ەلەكتروماگنيتتىك يندۋكسيا. گەنەراتورلار. ترانسفورماتورلار. ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ الىس قاشىقتىقتارعا جەتكىزىلۋى
فيزيكا ءپانى 8 سىنىپ
«فيزيكا» ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى: ساندىبايەۆا اينۋر سايابەكوۆنا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ەلەكتروماگنيتتىك يندۋكسيا. گەنەراتورلار. ترانسفورماتورلار. ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ الىس قاشىقتىقتارعا جەتكىزىلۋى.
ساباقتىڭ ماقساتى:
• بىلىكتىلىك: وقۋشىلار ەلەكتروماگنيتتىك يندۋكسيا قۇبىلىسىن زەرتتەيدى. گەنەراتورلار جانە ترانسفورماتورلار مەن تانىسادى. ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ الىس قاشىقتىقتارعا جەتكىزىلۋى جايلى مالىمەت الادى؛
• تاربيەلىك: وقۋشىلار پانگە دەگەن قابىلەتى مەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرادى؛
• دامىتۋشىلىق: وقۋشىلار لوگيكالىق ويلارىن، ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن دامىتادى؛ تەوريالىق بىلىمدەرىن پراكتيكا جۇزىندە قولدانا بىلۋگە داعدىلاندىرادى.
كورنەكىلىكتەر: 1. مۋلتيمەديالى پرەزەنتاسيا، سۋرەتتەر؛
2. گەنەراتور، تەمىر وزەكشە، كاتۋشكالار، شاعىن ترانسفورماتور.
ساباق بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
1. ساباقتىڭ ماقساتى؛
2. ساباققا كەلمەگەندەردى بەلگىلەۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ:
ءىىى. جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ:
تابيعاتتا ەشقاشان ءبىر جاقتى قۇبىلىستار مەن پروسەسستەر بولمايتىنىن ءبىز بىرنەشە رەت بايقادىق. ەگەر ەلەكتر توعى ماگنيت ءورىسىن تۋدىرا السا، وندا كەرى قۇبىلىس تا بار بولۋى كەرەك.
سوندىقتان، «ماگنيت ءورىسى ەلەكتر توعىن تۋدىرا الا ما؟» دەگەن ورىندى سۇراق تۋادى.
ءدال وسىنداي كەرى قۇبىلىستى اعىلشىننىڭ اسا كورنەكتى عالىمى مايكل فارادەي تابۋعا تىرىسقان.
بۇگiنگi كۇننiڭ تەحنولوگيالارى پاك - i 97 - 98% بولاتىن ترانسفورماتورلار جاساۋعا مۇمكiندiك بەرەدi. ترانسفورماتورلاردىڭ ەلەكتر ەنەرگياسىن تاسىمالداۋداعى ءرولi ەرەكشە. ەلەكتر ەنەرگياسىن قاشىق ارالىقتارعا تاسىمالداۋ كۇردەلi عىلىمي - تەحنيكالىق ماسەلە بولىپ تابىلادى. بۇل جەردەگi نەگiزگi ماسەلە ەنەرگيا شىعىنىمەن بايلانىستى. وتكiزگiشتەردiڭ قىزۋىنان بولاتىن ەنەرگيا شىعىنى دجوۋل - لەنس زاڭىنا سايكەس تiزبەكتەگi توك كۇشiنiڭ كۆادراتىنا پروپورسيونال، ياعني Q=I2Rt. ولاي بولسا، تاسىمالداۋ كەزiندەگi بوس شىعىندى ازايتۋ ءۇشiن تاسىمالداناتىن قۋاتتى كەمiتپەستەن، توك كۇشiن مۇمكiندiگiنشە ازايتۋ قاجەت. ونىڭ بiردەن - بiر جولى كەرنەۋدiڭ شاماسىن اسا جوعارى، جۇزدەگەن مىڭ ۆولتقا كوتەرۋ. جوعارعى ۆولتتى ەلەكتر تاسىمالداۋ جۇيەلەرiنiڭ بولۋى وسىمەن بايلانىستى. ەلەكتر ەنەرگياسىن ءوندiرەتiن جەردە كەرنەۋدi ترانسفورماتورلاردىڭ كومەگiمەن 400 - 500 مىڭ ۆولتقا دەيiن جوعارىلاتادى دا، تاسىمالداپ جەتكiزگەن سوڭ ەنەرگيانى تۇتىناتىن جەردە كەرiسiنشە ءوندiرiستiك 220 ۆولتقا دەيiن كەمiتەدi.
ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ الىس قاشىقتىققا بەرىلۋىنىڭ جەڭىلدەتىلگەن سۇلباسى.
