وي تولعانىسى
"ۇلتتىڭ ۇلت بولۋى ءۇشىن ءبىرىنشى شارت - ءتىلى بولۋ" - دەپ ايتقان م.جۇمابايەۆ. دەمەك، ءتىل - قاي ۇلتتا بولسا دا قاستەرلى، قۇدىرەتتى ۇعىم. ول ءار ادامنىڭ بويىنا انا سۇتىمەن بىرگە ەنىپ، قالىپتاسادى. ءار حالىقتىڭ، ۇلتتىڭ قۇرمەت تۇتار ءوز انا ءتىلى بار. ادامداردى مۇراتقا جەتكىزەتىن ول - ءتىل. ءتىل - ۇلتتىڭ جانى. ال، ۇلتتىڭ بولاشاعى - ونىڭ انا ءتىلى. ۇلت پەن ءتىل حالىقپەن بىرگە ءومىر ءسۇرىپ داميدى، ءار ۇلتتىڭ ءتىلى - ونىڭ باقىتى مەن تىرەگى. جاستاردىڭ قولدىن دا ءتىل مەن ۇلتتىڭ بولاشاعى. جاستاردىڭ بولاشاعى مەملەكەت. وي كەڭىستىگى دامىعان ءبىلىمدى، زەرەك جاستار. ۇلت ۇعىمىن تۋ قىلىپ كوتەرەرى انىق. ءتىل جاعدايى قانشا قۇلدىراپ تۇرعانىمەن. جاستار بار جەردە ۇلت بار. ۇلت بولعان جەر دە، ءتىل بار. ءتىلىمىزدى ءشالا-بۇلدىر سويلەگەن جاستار كوتەرە الادى. سەبەبى، ءقازىر جاستار شەت تىلدەرگە ەمەس، قازاق ءتىلىن مەڭگەرۋگە باسا نازار اۋدارۋدا. ەل قولدامايتىڭ ءبىراق، قارايتىن باعدارلامالار بار. "قالاۋلىم" ، "قوسلايىق" ، " ءبىر بولايىق" سىندى تەلەباعدارلامالار دا جاستارىمىزدى. قازاق ءتىلىن دە سويلەۋگە ۇيرەتۋ دە. "تاياقتىڭ ەكى ۇشى بار" - دەگەن وسى بولسا كەرەك. باستاما دا قاتتى بولعانىمەن، سوڭى ءتاتتى بولىپ كەلە جاتىر. قانشا جەسىرلەر جار تاپتى. جەتىمنىڭ كوز جاسىن سۇرتەر اكە، تاماق ءپىسىرىپ، كيىمىن جوندەيتىڭ انا بولدى. بويداقتار سانى ازايدى. شالا قازاقتار، تازا قازاق تىلىندە سويلەۋدى ۇيرەندى. بۇدان ارتىق نە كەرەك. ءبىزدىڭ ۇلت بولىپ قالۋىمىز ءۇشىن جاي عانا - ءتىل بولۋى كەرەك. ال، قالعانى ءتىلدىڭ ارقاسىن دا ءوز جولدارىن تاباتىڭ بولادى.
