ءوز ءومىرىم وزىمەن قۇندى!
ءوز ءومىرىم وزىمە قۇندى!
ساباقتىڭ ماقساتى. وقۋشىلارعا ءومىر ءسۇرۋ تۋرالى دۇرىس، جاعىمدى كوزقاراس قالىپتاستىرا وتىرىپ، ولاردىڭ ءوز ومىرلەرىن دۇرىس قۇرۋ، ومىردە كەزدەسەتىن قانداي قيىندىقتار بولماسىن ونى جەڭە ءبىلۋ جانە ءومىردى باعالاي ءبىلۋ تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
كورنەكىلىگى. ءومىر - ارناسى كەڭ وزەن، سول وزەننەن ءوز ارناڭدى تاۋىپ اعۋ سەنىڭ باستى ماقساتىڭ.
ءمۇعالىمنىڭ كىرىسپە سوزىمەن باستالادى.
ءسوزى مەن ءانى ا. قىرىقبايەۆتىكى «عاجايىپ ءانى تىڭدالدى.
وقۋشىلار وقۋلىقتا بەرىلگەن وي - تولعاۋلارمەن تانىسىپ، ءومىر تۋرالى ءوز ويلارىن ورتاعا سالدى.
1 - وقۋشى.
ءومىر دۇنيە دەگەنىڭ.
اعىپ جاتقان سۋ ەكەن.
جاقسى جامان كورگەنىڭ
ويلاي بەرسەڭ ۋ ەكەن.
2 - وقۋشى.
قالاي تۇرار بۇل كوزدەن مۇڭ كورىنبەي -
عۇمىر قىسقا كوكتەمنىڭ گۇلدەرىندەي.
3 - وقۋشى.
ومىردە ءوز جولىمىزدى تابۋ ءۇشىن قورشاعان ورتانى تانىپ ءبىلۋىمىز كەرەك؛
- رۋحاني قۇندىلىقتاردى تەرەڭ مەڭگەرۋىمىز كەرەك؛
- بويىمىزعا ادامگەرشىلىك قاسيەتتەردى دارىتۋعا ءتيىسپىز؛
- الدىمىزعا قويعان ماقسات - مۇراتتارىمىزعا قول جەتكىزۋگە ءتيىسپىز.
پسيحولوگ ءسوزى: ءوز - وزىنە قول جۇمساۋدىڭ باستى سەبەپتەرىن ايتا كەتسەم: پروبلەمانىڭ كوپتىگى - بارلىق پروبلەمالار شەشىلمەيتىندەي كورىنەدى. ولاردى ءبىر - بىرلەپ شەشۋگە ويىن شوعىرلاندىرا المايدى.
باسقا ادامنىڭ جانىن اۋىرتۋعا ارەكەت جاساۋ -«ولار ءالى وكىنەتىن بولادى»، ياعني كەك الۋ.
پروبلەمانى شەشۋ جولى - كەيدە ادام ءوز - وزىنە قول جۇمساۋ ارقىلى پروبلەمالارىن وزىمەن بىرگە الىپ كەتىپ، وتباسىنا جەڭىلدىك جاسايمىن دەپ ويلايدى.
باتىلدىعى مەن كۇشىن كورسەتۋ - باتىل جانە كۇشتى ادام عانا ءوز - وزىنە قول جۇمساۋعا قابىلەتتى دەگەن ۇعىم قالىپتاسقان.
ومىردەگى قايعىنى، قيىندىقتى، ساتسىزدىكتى كوتەرە ءبىلۋ كەرەك. جاڭا جاقسى ويلار ويلاۋ كەرەك. ادام ءومىرى جەڭىس پەن جەڭىلىستەن، ساتتىلىك پەن ساتسىزدىكتەن، قايعى مەن قۋانىشتان قۇرالادى. مىنە ءومىردىڭ ءوزى بىلە - بىلسەڭ سونىسىمەن قىمبات.
ەندى وسى ءومىر تۋرالى ويلارىمىزدى ترەنينگ - جاتتىعۋ جاساۋ ارقىلى جالعاستىرايىق.
«پروبلەمالاردى قيىپ تاستايمىن» جاتتىعۋى.
