وزىق ويلى وقۋشى
تاقىرىبى: وزىق ويلى وقۋشى
4 - سىنىپ
ماقساتى:
1) وقۋشىلاردىڭ نەگىزگى پاندەردەن العان بىلىمدەرىن تەرەڭدەتۋ. تاپقىرلىققا، ىزدەنىمپازدىققا جەتەلەۋ، وي - ءورىسىن، ءتىل مادەنيەتىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرۋ.
2) جاستاردى ەلىن، جەرىن، ونىڭ ءداستۇرىن سىيلاۋعا، حالقىمىزدىڭ بولاشاعىن گۇلدەنتەر تاربيەلى، ءبىلىمدى بولىپ وسۋىنە ىقپال ەتۋ جانە تاربيەلەۋ.
3) ءبىلىمدى، دارىندى، وزىق بولۋعا جەتەلەۋ جانە پاندەرگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
ءتۇرى: سايىس
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايدتار
بارىسى:
جوسپارى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
كىرىسپە ءسوز.
سايىسقا قاتىسۋشىلاردى تانىستىرۋ.
ءىى. سايىس شارتتارى
1. بايگە سايىسى
2. ءتىل - ونەر سايىسى
3. ءتورت جۇمباق سايىسى
4. جورعا سايىسى
ءىىى. قورىتىندى. قازىلار القاسىنىڭ شەشىمى
جۇرگىزۋشى:
بۇگىنگى سايىس بارىسىندا وقۋشىلارىمىزدىڭ وي - ءورىسىن، بىلىمدەرىن، ەپتىلىگىن ساراپقا سالاتىن بولامىز.
بىرەۋ وزسا سايىستا، بىرەۋ ارتتا قالادى،
رەنجىمەي تاراسا، وزباعاندار جارادى.
جارىس زاڭى ەجەلدەن – جەڭىمپازدى انىقتاۋ،
وزات بولۋ شارتى سول - ەڭبەكتەنۋ، جالىقپاۋ.
ەندەشە ەرىنبەي، ۇنەمى ىزدەنىس ۇستىندە جۇرەتىن العىر وقۋشىلارىمىزدى شاقىرايىق.
اسىل تاستان، ونەر جاستان
شىعادى دەپ دارىندى.
حالىق ايتسا قالت ايتپايدى،
ءارقاشاندا نانىمدى، - دەي كەلە سايىسىمىزدى باعالايتىن ءادىلقازىلار القاسىمەن تانىسىڭىزدار.
ءبىلىم دەگەن بيىك شىڭ
باقىتقا سەنى جەتكىزەر.
ءبىلىم دەگەن اقىلشىڭ
قيىندىقتان وتكىزەر، - دەپ سايىسىمىزدىڭ العاشقى شارتى «بايگە» كەزەڭىن باستايمىز. بۇل كەزەڭدە 10 سۇراق بەرىلەدى. ءار سۇراقتىڭ دۇرىس جاۋابىنا 10 ۇپايدان بەرىلەدى. سۇراققا ءبىرىنشى بولىپ قول كوتەرگەن ويىنشى جاۋاپ بەرەدى. ەگەر ول ويىنشىنىڭ جاۋابى دۇرىس بولماسا، وندا سۇراققا ەكىنشى بولىپ قول كوتەرگەن ويىنشى جاۋاپ بەرەدى. ول ويىنشىنىڭ دا جاۋابى دۇرىس بولماسا، سۇراقتىڭ جاۋابىن جۇرگىزۋشى ايتادى.
سونىمەن، ويىنشىلار، ويىن شارتى تۇسىنىكتى بولسا سايىسىمىزدى باستايمىز.
1 - سايىس. «بايگە سايىسى»
1 - سۇراق. قاي جىلى، قاي كۇنى قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك تاۋەلسىزدىگى جاريالاندى؟ (1991 ج.)
2 - سۇراق. كوكجيەك تۇستارىن تۇسباعارسىز قانداي جۇلدىزعا قاراپ باعدار - لاۋعا بولادى؟ (تەمىرقازىق جۇلدىزى)
3 - سۇراق. امالداردىڭ ورىندالۋ ءتارتىبىن ايت. (جاقشاسىز ورنەكتە الدى - مەن سولدان وڭعا قاراي كوبەيتۋ مەن ءبولۋ، سودان كەيىن سولدان وڭعا قاراي قوسۋ مەن ازايتۋ ورىندالادى. جاقشالى ورنەكتەردە الدىمەن جاقشانىڭ ىشىندەگى امالدار ورىندالادى.)
