InfoHub Logo

قاتار-قاتار ورنالاسقان تەمىر قۇرساۋداعى جىلقىنىڭ تىرشىلىگى ءبىر قالىپتى ءوتىپ جاتادى. قولدان بەرگەن قۇنارلى ازىقتان ديلانعان، قوڭدانعان جانۋارلار تورداعى ارىستانداي اسەر ەتەدى. اۋىق-اۋىق تىپىرشىپ، شاتقاياقتاپ، موينىن بۇرىپ، تابيعات ازاتتىعىن اڭسايدى. ءىشقۇستالىق اسقىنعاندا كىسىنەسەدى. كانىگى اتشى كەلگەندە دالاعا شىعارارىن ءتۇيسىنىپ، وقىرانادى. ۇيرەنشىكتى سەيىل ولشەۋلى. تاۋلىكتىڭ بەلگىلى مەزگىلى بار. وسى مەزگىل كەيدە كەنەت بۇزىلادى. مارتەبەلى كىسىلەر كەلگەندە كەزەكسىز ۆىۆودكا جاسالادى. ونىڭ ءوزى دە بارلىق جىلقىنىڭ پەشەنەسىنە بۇيىرمايدى. اساۋدىڭ اساۋى، جاراۋدىڭ جاراۋى، ءمۇسىندىنىڭ ءمۇسىندىسى سىرتقا شىعارىلادى. بۇندايدا سىرتقا كەلىپ توقتاعان تەمىر كولىكتى سەزگەن جىلقى باسىن كوتەرىپ، سەيىلدەن دامەلەنەدى. ءبىر كۇنى جابىق قوراپتى «ۋاز» الدەقايدان سىرعىپ كەپ ات قوراعا باسىن ىرىكتى.  «كىم بار-اۋ!» دەگەندەي «گۋك!» دەگەن داۋىس شىعاردى. اتتار اقىردان باسىن كەكجيتىپ، ودىرايىسىپ قالدى.بۇل جولى كىسىلەر سايگۇلىكتى سانگە شىعارتپاي، قورانى ارالادى. استانادان كەلگەن اقىندار ەدى. ءارقايسىسى ءار اتقا ءسۇيسىنىپ، ءارتۇرلى كىدىرىستەپ، ءبىلىم كورسەتىستى. زاۆودتىڭ مامانى اقالتەكە، اعىلشىن، دون ناسىلدەس جىلقىنى قوناقتارعا تانىس ەتىپ، توركىنىن تاراتىپ، اپاش-قۇپاش اڭگىمە شەرتىپ ءوتتى. ساڭلاقتاردىڭ، جەلدىاياقتاردىڭ زاۆودقا كول-كوسىر پايدا تۇسىرەتىنىن، پەشەنەگە جازىلعاندارىنىڭ شەتەلگە ساتىلاتىنىن ايتتى. بۇل تۇقىمعا ارابيانىڭ، يتاليانىڭ، باتىس گەرمانيانىڭ وتە-موتە قۇشتارلىعى باسپا ءسوز دەرەگىنە ۇشتاسىپ جاتتى. اقىننىڭ ءقايسىبىرى قويىن داپتەرىنە جازۋ تۇسىرە باستادى.كوپ  جىلقىنىڭ ىشىندە جۇدەۋى بىرەۋ-اق ەدى. بەلى كيرەلەڭدەپ، كوزىنەن سوراسى اققان ايعىردىڭ نازار توقتاتار تۇرپەتى جوق. ىڭىرشاعى اينالعان كارى. قوناقتاردىڭ باسشىسى: «مىناۋ  قىرشاڭقى  كىمگە ءدارى؟!» — دەپ كەكەتتى. مامان بۇل قىرشاڭقىنىڭ اتاقتى ابسەنت ەكەنىن، دۇنيە جۇزىندەگى سۇلۋ جىلقىنىڭ قارتايىپ، باعۋدا تۇرعانىن ايتتى. كىسىلەر ۇيىرىلگەندە، ابسەنتتىڭ مەحيكودا ءبىرىنشى جۇلدە العانىن، جاپونيا-دا، باتىس ەۆروپادا بي-بايگەگە ىلىككەنىن، «جەر شارى-نىڭ كوسموناۆتى» اتانعانىن قوسارلاي باستادى. اقىنداردىڭ ابسەنتتى بۇرىن ەستىگەنىنەن ەستىمەگەنى كوپ بوپ شىقتى. قۇلاققا سىڭبەگەن داڭق كوكەيگە ۇيالاي قويمادى. «پوشىمى قانداي؟!»، «ىپىنى جامان عوي»، «دۇنيە جۇزىندەگى سۇلۋ جىلقى وسىنداي بولا ما ەكەن؟!» دەۋشىلەر تابىلدى.وسى ءسوز اتشى مامانعا شانشۋداي قادالدى. ول ءبىراۋىق وزىمەن ءوزى بوپ، تومسارىلىپ قالدى. بارا-بارا تۇنجىراي باستادى. تۇماندى ويدان سەيىلگەن ساتتە: «كولەڭكەدە سۇلۋ تۇل. باسقا اتتىڭ بىرەۋىن كوشەگە شىعارايىق. كوز قانىقتىرىڭىزدار» دەپ، كومەكشىسىنە ءامىر ەتتى.