اق پاراقتىڭ وڭ جاعىنا ءوز پروبلەمالارىڭدى شاتاسقان ءجىپ كۇيىندە سۋرەت ەتىپ سال. كەسكىننىڭ تومەنگى جاعىنا ءوز پروبلەمالارىڭدى شاتاسقان ءجىپ كۇيىندە سۋرەت ەتىپ سال. كەسكىننىڭ تومەنگى جاعىنا «مەنىڭ پروبلەمالارىم» دەپ جاز. نەمەسە ونى ناقتىراق اتاۋىڭا بولادى. كەسكىننىڭ سول جاعىنا تومەنىرەك ءوزىڭنىڭ فوتوسۋرەتىڭدى بەينەلە دە ەسىمىڭدى جاز. سودان سوڭ قايشى ال دا ءجىپتى، ياعني پروبلەماڭدى قيىپ تاستا. سەنىڭ كورنەكى تۇردە كوزىڭ جەتتى: پروبلەما جويىلىپ كەتتى. قايشىنىڭ ءجۇزى ارقىلى ءبىر ساتتە قيىپ تاستادىڭ. دالىرەك ايتقاندا، وسى ءىس - ارەكەت تۋىنداعاندا قيىن جاعدايلاردى جەڭىل شەشۋگە بولاتىنىنا كوزىڭدى جەتكىزەدى.
پسيحولوگ ءسوزى: سونىمەن ترەنينگتەن قانداي اسەر الدىڭدار. قانداي دا ءبىر ماسەلەنىڭ شەشىلەتىن جولى بار ەكەنىن تۇسىندىك.
مازاسىز جامان، جاعىمسىز، ماعىناسىز ويلار ادامدى پسيحيكالىق، تاندىك جاراقاتقا شالدىقتىرادى.
وزدەرىڭ ويلاڭدارشى؟ سوندا نە وزگەردى؟ ودان سەن نە ۇتاسىڭ؟
ونىڭ كىمگە پايداسى، كىمگە زيانى تيەدى؟..
ەشتەڭە دە وزگەرمەيدى، ەشتەڭە دە ۇتپايسىڭ، ەش پايداسى جوق، كەرىسىنشە وزىڭە جاقىن ادامدارىڭا زيانىڭدى تيگىزەسىڭ. ارينە دۇشپانىڭا كۇلكى، دوستارىڭا ەڭ قىمبات ادامىڭا، اتا - اناڭا باۋىرلارىڭا ورنى تولماس قايعى، قاسىرەت اكەلەسىڭ، ودان باسقا ەشتەڭە جوق. ومىردەگى كەزدەسەتىن ساتسىزدىكتەردى ۋاقىتشا قيىندىق دەپ قابىلداۋ كەرەك. ءار نارسەنىڭ اقىرىن شىدامدىلىقپەن كۇتىپ، نە ىستەسەڭ دە ويلانىپ ىستەۋگە ۇيرەنۋ كەرەك.
ءارى قاراي
«سەرگىتۋ» ترەنينگى.
كوزىمىزدى جۇمامىز، اينالامىز تىپ - تىنىش، ىڭعايلانىپ وتىرىپ الىڭىز...
سىزگە وتە جايلى، تىپ - تىنىش، ءسىز تەك مەنىڭ داۋىسىمدى ەستىپ تۇرسىز. ءسىز كەلە جاتىرسىز، الدىڭىزدان ورمان شىقتى، كوز الدىڭىزعا ەلەستەتىڭىزشى: ياعني قالىڭ ورمان با، الدە سيرەك ورمان با - ءوزىڭىز تاڭدايسىز.
ءسىز كەلە جاتىرسىز، الدىڭىزدا قۇمىرا كورەسىز، قۇمىرانى الاسىز با - ونى دا ءوزىڭىز ءبىلىڭىز.
كەلە جاتىرسىز - الىستان ءبىر ءۇيىر جىلقى كورەسىز. سول جىلقىعا جاقىنداپ باراسىز با، الدە اينالىپ ءوتىپ كەتەسىز بە؟- ءوزىڭىز شەشىڭىز.
ەندى الدىڭىزدان وزەن كورەسىز - ول وزەن ءجاي تولقىنمەن اعىپ جاتىر ما، الدە شۋلاپ تاسىپ جاتىر ما؟ ونى دا ءوزىڭىز تاڭداڭىز.
ورمان - ول ءسىزدىڭ پروبلەماڭىز، ياعني الدا كەزدەسەتىن ورمان سيرەك بولسا، وندا ءسىزدىڭ پروبلەماڭىز دا سيرەك بولادى، ودان تەز وتەسىز. ەگەر قالىڭ ورمان تاڭداساڭىز الدا قالىڭ ۇلكەن پروبلەما كۇتىپ تۇر.