4 - سۇراق. تەڭدەۋ دەگەنىمىز نە؟ (قۇرامىنا ەنەتىن ءارىپتىڭ ءمانىن تابۋ كەرەك بولاتىن تەڭدىك)
5 - سۇراق. عالىم بولماي نەمەنە
بالالىقتى قيساڭىز؟
بولماساڭ دا ۇقساپ ب ا ق،
ءبىر عالىمدى كورسەڭىز.
ولەڭنىڭ اۆتورى: (اباي)
6 - سۇراق. 1 عاسىردا نەشە جىل بار؟ (100جىل)
7 - سۇراق. سويلەم مۇشەلەرىن اتا. (باستاۋىش، بايانداۋىش، تۇرلاۋسىز مۇشەلەر)
8 - سۇراق. باۋىرجان مومىش ۇلىنىڭ تۋعانىنا بيىل نەشە جىل بولدى؟ (100جىل)
9 - سۇراق. اتىراۋ وبلىسىنىڭ اكىمى. (بەرگەي رىسقالييەۆ)
10 - سۇراق. قازاقستاننىڭ جەر كولەمى قانشا؟ (2 ملن. 724 مىڭ شارشى كم)
2 - سايىس. «ءتىل - ونەر سايىسى»
جۇرگىزۋشى: ويلانايىق ازىراق، ۋاقىتتى ۇنەمدەپ،
كىم شىعادى قانەكي، «جاۋابىن مەن بىلەم» دەپ.
«ءتىل - ونەر» سايىسىندا ماقال - ماتەل نەمەسە جۇمباقتىڭ شەشىمىن تاۋىپ، سول ءسوزدىڭ ورىسشا، اعىلشىنشا اۋدارماسى دۇرىس ايتىلسا 20 ۇپاي، تەك ورىسشا نەمەسە اعىلشىنشا اۋدارماسى ءۇشىن 10 ۇپاي بەرىلەدى.
ءبىرىنشى بولىپ قول كوتەرگەن ويىنشىنىڭ جاۋابى دۇرىس بولماسا، وندا ەكىنشى قول كوتەرگەن ويىنشى جاۋاپ بەرەدى. ەگەر جاۋاپ دۇرىس بولماسا، وندا جۇرگىزۋشى ءوزى جاۋاپ بەرەدى.
ماقال: كىمنىڭ بالاسى بولما،
ادامنىڭ بالاسى بول. (اتانىڭ - دەدۋشكا - grandfather)
كىم باسىڭا قارايدى،
دۇشپان اياعىڭا قارايدى. (دوس - درۋگ - frand)
نەشەۋ الا بولسا، اۋىزداعى كەتەدى،
تورتەۋ تۇگەل بولسا، توبەدەگى كەلەدى. (التاۋ - شەست - six)
ادام بولاتىن كىم الىسقا قارايدى. (بالا - مالچيك - boy)
اس اتاسى - نە (نان - حلەب - bread)
جۇمباق: ءتىل جوق وزىندە،
ءسوزى بار ىزىندە. (قالامساپ - رۋچكا - pen)
قابات - قابات قاتتالعان،
اسىل سوزبەن اپتالعان.
پاراعى بار سويلەيتىن،
ول قازىنا ولمەيتىن. (كىتاپ - كنيگا - book)
ۇستىندە ەكى تاۋى بار،
ءوزى ۇلكەن جانۋار. (تۇيە - ۆەربليۋد - camel)
جۇرگىزۋشى: ءبىرىنشى، ەكىنشى سايىسىمىزدىڭ قورىتىندىسىن شىعارا وتىرىپ ازعانتاي بالل جيناعان 3 سايىسكەرىمىز ويىننان شىعارىلادى. سايىسكەرلەرگە قاتىسقانى ءۇشىن راحمەت ايتا وتىرىپ، العىس حاتتارمەن ماراپاتتايمىز. قول سوعىپ شىعارىپ سالايىق.
كوركەمسوز: «عىلىم تاپپاي ماقتانبا» ا. قۇنانبايەۆ.
3 - كەزەڭ. «ءتورت جۇمباق»
بۇل سايىسىمىزدا نەگىزگى 4 پاننەن سۇراقتار بەرىلەدى، ۇپايى از ويىنشى ۇياشىقتى تاڭدايدى.
1. سول جاقتاعى 30 ماتەماتيكا ءپانى
ءبىر قاريادان قانشا بالاڭىز بار دەپ سۇراعاندا بەرگەن جاۋابى مىناداي: «ۇل مەن قىزدارىمنىڭ سانى بىردەي، ءار ۇلىمنىڭ 3 قارىنداسى بار.» قاريانىڭ نەشە ۇل، نەشە قىزى بار؟ (3ۇل، 3قىز)
2. ورتاداعى 30 دۇنيەتانۋ ءپانى
ارال وزەنىنە قۇياتىن وزەن. (سىرداريا)
3. وڭ جاقتاعى 30 قازاق ءتىلى
قۇرامىندا جىڭىشكە، جۋان بۋىن ارالاسىپ كەلگەن ءسوز ايت.