ساسكە كەزى ەدى. بۇيرات تاۋدان قيالاي تۇسكەن ساۋلە جەڭسىك جىلىلىعىن شاشا باستادى. قورادان شىققان تەڭبىل كوك ات كوزىن جالت ەتكىزىپ، ارتىنشا نىلدەي بۇزىلدى. وقىس تۋلاپ، تىزگىن سۇيرەپ، بۇيىرلەي شاتقاياقتادى. تۋلاعان اتپەن ارپالىسقان جىگىتكە جات-تىقتىرۋشى: «بۇيدە!» دەپ كانىگى تىلدە اۋزىنا ءسوز سالدى. اساۋ ات تاباندا جۋاسىدى.

وسى ارادا ونىڭ ءاتى-جونى ايتىلدى. ءدارىپتى كەپتەر وسى! قۇلاگەردىڭ كەيپىندەگى جانۋار!جاسى ونعا قاراي كەتسە دە قۇنانشا جۇتىنىپ تۇر. ۇزىن موينى ەتسىز باسىنكەكجيتىپ كورسەتەدى. قوناقتاردىڭ باسشىسى ەسىمى بەلگىلى اقىن ەدى. بىرەسە كەپتەرگە، بىرەسە تاۋعا قاراپ، قيعاش قيالدانىپ تۇردى. اقىرىندا: «اسقاق تاۋ، اساۋ جۇيرىك! وسى ەكەۋى  اقىندا پوەما جازۋعا بولادى» — دەدى.

جۇرت قولپاشتاپ جاتىر. ءالى ەل اۋزىنا ىلىنە قويماعان قوراش اقىن عانا:
— بۇل جەردىڭ تاۋى الاسا. بۇل — ءبىر. ەكىنشى، جۇيرىك ات اساۋ بولمايدى. اقىلدى ادام سەكىلدى سابىرلى كەلەدى، اعاسى! — دەپ قارسىلىق ءبىلدىردى. توپ باستاۋشى اشۋلاندى.

— سەن نە ءبىلىپ تىشتالاڭدايسىڭ؟! اقىندا اسىرا سويلەۋ دەگەن بولادى. الاسانى اسقاق ەتۋ قولدا. بۇل — ءبىر. ەكىنشى، جۋاستان جۋان شىعادى. جۋان بورداقىنىڭ بوداۋىنا كەتەدى. اۋىزدىقپەن الىسقان تايبۋرىل اساۋ بولعان، شىراق!

جۇرت جاپا-تارماعاي كۇلگىشتەپ، قوراش اقىننىڭ ءسوزىن تەرىسكە شىعاردى. ول قىڭباي تىكتەستى.

