى ءسوز». ونىڭ ءۇش ۇلى بولىپتى. سول اقساقالمەن بىرگە بىزگە تاعى ءبىر اتا كەلىپتى. - ول اتاي بىزگە كوپتەگەن تاپسىرمالار اكەلىپتى. - ال ءبىز بىرىگىپ تاپسىرمالاردى ورىنداساق كىم ەكەنىن ساباق سوڭىندا بىلەمىز.
IV. داپتەرمەن جۇمىس كۇن جادىن جازىپ، سۋرەتتى ديكتانت جازامىز. الما+جان، اينا+گۇل، اي+دوس، يت+مۇرىن، تۇيە+قۇس، تاس+باقا، توعىز+قۇمالاق، التى+باقان، شاڭ+قوبىز. وسى سوزدەردى ءسوز قۇرامىنا تالدايىق. وقۋشىلار تالداپ ەكى تۇبىردەن تۇراتىنىن ايتادى.
ءمۇعالىم:- دۇرىس، سول اقساقالدىڭ «بىرىككەن ءسوز» ۇلى ىنتىماقتا، بىرلىكتە باقىتتى ءومىر كەشىپتى. بالالارى دا تاتۋ بولىپ، ءبىر - بىرىنەن اجىراماي، ۇيىمشىل بولعان ەكەن.
V. جاڭا ساباق. بىرىككەن سوزدەر. كوكجيەك، شەكارا، اققۇتان، كوكجيەك - تاڭەرتەڭگى مەزگىل، اشىق اسپان اياسى. اققۇتان - دەنەلى، اياعى ۇزىن، توپشاسىندا ادەمى قاۋىرسىنى بار جىل قۇسى، بۇل سوزدەر ەكى تۇبىردەن قۇرالعان.
ەكى تۇبىردەن قۇرالعانمەن، ءبىر عانا ماعىنانى بىلدىرەدى.
بۇل – بىرىككەن ءسوز، ويتكەنى
ءبىر عانا سۇراققا جاۋاپ بەرەدى
ەرەجە: ەكى نە ودان دا كوپ تۇبىردەن قۇرالعان سوزدەردى بىرىككەن سوزدەر دەپ اتايدى. ولار بىرىگىپ جازىلادى: الابوتا، بالقاراعاي.
VI. وقۋلىقپەن جۇمىس 33 - جاتتىعۋ، 77 - بەت اۋىزشا سوزدەردى وقىپ، تۇبىرلەرىن انىقتاۋ
اققۋ، بۇزاۋباس، اقمارال، شاڭسورعىش، بالمۇزداق، ەگەۋقۇيرىق، جەتىقاراقشى، شەكارا.
ءار ءسوز نەشە تۇبىردەن قۇرالعان؟
بۇزاۋباس – باسى ۇلكەن، الدىڭعى اياقتارىمەن جەر قازاتىن ءتۇسى سارى قوڭىز.
ەگەۋقۇيرىق – اۋىلشارۋاشىلىعىنا زياندى، تۇمسىعى ءسۇيىر، قۇيرىعى ۇزىن سۇر تىشقان.
Vءىى. توپتىق جۇمىس ءى - توپقا - تاراتىلعان قيما قاعازداردا بەرىلگەن سوزدەردى قۇراستىر
ءىى - توپقا - بىلەتىن شوپتەردىڭ اتىن ءتىزىپ جازىڭدار
ءىىى - توپقا - وي سەرگىتۋ تاپسىرمالارى
1. سۋ بەتىن سىزىپ، اققۇمان ءجۇر ءجۇزىپ.(----)
2. اياعى تۇيەگە ۇقسايدى، قۇس بولسا دا ۇشپايدى.(-------)
3. بىرىككەن ءسوزدىڭ ءبىرىنشى ءتۇبىرى تاعام سوزىمەن سينونيمدەس، ەكىنشى ءتۇبىرى تاماق پىسىرەتىن ىدىس.(-------)
4. ءۇي جانۋارىنىڭ ءبىرىنىڭ اتى جانە سەزىم مۇشەسىنىڭ اتىمەن بىرىگىپ ايتىلعان ءسوز.(-------)
5. ءبىرىنشى ءتۇبىرى - سان، ەكىنشى ءتۇبىرى - دەنە مۇشەسى، ءۇشىنشى ءتۇبىرى - ونسىز اس ءدامسىز.(---------)
6. «كومىر كەنى»اتالعان قالا؟(---------)
7. قازاقتىڭ ۇلتتىق ويىنى. (-------)
VIءىى. «قوشەمەتتەۋ» ويىنى. بىرىككەن سوزدەردى ەستىگەندە قول سوعامىز.
توعاي ىشىندەگى بارلىق قۇستار جينالىپ، بەيبىتشىلىك جايلى سايراي باستادى. بۇل مەرەكەنى قۇس تورەسى اققۋ باسقاردى. شاعىن الاڭ قۇستارعا سىيماي كەتتى. بۇلبۇل مەن كوكەك تە، ۇيرەك پەن قاز دا، بودەنە مەن بۇلدىرىق تا، اققۇتان مەن كوكقۇتان، ءبىرقازانعا دەيىن كەلدى.
IX. سەرگىتۋ ءساتى ەگەر كوڭىلدى بولساڭ.... بالالار مەندە سەندەرمەن قاتار كوڭىلدى بولىپ تۇرمىن، ال بىزگە كەلگەن قوناق كىم ەكەنىن كورگىلەرىڭ كەلە مە؟ ولاي بولسا، كورەيىك. كىم ەكەن؟- اياز اتا. X. شىعارماشىلىق جۇمىس. شاعىن ءماتىن قۇراستىرايىق. «جاڭا جىلدىق شىرشادا». ىشىندە بىرىككەن سوزدەرى بار سويلەمدەر بولاتىن بولسىن.
Xءى. «ويىڭ جۇيرىك، ءتىلىڭ جۇيرىك بولسا ەگەر، تاۋىپ كور» ويىنى. بىرىككەن سوزدەردەن اڭدار قۇستار جەر - سۋ اتتارىن جاز
Xءىى. ءۇي تاپسىرماسى.
«حايۋاناتتار باعىنا ساياحات» تاقىرىبىنا اڭگىمە قۇراپ جاز.
XIءىى. وقۋشىلاردى باعالاۋ
You Might Also Like
-
بىلىمدىلىك – سپورتتىق تەرميندەردىڭ جاسالۋ جولدارىن ءتۇسىندىرۋ، جاڭا سوزدەردى مەڭگەرتۋ، اقپاراتتىق - كوممۋنيكاتيۆتىك تەحنولوگياسىن قولدانىپ، وقۋشىلاردىڭ قىزىعۋشىلىعى مەن بەلسەندىلىگىن جانە جۇمىس ىستە...