جول ءسىزدىڭ كەڭدىگىڭىز نەمەسە تارلىعىڭىز تاڭداعان جولىڭىزعا سايكەس كەلەدى.
ءاميان - ول ءسىزدىڭ اقشاڭىز، ءسىز ءامياندى الساڭىز بولاشاقتا ءسىزدىڭ اقشاڭىز كوپ بولادى. ەگەر ءامياندى الماساڭىز ءسىز الداعى ۋاقىتتا قارجى جاعىنان قينالاتىن بولاسىز.
قاقپا - قيىندىقتان ءوتۋىڭىز، قاقپانى اشىپ كىرسەڭىز - قيىندىقتان ءجاي وتەسىز، ياعني توزەسىز، ال سەكىرىپ وتسەڭىز - قيىنشىلىقتان قينالمايسىز. ال اينالىپ وتسەڭىز، قيىنشىلىقتاردان قاشاسىز.
قۇمىرا - ول ءسىزدىڭ اتا - باباڭىزدىڭ بايلىعى.
جىلقى - اتتىڭ قاسىنا جاقىنداساڭىز ءسىز باقىتتى ادامسىز. اينالىپ وتسەڭىز - ءوز باقىتىڭىزدان اينالىپ كەتكەنىڭىز.
وزەن - ول جاي بولسا، ءسىزدىڭ مىنەزىڭىز جايلى بولعانى. ال شۋلاپ تاسىپ جاتىرسا - ءسىزدىڭ قاتتىلىعىڭىزدى بىلدىرەدى.
ءوزىڭدى وتكەن، وسى جانە كەلەر شاقتا قالاي كورەسىڭ، ەلەستەتە وتىرىپ سۋرەتىن سال.
تالداۋ:- وسى سۋرەتتەردىڭ قايسىسى ساعان اسا ۇنايدى؟
- كەلەشەكتە ءوزىڭدى كىم دەپ ەلەستەتەسىڭ؟
- سەندە قانداي قاسيەتتەر پايدا بولدى؟
- سەن ءوزىڭ نە تىلەر ەدىڭ؟
ساباقتىڭ ماقساتى. وقۋشىلارعا ءومىر ءسۇرۋ تۋرالى دۇرىس، جاعىمدى كوزقاراس قالىپتاستىرا وتىرىپ، ولاردىڭ ءوز ومىرلەرىن دۇرىس قۇرۋ، ومىردە كەزدەسەتىن قانداي قيىندىقتار بولماسىن ونى جەڭە ءبىلۋ جانە ءومىردى باعالاي ءبىلۋ تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
كورنەكىلىگى. ءومىر - ارناسى كەڭ وزەن، سول وزەننەن ءوز ارناڭدى تاۋىپ اعۋ سەنىڭ باستى ماقساتىڭ.
ءمۇعالىمنىڭ كىرىسپە سوزىمەن باستالادى.
ءسوزى مەن ءانى ا. قىرىقبايەۆتىكى «عاجايىپ ءانى تىڭدالدى.
وقۋشىلار وقۋلىقتا بەرىلگەن وي - تولعاۋلارمەن تانىسىپ، ءومىر تۋرالى ءوز ويلارىن ورتاعا سالدى.
1 - وقۋشى.
ءومىر دۇنيە دەگەنىڭ.
اعىپ جاتقان سۋ ەكەن.
جاقسى جامان كورگەنىڭ
ويلاي بەرسەڭ ۋ ەكەن.
2 - وقۋشى.
قالاي تۇرار بۇل كوزدەن مۇڭ كورىنبەي -
عۇمىر قىسقا كوكتەمنىڭ گۇلدەرىندەي.
3 - وقۋشى.
ومىردە ءوز جولىمىزدى تابۋ ءۇشىن قورشاعان ورتانى تانىپ ءبىلۋىمىز كەرەك؛
- رۋحاني قۇندىلىقتاردى تەرەڭ مەڭگەرۋىمىز كەرەك؛
- بويىمىزعا ادامگەرشىلىك قاسيەتتەردى دارىتۋعا ءتيىسپىز؛
- الدىمىزعا قويعان ماقسات - مۇراتتارىمىزعا قول جەتكىزۋگە ءتيىسپىز.