— تايبۋرىل بايگەگە قوسىلماي جالعىز جورتقان.ال، جالعىز شاپقان ات جۇيرىك ەكەنى بەسەنەدەن بەلگىلى. تۇلپاردىڭ ەلىندە وسكەن كەمپىرباي اقىن: «بوز شاپسا بوز وزباي ما بۋرىلدان، مەن شاپسام جەر تانابى قۋىرىلعان» دەگەن. نارمامبەت ورمانبەتوۆ: «قاراسۇر اياڭداي بەر قاقپان بەلىم، ور بولىپ قالۋشى ەدى شاپقان جەرىڭ!» دەگەن. كەپتەر كوشىرمە جاساعان قۇلاگەردىڭ موينى لايلىك بولعان با ەكەن؟! سىنشى ابايدىڭ: «قوي مويىندى، قويان جاق، بوكەن قاباق» دەگەنى قايدا؟! دۇنيە جۇزىندە بارابارسىز تۇلپار بۋداننان شىقسا،بۋدان دەگەن ۇعىمنىڭ وزىندە جۇپ-جۇمىر سۋرەت جاتقان جوق پا؟! باسشى شامداندى. ءسوز ەسەسىن شىمشۋمەن قايىردى.

— ءتىل مەن جاققا سۇيەنگەن ادامنىڭ تۇلا بويى تولعان سيتات بولادى. ءوز ءسوزىڭدى نەگە سويلەمەيسىڭ، سورلى-اۋ؟! سەرىكتەرى دە شەنەسىپ: «ءوزىڭ بۇيرەكتەن سيراق شىعارادى ەكەنسىڭ» دەستى. جاس اقىننىڭ تۇڭعيىق قارا كوزى جاساۋراپ، ءتۇسى سازاردى.قوناقتار ءبىر ۇيدە تۇستىككە وتىردى. داستارحان باسىندا ول ءوز قيالىمەن ءوزى بوپ اڭگىمەگە ارالاسپادى. ىلعي جىلقى تۋرالى ويلانادى. باياعىدا وقىعان كىتاپتارى ەسكە تۇسەدى. كىتاپ نە؟! ماسكەۋدە وقىعان كەزىندە جۇيرىكتىڭ تالايىن ءوز كوزىمەن كورگەن. تەڭبىل كوكتەن، اقكوك اتتان جۇيرىك شىقپايدى، جەلگىش  شىعادى.  ناعىز  ساڭلاق تورىدان، كۇرەڭنەن، نەكەن-ساياق القارا كوكتەن شىعادى. كوزى قانتالاعان ۇرىنشاق جاقىنعا، كوزى توڭكەرىلگەن سىرشىل جانۋار الىسقا شابادى. مىنالاردىڭ اۋزىنىڭ سۋى قۇرىعان اعىلشىن ءناسىلدى اتتار كادىمگى «تازا قاندى» ۇشقىرلار. بۇل — توركىنىن ارابتان العان شوتلانديا جىلقىسى ەكەنىن، شوتلانديادان امەريكاعا اۋىسقانىن بۇلار بىلمەيدى. ويىنىڭ وسى اراسىنا كەلگەندە وعان ءسوز بەرىلىپ ەدى. قۇلاقسىز ءتىل كۇرمەلىپ قالدى. جۇرت اسىقتىرعاندا: «اسقاق تاۋ، اساۋ جىلقى تۋرالى پوەما ءۇشىن!» دەپ شەگەرە سالدى. جول بويىندا ول تاعى دا جىلقى جايىندا قيال كەشتى.«جۇيرىكتە نەم بار، ەرەگىستە نەم بار؟!» دەپ قويادى. بۇل كۇننىڭ جۇيرىگى دە، ەرەگىسى دە باسقا. مۇمكىن، وسىلاردىكى ءجون شىعار. ماسكەۋدىڭ يپپودرومى بۇل جاققا بۇيىم ەمەس شىعار.