4. سول جاقتاعى 40 انا ءتىلى
«كۇلپاش» كىمنىڭ شىعارماسى؟ (ب. مايلين)
5. ورتاداعى 40 ماتەماتيكا
ساربازدار ءار قاتارعا 5 - تەن ءبولىنىپ، 7 قاتارعا ساپ تۇزەپ تۇرعاندا، سوڭعى قاتارعا 1 سارباز جەتپەي قالدى. بارلىق سارباز نەشەۋ بولعان؟ (34)
6. وڭ جاقتاعى 40 دۇنيەتانۋ ءپانى
كارتاعا تۋرا قاراپ تۇرعاندا ونىڭ جوعارعى جاعى قاي تۇستى كورسەتەدى؟ (سولتۇستىك)
7. سول جاقتاعى 50 قازاق ءتىلى
ءماتىن دەگەنىمىز نە؟ (ەكى نەمەسە ودان دا كوپ ءوزارا بايلانىسقان سويلەم)
8. ورتاداعى 50 ماتەماتيكا ءپانى
پەتيا شوكولاد پليتكاسىن بولگەن. اعاسىنا 5 كىشكەنتاي كەسەكتەن تۇراتىن جولاق ءبولىپ بەردى، سوسىن اپكەسىنە 7 كىشكەنتاي كەسەكتەن تۇراتىن جولاق ءبولدى. ءبۇتىن شەكولاد پليتكاسى نەشە كىشكەنتاي كەسەكتەن تۇرعان؟ (40)
9. وڭ جاقتاعى 50 دۇنيەتانۋ ءپانى
فيزيكالىق كارتادا قىراتتى قانداي تۇسپەن بەينەلەيدى؟ (سارى)
10. تومەندەگى 60 دۇنيەتانۋ ءپانى
الەكساندريا مانارى قايدا ورنالاسقان؟ (ءنىل وزەنىنىڭ ساعاسىندا فاروس ارالىندا).
وزىق ويلى وقۋشى جۇكتەۋ
4 - سىنىپ
ماقساتى:
1) وقۋشىلاردىڭ نەگىزگى پاندەردەن العان بىلىمدەرىن تەرەڭدەتۋ. تاپقىرلىققا، ىزدەنىمپازدىققا جەتەلەۋ، وي - ءورىسىن، ءتىل مادەنيەتىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرۋ.
2) جاستاردى ەلىن، جەرىن، ونىڭ ءداستۇرىن سىيلاۋعا، حالقىمىزدىڭ بولاشاعىن گۇلدەنتەر تاربيەلى، ءبىلىمدى بولىپ وسۋىنە ىقپال ەتۋ جانە تاربيەلەۋ.
3) ءبىلىمدى، دارىندى، وزىق بولۋعا جەتەلەۋ جانە پاندەرگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
ءتۇرى: سايىس
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايدتار
بارىسى:
جوسپارى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
كىرىسپە ءسوز.
سايىسقا قاتىسۋشىلاردى تانىستىرۋ.
ءىى. سايىس شارتتارى
1. بايگە سايىسى
2. ءتىل - ونەر سايىسى
3. ءتورت جۇمباق سايىسى
4. جورعا سايىسى
ءىىى. قورىتىندى. قازىلار القاسىنىڭ شەشىمى
جۇرگىزۋشى:
بۇگىنگى سايىس بارىسىندا وقۋشىلارىمىزدىڭ وي - ءورىسىن، بىلىمدەرىن، ەپتىلىگىن ساراپقا سالاتىن بولامىز.
بىرەۋ وزسا سايىستا، بىرەۋ ارتتا قالادى،
رەنجىمەي تاراسا، وزباعاندار جارادى.
جارىس زاڭى ەجەلدەن – جەڭىمپازدى انىقتاۋ،
وزات بولۋ شارتى سول - ەڭبەكتەنۋ، جالىقپاۋ.
ەندەشە ەرىنبەي، ۇنەمى ىزدەنىس ۇستىندە جۇرەتىن العىر وقۋشىلارىمىزدى شاقىرايىق.
اسىل تاستان، ونەر جاستان
شىعادى دەپ دارىندى.
حالىق ايتسا قالت ايتپايدى،
ءارقاشاندا نانىمدى، - دەي كەلە سايىسىمىزدى باعالايتىن ءادىلقازىلار القاسىمەن تانىسىڭىزدار.