ەلەكتروماگنيتتىك يندۋكسيا. گەنەراتورلار. ترانسفورماتورلار. ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ الىس قاشىقتىقتارعا جەتكىزىلۋى جۇكتەۋ
«فيزيكا» ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى: ساندىبايەۆا اينۋر سايابەكوۆنا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ەلەكتروماگنيتتىك يندۋكسيا. گەنەراتورلار. ترانسفورماتورلار. ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ الىس قاشىقتىقتارعا جەتكىزىلۋى.
ساباقتىڭ ماقساتى:
• بىلىكتىلىك: وقۋشىلار ەلەكتروماگنيتتىك يندۋكسيا قۇبىلىسىن زەرتتەيدى. گەنەراتورلار جانە ترانسفورماتورلار مەن تانىسادى. ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ الىس قاشىقتىقتارعا جەتكىزىلۋى جايلى مالىمەت الادى؛
• تاربيەلىك: وقۋشىلار پانگە دەگەن قابىلەتى مەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرادى؛
• دامىتۋشىلىق: وقۋشىلار لوگيكالىق ويلارىن، ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن دامىتادى؛ تەوريالىق بىلىمدەرىن پراكتيكا جۇزىندە قولدانا بىلۋگە داعدىلاندىرادى.
كورنەكىلىكتەر: 1. مۋلتيمەديالى پرەزەنتاسيا، سۋرەتتەر؛
2. گەنەراتور، تەمىر وزەكشە، كاتۋشكالار، شاعىن ترانسفورماتور.
ساباق بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
1. ساباقتىڭ ماقساتى؛
2. ساباققا كەلمەگەندەردى بەلگىلەۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ:
ءىىى. جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ:
تابيعاتتا ەشقاشان ءبىر جاقتى قۇبىلىستار مەن پروسەسستەر بولمايتىنىن ءبىز بىرنەشە رەت بايقادىق. ەگەر ەلەكتر توعى ماگنيت ءورىسىن تۋدىرا السا، وندا كەرى قۇبىلىس تا بار بولۋى كەرەك.
سوندىقتان، «ماگنيت ءورىسى ەلەكتر توعىن تۋدىرا الا ما؟» دەگەن ورىندى سۇراق تۋادى.
ءدال وسىنداي كەرى قۇبىلىستى اعىلشىننىڭ اسا كورنەكتى عالىمى مايكل فارادەي تابۋعا تىرىسقان.
بۇگiنگi كۇننiڭ تەحنولوگيالارى پاك - i 97 - 98% بولاتىن ترانسفورماتورلار جاساۋعا مۇمكiندiك بەرەدi. ترانسفورماتورلاردىڭ ەلەكتر ەنەرگياسىن تاسىمالداۋداعى ءرولi ەرەكشە. ەلەكتر ەنەرگياسىن قاشىق ارالىقتارعا تاسىمالداۋ كۇردەلi عىلىمي - تەحنيكالىق ماسەلە بولىپ تابىلادى. بۇل جەردەگi نەگiزگi ماسەلە ەنەرگيا شىعىنىمەن بايلانىستى. وتكiزگiشتەردiڭ قىزۋىنان بولاتىن ەنەرگيا شىعىنى دجوۋل - لەنس زاڭىنا سايكەس تiزبەكتەگi توك كۇشiنiڭ كۆادراتىنا پروپورسيونال، ياعني Q=I2Rt. ولاي بولسا، تاسىمالداۋ كەزiندەگi بوس شىعىندى ازايتۋ ءۇشiن تاسىمالداناتىن قۋاتتى كەمiتپەستەن، توك كۇشiن مۇمكiندiگiنشە ازايتۋ قاجەت. ونىڭ بiردەن - بiر جولى كەرنەۋدiڭ شاماسىن اسا جوعارى، جۇزدەگەن مىڭ ۆولتقا كوتەرۋ. جوعارعى ۆولتتى ەلەكتر تاسىمالداۋ جۇيەلەرiنiڭ بولۋى وسىمەن بايلانىستى. ەلەكتر ەنەرگياسىن ءوندiرەتiن جەردە كەرنەۋدi ترانسفورماتورلاردىڭ كومەگiمەن 400 - 500 مىڭ ۆولتقا دەيiن جوعارىلاتادى دا، تاسىمالداپ جەتكiزگەن سوڭ ەنەرگيانى تۇتىناتىن جەردە كەرiسiنشە ءوندiرiستiك 220 ۆولتقا دەيiن كەمiتەدi.
ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ الىس قاشىقتىققا بەرىلۋىنىڭ جەڭىلدەتىلگەن سۇلباسى.
ەلەكتروماگنيتتىك يندۋكسيا. گەنەراتورلار. ترانسفورماتورلار. ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ الىس قاشىقتىقتارعا جەتكىزىلۋى جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ەلەكتروماگنيتتىك يندۋكسيا قۇبىلىسى