ونىڭ ويىنا ابسەنت قايتا ورالادى.ماسكەۋدىڭ يپپودرومىندا ابسەنت تامام جۇرتتىڭ الدىندا مۋزىكاعا وراي قۇبىلىپ، كوسىلىپ، ءيىلىپ، تەكىرەشتەنىپ، بي بيلەۋشى ەدى-اۋ! قىناما كامزول، قارا قالپاق كيگەن ليەۆ فيلاتوۆ قۇلاعىندا ويناۋشى ەدى-اۋ! ادام مەن اتتىڭ ىمى-جىمى سيقىر قيمىلعا اينالعاندا مىنبەدە ءيىن تىرەسكەن جۇرت شاپالاق شارتىلداتىپ تۇرۋشى ەدى-اۋ! ءبيشى جىلقىنىڭ ءىلتيپاتقا موينى يىلگەندە جالى كۇدىرەيىپ، كەكىلى توگىلىپ، شوقتىعىن بيىكتەتە ءتۇسۋشى ەدى-اۋ! تىزەسىن بۇگىپ، ءدۇيىم جۇرتقا سالەم ەتكەندە بىرەۋلەر كۇلىپ، بىرەۋلەر ءسۇيسىنىپ تۇراتىن شاق ەستە. سول كەزدە وسى جىلقىنىڭ ءوز ەلىنەن، الاتاۋدىڭ باۋرايىنان شىققانىن بىلسە، قايتەر ەدى؟ بۇل جاعى تۇيتكىلجىم. ەندى پايىمداسا، دۇنيەدە جۇمباق كوپ ەكەن. كۇندەردىڭ كۇنىندە ابسەنت قارتايادى، ءوزىنىڭ تۋىپ-وسكەن جەرىنە كەلىپ، اقتىق ءومىرىن قۇرساۋدا وتكىزەدى دەپ كىم ويلاعان؟! اقىندى ايانىشتى، مۇڭدى سەزىم باۋراپ  بارادى. ءىشى ۋىلجىپ، كوڭىلى قامىعادى. ءبىر كەزدە استانادان الماتىعا جازعى دەمالىسقا كەلىپ، قايتار ساپارىندا وسىناۋ ساقا اقىنعا ارناعان ولەڭىندە: «كەلگەنشە قايتا ورالىپ كىم بار، كىم جوق؛ كەتەيىن ساعىنىشتى حات قالدىرىپ!» دەپ جازعان ەدى. ساقا اقىن كوڭىلى بوساپ، كوزىنە جاس الىپ ەدى. سول ادام، الداعى اعا، بىلايشا ايتقاندا، العاشقى ۇستاز، «قىرشاڭقى ايعىر كىمگە ءدارى؟!» دەپ مۇرنىن شۇيىرەدى. ونىمەن تۇرماي بۇنىڭ ءوزىن جەردەن الىپ جەرگە سالادى. ەندى باقسا، ادامنىڭ ماحابباتى اينىمالى سياقتى. قازەكەڭ دارىپتەگەن ادامدى دارىپتەيدى. دارىپتەۋشىنى قۇلاقكەستى قۇلعا بالايدى. مۇمكىن، بۇل كوڭىلدىڭ ءىلتيپاتىن، جۇرەكتىڭ ساعىنىشىن بەدەلدى ادامعا ارناماي وسىناۋ ابسەنتكە، ول كەزدە داۋىرلەپ تۇرعان سايگۇلىككە ارناسا، لەبىزى اياقاستى بولماس پا ەدى، كىم ءبىلسىن؟! ەكىنشى جاعىنان، تۇلىككە تابىنۋ داۋرەنسىز ءداستۇر. ونىڭ ۇستىنە تۇلىكتىڭ تۇلىگى بار. قازاق پەرزەنتىن «قۇلىنىم!» دەسە، اعىلشىندار سۇيىكتى ايەلىن سۇلۋ جىلقىعا بالاسا، كەيبىر جۇرت ەسۋاس ادامدى اتقا تەڭەيدى.ءبىر ەلگە سيىر، ءبىر ەلگە تۇيە قاستەرلى. ەسەك ەكەش ەسەكتىڭ ورنى ءوز الدىنا. قازاق توپىراعىنا باعى زاماندا «شۇبار تۋشاعا» ارنالعان جىر بۇل كۇندە «لاقتان» كەلىپ ءبىر-اق شىقتى. شاركەز سەزىمنىڭ پەندەسى ىشتەي الاعارجاق تارتىپ كەلە جاتقاندا ماشينا باسىن ىرىكتى. جول ايرىعىنداعى بەكەت ەدى. جولاۋشىلار جاپىرلاپ كولىكتەن ءتۇسىپ جاتتى.وسى ارادا ءبىراز ءۇزىلىس جاساماق. اقىندار توپ باستاۋشىنى كەۋ كەۋلەپ، سۋ جاعاسىنا الىپ باردى.تاعى دا داستارحان! تاعى دا ءسوز. جاپان دالادا توست كوتەرىس! ءبارى ءبىرىن- ءبىرى ماداقتايدى. بىرىنەن ءبىرى ماقتاۋ دامەتەدى.اقىن سۋ جاعالاپ كەتتى. ءبىرشاما ۋاقىت وتكەندە وعان ايقايلاپ، قول بۇلعاستى. جۇرت تەمىر كولىككە وتىراردا ول:

— مەن وسى ارادان قالامىن. جىلقى زاۆودىنا قايتا سوعامىن، — دەدى. توپ باستاۋشى ەجىرەيدى.

— ساپاردىڭ شىرقىن بۇزىپ، قالايشا جىرىلىپ قالاسىڭ؟ ناسيحات بيۋروسىنا نە بەتىڭمەن كورىنەسىڭ؟

— بارا جاۋاپ بەرەمىن!

ەرتەڭىنە ول كەشەگى مەزگىلدە، سارى ساسكەدە جىلقى زاۆودىندا ءجۇردى. قابىرعاسى مۇزداي جابىق جىلقى قورانى ارالاپ شىقتى. كوزى شاتىناپ، قۇلاعى  ەدىرەيگەن اساۋ اتتار جەلىگى باسىلماعان سودىر-سوتقال بوزباستارداي اسەر ەتتى. دالاعا شىعارسا بەت-بەتىمەن شاۋىپ، ۇيلىعىپ، قۇيىنداتىپ، كوزسىز سويقان سالاتىنداي. ىتىرىنىپ، ىتقىپ تۇرعان جاراۋلاردىڭ ىشىندە كۇيسىزى بىرەۋ. باياعى ابسەنت. ول ءبىراۋىق  سارى  اۋرۋدان سارعايعان شەرلى دىمكاسقا، ءبىراۋىق كوپتى كورگەن دانىشپان قارياعا ۇقسايدى. «ەي، اساۋلار، جەلىكتەرىڭ ءالى-اق باسىلادى. اسقانعا توسقان بولادى. سەندەر دە قارتاياسىڭدار، ماعان ۇقساپ تۇعىردان تۇسەسىڭدەر!» دەگەندەي جان-جاعىنا جالقاۋ بۇرىلىپ، كوزىن توڭكەرە قارايدى. و باستاعى ناركەس قارا كوز — بۇل كۇندە قىزىل-قوڭىر. شەتىن شەل باسا باستاعاندىقتان شەگىرلەنىپ تە كەتەدى. قارتايعان ادامنىڭ كوز جانارى قاشىپ، بوزامىق تارتسا، ول تابيعات زاڭى. ابسەنتتىڭ كوزىنىڭ  وزگەرۋىندە باستان كەشكەن شاتتىقتىڭ ساعىنىشى، شەردىڭ زاردابى  جاتقانداي. ءبىراۋىق جاس جۋعانداي، ءبىراۋىق قان جۋعانداي اسەر ەتەدى.