پسيحولوگ ءسوزى: ءوز - وزىنە قول جۇمساۋدىڭ باستى سەبەپتەرىن ايتا كەتسەم: پروبلەمانىڭ كوپتىگى - بارلىق پروبلەمالار شەشىلمەيتىندەي كورىنەدى. ولاردى ءبىر - بىرلەپ شەشۋگە ويىن شوعىرلاندىرا المايدى.
باسقا ادامنىڭ جانىن اۋىرتۋعا ارەكەت جاساۋ -«ولار ءالى وكىنەتىن بولادى»، ياعني كەك الۋ.
پروبلەمانى شەشۋ جولى - كەيدە ادام ءوز - وزىنە قول جۇمساۋ ارقىلى پروبلەمالارىن وزىمەن بىرگە الىپ كەتىپ، وتباسىنا جەڭىلدىك جاسايمىن دەپ ويلايدى.
باتىلدىعى مەن كۇشىن كورسەتۋ - باتىل جانە كۇشتى ادام عانا ءوز - وزىنە قول جۇمساۋعا قابىلەتتى دەگەن ۇعىم قالىپتاسقان.
ومىردەگى قايعىنى، قيىندىقتى، ساتسىزدىكتى كوتەرە ءبىلۋ كەرەك. جاڭا جاقسى ويلار ويلاۋ كەرەك. ادام ءومىرى جەڭىس پەن جەڭىلىستەن، ساتتىلىك پەن ساتسىزدىكتەن، قايعى مەن قۋانىشتان قۇرالادى. مىنە ءومىردىڭ ءوزى بىلە - بىلسەڭ سونىسىمەن قىمبات.
ەندى وسى ءومىر تۋرالى ويلارىمىزدى ترەنينگ - جاتتىعۋ جاساۋ ارقىلى جالعاستىرايىق.
«پروبلەمالاردى قيىپ تاستايمىن» جاتتىعۋى.
اق پاراقتىڭ وڭ جاعىنا ءوز پروبلەمالارىڭدى شاتاسقان ءجىپ كۇيىندە سۋرەت ەتىپ سال. كەسكىننىڭ تومەنگى جاعىنا ءوز پروبلەمالارىڭدى شاتاسقان ءجىپ كۇيىندە سۋرەت ەتىپ سال. كەسكىننىڭ تومەنگى جاعىنا «مەنىڭ پروبلەمالارىم» دەپ جاز. نەمەسە ونى ناقتىراق اتاۋىڭا بولادى. كەسكىننىڭ سول جاعىنا تومەنىرەك ءوزىڭنىڭ فوتوسۋرەتىڭدى بەينەلە دە ەسىمىڭدى جاز. سودان سوڭ قايشى ال دا ءجىپتى، ياعني پروبلەماڭدى قيىپ تاستا. سەنىڭ كورنەكى تۇردە كوزىڭ جەتتى: پروبلەما جويىلىپ كەتتى. قايشىنىڭ ءجۇزى ارقىلى ءبىر ساتتە قيىپ تاستادىڭ. دالىرەك ايتقاندا، وسى ءىس - ارەكەت تۋىنداعاندا قيىن جاعدايلاردى جەڭىل شەشۋگە بولاتىنىنا كوزىڭدى جەتكىزەدى.
پسيحولوگ ءسوزى: سونىمەن ترەنينگتەن قانداي اسەر الدىڭدار. قانداي دا ءبىر ماسەلەنىڭ شەشىلەتىن جولى بار ەكەنىن تۇسىندىك.
مازاسىز جامان، جاعىمسىز، ماعىناسىز ويلار ادامدى پسيحيكالىق، تاندىك جاراقاتقا شالدىقتىرادى.
وزدەرىڭ ويلاڭدارشى؟ سوندا نە وزگەردى؟ ودان سەن نە ۇتاسىڭ؟
ونىڭ كىمگە پايداسى، كىمگە زيانى تيەدى؟..
ەشتەڭە دە وزگەرمەيدى، ەشتەڭە دە ۇتپايسىڭ، ەش پايداسى جوق، كەرىسىنشە وزىڭە جاقىن ادامدارىڭا زيانىڭدى تيگىزەسىڭ. ارينە دۇشپانىڭا كۇلكى، دوستارىڭا ەڭ قىمبات ادامىڭا، اتا - اناڭا باۋىرلارىڭا ورنى تولماس قايعى، قاسىرەت اكەلەسىڭ، ودان باسقا ەشتەڭە جوق. ومىردەگى كەزدەسەتىن ساتسىزدىكتەردى ۋاقىتشا قيىندىق دەپ قابىلداۋ كەرەك. ءار نارسەنىڭ اقىرىن شىدامدىلىقپەن كۇتىپ، نە ىستەسەڭ دە ويلانىپ ىستەۋگە ۇيرەنۋ كەرەك.