ءبىلىم دەگەن بيىك شىڭ
باقىتقا سەنى جەتكىزەر.
ءبىلىم دەگەن اقىلشىڭ
قيىندىقتان وتكىزەر، - دەپ سايىسىمىزدىڭ العاشقى شارتى «بايگە» كەزەڭىن باستايمىز. بۇل كەزەڭدە 10 سۇراق بەرىلەدى. ءار سۇراقتىڭ دۇرىس جاۋابىنا 10 ۇپايدان بەرىلەدى. سۇراققا ءبىرىنشى بولىپ قول كوتەرگەن ويىنشى جاۋاپ بەرەدى. ەگەر ول ويىنشىنىڭ جاۋابى دۇرىس بولماسا، وندا سۇراققا ەكىنشى بولىپ قول كوتەرگەن ويىنشى جاۋاپ بەرەدى. ول ويىنشىنىڭ دا جاۋابى دۇرىس بولماسا، سۇراقتىڭ جاۋابىن جۇرگىزۋشى ايتادى.
سونىمەن، ويىنشىلار، ويىن شارتى تۇسىنىكتى بولسا سايىسىمىزدى باستايمىز.
1 - سايىس. «بايگە سايىسى»
1 - سۇراق. قاي جىلى، قاي كۇنى قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك تاۋەلسىزدىگى جاريالاندى؟ (1991 ج.)
2 - سۇراق. كوكجيەك تۇستارىن تۇسباعارسىز قانداي جۇلدىزعا قاراپ باعدار - لاۋعا بولادى؟ (تەمىرقازىق جۇلدىزى)
3 - سۇراق. امالداردىڭ ورىندالۋ ءتارتىبىن ايت. (جاقشاسىز ورنەكتە الدى - مەن سولدان وڭعا قاراي كوبەيتۋ مەن ءبولۋ، سودان كەيىن سولدان وڭعا قاراي قوسۋ مەن ازايتۋ ورىندالادى. جاقشالى ورنەكتەردە الدىمەن جاقشانىڭ ىشىندەگى امالدار ورىندالادى.)
4 - سۇراق. تەڭدەۋ دەگەنىمىز نە؟ (قۇرامىنا ەنەتىن ءارىپتىڭ ءمانىن تابۋ كەرەك بولاتىن تەڭدىك)
5 - سۇراق. عالىم بولماي نەمەنە
بالالىقتى قيساڭىز؟
بولماساڭ دا ۇقساپ ب ا ق،
ءبىر عالىمدى كورسەڭىز.
ولەڭنىڭ اۆتورى: (اباي)
6 - سۇراق. 1 عاسىردا نەشە جىل بار؟ (100جىل)
7 - سۇراق. سويلەم مۇشەلەرىن اتا. (باستاۋىش، بايانداۋىش، تۇرلاۋسىز مۇشەلەر)
8 - سۇراق. باۋىرجان مومىش ۇلىنىڭ تۋعانىنا بيىل نەشە جىل بولدى؟ (100جىل)
9 - سۇراق. اتىراۋ وبلىسىنىڭ اكىمى. (بەرگەي رىسقالييەۆ)
10 - سۇراق. قازاقستاننىڭ جەر كولەمى قانشا؟ (2 ملن. 724 مىڭ شارشى كم)
2 - سايىس. «ءتىل - ونەر سايىسى»
جۇرگىزۋشى: ويلانايىق ازىراق، ۋاقىتتى ۇنەمدەپ،
كىم شىعادى قانەكي، «جاۋابىن مەن بىلەم» دەپ.
«ءتىل - ونەر» سايىسىندا ماقال - ماتەل نەمەسە جۇمباقتىڭ شەشىمىن تاۋىپ، سول ءسوزدىڭ ورىسشا، اعىلشىنشا اۋدارماسى دۇرىس ايتىلسا 20 ۇپاي، تەك ورىسشا نەمەسە اعىلشىنشا اۋدارماسى ءۇشىن 10 ۇپاي بەرىلەدى.
ءبىرىنشى بولىپ قول كوتەرگەن ويىنشىنىڭ جاۋابى دۇرىس بولماسا، وندا ەكىنشى قول كوتەرگەن ويىنشى جاۋاپ بەرەدى. ەگەر جاۋاپ دۇرىس بولماسا، وندا جۇرگىزۋشى ءوزى جاۋاپ بەرەدى.