اقىن ويلانىپ تۇر. ءتورت تۇلىكتىڭ ەڭ اقىلدىسى جىلقى بولسا،جىلقىنىڭ ەڭ اقىلدىسى — ءبيشىسى. ەكى اياقتىنىڭ ءوزى بيدەن شاتاسسا، ءتورت اياقتى شاتاسپايدى. ادامنان مۋزىكانى ارتىق تۇيسىنەتىن جىلقى بار. باعى زامانعا كوز جەتپەسە، بەرتىننىڭ وزىندە تاتتىمبەتتىڭ اقبوز اتى دومبىرانىڭ سازىنا وراي بي بيلەگەنى بەلگىلى. ءانشى بالۋان شولاقتىڭ  اتى قاڭتارۋسىز تۇرسا، ودان اسقان ءانشى اقان سەرىنىڭ قوسالقى اتى سوڭىنان قالماي ەرىپ جۇرگەن. اتاقتى ماقپالقارا سول. ماسكەۋدە كورگەندە مىناۋ ابسەنت تە ماقپالداي قارا ەدى. بۇل كۇندە قاراكەر تارتىپتى. قۇلىنىندا قىزىل بولعانىن، ودان قىزىل-كۇرەڭ، ودان القارا كوك تارتىپ، ماقپالقاراعا اينالعانىن كانىگى ماماننان ەستىگەن. بۇل كۇندەرى قاراكەرلىگىنە قاراعاندا تارلان اشپاستىڭ تۇقىمىنان. تارلان اشپاسا، بۇل تۋعاننان بايگەگە جاراماي بيشىلىككە جارالعان. اقىن وسىلاي سەزىنەدى. ونى قينايتىن ءبىر جۇمباق  ابسەنتتىڭ تۇلعاسى تۇلپاردىڭ تۇلعاسىنداي. جوتاسى تۇپ-تۇتاس، باسى قاعىلەز، قۇلاعى ۇشكىر، جىبەك جال، قۇلان-قۇيرىق، بوتا تىرسەك، قۇيما تۇياق.تاناۋى قانداي جانۋاردىڭ! قانشا شاپسا شارشاتپايتىن شەلەك-تاناۋ! تۇلا بويىنداعى ءبىر عانا كۇدىك، موينى ۇزىنداۋ سياقتى. ءبىراق بۇل ءبيشى عوي. فيزيكانىڭ زاڭى بويىنشا، اۋىرتپالىقتى كوپ كورگەن مۇشە وزگەرىپ تۇرماق. مۇمكىن، ابسەنتتىڭ موينى شامادان تىس جاتتىقتىرۋدىڭ زاردابى شىعار. نە دە بولسا، اقىن ابسەنتتىڭ زامانىندا بايگەگە ءبىر قوسىلماعانىنا وكىنەدى.الەمدەگى ەڭ جۇيرىك جىلقى وسى ما، كىم  ءبىلسىن! قازاق بيشىدەن جۇيرىكتى جاقسى كورەدى. كوزى كورمەسە دە: «پالەنشەكەڭنىڭ اتى بايگەدەن كەلىپتى» دەپ كۇمپىلدەسەدى. ول ات بايگەدەن قالاي كەلدى، وزىپ كەلدى مە، ۇزەڭگىلەسىپ كەلدى مە، ونىمەن جۇمىسى بولمايدى.

ات قۇمار اقىن ءبىر ءسات وزىنە ءوزى نارازىلاندى. «وسى مەنىڭ ءوزىم كەرەناۋ-كەنجە ەمەسپىن بە؟ ءبيشىنىڭ جەلدى اياقتان نەسى كەم؟ كوز كورمەيتىن جۇيرىكتەن كوز الدىندا مىڭ بۇرالىپ، قىرىق قۇبىلىپ بي بيلەيتىن  سيقىر ارتىق ەمەس پە؟» دەپ ويلايدى. ونىڭ ەندىگى وكىنىشى استانادا وقىپ جۇرگەن كەزىندە وسى ابسەنتتىڭ جەرلەس ەكەنىن بىلمەۋىنە سايادى. «اتتەگەن- اي، جۇيرىككە اقشا تىگىپ ءىش كۇيدىرگەنشە وسىنىڭ قاسىنا نەگە بارمادىم، نەگە ماڭدايىنان تاۋەپ ەتپەدىم، نەگە ليەۆ فيلاتوۆتىڭ قولىن قىسپادىم!» — دەپ پۇشايمان بولادى.ءبىراز تۇرىپ-تۇرىپ: «جاماننىڭ اقىلى تۇستەن كەيىن كىرەدى» دەگەن وسى! — دەپ ءبىر قويدى. ول تورداعى اتقا قاراپ:

— ابسەنت، سەن كەشىر! — دەدى.

ابسەنتتىڭ قىزىل-قوڭىر كوزى تۇنجىراپ كەتتى. باسىن قيسايتىپ، توردان اسىردى. سالپاق ەرنى جىبىرلاپ، ساقالى شوشاڭدادى. يەگىنىڭ استىنا بىتكەن ساقالدىڭ ءبىر تالى اق ەدى. قۇناردان ايرىلعان اق قىلشىق سۇيكىمسىزدەنىپ تۇردى.

جىلقى وتىز جاسقا شەيىن ءومىر سۇرەدى. وتىز بەسكە كەلەتىنى ىلۋدە بىرەۋ. جيىرمادان جاڭا اسقان ابسەنت تىم كارى. جالى كۇلدەي كوگىلدىرلەنىپ، تۇگى قۋارا باستاعان. باسىنىڭ تامىرى بىلەمدەنىپ تۇر. قابىرعاسى سيدام-سيدام. مىنەر جاق اياعىنىڭ تىزەسى شور. سول اياعى سۇيەل بايلاعان. اقىن اق تۇياقتىڭ وسال كەلەتىنىن ۋرۋسوۆتىڭ كىتابىنان بىلەتىن ەدى. ابسەنتتىڭ قۇيما اق تۇياعى بيدەن مۇجىلگەنىن وزىنشە پايىمداپ تۇر. سورىنا قاراي ات قورانىڭ ەدەنى سەمەنت. قاۋقارسىز تۇياقتى جەگىدەي جەيتىنىن ويلاعاندا جۇرەگى دەمىگىپ سالا بەردى. ايانىش سەزىمىنە بوي الدىرعان اقىن قولىن سوزىپ ابسەنتتىڭ باسىنان سيپادى. قانت جەگىزەدى دەپ ويلاعان ات اۋزىن اشقاندا باسى ءپىلدىڭ باسىنا ۇقساپ كەتتى. «قيال شىركىن قىزىق-اۋ، — دەپ ويلادى اقىن، — قوراداعى ات بىرەسە ارىستانعا، بىرەسە ادامعا، بىرەسە پىلگە ۇقسايدى. قاز-قالپىنان اۋمايتىن نە بار؟!».

1952 جىلى تۋعان ابسەنت 1956 جىلى ءتورت جاسىندا، قازاقشا ايتقاندا، بەستىسىندە ماسكەۋدىڭ يپپودرومىنا الىنىپ، 1969 جىلى قايتارىلادى.  ەسەيگەندە كەتكەن ابسەنت مەكەنىنىڭ ۇڭعىل-شۇڭعىلىن جاقسى  بىلەدى.