ءتىلى سايراعان مەملەكەت وتانعا اينالارى انىق. ەلىمىزدىڭ وتان بولىپ قالىپتاسۋى جولىندا حالقىمىزدىڭ دانالىعى، ەرلىگى، قايتپاس قايسارلىعى، ءتىلى جاتىر ەمەس پە؟ ءبىراق، بۇنىڭ بارلىعى بىزگە اق پەيىلدى انالارىمىزدىڭ كوز جاسى مەن ەر جۇرەك باتىر ازاماتتارىمىزدىڭ باعاسىنا تاتيدى. مەنىڭ وتانىم كيەلى قازاق جەرى. كيەلى قازاق جەرىنىڭ تۇپكىرىندەگى ورنى ەشنارسەمەن سارالانبايتىن شاعىن عانا تالدىاپان اتتى اۋىلىم. مەنىڭ شىرىلداپ دۇنيە ەسىگىن اشقان جەرىم دە، وسكەن جەرىم دە وسى شاعىن اۋىلمەن تىكەلەي بايلانىستى. مەنىڭ اۋىلىم – وتانىمنىڭ كىشكەنتاي ءبىر بولشەگى. اركىمگە ءوزىنىڭ تۋىپ وسكەن جەرى، كىشكەنتاي وتانى. وسى كىشكەنتاي وتانىم مەن ۇلكەن وتانىمنىڭ اماندىعى، بىرلىگى مەن ءۇشىن وتە ماڭىزدى. مەن ءۇشىن وتان – جەر بەتىندەگى جان ازىعىمەن ءومىر ءمانىنىڭ تۇيىسكەن بۇرىشى دەپ بىلەمىن. ارينە وتان بولعان جەردە تاۋەلسىز بولعانى جاقسى.
تاۋەلسىزدىك ادام دامۋىنا عانا ەمەس، وتان مەن ءتىلدىڭ وركەندەۋىنە كومەكتەسەدى. تاۋەلسىزدىك – تاڭباسى تاستا، قانى قارا جەردىڭ تامىرىندا جاتقان قۇدىرەتتى ءسوز. ەلىمىز تاۋەلسىزدىكتىڭ بەسىگىندە تەربەلگەلى 30 جىل. وتىز جىلدىڭ ىشىندە قازاقستان ەتەك-جەڭىن جيىپ، شەكاراسىن بەكىتىپ، ءوز الدىنا دەربەس زايىرلى ەل بولدى. تاۋەلسىزدىك بىزگە – اششى تەرمەن كەلگەن ءتاتتى جەڭىس. توگىلگەن قاننىڭ، ولمەگەن جىگەردىڭ وتىمەن كەلگەن ۇلى كۇن. كەز كەلگەن ادامنىڭ، ۇلتتىڭ، حالىقتىڭ ەلدىڭ ەركىندىگى – تاۋەلسىزدىك. ءسىزدىڭ تىنىستاپ وتىرعان، ەركىن ءارى باقىتتى كۇن كەشىپ جاتقان وتانىڭىز. الەمدە ەكى جۇزگە تارتا تاۋەلسىز مەمەلەكەت بار. ولاردىڭ ءوز ءتىلى، ءدىنى، ءدىلى، سالتى مەن ءداستۇرى، عۇرپى، مادەنيەتى دامىعان. وعان قوسا ىشكى جانە سىرتقى ەكونوميكاسى دا قالىپتاسقان. ءبىزدىڭ قازاقستاندا وسىلاردىڭ قاتارىندا. قولدا بار التىننىڭ ءقادىرىن ءبىلۋ ونى كەلەسى ءبىر داۋىرگە اماناتتاۋ جانە جەتكىزۋ – موينىمىزداعى پارىز. ەرتەڭگى ەلدىڭ كەلەشەگى ءۇشىن ەڭبەكتەن. وتاننىڭ وشاعىندا وت بولىپ جانعان جالىن بول. تاۋەلسىز مەملەكەتتە وزگە ەلدىڭ تىلىنە تاۋەلدى بولما. ءوز انا ءتىلىندى قورعا. بۇل ادامزاتتىڭ – وي تولعانىسى. ويدىڭ تولقىنى، سانانىڭ توقۋى.
جاسانعالييەۆا قالامقاس بيسەنعالي قىزى
You Might Also Like
-
بىلەزىكتەگى ديسپلەيى دىڭ ەتە قالدى. قاراسا، «ءسىزدى 11.00-دە ماحاللا جاندارمى لي مىرزا ءوزىنىڭ وفيسىندە كۇتەدى» دەگەن حابار تۇر. «تاعى نە كەرەك بۇعان؟» دەپ ويلادى ەرىمبەت. اڭد...