ءارى قاراي
«سەرگىتۋ» ترەنينگى.
كوزىمىزدى جۇمامىز، اينالامىز تىپ - تىنىش، ىڭعايلانىپ وتىرىپ الىڭىز...
سىزگە وتە جايلى، تىپ - تىنىش، ءسىز تەك مەنىڭ داۋىسىمدى ەستىپ تۇرسىز. ءسىز كەلە جاتىرسىز، الدىڭىزدان ورمان شىقتى، كوز الدىڭىزعا ەلەستەتىڭىزشى: ياعني قالىڭ ورمان با، الدە سيرەك ورمان با - ءوزىڭىز تاڭدايسىز.
ءسىز كەلە جاتىرسىز، الدىڭىزدا قۇمىرا كورەسىز، قۇمىرانى الاسىز با - ونى دا ءوزىڭىز ءبىلىڭىز.
كەلە جاتىرسىز - الىستان ءبىر ءۇيىر جىلقى كورەسىز. سول جىلقىعا جاقىنداپ باراسىز با، الدە اينالىپ ءوتىپ كەتەسىز بە؟- ءوزىڭىز شەشىڭىز.
ەندى الدىڭىزدان وزەن كورەسىز - ول وزەن ءجاي تولقىنمەن اعىپ جاتىر ما، الدە شۋلاپ تاسىپ جاتىر ما؟ ونى دا ءوزىڭىز تاڭداڭىز.
ورمان - ول ءسىزدىڭ پروبلەماڭىز، ياعني الدا كەزدەسەتىن ورمان سيرەك بولسا، وندا ءسىزدىڭ پروبلەماڭىز دا سيرەك بولادى، ودان تەز وتەسىز. ەگەر قالىڭ ورمان تاڭداساڭىز الدا قالىڭ ۇلكەن پروبلەما كۇتىپ تۇر.
جول ءسىزدىڭ كەڭدىگىڭىز نەمەسە تارلىعىڭىز تاڭداعان جولىڭىزعا سايكەس كەلەدى.
ءاميان - ول ءسىزدىڭ اقشاڭىز، ءسىز ءامياندى الساڭىز بولاشاقتا ءسىزدىڭ اقشاڭىز كوپ بولادى. ەگەر ءامياندى الماساڭىز ءسىز الداعى ۋاقىتتا قارجى جاعىنان قينالاتىن بولاسىز.
قاقپا - قيىندىقتان ءوتۋىڭىز، قاقپانى اشىپ كىرسەڭىز - قيىندىقتان ءجاي وتەسىز، ياعني توزەسىز، ال سەكىرىپ وتسەڭىز - قيىنشىلىقتان قينالمايسىز. ال اينالىپ وتسەڭىز، قيىنشىلىقتاردان قاشاسىز.
قۇمىرا - ول ءسىزدىڭ اتا - باباڭىزدىڭ بايلىعى.
جىلقى - اتتىڭ قاسىنا جاقىنداساڭىز ءسىز باقىتتى ادامسىز. اينالىپ وتسەڭىز - ءوز باقىتىڭىزدان اينالىپ كەتكەنىڭىز.
وزەن - ول جاي بولسا، ءسىزدىڭ مىنەزىڭىز جايلى بولعانى. ال شۋلاپ تاسىپ جاتىرسا - ءسىزدىڭ قاتتىلىعىڭىزدى بىلدىرەدى.
ءوزىڭدى وتكەن، وسى جانە كەلەر شاقتا قالاي كورەسىڭ، ەلەستەتە وتىرىپ سۋرەتىن سال.
تالداۋ:- وسى سۋرەتتەردىڭ قايسىسى ساعان اسا ۇنايدى؟
- كەلەشەكتە ءوزىڭدى كىم دەپ ەلەستەتەسىڭ؟
- سەندە قانداي قاسيەتتەر پايدا بولدى؟
- سەن ءوزىڭ نە تىلەر ەدىڭ؟
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
1. ساباق تاقىرىبى: «ءحۇىىى عاسىرداعى قازاقستان مادەنيەتى، حالىق اۋىز ادەبيەتى، قازاقستان جەرىن، تاريحىن زەرتتەۋى».