بۇل كۇندە ونى باعىپ-قاعاتىن ادام ماسكەۋدىڭ يپپودرومىنان كۇمىس ساعات تاعىپ، ارناۋلى ايلىق الىپ تۇرادى. ەتەنە باقتاشىدان گورى كولدەنەڭ اقىنعا ابسەنت كوبىرەك ءىش تارتاتىنداي. ول وعان جاۋدىراي قاراپ، ناز-نالا توگەدى. وقىرانىستىڭ  اياعى ىڭقىلعا اينالادى. «اقىنىم، مەنىڭ جەتكەن جەرىم وسى!» دەگەندى ءتول تىلدە، تۇڭعيىق تۇيسىكتە جەتكىزەدى. سىرشىل اقىن دا ىشتەي ەمىرەنىپ، ەگىلىپ، سوگىلىپ تۇر. «تورىنەن كورى جۋىق» شاقتا قاپاسقا بايلاپ قويماي تۋىپ-وسكەن جەرىن نەگە ارالاتپايدى. ات اينالىپ قازىعىن تاپسا، قازىقتا ءبىر-اق ءتۇن تۇنەمەۋشى مە ەدى. «اداسقاننىڭ ايىبى جوق، قايتىپ ءۇيىرىن تاپقان سوڭ» دەگەندە اتا قازاق باۋىرمال ءۇيىردى مەڭزەمەپ پە ەدى. يت ارقاسى قياننان قاشىپ كەلەتىن تەكتى ايعىرلار ءىشقۇستالىققا شىداعان با ەكەن؟!اقىن قيالدانادى. وسى ابسەنت بەستىسىندە ماسكەۋگە كەتەرىندە ويناق سالعان جەرىمەن، ۇيىرىمەن قوشتاستى ما ەكەن؟ دۇنيەنىڭ ءتورت بۇرىشىن كەمەمەن، سامولەتپەن ارالاپ، «جەر شارىنىڭ كوسموناۆتى» اتانعاندا، كۇندەردىڭ كۇنىندە باياعى مەكەنگە قايتىپ ورالامىن دەپ بولجادى ما ەكەن؟ ونىڭ ەندىگى ۋانىشى نە، ارمانى نە؟ سارىپ بوپ جۇرەك اۋرۋىنا ۇشىراعان كارى ايعىر ءوزىنىڭ ۇرپاعى وتىزدان استام ەكەنىن بىلە مە ەكەن؟ الماتىنىڭ، كييەۆتىڭ سيركىندە وينايتىن ۇرپاقتارى اتاسىنىڭ اقۋالىن ويلاي ما ەكەن؟ اقىن جىلقىنىڭ تابيعاتى، ءناسىلى تۋرالى جازىلعان كىتاپتارعا سەنسە، اتتى ادامشا سايراتاتىن جازۋشىلارعا يلانبايدى. «ءاي، وسى سەنىكى دولبار شىعار. اتتىڭ ىشىنە كىرىپ-شىققان جوق شىعارسىڭ» دەپ ويلايدى. سويتە تۇرا ول وسى ارادا ابسەنتپەن سىرلاسقانداي اسەرلەنەدى. ول «ابسەنت» دەگەن پوەما جازادى. مۇمكىن اتى «قوش، ابسەنت!» بولار. ارينە، ءىلياس جانسۇگىروۆتىڭ «قۇلاگەرىنەن» اسىپ ءتۇسۋ قيىن. ءبىراق بۇل ءبيشى عوي. قاي اقىن ءبيشىنى جىرلادى؟ قىز دا ءبيشى، بوكەن دە ءبيشى، جىلقى دا ءبيشى، قوراز دا ءبيشى... «وي، مەن نەعىپ شاتاسىپ بارا جاتىرمىن؟!»  دەپ ويلايدى اقىن. ول ابسەنتكە قارايدى، ابسەنت وعان قارايدى. ەكەۋى ەكى تىلدە سويلەسىپ، ەگىز جۇرەكپەن تۇسىنىسەدى. اقالتەكە مەن قارابايىردان تۋعان بۋدان ءبيشىنىڭ ەنەسى اقكۇش بولسا، ودان ارعى توركىنى ءمالىم ەمەس. اقىن وسىعان وكىنەدى. جەر-جاھانداعى سۇلۋ جانۋاردىڭ كەلەشەك ۇرپاقتارعا پاش بولۋىن تىلەيدى. ونىڭ كوڭىلىندە بولاشاق داستان سازى كۇمبىرلەيدى. ابسەنتپەن اقىن ءتىلماش كەرەك ەتپەيتىن مۇڭلى مۋزىكا ارقىلى تابىسادى...

---