ماقال: كىمنىڭ بالاسى بولما،
ادامنىڭ بالاسى بول. (اتانىڭ - دەدۋشكا - grandfather)
كىم باسىڭا قارايدى،
دۇشپان اياعىڭا قارايدى. (دوس - درۋگ - frand)
نەشەۋ الا بولسا، اۋىزداعى كەتەدى،
تورتەۋ تۇگەل بولسا، توبەدەگى كەلەدى. (التاۋ - شەست - six)
ادام بولاتىن كىم الىسقا قارايدى. (بالا - مالچيك - boy)
اس اتاسى - نە (نان - حلەب - bread)
جۇمباق: ءتىل جوق وزىندە،
ءسوزى بار ىزىندە. (قالامساپ - رۋچكا - pen)
قابات - قابات قاتتالعان،
اسىل سوزبەن اپتالعان.
پاراعى بار سويلەيتىن،
ول قازىنا ولمەيتىن. (كىتاپ - كنيگا - book)
ۇستىندە ەكى تاۋى بار،
ءوزى ۇلكەن جانۋار. (تۇيە - ۆەربليۋد - camel)
جۇرگىزۋشى: ءبىرىنشى، ەكىنشى سايىسىمىزدىڭ قورىتىندىسىن شىعارا وتىرىپ ازعانتاي بالل جيناعان 3 سايىسكەرىمىز ويىننان شىعارىلادى. سايىسكەرلەرگە قاتىسقانى ءۇشىن راحمەت ايتا وتىرىپ، العىس حاتتارمەن ماراپاتتايمىز. قول سوعىپ شىعارىپ سالايىق.
كوركەمسوز: «عىلىم تاپپاي ماقتانبا» ا. قۇنانبايەۆ.
3 - كەزەڭ. «ءتورت جۇمباق»
بۇل سايىسىمىزدا نەگىزگى 4 پاننەن سۇراقتار بەرىلەدى، ۇپايى از ويىنشى ۇياشىقتى تاڭدايدى.
1. سول جاقتاعى 30 ماتەماتيكا ءپانى
ءبىر قاريادان قانشا بالاڭىز بار دەپ سۇراعاندا بەرگەن جاۋابى مىناداي: «ۇل مەن قىزدارىمنىڭ سانى بىردەي، ءار ۇلىمنىڭ 3 قارىنداسى بار.» قاريانىڭ نەشە ۇل، نەشە قىزى بار؟ (3ۇل، 3قىز)
2. ورتاداعى 30 دۇنيەتانۋ ءپانى
ارال وزەنىنە قۇياتىن وزەن. (سىرداريا)
3. وڭ جاقتاعى 30 قازاق ءتىلى
قۇرامىندا جىڭىشكە، جۋان بۋىن ارالاسىپ كەلگەن ءسوز ايت.
4. سول جاقتاعى 40 انا ءتىلى
«كۇلپاش» كىمنىڭ شىعارماسى؟ (ب. مايلين)
5. ورتاداعى 40 ماتەماتيكا
ساربازدار ءار قاتارعا 5 - تەن ءبولىنىپ، 7 قاتارعا ساپ تۇزەپ تۇرعاندا، سوڭعى قاتارعا 1 سارباز جەتپەي قالدى. بارلىق سارباز نەشەۋ بولعان؟ (34)
6. وڭ جاقتاعى 40 دۇنيەتانۋ ءپانى
كارتاعا تۋرا قاراپ تۇرعاندا ونىڭ جوعارعى جاعى قاي تۇستى كورسەتەدى؟ (سولتۇستىك)
7. سول جاقتاعى 50 قازاق ءتىلى
ءماتىن دەگەنىمىز نە؟ (ەكى نەمەسە ودان دا كوپ ءوزارا بايلانىسقان سويلەم)
8. ورتاداعى 50 ماتەماتيكا ءپانى
پەتيا شوكولاد پليتكاسىن بولگەن. اعاسىنا 5 كىشكەنتاي كەسەكتەن تۇراتىن جولاق ءبولىپ بەردى، سوسىن اپكەسىنە 7 كىشكەنتاي كەسەكتەن تۇراتىن جولاق ءبولدى. ءبۇتىن شەكولاد پليتكاسى نەشە كىشكەنتاي كەسەكتەن تۇرعان؟ (40)
9. وڭ جاقتاعى 50 دۇنيەتانۋ ءپانى
فيزيكالىق كارتادا قىراتتى قانداي تۇسپەن بەينەلەيدى؟ (سارى)
10. تومەندەگى 60 دۇنيەتانۋ ءپانى
الەكساندريا مانارى قايدا ورنالاسقان؟ (ءنىل وزەنىنىڭ ساعاسىندا فاروس ارالىندا).
وزىق ويلى وقۋشى جۇكتەۋ